Brottvísanir frá sjónarhorni íslenskukennara Sigurlín Bjarney Gísladóttir skrifar 9. desember 2024 08:32 Haustið 2022 byrjaði ég að kenna íslensku sem annað mál í framhaldsskóla í Reykjavík eftir að hafa kennt almenna íslensku í þrjú ár. Ég stökk í þessa kennslu blaut á bak við eyrun og þurfti heldur betur að læra nýja nálgun á kennslu, læra að vera kennari í öðru máli en móðurmáli. Þetta hefur verið mikil áskorun en ótrúlega gefandi á sama tíma. Ég hef fengið til mín nemendur af öllum mögulegum uppruna á ólíkum aldri en flest eru 16-19 ára. Manstu hvernig var að vera 16 ára? Nei, ég efast um að þú munir hvernig það var í raun og veru, það er fátt flóknara en að vera gelgja með öllu sem því fylgir. Það er alþjóðlegt, mennskan er alþjóðleg. Erlendu nemendurnir eru alls konar rétt eins og allir nemendur og það er ekki einfalt að vera í nýju landi með framandi tungu eftir að hafa ferðast um langan veg og jafnvel upplifað miklar hörmungar ofan á þann háska sem fylgir því að vera 16 ára. Kennarastarfið hefur kennt mér að flóra mannfólksins er svo fjölbreytt að ný og óvænt blómategund sprettur iðulega fram í hverjum nemendahóp. Flestir erlendu nemendurnir finna hvað mikið er í húfi að ná tökum á íslenskunni og leggja sig alla fram, þau spyrja af hverju viss orð beygjast í þolfalli en ekki þágufalli og þannig hef ég stöðugt fengið spurningar um íslenskuna sem ég vissi ekki að hægt væri að spyrja. Þau þrá ekkert heitar en að læra að synda í þessari djúpu sundlaug sem íslenskan er. Þau vilja fá vinnu, þau vilja taka þátt, þau vilja sjá fyrir sér og sínum (og gera það reyndar mörg í fullri vinnu með skóla, ef þau finna vinnu, ef þau eru komin með kennitölu) og þau munu vonandi hverfa til frekara náms og/eða alls konar starfa: sjúkraliðar, læknar, pípulagningamenn, bifvélavirkjar, lagerstarfsmenn, rafvirkjar, förðunarfræðingar, kennarar, fatahönnuðir, listamenn, vakstjórar, áhrifavaldar, flugmenn, þingmenn, jútúberar, ráðherrar, forsetar, þjónar… Í haust tók ég að mér að vera umsjónarkennari. Í því fólst að vera með umsjónarhóp í sjö klukkutíma á viku, fara í gönguferðir daglega og kenna þeim í leiðinni um allt sem tengist því að vera í framhaldsskóla og kenna íslensku. Í byrjun annar var nemanda sem hafði verið hér á landi í nokkurn tíma vísað aftur til síns heimalands. Ég skildi ekki í einum kennslutímanum hvað hann virtist leiður og reiður en áttaði mig síðan eftir að hafa fengið fréttirnar, ég var að hvetja hann til að læra íslensku þegar hann var að fara að yfirgefa landið til frambúðar. Fyrirvarinn var stuttur og hann fór úr landi. Um svipað leyti var í fjölmiðlum sagt frá alþjóðlegri svartri skýrslu um ástand mála í þessu sama landi. Á síðustu önn fékk annar nemandi, samlandi hans, brottvísun en biðin var löng. Hún hélst samt áfram að mæta en gaf skít í verkefnaskil (eðlilega) en tók próf og brilleraði á þeim. Biðin reyndist löng en svo fór hún úr landi. Í vikunni frétti ég af enn annarri brottvísuninni. Í þetta skipti er verið að senda nemanda aftur til síns nágrannaríkis. Hann hefur lagt mikið á sig. Hann hefur tekið stórtækum framförum í íslensku, skilað verkefnum og leyst próf upp á tveggja stafa tölu. Auk tímanna með mér hefur hann setið tvo aðra áfanga í íslensku þannig að í hverri vikur hefur hann lært íslensku í 15 klst. og í heila önn (hann hætti ekkert að mæta þegar fréttirnar bárust) sem gerir 16 vikur og þá eru þetta 240 klukkutímar sem kennarar hafa kennt og hann hefur lært að segja nafnið sitt, hvað hann er gamall, hvaðan hann kemur, hve lengi hann hefur búið að Íslandi, hvað fötin heita sem hann er í, litina á fötunum, nöfn á líkamspörtum, hvernig herbergið hans er, íbúðin og nöfnin á herbergjum og húsgögnum, tölustafina, orð sem tengjast veðri og tilfinningum, algengustu sagnir í nútíð og þátíð, helstu kennileiti í Reykjavík, helstu kennileiti á Íslandi, orð sem tengjast ferðalögum og farartækjum, hann hefur hlustað á íslenska tónlist, lesið texta, skrifað hundruði jafnvel þúsundir orða á íslensku svo fátt eitt sé nefnt. Hann ætlar að verða hagfræðingur og eina sem ég get vonað er að þessi stutti tími á Íslandi hafi gefið honum eitthvað örlítið, einhverja reynslu sem hann mun búa að því að á meðan hann lærði sundtökin í íslenskunni af ótrúlegri seiglu (til einskis) þá var hann ekki að læra móðurmálið sitt, þá var hann ekki að halda áfram með námið sitt í sínu heimalandi (þar er jú enn verið að varpa sprengjum). Ég skil ekki útlendingalögin og sé ekkert gott við þessar brottvísanir sem ég hef fengið að horfa upp á hjá mínum nemendum. Fleiri nemendur eiga þetta stöðugt yfir höfði sér, þau horfa upp á brottvísun félaga sinna, þau gætu þurft að fara á næstunni og þegar það gerist verða þau mörg orðin altalandi á íslensku. Á Grikklandi, í Póllandi og Venezúela og mörgum öðrum löndum búa núna fjöldi ungmenna sem kunna mismikla íslensku en hún mun vonandi gleymast hratt því mannúðin brást. Þau mun þurfa að læra aðra hluti og vonandi lifa þau af og gott betur. Brottvísanir sem þessar eru smánarblettur og ljótustu ólög sem smíðuð hafa verið. Höfundur er íslenskukennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Innflytjendamál Skóla- og menntamál Hælisleitendur Mest lesið Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Skoðun Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Sjá meira
Haustið 2022 byrjaði ég að kenna íslensku sem annað mál í framhaldsskóla í Reykjavík eftir að hafa kennt almenna íslensku í þrjú ár. Ég stökk í þessa kennslu blaut á bak við eyrun og þurfti heldur betur að læra nýja nálgun á kennslu, læra að vera kennari í öðru máli en móðurmáli. Þetta hefur verið mikil áskorun en ótrúlega gefandi á sama tíma. Ég hef fengið til mín nemendur af öllum mögulegum uppruna á ólíkum aldri en flest eru 16-19 ára. Manstu hvernig var að vera 16 ára? Nei, ég efast um að þú munir hvernig það var í raun og veru, það er fátt flóknara en að vera gelgja með öllu sem því fylgir. Það er alþjóðlegt, mennskan er alþjóðleg. Erlendu nemendurnir eru alls konar rétt eins og allir nemendur og það er ekki einfalt að vera í nýju landi með framandi tungu eftir að hafa ferðast um langan veg og jafnvel upplifað miklar hörmungar ofan á þann háska sem fylgir því að vera 16 ára. Kennarastarfið hefur kennt mér að flóra mannfólksins er svo fjölbreytt að ný og óvænt blómategund sprettur iðulega fram í hverjum nemendahóp. Flestir erlendu nemendurnir finna hvað mikið er í húfi að ná tökum á íslenskunni og leggja sig alla fram, þau spyrja af hverju viss orð beygjast í þolfalli en ekki þágufalli og þannig hef ég stöðugt fengið spurningar um íslenskuna sem ég vissi ekki að hægt væri að spyrja. Þau þrá ekkert heitar en að læra að synda í þessari djúpu sundlaug sem íslenskan er. Þau vilja fá vinnu, þau vilja taka þátt, þau vilja sjá fyrir sér og sínum (og gera það reyndar mörg í fullri vinnu með skóla, ef þau finna vinnu, ef þau eru komin með kennitölu) og þau munu vonandi hverfa til frekara náms og/eða alls konar starfa: sjúkraliðar, læknar, pípulagningamenn, bifvélavirkjar, lagerstarfsmenn, rafvirkjar, förðunarfræðingar, kennarar, fatahönnuðir, listamenn, vakstjórar, áhrifavaldar, flugmenn, þingmenn, jútúberar, ráðherrar, forsetar, þjónar… Í haust tók ég að mér að vera umsjónarkennari. Í því fólst að vera með umsjónarhóp í sjö klukkutíma á viku, fara í gönguferðir daglega og kenna þeim í leiðinni um allt sem tengist því að vera í framhaldsskóla og kenna íslensku. Í byrjun annar var nemanda sem hafði verið hér á landi í nokkurn tíma vísað aftur til síns heimalands. Ég skildi ekki í einum kennslutímanum hvað hann virtist leiður og reiður en áttaði mig síðan eftir að hafa fengið fréttirnar, ég var að hvetja hann til að læra íslensku þegar hann var að fara að yfirgefa landið til frambúðar. Fyrirvarinn var stuttur og hann fór úr landi. Um svipað leyti var í fjölmiðlum sagt frá alþjóðlegri svartri skýrslu um ástand mála í þessu sama landi. Á síðustu önn fékk annar nemandi, samlandi hans, brottvísun en biðin var löng. Hún hélst samt áfram að mæta en gaf skít í verkefnaskil (eðlilega) en tók próf og brilleraði á þeim. Biðin reyndist löng en svo fór hún úr landi. Í vikunni frétti ég af enn annarri brottvísuninni. Í þetta skipti er verið að senda nemanda aftur til síns nágrannaríkis. Hann hefur lagt mikið á sig. Hann hefur tekið stórtækum framförum í íslensku, skilað verkefnum og leyst próf upp á tveggja stafa tölu. Auk tímanna með mér hefur hann setið tvo aðra áfanga í íslensku þannig að í hverri vikur hefur hann lært íslensku í 15 klst. og í heila önn (hann hætti ekkert að mæta þegar fréttirnar bárust) sem gerir 16 vikur og þá eru þetta 240 klukkutímar sem kennarar hafa kennt og hann hefur lært að segja nafnið sitt, hvað hann er gamall, hvaðan hann kemur, hve lengi hann hefur búið að Íslandi, hvað fötin heita sem hann er í, litina á fötunum, nöfn á líkamspörtum, hvernig herbergið hans er, íbúðin og nöfnin á herbergjum og húsgögnum, tölustafina, orð sem tengjast veðri og tilfinningum, algengustu sagnir í nútíð og þátíð, helstu kennileiti í Reykjavík, helstu kennileiti á Íslandi, orð sem tengjast ferðalögum og farartækjum, hann hefur hlustað á íslenska tónlist, lesið texta, skrifað hundruði jafnvel þúsundir orða á íslensku svo fátt eitt sé nefnt. Hann ætlar að verða hagfræðingur og eina sem ég get vonað er að þessi stutti tími á Íslandi hafi gefið honum eitthvað örlítið, einhverja reynslu sem hann mun búa að því að á meðan hann lærði sundtökin í íslenskunni af ótrúlegri seiglu (til einskis) þá var hann ekki að læra móðurmálið sitt, þá var hann ekki að halda áfram með námið sitt í sínu heimalandi (þar er jú enn verið að varpa sprengjum). Ég skil ekki útlendingalögin og sé ekkert gott við þessar brottvísanir sem ég hef fengið að horfa upp á hjá mínum nemendum. Fleiri nemendur eiga þetta stöðugt yfir höfði sér, þau horfa upp á brottvísun félaga sinna, þau gætu þurft að fara á næstunni og þegar það gerist verða þau mörg orðin altalandi á íslensku. Á Grikklandi, í Póllandi og Venezúela og mörgum öðrum löndum búa núna fjöldi ungmenna sem kunna mismikla íslensku en hún mun vonandi gleymast hratt því mannúðin brást. Þau mun þurfa að læra aðra hluti og vonandi lifa þau af og gott betur. Brottvísanir sem þessar eru smánarblettur og ljótustu ólög sem smíðuð hafa verið. Höfundur er íslenskukennari.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun