Kópavogur - Að virða og varðveita eigin sögu Svanhildur Bogadóttir skrifar 29. september 2024 11:02 Ég vil með þessum orðum minnast Héraðsskjalasafns Kópavogs sem bæjarstjórn Kópavogs ákvað að leggja niður á fundi sínum 25. apríl 2023 með sex atkvæðum meirihlutans gegn fimm atkvæðum minnihlutans. Nú um mánaðarmótin mun síðasti héraðsskjalavörðurinn í Kópavogi láta af störfum. Um leið leggst af virk söfnun á skjölum og heimildum um sögu bæjarins og óvissa er með afgreiðslu úr skjölum safnsins. Ég ólst upp í Kópavogi frá fjögurra ára aldri. Á æskuárum mínum þurfti ég eins og aðrir Kópavogsbúar að þola háðsglósur Reykvíkinga þar sem rætt var um holur í götum, hversu erfitt væri að rata aftur úr bænum og ekki síður að þetta væri menningarlaus svefnbær. Að vissu leyti var þetta rétt, því bær í uppbyggingu hafði ekki við að lagfæra holurnar og það var rétt að þeir sem fluttust í Kópavog fóru helst ekki sjálfviljugir úr bænum. Það var hins vegar ekki satt að bærinn væri menningarlaus. Þegar ég ólst upp voru í bænum öflugt leikfélag, tónlistarskóli, námsflokkar, bókasafn, skógrækt, kórar, lúðrasveitir og íþróttafélög, þar á meðal Breiðablik, svo eitthvað sé nefnt. Þá var einnig öflugt atvinnulíf, þar á meðal frystihús, útgerð, lakkrísverkmiðja og bílaverkstæði. Þá var töluverður landbúnaður í bænum, kindur, skógrækt og kartöflurækt. Ég man eftir fæðingarheimili á Hlíðarvegi, skólunum, braggabyggð uppi á Hálsi sem vék svo fyrir háhýsum og allri uppbyggingunni. Kópavogur byggðist upp hratt og er í dag stærsta sveitarfélag landsins á eftir höfuðborginni. Um leið og bærinn stækkaði og íbúum fjölgaði, efldist stjórnsýslan. Komið var upp fleiri stofnunum og deildum hjá bænum. Það var ánægjulegt að fylgjast með Kópavogsbæ koma upp skjalasafni fyrir bæjarskrifstofurnar með skipulagðri skjalavörslu en það var ekki fyrr en síðar sem Héraðsskjalasafni Kópavogs var komið á fót eða árið 2000 . Það má segja að í gegnum safnið og Sögufélag Kópavogs hafi Kópavogsbúar eignast sína sögu. Með þeim hefur komið upp söguvitund í bænum, um að bærinn og bæjarbúar eigi sér sína sögu. Sögu sem þurfti að varðveita. Þetta er sagan sem opinberu skjölin segja, svo sem um skipulagsmálin, skólakerfið, fátækra- og barnaverndarmálin, gatnagerð og svo mætti lengi telja. Starfsmenn á Héraðsskjalasafninu hafa lagt sig fram við að fara út í stofnanir bæjarins og safna eldri skjölum, skrá þau og gera aðgengileg til notkunar fyrir bæjarbúa og aðra. Þessu verkefni er þó aldrei lokið. Þá hafa starfsmenn safnsins verið drífandi í að safna einkaskjalasöfnum, svo sem frá félagasamtökum, fyrirtækjum og einstaklingum. Breiðablik á til að mynda stórt safn hjá héraðsskjalasafninu. Smátt og smátt hefur skapast traust bæjarbúa til safnsins og þeir kom benda á hvar skjöl kunni að vera að finna eða koma sjálfir með skjöl sín eða aðila sem þeir tengjast. Það hefur verið ævintýralegt að fylgjast með uppbyggingu Héraðsskjalasafns Kópavogs og starfsemi Sögufélags Kópavogs á undanförnum árum. Ég hef dáðst að því hvernig þau virkja bæjarbúa í kynningum á sögunni. Haldnar hafa verið vel sóttar sögugöngur um bæinn, málþing um efni, sem hafa einnig höfðað til minnar kynslóðar, svo sem um skiptistöðina og pönktímann. Safnið hefur gefið út fjölda áhugaverðra smárita um sögu Kópavogs í samstarfi við Sögufélagið, til dæmis það síðasta um sögu Sundlaugar Kópavogs. Þá eru ótaldir myndagreiningarfundir sem hafa verið haldnir í safninu. Ég hef verið stödd á safninu á nokkrum þeirra og hef séð hvað það er mikilvægt að varðveita ekki eingöngu ljósmyndirnar heldur fá fólk til að segja frá því sem er á þeim. Í stuttu máli má segja að það hafi orðið vitundarvakning á því að varðveita sögu Kópavogs, Kópavogsbúa, atvinnulífs og félagasamtaka. Þótt Kópavogur sé ungt sveitarfélag, á hann sér fjölbreytta sögu sem er brýnt að glatist ekki. Það er þannig að sagan varðveitist ekki af sjálfu sér, heldur þarf að leggja alúð í að hafa upp á því sem hefur gildi. Sögufélagið og Héraðsskjalasafnið hafa verið með allar klær úti að hafa upp á skjölum og ljósmyndum sem tengjast sögu bæjarins og fá þau til varðveislu. Skjölin hafa strax verið skráð og gerð aðgengileg og er mikið um það að bæjarbúar og fræðimenn komi á lesstofu safnsins Bæjarstjórn Kópavogs hefur nú lagt héraðsskjalasafnið niður og sagt upp héraðsskjalaverðinum, sem lætur af störfum 1. október. Aðrir starfsmenn hafa einnig látið af störfum hjá safninu. Skjölin verða þó áfram á þar fram til ársloka 2025. Safnið er nú ekki lengur til og óljóst hver er til þess bær að afgreiða úr skjölum þess lögum samkvæmt. Þeir Kópavogsbúar sem ég hef rætt við, skilja einfaldlega ekki hver sé ástæðan fyrir niðurlagningu héraðsskjalasafnsins og að senda skjölin úr bænum á Þjóðskjalasafn. Ég vil þakka Sögufélagi Kópavogs, Hrafni Sveinbjarnarsyni héraðsskjalaverði og öðrum starfsmönnum Héraðsskjalasafns Kópavogs fyrir samstarfið og fyrir sitt frábært starf í gegnum árin, við að draga sögu Kópavogsbæjar fram í dagsljósið og safna heimildum um hana. Að eiga sér sögu er það sem gerir bæ að menningarbæ. Bær sem sendir skjölin í burtu er ekki menningarbær. Höfundur er uppalin í Kópavogi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kópavogur Mest lesið „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Ævintýralegar eftiráskýringar Hildur Sverrisdóttir Skoðun Loftslagskvíði Sjálfstæðisflokksins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Iðkum nægjusemi, nýtum náttúruna Borghildur Gunnarsdóttir,Ósk Kristinsdóttir skrifar Sjá meira
Ég vil með þessum orðum minnast Héraðsskjalasafns Kópavogs sem bæjarstjórn Kópavogs ákvað að leggja niður á fundi sínum 25. apríl 2023 með sex atkvæðum meirihlutans gegn fimm atkvæðum minnihlutans. Nú um mánaðarmótin mun síðasti héraðsskjalavörðurinn í Kópavogi láta af störfum. Um leið leggst af virk söfnun á skjölum og heimildum um sögu bæjarins og óvissa er með afgreiðslu úr skjölum safnsins. Ég ólst upp í Kópavogi frá fjögurra ára aldri. Á æskuárum mínum þurfti ég eins og aðrir Kópavogsbúar að þola háðsglósur Reykvíkinga þar sem rætt var um holur í götum, hversu erfitt væri að rata aftur úr bænum og ekki síður að þetta væri menningarlaus svefnbær. Að vissu leyti var þetta rétt, því bær í uppbyggingu hafði ekki við að lagfæra holurnar og það var rétt að þeir sem fluttust í Kópavog fóru helst ekki sjálfviljugir úr bænum. Það var hins vegar ekki satt að bærinn væri menningarlaus. Þegar ég ólst upp voru í bænum öflugt leikfélag, tónlistarskóli, námsflokkar, bókasafn, skógrækt, kórar, lúðrasveitir og íþróttafélög, þar á meðal Breiðablik, svo eitthvað sé nefnt. Þá var einnig öflugt atvinnulíf, þar á meðal frystihús, útgerð, lakkrísverkmiðja og bílaverkstæði. Þá var töluverður landbúnaður í bænum, kindur, skógrækt og kartöflurækt. Ég man eftir fæðingarheimili á Hlíðarvegi, skólunum, braggabyggð uppi á Hálsi sem vék svo fyrir háhýsum og allri uppbyggingunni. Kópavogur byggðist upp hratt og er í dag stærsta sveitarfélag landsins á eftir höfuðborginni. Um leið og bærinn stækkaði og íbúum fjölgaði, efldist stjórnsýslan. Komið var upp fleiri stofnunum og deildum hjá bænum. Það var ánægjulegt að fylgjast með Kópavogsbæ koma upp skjalasafni fyrir bæjarskrifstofurnar með skipulagðri skjalavörslu en það var ekki fyrr en síðar sem Héraðsskjalasafni Kópavogs var komið á fót eða árið 2000 . Það má segja að í gegnum safnið og Sögufélag Kópavogs hafi Kópavogsbúar eignast sína sögu. Með þeim hefur komið upp söguvitund í bænum, um að bærinn og bæjarbúar eigi sér sína sögu. Sögu sem þurfti að varðveita. Þetta er sagan sem opinberu skjölin segja, svo sem um skipulagsmálin, skólakerfið, fátækra- og barnaverndarmálin, gatnagerð og svo mætti lengi telja. Starfsmenn á Héraðsskjalasafninu hafa lagt sig fram við að fara út í stofnanir bæjarins og safna eldri skjölum, skrá þau og gera aðgengileg til notkunar fyrir bæjarbúa og aðra. Þessu verkefni er þó aldrei lokið. Þá hafa starfsmenn safnsins verið drífandi í að safna einkaskjalasöfnum, svo sem frá félagasamtökum, fyrirtækjum og einstaklingum. Breiðablik á til að mynda stórt safn hjá héraðsskjalasafninu. Smátt og smátt hefur skapast traust bæjarbúa til safnsins og þeir kom benda á hvar skjöl kunni að vera að finna eða koma sjálfir með skjöl sín eða aðila sem þeir tengjast. Það hefur verið ævintýralegt að fylgjast með uppbyggingu Héraðsskjalasafns Kópavogs og starfsemi Sögufélags Kópavogs á undanförnum árum. Ég hef dáðst að því hvernig þau virkja bæjarbúa í kynningum á sögunni. Haldnar hafa verið vel sóttar sögugöngur um bæinn, málþing um efni, sem hafa einnig höfðað til minnar kynslóðar, svo sem um skiptistöðina og pönktímann. Safnið hefur gefið út fjölda áhugaverðra smárita um sögu Kópavogs í samstarfi við Sögufélagið, til dæmis það síðasta um sögu Sundlaugar Kópavogs. Þá eru ótaldir myndagreiningarfundir sem hafa verið haldnir í safninu. Ég hef verið stödd á safninu á nokkrum þeirra og hef séð hvað það er mikilvægt að varðveita ekki eingöngu ljósmyndirnar heldur fá fólk til að segja frá því sem er á þeim. Í stuttu máli má segja að það hafi orðið vitundarvakning á því að varðveita sögu Kópavogs, Kópavogsbúa, atvinnulífs og félagasamtaka. Þótt Kópavogur sé ungt sveitarfélag, á hann sér fjölbreytta sögu sem er brýnt að glatist ekki. Það er þannig að sagan varðveitist ekki af sjálfu sér, heldur þarf að leggja alúð í að hafa upp á því sem hefur gildi. Sögufélagið og Héraðsskjalasafnið hafa verið með allar klær úti að hafa upp á skjölum og ljósmyndum sem tengjast sögu bæjarins og fá þau til varðveislu. Skjölin hafa strax verið skráð og gerð aðgengileg og er mikið um það að bæjarbúar og fræðimenn komi á lesstofu safnsins Bæjarstjórn Kópavogs hefur nú lagt héraðsskjalasafnið niður og sagt upp héraðsskjalaverðinum, sem lætur af störfum 1. október. Aðrir starfsmenn hafa einnig látið af störfum hjá safninu. Skjölin verða þó áfram á þar fram til ársloka 2025. Safnið er nú ekki lengur til og óljóst hver er til þess bær að afgreiða úr skjölum þess lögum samkvæmt. Þeir Kópavogsbúar sem ég hef rætt við, skilja einfaldlega ekki hver sé ástæðan fyrir niðurlagningu héraðsskjalasafnsins og að senda skjölin úr bænum á Þjóðskjalasafn. Ég vil þakka Sögufélagi Kópavogs, Hrafni Sveinbjarnarsyni héraðsskjalaverði og öðrum starfsmönnum Héraðsskjalasafns Kópavogs fyrir samstarfið og fyrir sitt frábært starf í gegnum árin, við að draga sögu Kópavogsbæjar fram í dagsljósið og safna heimildum um hana. Að eiga sér sögu er það sem gerir bæ að menningarbæ. Bær sem sendir skjölin í burtu er ekki menningarbær. Höfundur er uppalin í Kópavogi.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun