Hvað felst í dómstólaleiðinni? Þorbjörn Björnsson skrifar 23. mars 2011 09:46 Í kjölfar þess að Forseti Íslands vísaði hinum svokölluðu Icesave lögum (nr. 13/2011) til þjóðaratkvæðagreiðslu hefur mikið verið rætt um hina svokölluðu „dómstólaleið". Í dómstólaleiðinni felst í raun að flestir eru sammála um að ef lögin verða felld sé samningaleiðin fullreynd og það beri að leysa deiluna fyrir dómstólum. Menn eru þó ekki sammála um hvaða dómstóll sé hæfur til þess að leysa úr deilunni og hvort að slíkt sé á færi íslenskra eða alþjóðlegra dómstóla. Að mati höfundar verður Icesave deilan ekki endanlega leyst fyrir íslenskum dómstólum. Um er að ræða þjóðréttarleg álitaefni sem tengjast deilu fullvalda ríkja og er því vandséð af hverju Bretar og Hollendingar hefðu áhuga á að færa milliríkjadeilu til lausnar landsdómstóls deiluaðila síns. Auk þess myndi dómur íslensks dómstóls ekki takmarka rétt þessara þjóða til þess að fara með deiluna fyrir alþjóðadómstóla. Þessi grein mun fjalla um hvaða alþjóðadómstólar koma í raun til greina varðandi lausn deilunnar. Umfjöllunin verður þó að engu leyti tæmandi varðandi hugsanlega lögsögu alþjóðadómstóla eða lagaleg álitaefni sem tengjast málsókn fyrir þeim heldur er einungis um að ræða stutt yfirlit.EFTA-dómstóllinnEftirlitsstofnun EFTA (ESA) hefur í farvatninu samningsbrotamál gegn Íslandi vegna ófullnægjandi innleiðingar á svokallaðri innlánatilskipun (nr. 94/19/EB), en túlkun á skyldum Íslands samkvæmt þeirri tilskipun er í raun kjarni Icesave deilunnar. Það mál er hins vegar í biðstöðu vegna fyrirliggjandi samninga en málið yrði að öllum líkindum tekið upp aftur ef Icesave lögin verða felld. Það eru ákveðin rök sem eru Íslandi í hag varðandi hugsanlegan málflutning fyrir EFTA-dómstólnum. T.d. er einn af þremur dómurum sem starfa við dómstólinn Íslendingur sem þýðir að ákveðin skilningur er til staðar á sjónarmiðum Íslands og Íslendingar hafa reynslu af málflutningi fyrir EFTA-dómstólnum. Öllu mikilvægara er að ef deilan yrði endanlega ákveðin með dómi EFTA-dómstólsins er ESA bundin af kröfugerð sem nú þegar er komin fram í rökstuddu bréfi um yfirvofandi málshöfðun, þar sem miðað var við greiðsluskyldu á allt að 20.000 evrum til hvers innstæðueiganda, og kemur því ekki til greina að öll Icesave krafan yrði dæmd Bretum og Hollendingum í hag. Hins vegar myndi niðurstaða dómstólsins aldrei koma í veg fyrir að íslenskir dómstólar leituðu ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins þar sem dómstóllinn væri beðinn um að taka afstöðu til þess hvort að sú ákvörðun að tryggja innistæður þeirra sem búsettir væru á Íslandi að fullu teldist mismunun gagnvart erlendum innlánseigendum og þá myndi dómstóllinn þurfa að taka afstöðu til greiðsluskyldu vegna innlána hærri en 20.000 evrur. (Þess ber þó að geta að vegna greiðslna Breta og Hollendinga til innlánseigenda er ekki um að ræða öll innlán yfir 20.000 evrur). Það eru mun þyngri rök fyrir því að það sé ekki sérstaklega hagstætt fyrir Íslendinga að deilan verði leyst fyrir EFTA-dómstólnum. Má þar nefna fjögur atriði: 1) Mikill meirihluti þeirra áltisgjafa sem eru sérfræðingar í Evrópurétti hafa talið að Íslendingum beri að greiða kröfuna. 2) ESA hefur einungis tapað örfáum málum fyrir EFTA-dómstólnum. 3) Ef svo færi að EFTA dómstóllinn dæmdi Íslendingum í vil gæti Sameiginlega EES-nefndin talið að slík niðurstaða væri í ósamræmi við dómafordæmi Evrópudómstólsins og gæti beðið Evrópudómstólinn um túlkun á þeim réttarheimildum sem um ræddi (en EFTA-dómstólnum fylgir í framkvæmd fordæmum Evrópudómstólsins). Ef Evrópudómstóllinn myndi komast að annarri niðurstöðu heldur en EFTA-dómstóllinn myndi það þýða mjög mikinn álitshnekki fyrir EFTA-dómstólinn og stefna einsleitnimarkmiði EES-samningsins í hættu. 