Skáldkonur eru drottningar í hópi karla Jakob Bjarnar Grétarsson skrifar 9. nóvember 2013 09:00 Þórunn Erlu Valdimarsdóttir „Við erum drottningar. Helga Kress segir að það sé sígild náttúrleg regla í karlahópi: Ein drottning, margir karlar – við erum á valdi boðefnanna DNA og lífsögunnar, ekki bara menningarinnar,“ segir Þórunn Erlu Valdimarsdóttir rithöfundur. Blaðamaður Fréttablaðsins efndi til hringborðsumræðna í litlu horni á Facebook-vegg Friðriku Benónýsdóttur, menningarritstjóra blaðsins og gagnrýnanda, um stöðu kvenna á bókamarkaði. Friðrika gaf upp boltann með því að segjast hafa rekið augun í að skáldkonur þykist koma af fjöllum vegna kynjahalla í bókaútgáfu. Henni þykir heimskulegt að heimta jöfn kynjahlutföll í bókaumfjöllun þegar staðan er eins og hún er í útgáfunni. „Það er nefnilega voðalega andhælislegt að taka viðtal við konu sem einu sinni skrifaði ljóð á servéttu á fylleríi í staðinn fyrir að tala við Sjón, Kalman, Gandra og alla þá kalla, bara til að blessaður kynjakvótinn haldist nú.“ Egill Helgason, umsjónarmaður Kiljunnar í Ríkissjónvarpinu, tekur í sama streng og segir: „Það er áberandi hvað eru fleiri bækur eftir karla þessi jólin - og ekki mikið sem við getum gert í því sem fjöllum um bækurnar.“ Þórunn segir það rétt að umkvartanir um færri bækur eftir konur eigi ekki að byrja á borði Friðriku. Hún segir það stílbragð að þykjast hissa. Hún segist vita allt um þetta og hörmungina alla tíð í HÍ í sagnfræðinni; ein kona og 13 karlar. „Man þegar vinur fullyrti við mig að það væru engir góðir kvenrithöfundar til, þess vegna væri (þá) svo fáum konum boðið á bókmenntahátíð – mér varð illt.“ Þórunn segir að það þurfi að hvetja og ydda stelpur ... „því þær vantar flestar líffræðilega kjark og þor – það heitir testosterón og er æði – DNA-guðinn á eggjatíma hannaði okkur þannig að við erum svo fokking blíðar og duglausar í stríðum – frenjurnar innra með okkur brjótast fram þegar við erum 50 plús.“ Vigdís Grímsdóttir rithöfundur átti leið hjá og skutlar inn athugasemd sem vekur kátínu við borðið: „Skáldkonuskorturinn er Agli, Friðriku og ýmsum öðrum ónefndum að kenna. Það er ekki spurning.“ Eva „norn“ Hauksdóttir gerði einhverju sinni kynjafræðilega úttekt á stöðu bloggara, þeirra sem skrifa reglulega um þjóðfélagsmál, og komst að því að mikill meirihluti þeirra er karlkyns. Í ljósi þess mætti hugsanlega ætla að ástæður þess að færri verk eftir konur byggist einfaldlega á þeirri staðreynd að færri handrit eftir konur berist til útgefenda. Kristín Ómarsdóttir rithöfundur gefur ekki mikið fyrir það. „Í sambandi við 90% karlkyns bloggara þá er þetta svona ritvöllur sem karlar bjuggu til og minnir svoldið á krárnar á pínulitlum eyjum þar sem karlar sitja og ræða málin allan daginn og drekka te á meðan konurnar vefa teppi og hugsa um allt. Eða gera allt.“ Hvorki Vigdís né Kristín vilja þó svara þeirri spurningu hvort þær hafi þurft að gjalda kynferðis síns á rithöfundaferli sínum sem sannarlega má heita glæstur. En Þórunn svarar fyrir þær með drottningarhugmyndinni sem hún kennir við Helgu Kress. Hjá Bryndísi Loftsdóttur hjá Félagi bókaútgefenda fengust þær upplýsingar að hlutföll kynja höfunda íslenskra skáldverka væru eftirfarandi: „Það eru 54 bækur í kaflanum Íslensk skáldverk í Bókatíðindum sem nú eru í prentun. n 2 höfundar skrifa undir dulnefni n 1 bók með tvo höfunda, karl og konu n 1 bók með fimm höfunda – allt konur n 1 bók með 13 höfunda, 4 karla og 9 konur Ef frá eru taldar ofangreindar 5 bækur þá er staðan svona: n 36 karlar – 73,5% n 13 konur – 26,5% Staðan batnar hins vegar örlítið ef höfundar efstu fimm bókanna eru taldir með en gert er ráð fyrir að höfundarnir sem skrifa undir dulnefni séu karlkyns: n 42 karlar – 60% n 28 konur – 40%“ Menning Mest lesið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Lífið Með húsaflutninga á heilanum Lífið Sigmundur og hvolpurinn gleðjast yfir fylgi Miðflokksins Lífið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið Fleiri fréttir Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira
„Við erum drottningar. Helga Kress segir að það sé sígild náttúrleg regla í karlahópi: Ein drottning, margir karlar – við erum á valdi boðefnanna DNA og lífsögunnar, ekki bara menningarinnar,“ segir Þórunn Erlu Valdimarsdóttir rithöfundur. Blaðamaður Fréttablaðsins efndi til hringborðsumræðna í litlu horni á Facebook-vegg Friðriku Benónýsdóttur, menningarritstjóra blaðsins og gagnrýnanda, um stöðu kvenna á bókamarkaði. Friðrika gaf upp boltann með því að segjast hafa rekið augun í að skáldkonur þykist koma af fjöllum vegna kynjahalla í bókaútgáfu. Henni þykir heimskulegt að heimta jöfn kynjahlutföll í bókaumfjöllun þegar staðan er eins og hún er í útgáfunni. „Það er nefnilega voðalega andhælislegt að taka viðtal við konu sem einu sinni skrifaði ljóð á servéttu á fylleríi í staðinn fyrir að tala við Sjón, Kalman, Gandra og alla þá kalla, bara til að blessaður kynjakvótinn haldist nú.“ Egill Helgason, umsjónarmaður Kiljunnar í Ríkissjónvarpinu, tekur í sama streng og segir: „Það er áberandi hvað eru fleiri bækur eftir karla þessi jólin - og ekki mikið sem við getum gert í því sem fjöllum um bækurnar.“ Þórunn segir það rétt að umkvartanir um færri bækur eftir konur eigi ekki að byrja á borði Friðriku. Hún segir það stílbragð að þykjast hissa. Hún segist vita allt um þetta og hörmungina alla tíð í HÍ í sagnfræðinni; ein kona og 13 karlar. „Man þegar vinur fullyrti við mig að það væru engir góðir kvenrithöfundar til, þess vegna væri (þá) svo fáum konum boðið á bókmenntahátíð – mér varð illt.“ Þórunn segir að það þurfi að hvetja og ydda stelpur ... „því þær vantar flestar líffræðilega kjark og þor – það heitir testosterón og er æði – DNA-guðinn á eggjatíma hannaði okkur þannig að við erum svo fokking blíðar og duglausar í stríðum – frenjurnar innra með okkur brjótast fram þegar við erum 50 plús.“ Vigdís Grímsdóttir rithöfundur átti leið hjá og skutlar inn athugasemd sem vekur kátínu við borðið: „Skáldkonuskorturinn er Agli, Friðriku og ýmsum öðrum ónefndum að kenna. Það er ekki spurning.“ Eva „norn“ Hauksdóttir gerði einhverju sinni kynjafræðilega úttekt á stöðu bloggara, þeirra sem skrifa reglulega um þjóðfélagsmál, og komst að því að mikill meirihluti þeirra er karlkyns. Í ljósi þess mætti hugsanlega ætla að ástæður þess að færri verk eftir konur byggist einfaldlega á þeirri staðreynd að færri handrit eftir konur berist til útgefenda. Kristín Ómarsdóttir rithöfundur gefur ekki mikið fyrir það. „Í sambandi við 90% karlkyns bloggara þá er þetta svona ritvöllur sem karlar bjuggu til og minnir svoldið á krárnar á pínulitlum eyjum þar sem karlar sitja og ræða málin allan daginn og drekka te á meðan konurnar vefa teppi og hugsa um allt. Eða gera allt.“ Hvorki Vigdís né Kristín vilja þó svara þeirri spurningu hvort þær hafi þurft að gjalda kynferðis síns á rithöfundaferli sínum sem sannarlega má heita glæstur. En Þórunn svarar fyrir þær með drottningarhugmyndinni sem hún kennir við Helgu Kress. Hjá Bryndísi Loftsdóttur hjá Félagi bókaútgefenda fengust þær upplýsingar að hlutföll kynja höfunda íslenskra skáldverka væru eftirfarandi: „Það eru 54 bækur í kaflanum Íslensk skáldverk í Bókatíðindum sem nú eru í prentun. n 2 höfundar skrifa undir dulnefni n 1 bók með tvo höfunda, karl og konu n 1 bók með fimm höfunda – allt konur n 1 bók með 13 höfunda, 4 karla og 9 konur Ef frá eru taldar ofangreindar 5 bækur þá er staðan svona: n 36 karlar – 73,5% n 13 konur – 26,5% Staðan batnar hins vegar örlítið ef höfundar efstu fimm bókanna eru taldir með en gert er ráð fyrir að höfundarnir sem skrifa undir dulnefni séu karlkyns: n 42 karlar – 60% n 28 konur – 40%“
Menning Mest lesið „Fólk í kringum þessa einstaklinga er á nálum“ Lífið Eins og þruma úr heiðskíru lofti Lífið Stjörnulífið: Skvísustælar við bakkann og áminning um óöryggi Lífið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Lífið Með húsaflutninga á heilanum Lífið Sigmundur og hvolpurinn gleðjast yfir fylgi Miðflokksins Lífið Covidsmitaður Al Pacino var nær dauða en lífi Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið Fleiri fréttir Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Skálda opnar: „Kannski ekki margir nógu vitlausir til að framkvæma þessa hugmynd“ Össur Geirsson er heiðurslistamaður Kópavogs 2024 Margmenni í sköpunargleði og stuði á safninu Ólafur Elíasson tekur yfir Piccadilly Circus og Times Square Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Sjá meira