Þjarkað um fríverslun í Genf 30. júlí 2004 00:01 Hörð samningalota á vegum alþjóðaviðskiptastofnunarinnar (WTO) sendur nú yfir í Genf í Sviss. Deilur aðildarþjóðanna 147 snúast fyrst og fremst um landbúnaðarmál en ríkar þjóðir á Vesturlöndum hafa reynst tregar til þess að draga úr ríkisstuðningi við landbúnað og opna þannig möguleika fátækari ríkja til að skapa sér markað. Samningalotan er hörð og vaka samningamenn langt fram eftir nóttum til að komast að samkomulagi. Ef verulegar breytingar verða á reglum um landbúnaðarvörur má gera ráð fyrir því að matvælaverð á Íslandi lækki enda þyrfti að létta innflutningshöftum og fella niður tolla í kjölfarið. Slík þróun gæti þó tekið nokkur ár og hingað til hefur Ísland skipað sér í þann flokk ríkja sem einna harðast hafa staðið vörð um niðurgreiðslur til landbúnaðarins. Barist um góða samningsstöðu Til að bæta samningsstöðu sína í umræðum um fríverslun hafa fátækari löndin lagt áherslu á að niðurfelling tolla á ýmissi iðnvöru verði ekki jafnhröð og lagt er til. Fulltrúar fátæku ríkjanna telja óréttlátt að Vesturlönd heimti óheftan aðgang að mörkuðum þeirra í iðnvöru án þess að áþekkar umbætur verði gerðar í landbúnaðarmálum. Á fundinum nú í Genf er gerð úrslitatilraun til að semja um grundvallaratriði í samningalotunni sem kennd er við Doha en þar hófst sú samningalota sem enn stendur yfir. Í september á síðasta ári var haldinn stór fundur í Cancun í Mexíkó þar sem til stóð að ganga frá helstu samningsatriðum en þeim fundi lauk án árangurs. Fátækustu ríkin studdu Stefán Stefán Haukur Jóhannesson er formaður samninganefndar WTO um viðskiptakjör með allar vörur sem ekki flokkast undir landbúnað. Hann hefur sætt gagnrýni frá fátækum ríkjum fyrir að gefa kröfum þeirra ekki gaum. Aðrir hópar, sem meðal annars innihalda fulltrúa frá fátækustu ríkjum heims, hafa hins vegar gefið út yfirlýsingar til stuðnings Stefáni. Stefán Haukur sagði við Fréttablaðið í vikunni að ekki væri órói vegna starfa hans eftir að hann hefði greint aðildarþjóðum nánar frá afstöðu sinni. Að sögn Stefáns er ekki óalgengt að ýmiss konar aðferðum sé beitt til að styrkja samningsstöðuna. "Þær athugasemdir sem komu fram voru á misskilningi byggðar. Þeir héldu að ég væri að leggja fram lokatexta en í raun var ég að leggja fram drög fyrir frekari viðræður," segir Stefán Haukur. Hann segir marga þætti falla undir þá heildarsamninga um fríverslun sem nú er unnið að. "Einn af þeim er landbúnaður, annar er vöruviðskipti en í raun eru mun meiri viðskiptahagsmunir í húfi í vöruviðskiptum því þar eru áttatíu til níutíu prósent heimsviðskiptanna," segir Stefán Haukur. Hins vegar er sviðsljósið gjarnan á landbúnaðarmálin þar sem þau eru pólitískt viðkvæm. Stökkpallur til áframhaldandi samninga Að sögn Stefáns Hauks er litið svo á að viðræðurnar sem nú standa í Genf séu stökkpallur til áframhaldandi samningaviðræðna en ekki sé verið að reyna að ná lokasamkomulagi um samninga. "Það má segja að það sé verið að höggva á þessa erfiðustu hnúta til að menn komist svo áfram," segir hann. Landbúnaðarmálin erfiðust Meðal erfiðra mála sem deilt er um eru landbúnaðarmálin en þar skipar Ísland sér í flokk ríkja þar sem niðurgreiðslur á landbúnaði eru hvað mestar. Þessi hópur inniheldur meðal annars Suður Kóreu, Sviss og Noreg. Að sögn Gunnars Snorra Gunnarssonar, ráðuneytisstjóra í utanríkisráðuneytinu, fara áherslur þessa hóps í samningaviðræðunum að mörgu leyti saman við áherslur Evrópusambandslandanna. "Ég held að allir séu inni á því að breytinga sé þörf í þessu landbúnaðarkerfi. Við höfum samt lagt áherslu á að við þurfum að hafa sveigjanleika og það sé ákveðin vernd sem eftir sem áður verður að vera til staðar," segir Gunnar Snorri. Ríku þjóðirnar með Evrópusambandið og Bandaríkin í broddi fylkingar hafa sætt mikilli gagnrýni fyrir að vilja ekki semja um niðurfellingu á styrkjum til landbúnaðar en fara á sama tíma fram á óheftan aðgang að öðrum mörkuðum. Fátæku löndin sem telja sig geta hagnast á því að framleiða matvæli til sölu í ríku löndunum hafa átt