4) Þar sem Bretar og Hollendingar eru ekki beinir aðilar að slíku máli (þeir hafa þó rétt til þess að taka þátt í málflutningi fyrir EFTA-dómstólnum) bindur dómur EFTA dómstólsins ekki hendur þeirra varðandi áframhaldandi kröfugerð gagnvart Íslendingum. Þó svo að sýkna af kröfunum gæti verið mjög jákvæð fyrir pólítíska stöðu Íslands, að því gefnu að slíkur dómur væri vel rökstuddur.EvrópudómstóllinnBæði Bretar og Hollendingar eru aðilar að Evrópudómstólnum og tilnefna dómara til setu í honum. Íslendingar eiga ekki beina aðild að Evrópudómstólnum og eiga í engum tilvikum rétt til að skipa dómara til setu í honum. Varðandi Icesave deiluna og Evrópudómstólinn koma eftirfarandi möguleikar til greina: Í fyrsta lagi þá geta deiluaðilarnir sameiginlega beðið Evrópudómstólinn um túlkun á efni innlánatilskipunarinnar, en innan þeirrar heimildar rúmast í raun lykilatriði Icesave deilunnar frá sjónarhorni Evrópuréttar. Í öðru lagi, getur Evrópudómstóllinn að beiðni Sameiginlegu EES-nefndarinnar metið lögmæti refsiaðgerða sem gripið er til vegna vanefnda samningsaðila á skyldum sínum samkvæmt samningnum. Þá væri um að ræða refsiaðgerðir sem yrði beitt gegn Íslendingum vegna vanefnda á skyldum sínum samkvæmt innlánatilskipuninni. Í þriðja lagi, eins og að ofan greinir, gæti komið til þess að Evrópudómstóllinn myndi meta hvort túlkun EFTA-dómstólsins færi gegn fordæmum Evrópudómstólsins. Að lokum kæmi til greina að Íslendingar veiti íslenskum dómstólum heimild á grundvelli EES-samningsins til þess að bera spurningar undir Evrópudómstólinn. Það yrði síðan undir íslenskum dómstólum komið að nýta slíka heimild í hugsanlegum málarekstri einkaaðila fyrir íslenskum dómstólum. Athuga ber að Evrópudómstóllinn gæti, eftir atvikum, einnig tekið afstöðu til hugsanlegar mismununar íslenskra stjórnvalda gagnvart erlendum sparifjáreigendum og þar af leiðandi gæti dómurinn komist að þeirri niðurstöðu að Íslandi bæri greiðsluskyldu umfram 20.000 evrur.Alþjóðadómstóllinn í HaagAlþjóðadómstóllinn í Haag byggir lögsögu sína á þeirri meginreglu að alþjóðadómstólar hafa ekki lögsögu til þess að úrskurða um réttindi og skyldur ríkja nema að ríkin hafi sérstaklega samþykkt slíka lögsögu, en ríki geta gefið út almenna yfirlýsingu um að dómstóllinn hafi lögsögu í öllum deilumálum þeirra gagnvart ríkjum sem einnig hafa gefið út slíka yfirlýsingu. Íslendingar hafa ekki gefið út slíka yfirlýsingu en hins vegar er í gildi samningur við Breta frá 1937 um úrlausn deilumála sem veitir Alþjóðadómstólnum í Haag lögsögu í deilumálum milli ríkjanna. Samningurinn hefur að geyma vissar undanþágur varðandi mál sem geta komið til skoðunar, en ef á reyndi væri það Alþjóðadómstólsins að úrskuða hvort slíkar undanþágur ættu við – einnig væri hægt að halda því fram að samningurinn væri fallinn úr gildi af einhverjum orsökum en aftur væri það dómstólsins sjálfs að úrskurða um það. Ísland gæti þannig t.d. höfðað mál fyrir Alþjóðadómstólnum á grundvelli þess að hin svokallaða hryðjuverkalöggjöf sem Bretar beitu gagnvart íslensku bönkunum hafi brotið gegn EES-samningnum og í framhaldinu myndu Bretar væntanlega gagnstefna Íslendingum vegna innlánatilskipunarinnar. Slíkur málarekstur myndi að mörgu leyti vera mjög sérstakur, aðallega vegna þess að það yrði í fyrsta sinn sem löggjöf upprunninn innan Evrópusambandsins yrði túlkuð af Alþjóðadómstólnum, en samkvæmt stofnsáttmála Evrópusambandsins er aðildarríkjum óheimilt að útkljá deilumál sín á milli