Þjarkað um fríverslun í Genf 30. júlí 2004 00:01 Hörð samningalota á vegum alþjóðaviðskiptastofnunarinnar (WTO) sendur nú yfir í Genf í Sviss. Deilur aðildarþjóðanna 147 snúast fyrst og fremst um landbúnaðarmál en ríkar þjóðir á Vesturlöndum hafa reynst tregar til þess að draga úr ríkisstuðningi við landbúnað og opna þannig möguleika fátækari ríkja til að skapa sér markað. Samningalotan er hörð og vaka samningamenn langt fram eftir nóttum til að komast að samkomulagi. Ef verulegar breytingar verða á reglum um landbúnaðarvörur má gera ráð fyrir því að matvælaverð á Íslandi lækki enda þyrfti að létta innflutningshöftum og fella niður tolla í kjölfarið. Slík þróun gæti þó tekið nokkur ár og hingað til hefur Ísland skipað sér í þann flokk ríkja sem einna harðast hafa staðið vörð um niðurgreiðslur til landbúnaðarins. Barist um góða samningsstöðu Til að bæta samningsstöðu sína í umræðum um fríverslun hafa fátækari löndin lagt áherslu á að niðurfelling tolla á ýmissi iðnvöru verði ekki jafnhröð og lagt er til. Fulltrúar fátæku ríkjanna telja óréttlátt að Vesturlönd heimti óheftan aðgang að mörkuðum þeirra í iðnvöru án þess að áþekkar umbætur verði gerðar í landbúnaðarmálum. Á fundinum nú í Genf er gerð úrslitatilraun til að semja um grundvallaratriði í samningalotunni sem kennd er við Doha en þar hófst sú samningalota sem enn stendur yfir. Í september á síðasta ári var haldinn stór fundur í Cancun í Mexíkó þar sem til stóð að ganga frá helstu samningsatriðum en þeim fundi lauk án árangurs. Fátækustu ríkin studdu Stefán Stefán Haukur Jóhannesson er formaður samninganefndar WTO um viðskiptakjör með allar vörur sem ekki flokkast undir landbúnað. Hann hefur sætt gagnrýni frá fátækum ríkjum fyrir að gefa kröfum þeirra ekki gaum. Aðrir hópar, sem meðal annars innihalda fulltrúa frá fátækustu ríkjum heims, hafa hins vegar gefið út yfirlýsingar til stuðnings Stefáni. Stefán Haukur sagði við Fréttablaðið í vikunni að ekki væri órói vegna starfa hans eftir að hann hefði greint aðildarþjóðum nánar frá afstöðu sinni. Að sögn Stefáns er ekki óalgengt að ýmiss konar aðferðum sé beitt til að styrkja samningsstöðuna. "Þær athugasemdir sem komu fram voru á misskilningi byggðar. Þeir héldu að ég væri að leggja fram lokatexta en í raun var ég að leggja fram drög fyrir frekari viðræður," segir Stefán Haukur. Hann segir marga þætti falla undir þá heildarsamninga um fríverslun sem nú er unnið að. "Einn af þeim er landbúnaður, annar er vöruviðskipti en í raun eru mun meiri viðskiptahagsmunir í húfi í vöruviðskiptum því þar eru áttatíu til níutíu prósent heimsviðskiptanna," segir Stefán Haukur. Hins vegar er sviðsljósið gjarnan á landbúnaðarmálin þar sem þau eru pólitískt viðkvæm. Stökkpallur til áframhaldandi samninga Að sögn Stefáns Hauks er litið svo á að viðræðurnar sem nú standa í Genf séu stökkpallur til áframhaldandi samningaviðræðna en ekki sé verið að reyna að ná lokasamkomulagi um samninga. "Það má segja að það sé verið að höggva á þessa erfiðustu hnúta til að menn komist svo áfram," segir hann. Landbúnaðarmálin erfiðust Meðal erfiðra mála sem deilt er um eru landbúnaðarmálin en þar skipar Ísland sér í flokk ríkja þar sem niðurgreiðslur