Erlent

Framtíð skáklistarinnar í húfi

Símon Birgisson skrifar
Magnus Carlsen og Viswanathan Anand einbeittir við skákborðið við upphaf einvígisins í Chennai á Indlandi.
Magnus Carlsen og Viswanathan Anand einbeittir við skákborðið við upphaf einvígisins í Chennai á Indlandi. Nordicphotos/AFP

Heimsmeistaraeinvígið í skák fer nú fram í borginni Chennai á Indlandi þar sem Viswanathan Anand, núverandi heimsmeistari, ver heimsmeistaratitil sinn gegn norska undrabarninu Magnusi Carlsen. Langt er síðan heimsmeistaraeinvígi hefur vakið jafn mikla athygli og tala margir um að framtíð skáklistarinnar sé jafnvel í húfi.

Magnus Carlsen er um 20 árum yngri en Anand. Ef Norðmaðurinn ungi sigrar fær skákin svo sannarlega andlitslyftingu. Magnus Carlsen er ekki bara snillingur við skákborðið – hann er ofurstjarna, módel og hefur oft verið kallaður rokkstjarna skákheimsins.

Fyrstu fjórar skákirnar í einvíginu enduðu með jafntefli. Upphaf einvígisins minnir á þungavigtarbardaga í hnefaleikum þar sem menn nota fyrstu loturnar til að fá tilfinningu fyrir andstæðingnum. Sigurvegarinn í einvíginu fær 2,5 milljónir Bandaríkjadala í sinn hlut – rétt rúmar 300 milljónir íslenskra króna. En það eru ekki bara peningar í húfi. Þrátt fyrir að það hafi aldrei fleiri teflt á heimsvísu hafa vinsældir skáklistarinnar dalað. Það er orðið langt síðan almenningur vissi hver væri heimsmeistari í skák eða þekkti sterkustu skákmenn heims með nafni.

Einvígi aldarinnar

Skákin náði hæstu hæðum með einvígi Bobby Fischers og Boris Spassky á Íslandi árið 1972. Enda fékk einvígið viðurnefnið Einvígi aldarinnar og varð táknmynd kalda stríðsins, heimsveldanna tveggja sem litu á heiminn eins og skákborð í flóknu stríði. Skákin komst aftur í sviðsljósið þegar Garry Kasparov, þá ungur maður á þrítugsaldri, skoraði sovéska heimsmeistarann Anatoly Karpov á hólm. Einvígi þeirra var langt og snúið. Kasparov, sem var gyðingur og fæddur í Armeníu, var ekki með sovésku skákelítuna með sér í liði en hæfileikar hans voru slíkir að hann vann engu að síður og varð yngsti heimsmeistari sögunnar árið 1985.

Síðar átti Kasparov eftir að vekja heimsathygli þegar hann tefldi gegn ofurtölvunni Deep Blue árið 1997 og tapaði. Líklega var það síðasta skákeinvígið sem náði heimsathygli enda töluðu margir um viðureignina sem uppgjör mannsins gegn tölvunum. Kasparov settist í helgan stein árið 2005. Síðan þá hafa átök innan alþjóðaskáksambandsins og sterkustu skákmanna heims gert það að verkum að erfitt hefur reynst að krýna óumdeildan heimsmeistara. Almenningur hefur misst áhugann á keppnisskák. Síðustu heimsmeistaraeinvígi hafa verið háð fyrir tómum áhorfendasölum í borgum sem fáir þekkja.

Verður Magnus Carlsen nýtt andlit skákarinnar?

Einvígið milli Anands og Magnusar Carlsen er upplagt tækifæri fyrir skákina að ná aftur fyrri vinsældum. En þá þarf Magnus Carlsen helst að vinna og verða hið nýja andlit skákarinnar. Öll spjót beinast í raun að Anand sem hefur í gegnum árin sýnt gríðarlegan styrk í einvígum um heimsmeistaratitilinn en ekki náð jafn góðum árangri á venjulegum mótum. Spurningin er hvort aldurinn, reynslan og undirbúningur nái að sigra snillinginn Magnus Carlsen sem er þekktur fyrir að vilja finna lausn á flóknum stöðum yfir borðinu, gefur minna fyrir undirbúning og kann því vel að sigla á óþekkt mið.

Það er kannski dæmi um pressuna á Anand að þegar hann var spurður hvernig hægt væri að vekja aftur áhuga almennings á skák og fá stórfyrirtæki til að veita meiri peningum í íþróttina var svarið einfalt: Magnus Carlsen.

Fulltrúar ólíkra kynslóða

Magnus Carlsen er fæddur 30. nóvember 1990 og verður því 23 ára gamall síðar í mánuðinum. Hann er í fyrsta sæti á styrkleikalista FIDE yfir sterkustu skákmenn heims – hærri á listanum en heimsmeistarinn Anand, sem hann teflir nú við í Chennai á Indlandi. Magnus Carlsen var aðeins 13 ára gamall þegar hann náði stórmeistaratitlinum. Fyrir utan að vera einn besti skákmaður í heimi er Magnus Carlsen sannkölluð ofurstjarna í Noregi. Hann þykir frambærilegt módel og hefur verið andlit vörumerkisins G-Star Raw og ekki er óalgengt að hann sé umvafinn stúlknaskara sem öskrar af fögnuði þegar hann birtist.

Viswanathan Anand fæddist 11. desember 1969. Hann hefur fimm sinnum unnið heimsmeistaratitilinn í skák og hefur verið óumdeildur heimsmeistari frá árinu 2007. Hann er einnig þekktur fyrir hæfileika sína í hraðskák þar sem fáir standast honum snúning. Anand varð fyrsti indverski stórmeistarinn árið 1988. Hann hefur hlotið fjölda verðlauna og viðurkenninga á Indlandi þar sem hann er afar þekktur. Anand er lýst sem afar fjölhæfum skákmanni. Sigur gegn Magnusi Carlsen myndi innsigla stöðu hans sem eins af risunum í skáksögunni.

Sigur snjallsímanna

„Einvígið vekur gríðarlega athygli hér í Noregi,“ segir Gísli Kristjánsson, fréttaritari í Ósló. Hann segir það hafa komið fjölmiðlum þar í landi talsvert á óvart. „Sérstaklega hafa netmiðlarnir grætt á þessum mikla áhuga. Verdens Gang er með beina útsendingu á netvarpi sínu og áhorfið hefur farið fram úr öllum vonum. Áhuginn er svo mikill að sums staðar liggur vinna í fyrirtækjum niðri. Menn liggja bara á netinu og fylgjast með leikjunum í beinni.“

Gísli segist ekki hafa séð fjölgun á skákborðum á kaffihúsum og götum úti. „Nei, stóra sagan í þessu er snjallsímabyltingin. Nú sér maður svart á hvítu hvað snjallsímarnir og spjaldtölvurnar eru að breyta hefðbundinni fjölmiðlun. Það er sama hvert maður lítur, það eru allir með einvígið og leikina í beinni í snjallsímunum. Í gamla daga sá fólk þetta í sjónvarpinu en nú eru það litlu tölvurnar sem allir fylgjast með. Þetta er sigur snjallsímanna í fjölmiðlastríðinu.“

Hann segir Norðmenn hæfilega bjartsýna á sigur. „Fyrstu fjórar skákirnar enduðu með jafntefli svo mótstaðan er sterkari en menn héldu. En þetta heldur fólki við efnið. Hver skák tekur óskaplegan tíma en hér í landi er fólk vant að horfa á íþróttir eins og 50 kílómetra skíðagöngu þar sem klukkutími getur liðið milli þess sem menn sjást í mynd. Svo skákin er bara nokkuð æsileg hér í Noregi um þessar mundir.“




Fleiri fréttir

Sjá meira


×