er varða Evrópulöggjöf fyrir öðrum dómstól en Evrópudómstólnum. EES-samningurinn hefur hins vegar ekki að geyma slíka takmörkun.Að flytja málið fyrir Alþjóðadómstólnum myndi skipta sköpum varðandi málsástæður og réttarheimildir sem byggt væri á, en dómstóllinn er á engan hátt takmarkaður af réttarreglum Evrópuréttarins eða EES-samningsins. Ýmsar meginreglur þjóðarréttar kæmu hugsanlega einnig til greina, t.d. bindandi yfirlýsingar ráðamanna og brostnar forsendur með tiliti til samninga. Þess má geta að Rossalyn Higgins, fyrrverandi forseti Alþjóðadómstólsins, hvatti Ísland til þess að notast við dómstólinn til lausnar Icesave deilunnar í viðtali hjá ríkissjónvarpinu árið 2008. Ef til slíks málareksturs kæmi fengu Íslendingar að skipa einn dómara til setu í málinu (ad hoc) sem yrði þá einn af 16 dómurum sem myndu leysa úr málinu.SamantektEins og fram kemur hér að ofan þá er einungis um stutt yfirlit að ræða og ekki er rúm til þess að ræða ýmsa aðra möguleika sem til greina koma, eins og t.d. ef að deiluaðilar kæmu sér saman um skipun gerðardóms. Þó er ljóst af ofangreindu að margir möguleikar eru í stöðunni og dómstólaleiðin flóknari en oft er gefið til kynna í umræðu seinustu misserin. Að lokum má geta þess að hvort sem Icesave lögin verða samþykkt eða ekki, er líklegast að koma muni til málaferla fyrir alþjóðadómstólum vegna Icesave. Má þá sérstaklega nefna að þrátt fyrir að lögin verði samþykkt munu erlendir einstaklingar og/eða lögaðilar líklega hefja mál fyrir íslenskum dómstólum til greiðslu innistæðna hærri en 20.000 evrur og munu byggja á Mannréttindasáttmála Evrópu og/eða EES-samningnum og er fullvíst að einhver þeirra mála enda fyrir Mannréttindadómstól Evrópu og/eða EFTA-dómstólnum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Icesave Mest lesið Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson skrifar Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Sjá meira
Í kjölfar þess að Forseti Íslands vísaði hinum svokölluðu Icesave lögum (nr. 13/2011) til þjóðaratkvæðagreiðslu hefur mikið verið rætt um hina svokölluðu „dómstólaleið". Í dómstólaleiðinni felst í raun að flestir eru sammála um að ef lögin verða felld sé samningaleiðin fullreynd og það beri að leysa deiluna fyrir dómstólum. Menn eru þó ekki sammála um hvaða dómstóll sé hæfur til þess að leysa úr deilunni og hvort að slíkt sé á færi íslenskra eða alþjóðlegra dómstóla. Að mati höfundar verður Icesave deilan ekki endanlega leyst fyrir íslenskum dómstólum. Um er að ræða þjóðréttarleg álitaefni sem tengjast deilu fullvalda ríkja og er því vandséð af hverju Bretar og Hollendingar hefðu áhuga á að færa milliríkjadeilu til lausnar landsdómstóls deiluaðila síns. Auk þess myndi dómur íslensks dómstóls ekki takmarka rétt þessara þjóða til þess að fara með deiluna fyrir alþjóðadómstóla. Þessi grein mun fjalla um hvaða alþjóðadómstólar koma í raun til greina varðandi lausn deilunnar. Umfjöllunin verður þó að engu leyti tæmandi varðandi hugsanlega lögsögu alþjóðadómstóla eða lagaleg álitaefni sem tengjast málsókn fyrir þeim heldur er einungis um að ræða stutt yfirlit.EFTA-dómstóllinnEftirlitsstofnun EFTA (ESA) hefur í farvatninu samningsbrotamál gegn Íslandi vegna ófullnægjandi innleiðingar á svokallaðri innlánatilskipun (nr. 94/19/EB), en túlkun á skyldum Íslands samkvæmt þeirri tilskipun er í raun kjarni Icesave deilunnar. Það mál er hins vegar í biðstöðu vegna fyrirliggjandi samninga en málið yrði að öllum líkindum tekið upp aftur ef Icesave lögin verða felld. Það eru ákveðin rök sem eru Íslandi í hag varðandi hugsanlegan málflutning fyrir EFTA-dómstólnum. T.d. er