á landbúnaði eru hvað mestar. Þessi hópur inniheldur meðal annars Suður Kóreu, Sviss og Noreg. Að sögn Gunnars Snorra Gunnarssonar, ráðuneytisstjóra í utanríkisráðuneytinu, fara áherslur þessa hóps í samningaviðræðunum að mörgu leyti saman við áherslur Evrópusambandslandanna. "Ég held að allir séu inni á því að breytinga sé þörf í þessu landbúnaðarkerfi. Við höfum samt lagt áherslu á að við þurfum að hafa sveigjanleika og það sé ákveðin vernd sem eftir sem áður verður að vera til staðar," segir Gunnar Snorri. Ríku þjóðirnar með Evrópusambandið og Bandaríkin í broddi fylkingar hafa sætt mikilli gagnrýni fyrir að vilja ekki semja um niðurfellingu á styrkjum til landbúnaðar en fara á sama tíma fram á óheftan aðgang að öðrum mörkuðum. Fátæku löndin sem telja sig geta hagnast á því að framleiða matvæli til sölu í ríku löndunum hafa átt erfitt með að sætta sig við stífni ríku þjóðanna í þeim efnum. Áhersla á heilbrigðari samkeppni Nokkuð mikilvægt skref var stigið í aðdraganda samningaviðræðnanna þegar Evrópusambandið samþykkti að fella niður útflutningsstyrki. Útflutningsstyrkir Evrópuríkjanna hafa verið sérstakur þyrnir í augum fríverslunarsinna þar sem þeir fela gjarnan í sér að bændur selja niðurgreidd matvæli til erlendra markaða, jafnvel gegn ennþá meiri niðurgreiðslum. Þetta hefur meðal annars haft þær afleiðingar að sums staðar í Afríku eru óhagkvæmar evrópskar landbúnaðarafurðir seldar á lægra verði en hagkvæmari innlend framleiðsla. Vilja fríverslun - bara ekki strax Fríverslun hefur stundum verið líkt við himnaríkisvist. Flestir stjórnmálamenn vilja komast þangað en "bara ekki alveg strax." Sökum þess að flestar þjóðir berjast fyrir staðbundnum hagsmunum sínum verða fríverslunarviðræður flóknar og ganga gjarnan hægt. Ekki er enn séð fyrir um hver árangur verður af þeim viðræðum sem nú standa yfir en flestir eru sammála um að ef ekki náist mikill árangur nú sé hætta á ferðum. Forsetakosningar í Bandaríkjunum og fleiri breytingar á alþjóðavettvangi eru líklegar til þess að tefja frekari framgang fríverslunarsamninga náist ekki sátt um rammasamkomulag í Genf. Fréttir Innlent Stj.mál Viðskipti Mest lesið Ætla ekki að aðstoða hundruð manna í lokaðri námu Erlent Arion opnar dagvistun til að auðvelda starfsfólki að brúa bilið Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hugmyndir Ingu séu aðför að kjörum alls vinnandi fólks Innlent Sósíalistar mælast inni og Vinstri græn í lífshættu Innlent Áfram séreign inn á lánin og ekkert kílómetragjald í bili Innlent Leynilega upptakan á Edition-hótelinu: „Ef ég á að taka fimmta sætið vil ég verða þinn maður í þessu“ Innlent Keppast við að tjá sig um skrif Þórðar: Kristrún taki stóra áhættu með að halda honum á lista Innlent „Leið eins og ég hefði verið kýld í magann þegar ég las þetta“ Innlent Tilnefning Gaetz sem dómsmálaráðherra vekur furðu og reiði Erlent Fleiri fréttir Sýkna í málinu sem setti svip sinn á forsetakosningarnar Sextán flugferðum aflýst Konan er fundin Þórður Snær afboðaði komu sína Hitamet féll Keppast við að tjá sig um skrif Þórðar: Kristrún taki stóra áhættu með að halda honum á lista Viðbrögð Sósíalista og VG við nýrri könnun og daggæsla hjá Arion