erfitt með að sætta sig við stífni ríku þjóðanna í þeim efnum. Áhersla á heilbrigðari samkeppni Nokkuð mikilvægt skref var stigið í aðdraganda samningaviðræðnanna þegar Evrópusambandið samþykkti að fella niður útflutningsstyrki. Útflutningsstyrkir Evrópuríkjanna hafa verið sérstakur þyrnir í augum fríverslunarsinna þar sem þeir fela gjarnan í sér að bændur selja niðurgreidd matvæli til erlendra markaða, jafnvel gegn ennþá meiri niðurgreiðslum. Þetta hefur meðal annars haft þær afleiðingar að sums staðar í Afríku eru óhagkvæmar evrópskar landbúnaðarafurðir seldar á lægra verði en hagkvæmari innlend framleiðsla. Vilja fríverslun - bara ekki strax Fríverslun hefur stundum verið líkt við himnaríkisvist. Flestir stjórnmálamenn vilja komast þangað en "bara ekki alveg strax." Sökum þess að flestar þjóðir berjast fyrir staðbundnum hagsmunum sínum verða fríverslunarviðræður flóknar og ganga gjarnan hægt. Ekki er enn séð fyrir um hver árangur verður af þeim viðræðum sem nú standa yfir en flestir eru sammála um að ef ekki náist mikill árangur nú sé hætta á ferðum. Forsetakosningar í Bandaríkjunum og fleiri breytingar á alþjóðavettvangi eru líklegar til þess að tefja frekari framgang fríverslunarsamninga náist ekki sátt um rammasamkomulag í Genf. Fréttir Innlent Stj.mál Viðskipti Mest lesið Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Erlent Segir notkun eldflaugarinnar fela í sér stigmögnun átaka Erlent Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Innlent Kostnaðurinn við krýningu Karls konungs 13 milljarðar króna Erlent Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Erlent Fleiri fréttir Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Vilja byggja vísindasetur fyrir almenning í Háskólabíói Útlit fyrir að varnir Bláa lónsins haldi Hart tekist á um fyrirætlanir Heidelberg í Þorlákshöfn Bein útsending: Hver er sýn flokkanna á lífskjör eldra fólks? Sjá meira
Hörð samningalota á vegum alþjóðaviðskiptastofnunarinnar (WTO) sendur nú yfir í Genf í Sviss. Deilur aðildarþjóðanna 147 snúast fyrst og fremst um landbúnaðarmál en ríkar þjóðir á Vesturlöndum hafa reynst tregar til þess að draga úr ríkisstuðningi við landbúnað og opna þannig möguleika fátækari ríkja til að skapa sér markað. Samningalotan er hörð og vaka samningamenn langt fram eftir nóttum til að komast að samkomulagi. Ef verulegar breytingar verða á reglum um landbúnaðarvörur má gera ráð fyrir því að matvælaverð á Íslandi lækki enda þyrfti að létta innflutningshöftum og fella niður tolla í kjölfarið. Slík þróun gæti þó tekið nokkur ár og hingað til hefur Ísland skipað sér í þann flokk ríkja sem einna harðast hafa staðið vörð um niðurgreiðslur til landbúnaðarins. Barist um góða samningsstöðu Til að bæta samningsstöðu sína í umræðum um fríverslun hafa fátækari löndin lagt áherslu á að niðurfelling tolla á ýmissi iðnvöru verði ekki jafnhröð og lagt er til. Fulltrúar fátæku ríkjanna telja óréttlátt að Vesturlönd heimti óheftan aðgang að mörkuðum þeirra í iðnvöru án þess að áþekkar umbætur verði gerðar í landbúnaðarmálum. Á fundinum nú í Genf er gerð úrslitatilraun til að semja um grundvallaratriði í samningalotunni sem kennd er við Doha en þar hófst sú samningalota sem enn stendur yfir. Í september á síðasta ári var haldinn stór fundur í Cancun í Mexíkó þar sem til stóð að ganga frá helstu samningsatriðum en þeim fundi lauk án árangurs. Fátækustu ríkin studdu Stefán Stefán Haukur Jóhannesson er formaður samninganefndar WTO um viðskiptakjör með allar vörur sem ekki flokkast undir landbúnað. Hann hefur sætt gagnrýni frá fátækum ríkjum fyrir að gefa kröfum þeirra ekki gaum. Aðrir hópar, sem meðal annars innihalda fulltrúa frá fátækustu ríkjum heims, hafa hins vegar gefið út yfirlýsingar til stuðnings Stefáni. Stefán Haukur sagði við Fréttablaðið í vikunni að ekki væri órói vegna starfa hans eftir að hann hefði greint aðildarþjóðum nánar frá afstöðu sinni. Að sögn Stefáns er ekki óalgengt að ýmiss konar aðferðum sé beitt til að styrkja samningsstöðuna. "Þær athugasemdir sem komu fram voru á misskilningi byggðar. Þeir héldu að ég væri að leggja fram lokatexta en í raun var ég að leggja fram drög fyrir frekari viðræður," segir Stefán Haukur. Hann segir marga þætti falla undir þá heildarsamninga um fríverslun sem nú er unnið að. "Einn af þeim er landbúnaður, annar er vöruviðskipti en í raun eru mun meiri viðskiptahagsmunir í húfi í vöruviðskiptum því þar eru áttatíu til níutíu prósent heimsviðskiptanna," segir Stefán Haukur. Hins vegar er sviðsljósið gjarnan á landbúnaðarmálin þar sem þau eru pólitískt viðkvæm. Stökkpallur til áframhaldandi samninga Að sögn Stefáns Hauks er litið svo á að viðræðurnar sem nú standa í Genf séu stökkpallur til áframhaldandi samningaviðræðna en ekki sé verið að reyna að ná lokasamkomulagi um samninga. "Það má segja að það sé verið að höggva á þessa erfiðustu hnúta til að menn komist svo áfram," segir hann. Landbúnaðarmálin erfiðust Meðal erfiðra mála sem deilt er um eru landbúnaðarmálin en þar skipar Ísland sér í flokk ríkja þar sem niðurgreiðslur á landbúnaði eru hvað mestar. Þessi hópur inniheldur meðal annars Suður Kóreu, Sviss og Noreg. Að sögn Gunnars Snorra Gunnarssonar, ráðuneytisstjóra í utanríkisráðuneytinu, fara áherslur þessa hóps í samningaviðræðunum að mörgu leyti saman við áherslur Evrópusambandslandanna. "Ég held að allir séu inni á því að breytinga sé þörf í þessu landbúnaðarkerfi. Við höfum samt lagt áherslu á að við þurfum að hafa sveigjanleika og það sé ákveðin vernd sem eftir sem áður verður að vera til staðar," segir Gunnar Snorri. Ríku þjóðirnar með Evrópusambandið og Bandaríkin í broddi fylkingar hafa sætt mikilli gagnrýni fyrir að vilja ekki semja um niðurfellingu á styrkjum til landbúnaðar en fara á sama tíma fram á óheftan aðgang að öðrum mörkuðum. Fátæku löndin sem telja sig geta hagnast á því að framleiða matvæli til sölu í ríku löndunum hafa átt erfitt með að sætta sig við stífni ríku þjóðanna í þeim efnum. Áhersla á heilbrigðari samkeppni Nokkuð mikilvægt skref var stigið í aðdraganda samningaviðræðnanna þegar Evrópusambandið samþykkti að fella niður útflutningsstyrki. Útflutningsstyrkir Evrópuríkjanna hafa verið sérstakur þyrnir í augum fríverslunarsinna þar sem þeir fela gjarnan í sér að bændur selja niðurgreidd matvæli til erlendra markaða, jafnvel gegn ennþá meiri niðurgreiðslum. Þetta hefur meðal annars haft þær afleiðingar að sums staðar í Afríku eru óhagkvæmar evrópskar landbúnaðarafurðir seldar á lægra verði en hagkvæmari innlend framleiðsla. Vilja fríverslun - bara ekki strax Fríverslun hefur stundum verið líkt við himnaríkisvist. Flestir stjórnmálamenn vilja komast þangað en "bara ekki alveg strax." Sökum þess að flestar þjóðir berjast fyrir staðbundnum hagsmunum sínum verða fríverslunarviðræður flóknar og ganga gjarnan hægt. Ekki er enn séð fyrir um hver árangur verður af þeim viðræðum sem nú standa yfir en flestir eru sammála um að ef ekki náist mikill árangur nú sé hætta á ferðum. Forsetakosningar í Bandaríkjunum og fleiri breytingar á alþjóðavettvangi eru líklegar til þess að tefja frekari framgang fríverslunarsamninga náist ekki sátt um rammasamkomulag í Genf.
Fréttir Innlent Stj.mál Viðskipti Mest lesið Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Erlent Segir notkun eldflaugarinnar fela í sér stigmögnun átaka Erlent Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Innlent Kostnaðurinn við krýningu Karls konungs 13 milljarðar króna Erlent Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Erlent Fleiri fréttir Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Höfðu ekki áhyggjur af lóninu sjálfu Skilorðsbundinn dómur yfir strætóbílstjóra staðfestur Veit ekki hver getur tekið við gögnunum Refsing Jaguars þyngd verulega Sjálfstæðisflokkur og Miðflokkur takist á í bergmálshelli Samið um sjálfstæða leikskóla í Reykjavík Vilja byggja vísindasetur fyrir almenning í Háskólabíói Útlit fyrir að varnir Bláa lónsins haldi Hart tekist á um fyrirætlanir Heidelberg í Þorlákshöfn Bein útsending: Hver er sýn flokkanna á lífskjör eldra fólks? Sjá meira