einn af þremur dómurum sem starfa við dómstólinn Íslendingur sem þýðir að ákveðin skilningur er til staðar á sjónarmiðum Íslands og Íslendingar hafa reynslu af málflutningi fyrir EFTA-dómstólnum. Öllu mikilvægara er að ef deilan yrði endanlega ákveðin með dómi EFTA-dómstólsins er ESA bundin af kröfugerð sem nú þegar er komin fram í rökstuddu bréfi um yfirvofandi málshöfðun, þar sem miðað var við greiðsluskyldu á allt að 20.000 evrum til hvers innstæðueiganda, og kemur því ekki til greina að öll Icesave krafan yrði dæmd Bretum og Hollendingum í hag. Hins vegar myndi niðurstaða dómstólsins aldrei koma í veg fyrir að íslenskir dómstólar leituðu ráðgefandi álits EFTA-dómstólsins þar sem dómstóllinn væri beðinn um að taka afstöðu til þess hvort að sú ákvörðun að tryggja innistæður þeirra sem búsettir væru á Íslandi að fullu teldist mismunun gagnvart erlendum innlánseigendum og þá myndi dómstóllinn þurfa að taka afstöðu til greiðsluskyldu vegna innlána hærri en 20.000 evrur. (Þess ber þó að geta að vegna greiðslna Breta og Hollendinga til innlánseigenda er ekki um að ræða öll innlán yfir 20.000 evrur). Það eru mun þyngri rök fyrir því að það sé ekki sérstaklega hagstætt fyrir Íslendinga að deilan verði leyst fyrir EFTA-dómstólnum. Má þar nefna fjögur atriði: 1) Mikill meirihluti þeirra áltisgjafa sem eru sérfræðingar í Evrópurétti hafa talið að Íslendingum beri að greiða kröfuna. 2) ESA hefur einungis tapað örfáum málum fyrir EFTA-dómstólnum. 3) Ef svo færi að EFTA dómstóllinn dæmdi Íslendingum í vil gæti Sameiginlega EES-nefndin talið að slík niðurstaða væri í ósamræmi við dómafordæmi Evrópudómstólsins og gæti beðið Evrópudómstólinn um túlkun á þeim réttarheimildum sem um ræddi (en EFTA-dómstólnum fylgir í framkvæmd fordæmum Evrópudómstólsins). Ef Evrópudómstóllinn myndi komast að annarri niðurstöðu heldur en EFTA-dómstóllinn myndi það þýða mjög mikinn álitshnekki fyrir EFTA-dómstólinn og stefna einsleitnimarkmiði EES-samningsins í hættu. 4) Þar sem Bretar og Hollendingar eru ekki beinir aðilar að slíku máli (þeir hafa þó rétt til þess að taka þátt í málflutningi fyrir EFTA-dómstólnum) bindur dómur EFTA dómstólsins ekki hendur þeirra varðandi áframhaldandi kröfugerð gagnvart Íslendingum. Þó svo að sýkna af kröfunum gæti verið mjög jákvæð fyrir pólítíska stöðu Íslands, að því gefnu að slíkur dómur væri vel rökstuddur.EvrópudómstóllinnBæði Bretar og Hollendingar eru aðilar að Evrópudómstólnum og tilnefna dómara til setu í honum. Íslendingar eiga ekki beina aðild að Evrópudómstólnum og eiga í engum tilvikum rétt til að skipa dómara til setu í honum. Varðandi Icesave deiluna og Evrópudómstólinn koma eftirfarandi möguleikar til greina: Í fyrsta lagi þá geta deiluaðilarnir sameiginlega beðið Evrópudómstólinn um túlkun á efni innlánatilskipunarinnar, en innan þeirrar heimildar rúmast í raun lykilatriði Icesave deilunnar frá sjónarhorni Evrópuréttar. Í öðru lagi, getur Evrópudómstóllinn að beiðni Sameiginlegu EES-nefndarinnar metið lögmæti refsiaðgerða sem gripið er til vegna vanefnda samningsaðila á skyldum sínum samkvæmt samningnum. Þá væri um að ræða refsiaðgerðir sem yrði beitt gegn Íslendingum vegna vanefnda á skyldum sínum samkvæmt innlánatilskipuninni. Í þriðja lagi, eins og að ofan greinir, gæti komið til þess að Evrópudómstóllinn myndi meta hvort túlkun EFTA-dómstólsins færi gegn fordæmum Evrópudómstólsins. Að lokum kæmi til greina að Íslendingar veiti íslenskum dómstólum heimild á grundvelli EES-samningsins til þess að bera spurningar undir Evrópudómstólinn. Það yrði síðan undir íslenskum dómstólum komið að nýta slíka heimild í