Málaferlin auki gildi verksins og hann sé hvergi af baki dottinn Bein útsending: Utanríkisstefna á umbrotatímum Refsing milduð í stóra skútumálinu Sósíalistar færu ekki í stjórn sem ætlaði að selja Íslandsbanka Hugmyndir Ingu séu aðför að kjörum alls vinnandi fólks Hjúkrunarfræðingar hafa skrifað undir samning Arion opnar dagvistun til að auðvelda starfsfólki að brúa bilið Einkavæðing í heilbrigðiskerfinu: Skýr mörk á milli hægri og vinstri Lýsa eftir konu með heilabilun Samherji lagði listamanninn Odee Myndband sýnir umfang skriðanna í Eyrarhlíð Fimm sveitarstjórnarfulltrúar í Strandabyggð beðist lausnar Sósíalistar mælast inni og Vinstri græn í lífshættu Þinglok strax eftir helgina Glæný Maskínukönnun kynnt í hádegisfréttum Sammála um níkótínpúðana en ekki áfengissöluna Áfram séreign inn á lánin og ekkert kílómetragjald í bili Flateyringum ráðlagt að sjóða neysluvatn Maðurinn sem lögregla lýsti eftir er fundinn „Leið eins og ég hefði verið kýld í magann þegar ég las þetta“ „Nei, Áslaug Arna“ Grænlendingar fá Erling til að gera Grænland grænna Rúmar hundrað milljónir í þágu barna í Mosfellsbæ Sjá meira
Hörð samningalota á vegum alþjóðaviðskiptastofnunarinnar (WTO) sendur nú yfir í Genf í Sviss. Deilur aðildarþjóðanna 147 snúast fyrst og fremst um landbúnaðarmál en ríkar þjóðir á Vesturlöndum hafa reynst tregar til þess að draga úr ríkisstuðningi við landbúnað og opna þannig möguleika fátækari ríkja til að skapa sér markað. Samningalotan er hörð og vaka samningamenn langt fram eftir nóttum til að komast að samkomulagi. Ef verulegar breytingar verða á reglum um landbúnaðarvörur má gera ráð fyrir því að matvælaverð á Íslandi lækki enda þyrfti að létta innflutningshöftum og fella niður tolla í kjölfarið. Slík þróun gæti þó tekið nokkur ár og hingað til hefur Ísland skipað sér í þann flokk ríkja sem einna harðast hafa staðið vörð um niðurgreiðslur til landbúnaðarins. Barist um góða samningsstöðu Til að bæta samningsstöðu sína í umræðum um fríverslun hafa fátækari löndin lagt áherslu á að niðurfelling tolla á ýmissi iðnvöru verði ekki jafnhröð og lagt er til. Fulltrúar fátæku ríkjanna telja óréttlátt að Vesturlönd heimti óheftan aðgang að mörkuðum þeirra í iðnvöru án þess að áþekkar umbætur verði gerðar í landbúnaðarmálum. Á fundinum nú í Genf er gerð úrslitatilraun til að semja um grundvallaratriði í samningalotunni sem kennd er við Doha en þar hófst sú samningalota sem enn stendur yfir. Í september á síðasta ári var haldinn stór fundur í Cancun í Mexíkó þar sem til stóð að ganga frá helstu samningsatriðum en þeim fundi lauk án árangurs. Fátækustu ríkin studdu Stefán Stefán Haukur Jóhannesson er formaður samninganefndar WTO um viðskiptakjör með allar vörur sem ekki flokkast undir landbúnað. Hann hefur sætt gagnrýni frá fátækum ríkjum fyrir að gefa kröfum þeirra ekki gaum. Aðrir hópar, sem meðal annars innihalda fulltrúa frá fátækustu ríkjum heims, hafa hins vegar gefið út yfirlýsingar til stuðnings Stefáni. Stefán Haukur sagði við Fréttablaðið í vikunni að ekki væri órói vegna starfa hans eftir að hann hefði greint aðildarþjóðum nánar frá afstöðu sinni. Að sögn Stefáns er ekki óalgengt að ýmiss konar aðferðum sé beitt