Sex milljarða halli 15. júlí 2004 00:01 Á síðasta ári fóru 50 stofnanir það langt fram úr fjárheimildum sínum á fjárlögum að reglum samkvæmt bar viðkomandi ráðuneytum að grípa til aðgerða og sjá til þess að annað hvort yrði dregið úr útgjöldum eða fjárheimildir auknar. Af þessum 50 stofnunum heyra 35 ýmist undir heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti eða menntamálaráðuneyti. Viðvarandi halli hefur verið á rekstri þeirra undanfarin ár án þess að tekist hafi að snúa honum við. Alls er talið að uppsafnaður halli á rekstri ríkisstofnana og annarra fjárlagaliða hafi numið tæpum sex milljörðum króna í lok síðasta árs að því er fram kemur í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga. Þar segir að þrátt fyrir að áætlanagerð hafi verið efld á undanförnum árum séu "enn allt of margar stofnanir reknar með halla og í mörgum tilvikum versnaði neikvæð staða þeirra á árinu". Ríkisendurskoðun nefnir tvennt sem þarf að bæta. Annars vegar þurfa forstöðumenn stofnana að taka strax á vandanum þegar reksturinn fer fram úr fjárheimildum og draga úr kostnaði. Í annan stað þurfi að fara yfir fjármál og rekstur þeirra stofnana sem hafa safnað neikvæðri stöðu gagnvart fjárheimildum enda sé ljóst að margar þeirra geti engan veginn sinnt núverandi starfsemi með þeim fjárveitingum sem þeim séu ætlaðar á fjárlögum. Rekstrarvandi oft stjórnunarvandi "Það er oft þannig að rekstrarvandi hjá ríkisstofnunum reynist þegar öllu er á botninn hvolft stjórnunarvandi. Það er mismunandi hvernig mönnum gengur að aðlaga sig að breyttum tíma," segir Geir H. Haarde fjármálaráðherra aðspurður um hvort stjórnendur stofnana standi sig nægilega vel, sem og hvort eftirlit ráðuneyta sé nógu öflugt. "Svo er auðvitað ekki hægt að neita því að það koma stundum misvísandi skilaboð frá bæði stjórnvöldum og stjórnmálamönnum," segir Geir. "Menn eru í öðru orðinu að biðja um meira aðhald og aðgæslu varðandi ríkisútgjöldin en í hinu orðinu meiri fjárveitingar og meiri útgjöld." Val milli lögbrota Stjórnvöld geta ekki skellt skuldinni á forstöðumenn ríkisstofnana þegar þau hafa sjálf lagt fram óraunhæf fjárlög, segir Anna Kristín Gunnarsdóttir, sem á sæti í fjárlaganefnd Alþingis fyrir hönd Samfylkingar. Anna Kristín segir vanda ríkisstofnana mismunandi. Þó verði ekki litið framhjá því að fjárheimildir dugi oft ekki fyrir verkefnum stofnana. Þannig hafi ekki verið tekið tillit til aukins álags á dómstóla og Samkeppnisstofnun og fjárheimildir framhaldsskóla hafi ekki verið auknar þrátt fyrir að vitað væri að nemendum myndi fjölga. Að auki séu aukin útgjöld lögð á stofnanir án þess að fjárveitingar komi á móti. Spurningin sem hlýtur þó að vakna er hvort stjórnendum beri ekki að halda sig innan fjárveitinga og skera niður ef þeir telja heimildir sínar ekki duga til að sinna verkefnum. "Stjórnendur framhaldsskólanna geta valið á milli lögbrota. Vilja þeir brjóta lög með því að vísa nemendum frá eða vilja þeir brjóta fjárlög. Þetta er ómöguleg staða sem þeir eru settir í." Rætt í haust "Ég geri ráð fyrir að við munum halda fund í félaginu næsta haust þar sem ríkisforstjórar munu hittast og ræða þetta," segir Skúli Eggert Þórðarson, skattrannsóknarstjóri og formaður Félags forstöðumanna ríkisstofnana. Síðast var fjallað um fjármál ríkisstofnana á fundi með Jóni Kristjánssyni, þáverandi formanni fjárlaganefndar, fyrir um tveimur árum þar sem farið var yfir samskiptin við fjárlaganefnd. "Það eru margir félagsmenn þeirrar skoðunar að þeir vilji og eigi að hafa aðgang að þinginu beint til að koma sínum sjónarmiðum á framfæri," segir Skúli Eggert. Ráðuneyti hafa hins vegar lagt áherslu á að fjárlagavinnan fari fram í gegnum þau og á síðasta ári voru forstöðumenn ríkisstofnana áminntir um að leita til ráðuneyta eftir frekari fjárheimildum en ekki þingsins. Áætlanir seint á ferðinni Í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga síðasta árs kemur fram að rúmlega þriðjungur ríkisstofnana starfaði eftir ósamþykktri fjárhagsáætlun í lok mars á síðasta ári. Samkvæmt reglugerð fjármálaráðuneytis ber stjórnendum ríkisstofnana hins vegar að skila inn fjárhagsáætlun til ráðuneytis fyrir miðjan febrúar. Ellefu prósent stofnana höfðu ekki fengið fjárhagsáætlun sína samþykkta rúmum mánuði síðar og fjórðungur var enn ekki búinn að skila inn áætlun. Verst voru skilin hjá stofnunum sem heyra undir tvö ráðuneyti, menntamálaráðuneyti og heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti. Hjá síðarnefnda ráðuneytinu var búið að samþykkja sautján áætlanir af 45 en aðeins eina af 55 í menntamálaráðuneytinu. Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Innlent Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? Innlent Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Erlent „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Innlent Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Innlent Fagna löngu tímabærri breytingu Innlent Tveir reyndust í skotti bíls Innlent Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ Innlent Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Innlent Bátarnir frá eldgosinu í Vestmannaeyjum málaðir á vita Innlent Fleiri fréttir Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Bátarnir frá eldgosinu í Vestmannaeyjum málaðir á vita Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Fagna löngu tímabærri breytingu Átök í miðausturlöndum, ný forysta VG og mállýska unga fólksins Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Svandís og Guðmundur Ingi nýir leiðtogar Vinstri grænna Málningu kastað og ryskingar við sendiráðið Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Biskup Íslands predikar í Vík á 90 ára afmæli kirkjunnar Erfitt að setja tölu á hve margir vilji stjórnarslit Harður þriggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Landsfundur ræðir stjórnarslit og nýjum reglum um blóðgjöf fagnað Tveir stórir skjálftar í Bárðarbunguöskjunni Ríkisstjórnarflokkarnir mælast með tuttugu prósenta fylgi Þorgerður Katrín: Enginn ráðskonurass undir fólki í Viðreisn Tveir reyndust í skotti bíls Mannekla bindur hendur héraðssaksóknara í samráðsmáli Kertavaka til minningar um konur sem hafa dáið vegna kynbundins ofbeldis Munu hlýða kröfu landsfundar verði tillaga um stjórnarslit samþykkt Munu ekki láta af herferð vegna launaþjófnaðarins Orlof húsmæðra: Barn síns tíma eða liður í jafnrétti? Ákveðinn hópur hafi unnið að niðurstöðunni undir yfirborðinu „Öllum ljóst að Ölfusárbrú verði að rísa“ Loksins mega hommar gefa blóð Blóðgjöf samkynhneigðra karla leyfð og ósáttar húsmæður Fimm bíla árekstur á Vesturlandsvegi Nefndin deili ekki við þá sem gagnrýna hana á „mis málefnalegan hátt“ Sjá meira
Á síðasta ári fóru 50 stofnanir það langt fram úr fjárheimildum sínum á fjárlögum að reglum samkvæmt bar viðkomandi ráðuneytum að grípa til aðgerða og sjá til þess að annað hvort yrði dregið úr útgjöldum eða fjárheimildir auknar. Af þessum 50 stofnunum heyra 35 ýmist undir heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti eða menntamálaráðuneyti. Viðvarandi halli hefur verið á rekstri þeirra undanfarin ár án þess að tekist hafi að snúa honum við. Alls er talið að uppsafnaður halli á rekstri ríkisstofnana og annarra fjárlagaliða hafi numið tæpum sex milljörðum króna í lok síðasta árs að því er fram kemur í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga. Þar segir að þrátt fyrir að áætlanagerð hafi verið efld á undanförnum árum séu "enn allt of margar stofnanir reknar með halla og í mörgum tilvikum versnaði neikvæð staða þeirra á árinu". Ríkisendurskoðun nefnir tvennt sem þarf að bæta. Annars vegar þurfa forstöðumenn stofnana að taka strax á vandanum þegar reksturinn fer fram úr fjárheimildum og draga úr kostnaði. Í annan stað þurfi að fara yfir fjármál og rekstur þeirra stofnana sem hafa safnað neikvæðri stöðu gagnvart fjárheimildum enda sé ljóst að margar þeirra geti engan veginn sinnt núverandi starfsemi með þeim fjárveitingum sem þeim séu ætlaðar á fjárlögum. Rekstrarvandi oft stjórnunarvandi "Það er oft þannig að rekstrarvandi hjá ríkisstofnunum reynist þegar öllu er á botninn hvolft stjórnunarvandi. Það er mismunandi hvernig mönnum gengur að aðlaga sig að breyttum tíma," segir Geir H. Haarde fjármálaráðherra aðspurður um hvort stjórnendur stofnana standi sig nægilega vel, sem og hvort eftirlit ráðuneyta sé nógu öflugt. "Svo er auðvitað ekki hægt að neita því að það koma stundum misvísandi skilaboð frá bæði stjórnvöldum og stjórnmálamönnum," segir Geir. "Menn eru í öðru orðinu að biðja um meira aðhald og aðgæslu varðandi ríkisútgjöldin en í hinu orðinu meiri fjárveitingar og meiri útgjöld." Val milli lögbrota Stjórnvöld geta ekki skellt skuldinni á forstöðumenn ríkisstofnana þegar þau hafa sjálf lagt fram óraunhæf fjárlög, segir Anna Kristín Gunnarsdóttir, sem á sæti í fjárlaganefnd Alþingis