hugsanlegum málarekstri einkaaðila fyrir íslenskum dómstólum. Athuga ber að Evrópudómstóllinn gæti, eftir atvikum, einnig tekið afstöðu til hugsanlegar mismununar íslenskra stjórnvalda gagnvart erlendum sparifjáreigendum og þar af leiðandi gæti dómurinn komist að þeirri niðurstöðu að Íslandi bæri greiðsluskyldu umfram 20.000 evrur.Alþjóðadómstóllinn í HaagAlþjóðadómstóllinn í Haag byggir lögsögu sína á þeirri meginreglu að alþjóðadómstólar hafa ekki lögsögu til þess að úrskurða um réttindi og skyldur ríkja nema að ríkin hafi sérstaklega samþykkt slíka lögsögu, en ríki geta gefið út almenna yfirlýsingu um að dómstóllinn hafi lögsögu í öllum deilumálum þeirra gagnvart ríkjum sem einnig hafa gefið út slíka yfirlýsingu. Íslendingar hafa ekki gefið út slíka yfirlýsingu en hins vegar er í gildi samningur við Breta frá 1937 um úrlausn deilumála sem veitir Alþjóðadómstólnum í Haag lögsögu í deilumálum milli ríkjanna. Samningurinn hefur að geyma vissar undanþágur varðandi mál sem geta komið til skoðunar, en ef á reyndi væri það Alþjóðadómstólsins að úrskuða hvort slíkar undanþágur ættu við – einnig væri hægt að halda því fram að samningurinn væri fallinn úr gildi af einhverjum orsökum en aftur væri það dómstólsins sjálfs að úrskurða um það. Ísland gæti þannig t.d. höfðað mál fyrir Alþjóðadómstólnum á grundvelli þess að hin svokallaða hryðjuverkalöggjöf sem Bretar beitu gagnvart íslensku bönkunum hafi brotið gegn EES-samningnum og í framhaldinu myndu Bretar væntanlega gagnstefna Íslendingum vegna innlánatilskipunarinnar. Slíkur málarekstur myndi að mörgu leyti vera mjög sérstakur, aðallega vegna þess að það yrði í fyrsta sinn sem löggjöf upprunninn innan Evrópusambandsins yrði túlkuð af Alþjóðadómstólnum, en samkvæmt stofnsáttmála Evrópusambandsins er aðildarríkjum óheimilt að útkljá deilumál sín á milli er varða Evrópulöggjöf fyrir öðrum dómstól en Evrópudómstólnum. EES-samningurinn hefur hins vegar ekki að geyma slíka takmörkun.Að flytja málið fyrir Alþjóðadómstólnum myndi skipta sköpum varðandi málsástæður og réttarheimildir sem byggt væri á, en dómstóllinn er á engan hátt takmarkaður af réttarreglum Evrópuréttarins eða EES-samningsins. Ýmsar meginreglur þjóðarréttar kæmu hugsanlega einnig til greina, t.d. bindandi yfirlýsingar ráðamanna og brostnar forsendur með tiliti til samninga. Þess má geta að Rossalyn Higgins, fyrrverandi forseti Alþjóðadómstólsins, hvatti Ísland til þess að notast við dómstólinn til lausnar Icesave deilunnar í viðtali hjá ríkissjónvarpinu árið 2008. Ef til slíks málareksturs kæmi fengu Íslendingar að skipa einn dómara til setu í málinu (ad hoc) sem yrði þá einn af 16 dómurum sem myndu leysa úr málinu.SamantektEins og fram kemur hér að ofan þá er einungis um stutt yfirlit að ræða og ekki er rúm til þess að ræða ýmsa aðra möguleika sem til greina koma, eins og t.d. ef að deiluaðilar kæmu sér saman um skipun gerðardóms. Þó er ljóst af ofangreindu að margir möguleikar eru í stöðunni og dómstólaleiðin flóknari en oft er gefið til kynna í umræðu seinustu misserin. Að lokum má geta þess að hvort sem Icesave lögin verða samþykkt eða ekki, er líklegast að koma muni til málaferla fyrir alþjóðadómstólum vegna Icesave. Má þá sérstaklega nefna að þrátt fyrir að lögin verði samþykkt munu erlendir einstaklingar og/eða lögaðilar líklega hefja mál fyrir íslenskum dómstólum til greiðslu innistæðna hærri en 20.000 evrur og munu byggja á Mannréttindasáttmála Evrópu og/eða EES-samningnum og er fullvíst að einhver þeirra mála enda fyrir Mannréttindadómstól Evrópu og/eða EFTA-dómstólnum.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun