Reykvíkingar afskiptir Trausti Hafliðason skrifar 22. apríl 2005 00:01 Sturla Böðvarsson samgönguráðherra lagði á dögunum fram nýja samgönguáætlun fyrir árin 2005 til 2008. Líkt og alltaf þegar ný samgönguáætlun er kynnt rísa stjórnmálamenn upp og gagnrýna að ekki sé nægu fé ráðstafað í þetta verkefnið eða hitt. Oftast, næstum alltaf, eru pólitíkusarnir að gagnrýna að ekki sé peningum veitt í vegaframkvæmdir í þeirra kjördæmi. Þeir hafa jú beina hagsmuni af því að tala fyrir sitt fólk, sína kjósendur. Sá hópur sem hefur látið hæst í sér heyra um samgönguáætlun Sturlu er reykvískir þingmenn og ekki síst borgarfulltrúar Reykjavíkurlistans. Rauði þráðurinn í þeirra gagnrýni er að höfuðborgarsvæðið sé afskipt þegar kemur að því að dreifa almannafé til vegaframkvæmda. Hlutfallslega sé miklu meira fé varið til uppbyggingar á landsbyggðinni en á höfuðborgarsvæðinu. Það sé ósanngjarnt þar sem um helmingur landsmanna búi á suðvesturhorninu og bílaumferð þar sé miklu meiri en á landsbyggðinni. Það sem mest hefur verið rætt um varðandi nýja samgönguáætlun er annars vegar hin sex milljarða króna Héðinsfjarðargöng sem munu tengja Siglufjörð við Ólafsfjörð, og þar af leiðandi Eyjafjarðarsvæðið, og hins vegar hin átta til tíu milljarða króna Sundabraut sem mun tengja miðborg Reykjavíkur við Grafarvog og í framtíðinni Vesturlandsveg. Reykvískir stjórnmálamenn hafa fallið í þá gryfju að bera þessar framkvæmdir saman og komist að þeirri niðurstöðu að Sundabrautin sé miklu arðvænlegri fjárfestingarkostur og þar af leiðandi hefði verið borðliggjandi að ráðast í gerð hennar á undan göngunum. Þetta er í besta falli vafasamur samanburður. Þessar framkvæmdir þjóna það ólíkum tilgangi að varla er hægt að bera þær saman. Annars vegar er um að ræða framkvæmd sem er tilraun til þess að blása lífi í byggð sem stendur mjög höllum fæti. Bara síðan árið 1997 hefur íbúum á Siglufirði fækkað um tólf prósent og engin teikn eru á lofti um að fólksfjöldalínuritið sé á leiðinni í aðra átt en niður ef ekkert verður gert. Hins vegar er um að ræða framkvæmd sem er til þess fallin að bæta samgöngur á svæði sem stendur í miklum blóma. Vissulega er brýnt að bæta samgöngur á höfuðborgarsvæðinu en það má ekki vera á kostnað landsbyggðarinnar - nema þá að ríkisstjórnin vendi sínu kvæði í kross og leggi niður allt sem heitir byggðastefna og sætti sig einfaldlega við það að ákveðin svæði á landinu séu einfaldlega ekki þess virði að leggja einhverja sérstaka rækt í þau. Runólfur Birgisson, bæjarstjóri á Siglufirði, hefur ítrekað lýst því yfir að Héðinsfjarðargöngin séu lífsspursmál fyrir bæinn. "Bættari samgöngur eru forsenda þess að Siglufjörður fái sem best þrifist," sagði Runólfur í viðtali í Fréttablaðinu ekki alls fyrir löngu. "Ekki síst eru göngin mikilvæg ef Siglufjörður á að geta sameinast öðrum sveitarfélögum við Eyjafjörð, en það viljum við gjarnan gera. Ef þetta verður ekki gert mun Siglufjörður eiga mjög erfitt uppdráttar, ekki síst nú þegar verið er að leggja strandsiglingar af og hætt verður að fljúga á Sauðárkrók. Ef stjórnvöld ætla ekki að leggja neina rækt við þennan bæ hefði alveg eins verið hægt að leggja hann niður árið 1966 eða 1967 þegar síldin hvarf." Síðan er líka hópur stjórnmálamanna sem sér ekkert því til fyrirstöðu að ráðast í báðar þessar framkvæmdir á sama tíma. En er það skynsamlegt? Varla. Bæði Tryggvi Þór Herbertsson, forstöðumaður Hagfræðistofnunar Háskólans, og Ólafur Darri Andrason, hagfræðingur Alþýðusambands Íslands, lýstu því yfir í Fréttablaðinu fyrir nokkrum mánuðum að mjög óskynsamlegt væri hjá ríkinu að ráðast í framkvæmdir við Sundabraut í því efnahagsástandi sem nú ríkir. Slík stórframkvæmd myndi auka enn frekar á þensluna í þjóðfélaginu og gera hagstjórnina erfiðari en ella. Miðað við stöðuna í dag virðist alveg ljóst að höfuðborgarbúar verði að bíða í að minnsta kosti fjögur ár eftir að Sundabrautin verði byggð. Reyndar er smá vonarglæta um að eitthvað gerist fyrr. Steinunn Valdís Óskarsdóttir borgarstjóri hefur nefnilega lýst því yfir að hún vilji skoða möguleikann á að setja Sundabrautina í einkaframkvæmd.Trausti Hafliðason -trausti@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Trausti Hafliðason Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra lagði á dögunum fram nýja samgönguáætlun fyrir árin 2005 til 2008. Líkt og alltaf þegar ný samgönguáætlun er kynnt rísa stjórnmálamenn upp og gagnrýna að ekki sé nægu fé ráðstafað í þetta verkefnið eða hitt. Oftast, næstum alltaf, eru pólitíkusarnir að gagnrýna að ekki sé peningum veitt í vegaframkvæmdir í þeirra kjördæmi. Þeir hafa jú beina hagsmuni af því að tala fyrir sitt fólk, sína kjósendur. Sá hópur sem hefur látið hæst í sér heyra um samgönguáætlun Sturlu er reykvískir þingmenn og ekki síst borgarfulltrúar Reykjavíkurlistans. Rauði þráðurinn í þeirra gagnrýni er að höfuðborgarsvæðið sé afskipt þegar kemur að því að dreifa almannafé til vegaframkvæmda. Hlutfallslega sé miklu meira fé varið til uppbyggingar á landsbyggðinni en á höfuðborgarsvæðinu. Það sé ósanngjarnt þar sem um helmingur landsmanna búi á suðvesturhorninu og bílaumferð þar sé miklu meiri en á landsbyggðinni. Það sem mest hefur verið rætt um varðandi nýja samgönguáætlun er annars vegar hin sex milljarða króna Héðinsfjarðargöng sem munu tengja Siglufjörð við Ólafsfjörð, og þar af leiðandi Eyjafjarðarsvæðið, og hins vegar hin átta til tíu milljarða króna Sundabraut sem mun tengja miðborg Reykjavíkur við Grafarvog og í framtíðinni Vesturlandsveg. Reykvískir stjórnmálamenn hafa fallið í þá gryfju að bera þessar framkvæmdir saman og komist að þeirri niðurstöðu að Sundabrautin sé miklu arðvænlegri fjárfestingarkostur og þar af leiðandi hefði verið borðliggjandi að ráðast í gerð hennar á undan göngunum. Þetta er í besta falli vafasamur samanburður. Þessar framkvæmdir þjóna það ólíkum tilgangi að varla er hægt að bera þær saman. Annars vegar er um að ræða framkvæmd sem er tilraun til þess að blása lífi í byggð sem stendur mjög höllum fæti. Bara síðan árið 1997 hefur íbúum á Siglufirði fækkað um tólf prósent og engin teikn eru á lofti um að fólksfjöldalínuritið sé á leiðinni í aðra átt en niður ef ekkert verður gert. Hins vegar er um að ræða framkvæmd sem er til þess fallin að bæta samgöngur á svæði sem stendur í miklum blóma. Vissulega er brýnt að bæta samgöngur á höfuðborgarsvæðinu en það má ekki vera á kostnað landsbyggðarinnar - nema þá að ríkisstjórnin vendi sínu kvæði í kross og leggi niður allt sem heitir byggðastefna og sætti sig einfaldlega við það að ákveðin svæði á landinu séu einfaldlega ekki þess virði að leggja einhverja sérstaka rækt í þau. Runólfur Birgisson, bæjarstjóri á Siglufirði, hefur ítrekað lýst því yfir að Héðinsfjarðargöngin séu lífsspursmál fyrir bæinn. "Bættari samgöngur eru forsenda þess að Siglufjörður fái sem best þrifist," sagði Runólfur í viðtali í Fréttablaðinu ekki alls fyrir löngu. "Ekki síst eru göngin mikilvæg ef Siglufjörður á að geta sameinast öðrum sveitarfélögum við Eyjafjörð, en það viljum við gjarnan gera. Ef þetta verður ekki gert mun Siglufjörður eiga mjög erfitt uppdráttar, ekki síst nú þegar verið er að leggja strandsiglingar af og hætt verður að fljúga á Sauðárkrók. Ef stjórnvöld ætla ekki að leggja neina rækt við þennan bæ hefði alveg eins verið hægt að leggja hann niður árið 1966 eða 1967 þegar síldin hvarf." Síðan er líka hópur stjórnmálamanna sem sér ekkert því til fyrirstöðu að ráðast í báðar þessar framkvæmdir á sama tíma. En er það skynsamlegt? Varla. Bæði Tryggvi Þór Herbertsson, forstöðumaður Hagfræðistofnunar Háskólans, og Ólafur Darri Andrason, hagfræðingur Alþýðusambands Íslands, lýstu því yfir í Fréttablaðinu fyrir nokkrum mánuðum að mjög óskynsamlegt væri hjá ríkinu að ráðast í framkvæmdir við Sundabraut í því efnahagsástandi sem nú ríkir. Slík stórframkvæmd myndi auka enn frekar á þensluna í þjóðfélaginu og gera hagstjórnina erfiðari en ella. Miðað við stöðuna í dag virðist alveg ljóst að höfuðborgarbúar verði að bíða í að minnsta kosti fjögur ár eftir að Sundabrautin verði byggð. Reyndar er smá vonarglæta um að eitthvað gerist fyrr. Steinunn Valdís Óskarsdóttir borgarstjóri hefur nefnilega lýst því yfir að hún vilji skoða möguleikann á að setja Sundabrautina í einkaframkvæmd.Trausti Hafliðason -trausti@frettabladid.is
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun