Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar 18. september 2024 12:33 Hugsunin um íslensku rafkrónuna var ótti sem var magnaður smá upp í mér þegar ég gekk í gegnum eldskírn á ótta í andlegri vakningu. Nú einu og hálfu ári seinna, þá situr þessi ótti enn í mér. Spurningar sem ég hef haft í huga frá því ég tók eftir rafkrónunni standa flest allar enn ósvaraðar og áhuginn á því að ræða að hey, það er kominn nýr gjaldmiðill hér í landi, er ekkert svo mikill. Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslenskt viðskiptalíf? Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslensk heimili? Jæja, þessi ótti minn. Það er orðið tímabært að ég skili honum af mér og haldi bara mínu lífi áfram. Smá formáli. Íslenska rafkrónan fór hljóðlega af stað. Mér að vitandi þá hefur ekki verið fjallað sérstaklega um íslensku rafkrónuna inn á Alþingi. Kannski að það hafi farið framhjá mér. Hver veit. Ég er eiginlega að vona það, því það skelfir mig smá þessi litla umfjöllun. Tilraunir með notkun hennar hafa staðið frá vori 2023, í umsjá Seðlabankans. Leyfi til þess var gefið frá Alþingi í formi lítilla laga sem enginn tók eftir. Þeir sem ég hef rætt við, benda allir á að breytingin sé engin. Millifærslur með fjármagn hér á landi eru allar rafrænar hvort sem er. Hvaða máli skiptir það að þær séu gerðar í formi íslenskrar rafkrónu? Kannski er réttast að byrja á þeirri spurningu. Hver er munurinn? Ég ætla mér ekki að svara neinum af þessum spurningum. Ég ætla bara að varpa þeim fram. Í von um að einhverjum þessum spurningum verði svarað af fagfólki. Í von um að skilningurinn á breytingunum aukist. Því íslenska rafkrónan er rafræn útgáfa af íslensku krónunni, hún er rafmynt, en ekki venjuleg rafmynt. Hún er ríkisstýrð, rekjanleg, forritanleg rafmynt. Þema nr. 2. Hvað þýðir það að rafkrónan sé ríkisstýrð? Verður hún helsti farvegur miðlunar peningastefnunnar? Hvernig mun stjórnun á fjármagnsflæði koma til með að breytast? Mun þetta aðstoða Seðlabankann til stýringar á gengi, á stýrivöxtum og á verðbólgu? Þema nr. 3. Mun rafkrónan bera vexti og hvaða afleiðingar mun það þá hafa fyrir miðlun peningastefnunnar og fjármálamarkaðinn? Þema nr. 4. Munu bankarnir í alvöru ekki geta lengur búið til fjármagn í umferð? Mun það koma til með að hafa áhrif á hagnað hjá viðskiptabönkunum? Bankarnir hafa verið að hjálpa Seðlabankanum að stilla upp öllum kerfum bak við tjöldin. Er það gert að manngæsku einni saman? Hverju hefur þeim verið lofað fyrir að standa í því? Þema nr.5. Allar rafmyntir ferðast um höfin í gegnum Blockchain. Allar færslur á Blockchain eru rekjanlegar. Hvað þýðir þetta fyrir íslensk fyrirtæki og einstaklinga? Hverjir munu hafa aðgang að fjármagnsupplýsingum og í hvaða formi? Mun skatturinn komast í öll gögn? Munu allar fjármagnsupplýsingar bara poppa upp á skattframtölum? Með innleiðingu rafkrónunnar þá er ekki ætlað að útrýma seðlum og myntum. En mun þrýstingur aukast til að taka út alla seðla í umferð, til að halda öllu sýnilegu? Þýðir þetta endalok svarts hagkerfis? Þema nr.5. Hvaða afleiðingar getur það haft að íslenska rafkrónan er forritanleg? Hvaða forritun verður sett á notkun gjaldmiðilsins? Hvaða lög og reglur verða settar um notkun á forritun gjaldmiðilsins? Verður horft á siðferðisleg sjónarmið þegar kemur að forrituninni? Mun þetta þýða að ríkið geti sett skilyrði á fjármagnshreyfingar? Mun verða sett skilyrði um eignartíma fjármagns? Mun verða sett skilyrði um hámark eignastöðu fyrirtækja og/eða einstaklinga inn á bankareikningum? Verður hægt að binda notkun á fjármagni við verslun til ákveðinna aðila? Verður hægt að setja takmarkanir á notkun fjármagns? Þema nr.6. Í hversu miklu mæli er farið að nota íslensku rafkrónuna á bak við tjöldin? Hvaða áhrif eru að koma í ljós, sem menn höfðu ekki gert sér grein fyrir? Þema nr.7. Endanleg ákvörðun um útgáfu verður ekki tekin nema með aðkomu stjórnvalda og að undangengnu samtali við helstu hagsmunaaðila og almenning. En það er bara ekkert að gerast hérna. Hvenær er orðið tímabært að taka upp þetta mál. Hvaða elda þarf að kveikja undir hvaða rössum, til að eyða út óvissu þegar kemur að íslensku rafkrónunni. Á að búa til hérna einhvern samfélagslegan ótta, sem menn vilja helst ekki takast á við. Verður þetta aðal kosningarmálið í næstu kosningum? Og hvað ætlum við að setja í forgang ef svo skyldi vera? Ætlum við að kjósa fólk sem við treystum til að taka siðferðislega réttar ákvarðanir þegar kemur að lagagerð um rafkrónuna, eða mun okkur standa á sama? Já og kannski líka, verður þörf á því að gera stjórnarskrárbreytingar til að allt gangi snuðrulaust fyrir sig? Þema nr.8. Menn skyldu kannski spyrja sig hvar minn ótti sé mestur. Jú ég skal svara því, undir rós. Ég ætla bara að leyfa ykkur sjálfum að taka þessa spurningu lengra. Spurningin sem hefur ómað í kollinum hjá mér er að siðferðislegum toga. Hverjir skyldu hagnast einna mest með upptöku íslenskrar rafkrónu? Gæti það verið íslenska ríkið og Seðlabankinn? Ef svo er, haldið þið að það sé vitneskja sem menn hafa velt fyrir sér? Hefur það haft einhverjar afleiðingar og hvað haldið þið þá að þær gæti hafa verið? Höfundur greinar er með MAcc í reikningshaldi og endurskoðun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birna Guðný Björnsdóttir Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
Hugsunin um íslensku rafkrónuna var ótti sem var magnaður smá upp í mér þegar ég gekk í gegnum eldskírn á ótta í andlegri vakningu. Nú einu og hálfu ári seinna, þá situr þessi ótti enn í mér. Spurningar sem ég hef haft í huga frá því ég tók eftir rafkrónunni standa flest allar enn ósvaraðar og áhuginn á því að ræða að hey, það er kominn nýr gjaldmiðill hér í landi, er ekkert svo mikill. Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslenskt viðskiptalíf? Hverjar geta afleiðingar verið fyrir íslensk heimili? Jæja, þessi ótti minn. Það er orðið tímabært að ég skili honum af mér og haldi bara mínu lífi áfram. Smá formáli. Íslenska rafkrónan fór hljóðlega af stað. Mér að vitandi þá hefur ekki verið fjallað sérstaklega um íslensku rafkrónuna inn á Alþingi. Kannski að það hafi farið framhjá mér. Hver veit. Ég er eiginlega að vona það, því það skelfir mig smá þessi litla umfjöllun. Tilraunir með notkun hennar hafa staðið frá vori 2023, í umsjá Seðlabankans. Leyfi til þess var gefið frá Alþingi í formi lítilla laga sem enginn tók eftir. Þeir sem ég hef rætt við, benda allir á að breytingin sé engin. Millifærslur með fjármagn hér á landi eru allar rafrænar hvort sem er. Hvaða máli skiptir það að þær séu gerðar í formi íslenskrar rafkrónu? Kannski er réttast að byrja á þeirri spurningu. Hver er munurinn? Ég ætla mér ekki að svara neinum af þessum spurningum. Ég ætla bara að varpa þeim fram. Í von um að einhverjum þessum spurningum verði svarað af fagfólki. Í von um að skilningurinn á breytingunum aukist. Því íslenska rafkrónan er rafræn útgáfa af íslensku krónunni, hún er rafmynt, en ekki venjuleg rafmynt. Hún er ríkisstýrð, rekjanleg, forritanleg rafmynt. Þema nr. 2. Hvað þýðir það að rafkrónan sé ríkisstýrð? Verður hún helsti farvegur miðlunar peningastefnunnar? Hvernig mun stjórnun á fjármagnsflæði koma til með að breytast? Mun þetta aðstoða Seðlabankann til stýringar á gengi, á stýrivöxtum og á verðbólgu? Þema nr. 3. Mun rafkrónan bera vexti og hvaða afleiðingar mun það þá hafa fyrir miðlun peningastefnunnar og fjármálamarkaðinn? Þema nr. 4. Munu bankarnir í alvöru ekki geta lengur búið til fjármagn í umferð? Mun það koma til með að hafa áhrif á hagnað hjá viðskiptabönkunum? Bankarnir hafa verið að hjálpa Seðlabankanum að stilla upp öllum kerfum bak við tjöldin. Er það gert að manngæsku einni saman? Hverju hefur þeim verið lofað fyrir að standa í því? Þema nr.5. Allar rafmyntir ferðast um höfin í gegnum Blockchain. Allar færslur á Blockchain eru rekjanlegar. Hvað þýðir þetta fyrir íslensk fyrirtæki og einstaklinga? Hverjir munu hafa aðgang að fjármagnsupplýsingum og í hvaða formi? Mun skatturinn komast í öll gögn? Munu allar fjármagnsupplýsingar bara poppa upp á skattframtölum? Með innleiðingu rafkrónunnar þá er ekki ætlað að útrýma seðlum og myntum. En mun þrýstingur aukast til að taka út alla seðla í umferð, til að halda öllu sýnilegu? Þýðir þetta endalok svarts hagkerfis? Þema nr.5. Hvaða afleiðingar getur það haft að íslenska rafkrónan er forritanleg? Hvaða forritun verður sett á notkun gjaldmiðilsins? Hvaða lög og reglur verða settar um notkun á forritun gjaldmiðilsins? Verður horft á siðferðisleg sjónarmið þegar kemur að forrituninni? Mun þetta þýða að ríkið geti sett skilyrði á fjármagnshreyfingar? Mun verða sett skilyrði um eignartíma fjármagns? Mun verða sett skilyrði um hámark eignastöðu fyrirtækja og/eða einstaklinga inn á bankareikningum? Verður hægt að binda notkun á fjármagni við verslun til ákveðinna aðila? Verður hægt að setja takmarkanir á notkun fjármagns? Þema nr.6. Í hversu miklu mæli er farið að nota íslensku rafkrónuna á bak við tjöldin? Hvaða áhrif eru að koma í ljós, sem menn höfðu ekki gert sér grein fyrir? Þema nr.7. Endanleg ákvörðun um útgáfu verður ekki tekin nema með aðkomu stjórnvalda og að undangengnu samtali við helstu hagsmunaaðila og almenning. En það er bara ekkert að gerast hérna. Hvenær er orðið tímabært að taka upp þetta mál. Hvaða elda þarf að kveikja undir hvaða rössum, til að eyða út óvissu þegar kemur að íslensku rafkrónunni. Á að búa til hérna einhvern samfélagslegan ótta, sem menn vilja helst ekki takast á við. Verður þetta aðal kosningarmálið í næstu kosningum? Og hvað ætlum við að setja í forgang ef svo skyldi vera? Ætlum við að kjósa fólk sem við treystum til að taka siðferðislega réttar ákvarðanir þegar kemur að lagagerð um rafkrónuna, eða mun okkur standa á sama? Já og kannski líka, verður þörf á því að gera stjórnarskrárbreytingar til að allt gangi snuðrulaust fyrir sig? Þema nr.8. Menn skyldu kannski spyrja sig hvar minn ótti sé mestur. Jú ég skal svara því, undir rós. Ég ætla bara að leyfa ykkur sjálfum að taka þessa spurningu lengra. Spurningin sem hefur ómað í kollinum hjá mér er að siðferðislegum toga. Hverjir skyldu hagnast einna mest með upptöku íslenskrar rafkrónu? Gæti það verið íslenska ríkið og Seðlabankinn? Ef svo er, haldið þið að það sé vitneskja sem menn hafa velt fyrir sér? Hefur það haft einhverjar afleiðingar og hvað haldið þið þá að þær gæti hafa verið? Höfundur greinar er með MAcc í reikningshaldi og endurskoðun.
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar