Öryggi og sjálfbærni í ferðaþjónustu: Hvað segir ný könnun? Guðmundur Björnsson skrifar 28. október 2024 10:01 Undanfarið hefur töluvert verið fjallað um mikilvægi landvarða og leiðsögumanna í íslenskri ferðaþjónustu en ný könnun sem unnin var meðal starfsmanna á þessu sviði varpar ljósi á þær áskoranir sem steðja að þessum mikilvægu stéttum. Könnunin, sem nefnist Menntun og þjálfun: Sjónarmið landvarða og leiðsögumanna, gefur til kynna að meirihluti svarenda sé vel menntaður á ýmsum sviðum og séu reynslumiklir í störfum sínum, en að verulegar áskoranir snúa að öryggi, þjálfun, samskiptum og sjálfbærni í starfi þeirra. Menntun og reynsla þátttakenda Af niðurstöðum könnunarinnar má sjá að flestir svarendur hafa áratuga reynslu og meira en helmingur þeirra hefur lokið bakkalár- eða meistaragráðu. Samt sem áður kemur fram verulegur skortur á þekkingu og formlegri þjálfun í lykilatriðum á borð við öryggismál, umhverfistúlkun* og hvernig eigi að ferðast án ummerkja** (Leave No Trace). Það vekur upp spurningar um hvort við séum að bjóða upp á nægilega menntun og símenntun á þessum sviðum, sem eru nauðsynleg til að tryggja fagleg vinnubrögð og náttúruvernd. Öryggi í ferðaþjónustu Einn helsti áhersluþáttur könnunarinnar snýr að öryggi. Þó að margir svarendur séu meðvitaðir um nauðsyn öryggisáætlana kemur í ljós að stór hluti þeirra hefur ekki fengið kynningu á öryggisáætlunum fyrir sín svæði og jafnvel enn færri hafa tekið þátt í gerð þeirra. Þetta er áhyggjuefni, sérstaklega í ljósi þess að ferðamenn eru oft á ferð á afskekktum og hættulegum svæðum þar sem öryggisþættir þurfa að vera í fyrirrúmi. Þetta kallar á aukna samvinnu milli stjórnvalda, ferðafyrirtækja og leiðsögumanna til að bæta öryggisreglur og miðlun þeirra. Sjálfbærni og umhverfisvitund í störfum landvarða og leiðsögumanna Sjálfbærni er lykilatriði í íslenskri ferðaþjónustu og landverðir og leiðsögumenn gegna þar mjög mikilvægu hlutverki í að fræða ferðamenn um náttúruvernd. Umhverfistúlkun er öflugt verkfæri til að veita ferðamönnum dýpri skilning á náttúrunni en könnun sýnir að mun fleiri gætu nýtt sér hana í störfum sínum. Eins er að þrátt fyrir að margir noti Ferðast án ummerkja aðferðir reglulega er kallað eftir meiri þjálfun og stuðningi við að miðla þessum aðferðum til ferðamanna. Aukið fræðsluefni, skipulagðari þjálfun og tækni geta stuðlað að aukinni umhverfisvitund meðal ferðamanna og hjálpað til við að vernda viðkvæm náttúrusvæði Íslands. Leiðsögumenn gegna þar lykilhlutverki í sjálfbærri ferðaþjónustu og framtíðarskipulagi hennar. Tækifæri til nýsköpunar Það er augljóst að nýjungar í tækni geta hjálpað til við að styrkja ferðaþjónustuna. Notkun stafrænnar tækni, s.s. hljóðleiðsagna, sýndarveruleika og fræðslufunda, hefur lítið verið nýtt hingað til. Þátttakendur í könnuninni nefna að beinar útskýringar og upplýsingaskilti séu algengustu leiðirnar til að miðla upplýsingum en rafrænir miðlar og hljóðleiðsagnir gætu orðið mikilvægur hluti af framtíð ferðaþjónustunnar. Með slíkum nýjungum má stuðla að betri upplifun ferðamanna og tryggja að þeir fái fræðslu á áhrifaríkan hátt. Áskoranir framtíðarinnar Þrátt fyrir jákvæðar niðurstöður hvað varðar reynslu og þekkingu svarenda kom skýrt fram að þeir standa frammi fyrir áskorunum sem snúa að samskiptum við ferðamenn, álagi og takmörkuðum stuðningi frá atvinnurekendum. Stór hluti þátttakenda í könnuninni telur einnig að ferðaþjónustan þurfi að vera betur skipulögð til að draga úr streitu og álagi, auk þess sem lagt er til að innviðir séu efldir til að mæta vaxandi ferðamannafjölda og umferð. Opin umræða á Þjóðarspegli HÍ Föstudaginn 1. nóvember n.k. verður nánar fjallað um þessa könnun í Þjóðarspeglinum í Háskóla Íslands, þar sem rýnt verður í niðurstöðurnar og þær áskoranir ræddar sem landverðir og leiðsögumenn standa frammi fyrir í störfum sínum. Þar mun einnig verða fjallað um mögulegar lausnir til að bæta öryggi, menntun og sjálfbærni í ferðaþjónustunni. Þessi umræða er mikilvæg fyrir framtíð ferðaþjónustunnar á Íslandi og hvernig við getum stutt við þá sem starfa í þessum lykilhlutverkum. Greinin byggir á könnun sem varpar ljósi á mikilvæg málefni sem þarf að ræða frekar – og er augljóslega kominn tími til að bregðast við þessum áskorunum á faglegan og metnaðarfullan hátt. Niðurlag: Ferðaþjónustan er ein af helstu atvinnugreinum á Íslandi og það skiptir miklu máli að störf innan ferðaþjónustunnar séu metin að verðleikum, hvort sem um er að ræða menntun, þjálfun eða öryggismál. Þetta er ekki aðeins mikilvægt fyrir starfsfólkið sjálft heldur einnig fyrir þá ferðamenn sem sækja landið heim í leit að upplifun, fróðleik og náttúruundrum. * Umhverfistúlkun er fræðsluaðferð sem miðar að því að skapa dýpri tengsl milli fólks og umhverfisins. Hún felst í því að miðla upplýsingum um náttúru, menningu og sögu svæða á lifandi og áhugaverðan hátt, þannig að fólk öðlist betri skilning, virðingu og ábyrgð gagnvart umhverfinu. ** Ferðast án ummerkja (Leave No Trace) er náttúruverndaraðferð sem leggur áherslu á að ferðamenn skilji ekki eftir sig ummerki í náttúrunni. Markmiðið er að lágmarka umhverfisáhrif með því að fylgja siðareglum um ábyrga hegðun, svo sem að taka allt rusl með sér, fylgja göngustígum, fara varlega um gróður og virða villt dýralíf og aðra ferðamenn. Nánar á https://anummerkja.is. Höfundur er aðjúnkt í ferðamálafræði við HÍ og faglegur umsjónarmaður leiðsögunáms hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun Skoðun Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir skrifar Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur töluvert verið fjallað um mikilvægi landvarða og leiðsögumanna í íslenskri ferðaþjónustu en ný könnun sem unnin var meðal starfsmanna á þessu sviði varpar ljósi á þær áskoranir sem steðja að þessum mikilvægu stéttum. Könnunin, sem nefnist Menntun og þjálfun: Sjónarmið landvarða og leiðsögumanna, gefur til kynna að meirihluti svarenda sé vel menntaður á ýmsum sviðum og séu reynslumiklir í störfum sínum, en að verulegar áskoranir snúa að öryggi, þjálfun, samskiptum og sjálfbærni í starfi þeirra. Menntun og reynsla þátttakenda Af niðurstöðum könnunarinnar má sjá að flestir svarendur hafa áratuga reynslu og meira en helmingur þeirra hefur lokið bakkalár- eða meistaragráðu. Samt sem áður kemur fram verulegur skortur á þekkingu og formlegri þjálfun í lykilatriðum á borð við öryggismál, umhverfistúlkun* og hvernig eigi að ferðast án ummerkja** (Leave No Trace). Það vekur upp spurningar um hvort við séum að bjóða upp á nægilega menntun og símenntun á þessum sviðum, sem eru nauðsynleg til að tryggja fagleg vinnubrögð og náttúruvernd. Öryggi í ferðaþjónustu Einn helsti áhersluþáttur könnunarinnar snýr að öryggi. Þó að margir svarendur séu meðvitaðir um nauðsyn öryggisáætlana kemur í ljós að stór hluti þeirra hefur ekki fengið kynningu á öryggisáætlunum fyrir sín svæði og jafnvel enn færri hafa tekið þátt í gerð þeirra. Þetta er áhyggjuefni, sérstaklega í ljósi þess að ferðamenn eru oft á ferð á afskekktum og hættulegum svæðum þar sem öryggisþættir þurfa að vera í fyrirrúmi. Þetta kallar á aukna samvinnu milli stjórnvalda, ferðafyrirtækja og leiðsögumanna til að bæta öryggisreglur og miðlun þeirra. Sjálfbærni og umhverfisvitund í störfum landvarða og leiðsögumanna Sjálfbærni er lykilatriði í íslenskri ferðaþjónustu og landverðir og leiðsögumenn gegna þar mjög mikilvægu hlutverki í að fræða ferðamenn um náttúruvernd. Umhverfistúlkun er öflugt verkfæri til að veita ferðamönnum dýpri skilning á náttúrunni en könnun sýnir að mun fleiri gætu nýtt sér hana í störfum sínum. Eins er að þrátt fyrir að margir noti Ferðast án ummerkja aðferðir reglulega er kallað eftir meiri þjálfun og stuðningi við að miðla þessum aðferðum til ferðamanna. Aukið fræðsluefni, skipulagðari þjálfun og tækni geta stuðlað að aukinni umhverfisvitund meðal ferðamanna og hjálpað til við að vernda viðkvæm náttúrusvæði Íslands. Leiðsögumenn gegna þar lykilhlutverki í sjálfbærri ferðaþjónustu og framtíðarskipulagi hennar. Tækifæri til nýsköpunar Það er augljóst að nýjungar í tækni geta hjálpað til við að styrkja ferðaþjónustuna. Notkun stafrænnar tækni, s.s. hljóðleiðsagna, sýndarveruleika og fræðslufunda, hefur lítið verið nýtt hingað til. Þátttakendur í könnuninni nefna að beinar útskýringar og upplýsingaskilti séu algengustu leiðirnar til að miðla upplýsingum en rafrænir miðlar og hljóðleiðsagnir gætu orðið mikilvægur hluti af framtíð ferðaþjónustunnar. Með slíkum nýjungum má stuðla að betri upplifun ferðamanna og tryggja að þeir fái fræðslu á áhrifaríkan hátt. Áskoranir framtíðarinnar Þrátt fyrir jákvæðar niðurstöður hvað varðar reynslu og þekkingu svarenda kom skýrt fram að þeir standa frammi fyrir áskorunum sem snúa að samskiptum við ferðamenn, álagi og takmörkuðum stuðningi frá atvinnurekendum. Stór hluti þátttakenda í könnuninni telur einnig að ferðaþjónustan þurfi að vera betur skipulögð til að draga úr streitu og álagi, auk þess sem lagt er til að innviðir séu efldir til að mæta vaxandi ferðamannafjölda og umferð. Opin umræða á Þjóðarspegli HÍ Föstudaginn 1. nóvember n.k. verður nánar fjallað um þessa könnun í Þjóðarspeglinum í Háskóla Íslands, þar sem rýnt verður í niðurstöðurnar og þær áskoranir ræddar sem landverðir og leiðsögumenn standa frammi fyrir í störfum sínum. Þar mun einnig verða fjallað um mögulegar lausnir til að bæta öryggi, menntun og sjálfbærni í ferðaþjónustunni. Þessi umræða er mikilvæg fyrir framtíð ferðaþjónustunnar á Íslandi og hvernig við getum stutt við þá sem starfa í þessum lykilhlutverkum. Greinin byggir á könnun sem varpar ljósi á mikilvæg málefni sem þarf að ræða frekar – og er augljóslega kominn tími til að bregðast við þessum áskorunum á faglegan og metnaðarfullan hátt. Niðurlag: Ferðaþjónustan er ein af helstu atvinnugreinum á Íslandi og það skiptir miklu máli að störf innan ferðaþjónustunnar séu metin að verðleikum, hvort sem um er að ræða menntun, þjálfun eða öryggismál. Þetta er ekki aðeins mikilvægt fyrir starfsfólkið sjálft heldur einnig fyrir þá ferðamenn sem sækja landið heim í leit að upplifun, fróðleik og náttúruundrum. * Umhverfistúlkun er fræðsluaðferð sem miðar að því að skapa dýpri tengsl milli fólks og umhverfisins. Hún felst í því að miðla upplýsingum um náttúru, menningu og sögu svæða á lifandi og áhugaverðan hátt, þannig að fólk öðlist betri skilning, virðingu og ábyrgð gagnvart umhverfinu. ** Ferðast án ummerkja (Leave No Trace) er náttúruverndaraðferð sem leggur áherslu á að ferðamenn skilji ekki eftir sig ummerki í náttúrunni. Markmiðið er að lágmarka umhverfisáhrif með því að fylgja siðareglum um ábyrga hegðun, svo sem að taka allt rusl með sér, fylgja göngustígum, fara varlega um gróður og virða villt dýralíf og aðra ferðamenn. Nánar á https://anummerkja.is. Höfundur er aðjúnkt í ferðamálafræði við HÍ og faglegur umsjónarmaður leiðsögunáms hjá Endurmenntun Háskóla Íslands.
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun