Vanhæfur þegar hann dæmdi mann til að greiða 142 milljónir Árni Sæberg skrifar 8. júní 2024 21:51 Ingi Tryggvason er dómari við Héraðsdóm Reykjaness. VÍSIR/TRYGGVI PÁLL Héraðsdómarinn Ingi Tryggvason var vanhæfur þegar hann dæmdi mann til fimmtán mánaða skilorðsbundinnar fangelsisvistar og greiðslu 142,5 milljóna króna sektar vegna brota á skattalögum. Hann olli eigin vanhæfi með því að tjá sig óvarlega um sakarefnið undir rekstri málsins. Þetta var niðurstaða Landsréttar, sem ómerkti dóms Héraðsdóms Reykjaness og vísaði honum heim í hérað til úrlausnar á ný í gær. Maðurinn, sem er ekki nafngreindur í dómi Landsréttar, var árið 2022 dæmdur til fimmtán mánaða skilorðsbundinnar fangelsisvistar og greiðslu 142,5 milljóna króna sektar fyrir að hafa staðið skil á efnislega röngum skattframtölum gjaldárin 2016 til 2018 með því að hafa látið undir höfuð leggjast að telja fram skattskyldar tekjur frá einkahlutafélagi upp á 162 milljónir króna og þannig komið sér hjá að greiða tekjuskatt og útsvar að fjárhæð 71 milljón króna. Hann áfrýjaði þeim dómi Landsréttar og krafðist þess að hann yrði ómerktur vegna vanhæfis dómarans. Hafi tekið afstöðu of snemma Í dómi Landsréttar segir að ómerkingarkröfu sína hafi maðurinn byggt á því að héraðsdómari hafi tjáð sig með þeim hætti undir rekstri málsins, áður en hann hlýddi á vitni í málinu og áður en málflutningur fór fram, að hann teljist vanhæfur til að kveða upp dóm í því samkvæmt lögum um meðferð sakamála og því bæri að ómerkja hinn áfrýjaða dóm. Í greinargerð mannsins var vitnað í fern orðaskipti milli Inga og mannsins, sem eru meðal annars eftirfarandi: „Ef að þú eins og ég segi það er talið að þú hafir þú fékkst þessa peninga og þessir menn þurfa sjálfir að gera grein fyrir þeim. Ef þú færð pening inn á þinn bankareikning ef það er talið að þeim sé ráðstafað með einhverjum óeðlilegum hætti sem var nú greinilega í þessu tilfelli, það er náttúrulega ekki eðlilegt að einstaklingur fái 320 milljónir inná reikninginn sinn sem hann á ekki sko þannig að ef að menn taka þessaáhættu að þá taka þeir líka áhættu á því að útskýra það ef að þetta er farið sætir skoðun.“ „Ja ég verð nú bara að segja þó það kannski komi ekki mér finnst það mér finnst það frekarósennilegt ef menn taka út tugi eða hundruðir milljóna í peningum að þeir leggjaþá aftur inn í banka og fari með þá þaðan. Það finnst mér, mér finnst frekar ósennilegt en það getur vel verið að menn geri þetta.“ Af þessum ummælum mætti ráða að dómarinn hafi verið búinn að taka afstöðu til sakarefnis áður en málið var tekið til dóms. Af hálfu ákæruvaldsins hafi ómerkingarkröfunni mótmælt og bent á að með framangreindum ummælum héraðsdómarans hafi hann verið að leiðbeina ákærða og ganga úr skugga um að hann skildi og væri ljós sú staða, sem hefði verið uppi gagnvart ákærða þegar búið var að flytja fjármuni félagsins af reikningi þess yfir á eigin bankareikning ákærða, og sem ákæruvaldið reisti málatilbúnað sinn á. Sakborningur verði að geta treyst dómaranum Í niðurstöðukafla Landsréttar segir að þegar lagt er mat á hæfi dómara til að fara með mál verði að gæta að því að tilgangur hæfisreglna í réttarfarslögum er ekki einungis að tryggja að dómari sitji ekki í máli nema hann sé óhlutdrægur gagnvart bæði aðilum máls og efni þess, heldur einnig að tryggja traust aðila jafnt sem almennings til dómstóla með því að koma í veg fyrir að dómari komi að úrlausn máls ef réttmæt tortryggni gæti risið um óhlutdrægni hans. Sé réttmætur vafi um óhlutdrægni dómara sé óhjákvæmilegt að hann víki sæti í máli Samkvæmt lögum um meðferð sakamála sé dómari vanhæfur til að fara með mál ef fyrir hendi eru atvik eða aðstæður sem eru fallnar til þess að draga óhlutdrægni hans með réttu í efa. Dómari ver'i jafnan að gæta að hæfi sínu þannig að efnisleg afstaða hans til þess ágreinings sem uppi er í málinu, komi ekki fram fyrr en í dómi. Ekki sáttur með spurningarnar Af upptökum úr dómsal sé ljóst að á stundum hafi maðurinn ekki verið alls kostar sáttur með þær spurningar sem Ingi beindi að honum. „Þótt það sé að sínu leyti skiljanlegt að héraðsdómari hafi, við þessar aðstæður, talið rétt að útskýra fyrir ákærða hverjar sönnunarkröfur væru gerðar í máli sem þessu, verður ekki framhjá því litið að í ummælum dómarans, sem gerð er grein fyrir hér að framan í efnisgrein 8 og féllu áður en teknar voru skýrslur af vitnum og munnlegur málflutningur fór fram, fólust öðrum þræði ályktanir hans um sönnunarstöðuna í máli ákærða,“ segir í dóminum. Því verði að fallast á það með manninum að ummæli dómarans hafi verið til þess fallin gefa honum tilefni til að draga óhlutdrægni dómarans í efa. Af þeim sökum væri óhjákvæmilegt að ómerkja hinn áfrýjaða dóm ásamt meðferð málsins í héraði frá upphafi aðalmeðferðar og vísa því til héraðsdóms til úrlausnar á ný Dómsmál Dómstólar Skattar og tollar Mest lesið Assange sagður játa sök til að ganga laus Erlent „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Innlent Nöturlegt flet undir bryggju í Reykjavík Innlent Arnar Þór snýr sér að hlaðvarpsgerð Innlent Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Innlent Tveir veiðihundar í haldi Dýraþjónustunnar Innlent Braut gegn tveimur konum og þremur unglingsstúlkum Innlent Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél Innlent Forsætisráðherra vill ekki víkja fyrir forsetanum á 17. júní Innlent Allt önnur viðbrögð við lúsmýbiti í dag Innlent Fleiri fréttir Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Góð samskipti við börn besta forvörnin Arnar Þór snýr sér að hlaðvarpsgerð Ætla megi að gögn fórnarlamba rati til rússnesku leyniþjónustunnar Nöturlegt flet undir bryggju í Reykjavík Braut gegn tveimur konum og þremur unglingsstúlkum Dapurlegar aðstæður heimilislausra og sögufrægur þristur Þriðji stríðsþristurinn á leiðinni til Reykjavíkur Þakklát eftir fund með „viljugum“ Bjarna Tækniskólinn og Kvennaskólinn vinsælastir FA gagnrýnir reglugerð Willums Þórs harðlega „Árás á frjálsan fjölmiðil er atlaga að lýðræðinu“ Grikkir fengu verðlaun í nafni Vigdísar Eldgosinu lauk á laugardaginn Búturinn úr eyranu fannst og mönnunum sleppt úr haldi Innheimta bílastæðagjöld við innanlandsvelli á morgun Samsæriskenningar eru ekki endilega rangar Forsætisráðherra vill ekki víkja fyrir forsetanum á 17. júní Mögulegt að einhverjir stofnar séu þegar glataðir Hjólabrautin búin að liggja eins og hráviði í tvær vikur Tveir veiðihundar í haldi Dýraþjónustunnar „Mikið þrekvirki“ að koma Morgunblaðinu út í morgun Börn hagnýtt í skipulagðri brotastarfsemi Fullir á rafhlaupahjóli mega búast við sektum Komu slösuðum skipverja til bjargar Netárásir Akira og börn í skipulagðri brotastarfsemi Ekki lengur áhættulaust að svindla á bílprófinu Allt önnur viðbrögð við lúsmýbiti í dag Sjá meira
Þetta var niðurstaða Landsréttar, sem ómerkti dóms Héraðsdóms Reykjaness og vísaði honum heim í hérað til úrlausnar á ný í gær. Maðurinn, sem er ekki nafngreindur í dómi Landsréttar, var árið 2022 dæmdur til fimmtán mánaða skilorðsbundinnar fangelsisvistar og greiðslu 142,5 milljóna króna sektar fyrir að hafa staðið skil á efnislega röngum skattframtölum gjaldárin 2016 til 2018 með því að hafa látið undir höfuð leggjast að telja fram skattskyldar tekjur frá einkahlutafélagi upp á 162 milljónir króna og þannig komið sér hjá að greiða tekjuskatt og útsvar að fjárhæð 71 milljón króna. Hann áfrýjaði þeim dómi Landsréttar og krafðist þess að hann yrði ómerktur vegna vanhæfis dómarans. Hafi tekið afstöðu of snemma Í dómi Landsréttar segir að ómerkingarkröfu sína hafi maðurinn byggt á því að héraðsdómari hafi tjáð sig með þeim hætti undir rekstri málsins, áður en hann hlýddi á vitni í málinu og áður en málflutningur fór fram, að hann teljist vanhæfur til að kveða upp dóm í því samkvæmt lögum um meðferð sakamála og því bæri að ómerkja hinn áfrýjaða dóm. Í greinargerð mannsins var vitnað í fern orðaskipti milli Inga og mannsins, sem eru meðal annars eftirfarandi: „Ef að þú eins og ég segi það er talið að þú hafir þú fékkst þessa peninga og þessir menn þurfa sjálfir að gera grein fyrir þeim. Ef þú færð pening inn á þinn bankareikning ef það er talið að þeim sé ráðstafað með einhverjum óeðlilegum hætti sem var nú greinilega í þessu tilfelli, það er náttúrulega ekki eðlilegt að einstaklingur fái 320 milljónir inná reikninginn sinn sem hann á ekki sko þannig að ef að menn taka þessaáhættu að þá taka þeir líka áhættu á því að útskýra það ef að þetta er farið sætir skoðun.“ „Ja ég verð nú bara að segja þó það kannski komi ekki mér finnst það mér finnst það frekarósennilegt ef menn taka út tugi eða hundruðir milljóna í peningum að þeir leggjaþá aftur inn í banka og fari með þá þaðan. Það finnst mér, mér finnst frekar ósennilegt en það getur vel verið að menn geri þetta.“ Af þessum ummælum mætti ráða að dómarinn hafi verið búinn að taka afstöðu til sakarefnis áður en málið var tekið til dóms. Af hálfu ákæruvaldsins hafi ómerkingarkröfunni mótmælt og bent á að með framangreindum ummælum héraðsdómarans hafi hann verið að leiðbeina ákærða og ganga úr skugga um að hann skildi og væri ljós sú staða, sem hefði verið uppi gagnvart ákærða þegar búið var að flytja fjármuni félagsins af reikningi þess yfir á eigin bankareikning ákærða, og sem ákæruvaldið reisti málatilbúnað sinn á. Sakborningur verði að geta treyst dómaranum Í niðurstöðukafla Landsréttar segir að þegar lagt er mat á hæfi dómara til að fara með mál verði að gæta að því að tilgangur hæfisreglna í réttarfarslögum er ekki einungis að tryggja að dómari sitji ekki í máli nema hann sé óhlutdrægur gagnvart bæði aðilum máls og efni þess, heldur einnig að tryggja traust aðila jafnt sem almennings til dómstóla með því að koma í veg fyrir að dómari komi að úrlausn máls ef réttmæt tortryggni gæti risið um óhlutdrægni hans. Sé réttmætur vafi um óhlutdrægni dómara sé óhjákvæmilegt að hann víki sæti í máli Samkvæmt lögum um meðferð sakamála sé dómari vanhæfur til að fara með mál ef fyrir hendi eru atvik eða aðstæður sem eru fallnar til þess að draga óhlutdrægni hans með réttu í efa. Dómari ver'i jafnan að gæta að hæfi sínu þannig að efnisleg afstaða hans til þess ágreinings sem uppi er í málinu, komi ekki fram fyrr en í dómi. Ekki sáttur með spurningarnar Af upptökum úr dómsal sé ljóst að á stundum hafi maðurinn ekki verið alls kostar sáttur með þær spurningar sem Ingi beindi að honum. „Þótt það sé að sínu leyti skiljanlegt að héraðsdómari hafi, við þessar aðstæður, talið rétt að útskýra fyrir ákærða hverjar sönnunarkröfur væru gerðar í máli sem þessu, verður ekki framhjá því litið að í ummælum dómarans, sem gerð er grein fyrir hér að framan í efnisgrein 8 og féllu áður en teknar voru skýrslur af vitnum og munnlegur málflutningur fór fram, fólust öðrum þræði ályktanir hans um sönnunarstöðuna í máli ákærða,“ segir í dóminum. Því verði að fallast á það með manninum að ummæli dómarans hafi verið til þess fallin gefa honum tilefni til að draga óhlutdrægni dómarans í efa. Af þeim sökum væri óhjákvæmilegt að ómerkja hinn áfrýjaða dóm ásamt meðferð málsins í héraði frá upphafi aðalmeðferðar og vísa því til héraðsdóms til úrlausnar á ný
„Ef að þú eins og ég segi það er talið að þú hafir þú fékkst þessa peninga og þessir menn þurfa sjálfir að gera grein fyrir þeim. Ef þú færð pening inn á þinn bankareikning ef það er talið að þeim sé ráðstafað með einhverjum óeðlilegum hætti sem var nú greinilega í þessu tilfelli, það er náttúrulega ekki eðlilegt að einstaklingur fái 320 milljónir inná reikninginn sinn sem hann á ekki sko þannig að ef að menn taka þessaáhættu að þá taka þeir líka áhættu á því að útskýra það ef að þetta er farið sætir skoðun.“ „Ja ég verð nú bara að segja þó það kannski komi ekki mér finnst það mér finnst það frekarósennilegt ef menn taka út tugi eða hundruðir milljóna í peningum að þeir leggjaþá aftur inn í banka og fari með þá þaðan. Það finnst mér, mér finnst frekar ósennilegt en það getur vel verið að menn geri þetta.“
Dómsmál Dómstólar Skattar og tollar Mest lesið Assange sagður játa sök til að ganga laus Erlent „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Innlent Nöturlegt flet undir bryggju í Reykjavík Innlent Arnar Þór snýr sér að hlaðvarpsgerð Innlent Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Innlent Tveir veiðihundar í haldi Dýraþjónustunnar Innlent Braut gegn tveimur konum og þremur unglingsstúlkum Innlent Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél Innlent Forsætisráðherra vill ekki víkja fyrir forsetanum á 17. júní Innlent Allt önnur viðbrögð við lúsmýbiti í dag Innlent Fleiri fréttir Fiskibátur strandaði í Patreksfirði Maður verður auðmjúkur við að fljúga svona sögulegri vél „Fólk er bara orðið hrætt um börnin sín“ Góð samskipti við börn besta forvörnin Arnar Þór snýr sér að hlaðvarpsgerð Ætla megi að gögn fórnarlamba rati til rússnesku leyniþjónustunnar Nöturlegt flet undir bryggju í Reykjavík Braut gegn tveimur konum og þremur unglingsstúlkum Dapurlegar aðstæður heimilislausra og sögufrægur þristur Þriðji stríðsþristurinn á leiðinni til Reykjavíkur Þakklát eftir fund með „viljugum“ Bjarna Tækniskólinn og Kvennaskólinn vinsælastir FA gagnrýnir reglugerð Willums Þórs harðlega „Árás á frjálsan fjölmiðil er atlaga að lýðræðinu“ Grikkir fengu verðlaun í nafni Vigdísar Eldgosinu lauk á laugardaginn Búturinn úr eyranu fannst og mönnunum sleppt úr haldi Innheimta bílastæðagjöld við innanlandsvelli á morgun Samsæriskenningar eru ekki endilega rangar Forsætisráðherra vill ekki víkja fyrir forsetanum á 17. júní Mögulegt að einhverjir stofnar séu þegar glataðir Hjólabrautin búin að liggja eins og hráviði í tvær vikur Tveir veiðihundar í haldi Dýraþjónustunnar „Mikið þrekvirki“ að koma Morgunblaðinu út í morgun Börn hagnýtt í skipulagðri brotastarfsemi Fullir á rafhlaupahjóli mega búast við sektum Komu slösuðum skipverja til bjargar Netárásir Akira og börn í skipulagðri brotastarfsemi Ekki lengur áhættulaust að svindla á bílprófinu Allt önnur viðbrögð við lúsmýbiti í dag Sjá meira