til að styrkja samningsstöðuna. "Þær athugasemdir sem komu fram voru á misskilningi byggðar. Þeir héldu að ég væri að leggja fram lokatexta en í raun var ég að leggja fram drög fyrir frekari viðræður," segir Stefán Haukur. Hann segir marga þætti falla undir þá heildarsamninga um fríverslun sem nú er unnið að. "Einn af þeim er landbúnaður, annar er vöruviðskipti en í raun eru mun meiri viðskiptahagsmunir í húfi í vöruviðskiptum því þar eru áttatíu til níutíu prósent heimsviðskiptanna," segir Stefán Haukur. Hins vegar er sviðsljósið gjarnan á landbúnaðarmálin þar sem þau eru pólitískt viðkvæm. Stökkpallur til áframhaldandi samninga Að sögn Stefáns Hauks er litið svo á að viðræðurnar sem nú standa í Genf séu stökkpallur til áframhaldandi samningaviðræðna en ekki sé verið að reyna að ná lokasamkomulagi um samninga. "Það má segja að það sé verið að höggva á þessa erfiðustu hnúta til að menn komist svo áfram," segir hann. Landbúnaðarmálin erfiðust Meðal erfiðra mála sem deilt er um eru landbúnaðarmálin en þar skipar Ísland sér í flokk ríkja þar sem niðurgreiðslur á landbúnaði eru hvað mestar. Þessi hópur inniheldur meðal annars Suður Kóreu, Sviss og Noreg. Að sögn Gunnars Snorra Gunnarssonar, ráðuneytisstjóra í utanríkisráðuneytinu, fara áherslur þessa hóps í samningaviðræðunum að mörgu leyti saman við áherslur Evrópusambandslandanna. "Ég held að allir séu inni á því að breytinga sé þörf í þessu landbúnaðarkerfi. Við höfum samt lagt áherslu á að við þurfum að hafa sveigjanleika og það sé ákveðin vernd sem eftir sem áður verður að vera til staðar," segir Gunnar Snorri. Ríku þjóðirnar með Evrópusambandið og Bandaríkin í broddi fylkingar hafa sætt mikilli gagnrýni fyrir að vilja ekki semja um niðurfellingu á styrkjum til landbúnaðar en fara á sama tíma fram á óheftan aðgang að öðrum mörkuðum. Fátæku löndin sem telja sig geta hagnast á því að framleiða matvæli til sölu í ríku löndunum hafa átt erfitt með að sætta sig við stífni ríku þjóðanna í þeim efnum. Áhersla á heilbrigðari samkeppni Nokkuð mikilvægt skref var stigið í aðdraganda samningaviðræðnanna þegar Evrópusambandið samþykkti að fella niður útflutningsstyrki. Útflutningsstyrkir Evrópuríkjanna hafa verið sérstakur þyrnir í augum fríverslunarsinna þar sem þeir fela gjarnan í sér að bændur selja niðurgreidd matvæli til erlendra markaða, jafnvel gegn ennþá meiri niðurgreiðslum. Þetta hefur meðal annars haft þær afleiðingar að sums staðar í Afríku eru óhagkvæmar evrópskar landbúnaðarafurðir seldar á lægra verði en hagkvæmari innlend framleiðsla. Vilja fríverslun - bara ekki strax Fríverslun hefur stundum verið líkt við himnaríkisvist. Flestir stjórnmálamenn vilja komast þangað en "bara ekki alveg strax." Sökum þess að flestar þjóðir berjast fyrir staðbundnum hagsmunum sínum verða fríverslunarviðræður flóknar og ganga gjarnan hægt. Ekki er enn séð fyrir um hver árangur verður af þeim viðræðum sem nú standa yfir en flestir eru sammála um að ef ekki náist mikill árangur nú sé hætta á ferðum. Forsetakosningar í Bandaríkjunum og fleiri breytingar á alþjóðavettvangi eru líklegar til þess að tefja frekari framgang fríverslunarsamninga náist ekki sátt um rammasamkomulag í Genf.
Fréttir Innlent Stj.mál Viðskipti Mest lesið Ætla ekki að aðstoða hundruð manna í lokaðri námu Erlent Arion opnar dagvistun til að auðvelda starfsfólki að brúa bilið Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hugmyndir Ingu séu aðför að kjörum alls vinnandi fólks Innlent Sósíalistar mælast inni og Vinstri græn í lífshættu Innlent Áfram séreign inn á lánin og ekkert kílómetragjald í bili Innlent Leynilega upptakan á Edition-hótelinu: „Ef ég á að taka fimmta sætið vil ég verða þinn maður í þessu“ Innlent Keppast við að tjá sig um skrif Þórðar: Kristrún taki stóra áhættu með að halda honum á lista Innlent „Leið eins og ég hefði verið kýld í magann þegar ég las þetta“ Innlent Tilnefning Gaetz sem dómsmálaráðherra vekur furðu og reiði Erlent Fleiri fréttir Sýkna í málinu sem setti svip sinn á forsetakosningarnar Sextán flugferðum aflýst Konan er fundin Þórður Snær afboðaði komu sína Hitamet féll Keppast við að tjá sig um skrif Þórðar: Kristrún taki stóra áhættu með að halda honum á lista Viðbrögð Sósíalista og VG við nýrri könnun og daggæsla hjá Arion Málaferlin auki gildi verksins og hann sé hvergi af baki dottinn Bein útsending: Utanríkisstefna á umbrotatímum Refsing milduð í stóra skútumálinu Sósíalistar færu ekki í stjórn sem ætlaði að selja Íslandsbanka Hugmyndir Ingu séu aðför að kjörum alls vinnandi fólks Hjúkrunarfræðingar hafa skrifað undir samning Arion opnar dagvistun til að auðvelda starfsfólki að brúa bilið Einkavæðing í heilbrigðiskerfinu: Skýr mörk á milli hægri og vinstri Lýsa eftir konu með heilabilun Samherji lagði listamanninn Odee Myndband sýnir umfang skriðanna í Eyrarhlíð Fimm sveitarstjórnarfulltrúar í Strandabyggð beðist lausnar Sósíalistar mælast inni og Vinstri græn í lífshættu Þinglok strax eftir helgina Glæný Maskínukönnun kynnt í hádegisfréttum Sammála um níkótínpúðana en ekki áfengissöluna Áfram séreign inn á lánin og ekkert kílómetragjald í bili Flateyringum ráðlagt að sjóða neysluvatn Maðurinn sem lögregla lýsti eftir er fundinn „Leið eins og ég hefði verið kýld í magann þegar ég las þetta“ „Nei, Áslaug Arna“ Grænlendingar fá Erling til að gera Grænland grænna Rúmar hundrað milljónir í þágu barna í Mosfellsbæ Sjá meira
Leynilega upptakan á Edition-hótelinu: „Ef ég á að taka fimmta sætið vil ég verða þinn maður í þessu“ Innlent
Keppast við að tjá sig um skrif Þórðar: Kristrún taki stóra áhættu með að halda honum á lista Innlent
Leynilega upptakan á Edition-hótelinu: „Ef ég á að taka fimmta sætið vil ég verða þinn maður í þessu“ Innlent
Keppast við að tjá sig um skrif Þórðar: Kristrún taki stóra áhættu með að halda honum á lista Innlent