fyrir hönd Samfylkingar. Anna Kristín segir vanda ríkisstofnana mismunandi. Þó verði ekki litið framhjá því að fjárheimildir dugi oft ekki fyrir verkefnum stofnana. Þannig hafi ekki verið tekið tillit til aukins álags á dómstóla og Samkeppnisstofnun og fjárheimildir framhaldsskóla hafi ekki verið auknar þrátt fyrir að vitað væri að nemendum myndi fjölga. Að auki séu aukin útgjöld lögð á stofnanir án þess að fjárveitingar komi á móti. Spurningin sem hlýtur þó að vakna er hvort stjórnendum beri ekki að halda sig innan fjárveitinga og skera niður ef þeir telja heimildir sínar ekki duga til að sinna verkefnum. "Stjórnendur framhaldsskólanna geta valið á milli lögbrota. Vilja þeir brjóta lög með því að vísa nemendum frá eða vilja þeir brjóta fjárlög. Þetta er ómöguleg staða sem þeir eru settir í." Rætt í haust "Ég geri ráð fyrir að við munum halda fund í félaginu næsta haust þar sem ríkisforstjórar munu hittast og ræða þetta," segir Skúli Eggert Þórðarson, skattrannsóknarstjóri og formaður Félags forstöðumanna ríkisstofnana. Síðast var fjallað um fjármál ríkisstofnana á fundi með Jóni Kristjánssyni, þáverandi formanni fjárlaganefndar, fyrir um tveimur árum þar sem farið var yfir samskiptin við fjárlaganefnd. "Það eru margir félagsmenn þeirrar skoðunar að þeir vilji og eigi að hafa aðgang að þinginu beint til að koma sínum sjónarmiðum á framfæri," segir Skúli Eggert. Ráðuneyti hafa hins vegar lagt áherslu á að fjárlagavinnan fari fram í gegnum þau og á síðasta ári voru forstöðumenn ríkisstofnana áminntir um að leita til ráðuneyta eftir frekari fjárheimildum en ekki þingsins. Áætlanir seint á ferðinni Í skýrslu Ríkisendurskoðunar um framkvæmd fjárlaga síðasta árs kemur fram að rúmlega þriðjungur ríkisstofnana starfaði eftir ósamþykktri fjárhagsáætlun í lok mars á síðasta ári. Samkvæmt reglugerð fjármálaráðuneytis ber stjórnendum ríkisstofnana hins vegar að skila inn fjárhagsáætlun til ráðuneytis fyrir miðjan febrúar. Ellefu prósent stofnana höfðu ekki fengið fjárhagsáætlun sína samþykkta rúmum mánuði síðar og fjórðungur var enn ekki búinn að skila inn áætlun. Verst voru skilin hjá stofnunum sem heyra undir tvö ráðuneyti, menntamálaráðuneyti og heilbrigðis- og tryggingaráðuneyti. Hjá síðarnefnda ráðuneytinu var búið að samþykkja sautján áætlanir af 45 en aðeins eina af 55 í menntamálaráðuneytinu.
Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Innlent Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? Innlent Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Erlent „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Innlent Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Innlent Fagna löngu tímabærri breytingu Innlent Tveir reyndust í skotti bíls Innlent Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ Innlent Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Innlent Bátarnir frá eldgosinu í Vestmannaeyjum málaðir á vita Innlent Fleiri fréttir Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Bátarnir frá eldgosinu í Vestmannaeyjum málaðir á vita Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Fagna löngu tímabærri breytingu Átök í miðausturlöndum, ný forysta VG og mállýska unga fólksins Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Svandís og Guðmundur Ingi nýir leiðtogar Vinstri grænna Málningu kastað og ryskingar við sendiráðið Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Biskup Íslands predikar í Vík á 90 ára afmæli kirkjunnar Erfitt að setja tölu á hve margir vilji stjórnarslit Harður þriggja bíla árekstur á Suðurlandsvegi Landsfundur ræðir stjórnarslit og nýjum reglum um blóðgjöf fagnað Tveir stórir skjálftar í Bárðarbunguöskjunni Ríkisstjórnarflokkarnir mælast með tuttugu prósenta fylgi Þorgerður Katrín: Enginn ráðskonurass undir fólki í Viðreisn Tveir reyndust í skotti bíls Mannekla bindur hendur héraðssaksóknara í samráðsmáli Kertavaka til minningar um konur sem hafa dáið vegna kynbundins ofbeldis Munu hlýða kröfu landsfundar verði tillaga um stjórnarslit samþykkt Munu ekki láta af herferð vegna launaþjófnaðarins Orlof húsmæðra: Barn síns tíma eða liður í jafnrétti? Ákveðinn hópur hafi unnið að niðurstöðunni undir yfirborðinu „Öllum ljóst að Ölfusárbrú verði að rísa“ Loksins mega hommar gefa blóð Blóðgjöf samkynhneigðra karla leyfð og ósáttar húsmæður Fimm bíla árekstur á Vesturlandsvegi Nefndin deili ekki við þá sem gagnrýna hana á „mis málefnalegan hátt“ Sjá meira