Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson og Marta Guðjónsdóttir skrifa 5. júní 2024 13:31 Laugardalurinn er ein af perlum Reykjavíkur með sínar sögufrægu þvottalaugar, glæsileg íþróttamannvirki, Grasagarðinn, Fjölskyldu- og húsdýragarðinn og gróðursæla útivistarparadís. Dalurinn tengir þau íbúðahverfi sem að honum liggja, á Teigunum, í Laugarnesinu, við Laugarásinn, í Klepps- og Langholti og að Heimahverfi. Um langt skeið hafa þrír grunnskólar þjónað þessum hverfum með heiðri og sóma: Lauganesskóli sem hefur verið starfræktur frá 1935, Langholtsskóli frá 1952, og Laugarlækjaskóli frá því á sjöunda áratug síðustu aldar. Þessir góðu skólar eiga sinn þátt í vinsældum þessa stækkandi borgarhluta sem nú er sá næst fjölmennasti í höfuðborginni. En nú eru blikur á lofti yfir skólastarfi þessa borgarhluta. Þar eru borgaryfirvöld í ójafnri keppni við skólasamfélag nemenda, foreldra, kennara og skólastjórnenda. Í þeirri baráttu brjóta borgaryfirvöld allar helstu reglur leiksins en skora þó um leið hvert pólitíska sjálfsmarkið á fætur öðru. Vanræksla og þétting byggðar þrengja að skólastarfi Eins og margir aðrir skólar borgarinnar, hafa Laugardalsskólarnir liðið fyrir skort á fullnægjandi viðhaldi um langt árabil. Rakaskemmdir og mygla hafa því leikið þessa skóla grátt. Nemendur og starfsmenn hafa því um langt skeið sótt nám og störf í óviðunandi húsnæði. Marg ítrekaðar kvartanir yfir þessu ófremdarástandi hafa ekki skilað tilætluðum árangri. Laugardalshverfin hafa heldur ekki farið varhluta af þéttingastefnu borgaryfirvalda. Þar hefur ýmislegt tekist bærilega í skipulags- og umhverfismálum. En það eru takmörk fyrir því hve hægt er að bjóða eldri hverfum upp á mikla þéttingu og þétting eldri hverfa eykur álag á innviði þeirra, ekki síst skólana. Það hefur öllum verið ljóst frá upphafi. Eigi að síður hefur viðhald og endurbætur á skólunum, í samræmi við þéttingu hverfanna, farið í handaskolum. Skipta má þessari sorgarsögu í tvennt, annars vegar hver þróun mála varð 2014-2022 og hins vegar frá haustinu 2022 til dagsins í dag. Langavitleysa 2014-2022 Í heilan áratug hefur verið fyrirséð að Laugarnesskóli og Langholtsskóli gætu ekki, án breytinga á skólunum, sinnt sínum nemendafjölda. En viðbrögð borgaryfirvalda við þessum vanda, sem þau hafa að mestu leyti sjálf skapað, hafa ekki falist í að hrinda í framkvæmd langtímalausnum heldur í tímabundnum reddingum, svo sem með færanlegum kennslustofum. Þegar litið er í baksýnisspegilinn er augljóst að á tímabilinu 2017-2022 hafa borgaryfirvöld sóað gegndarlausum tíma og fé í starfshópa, forsagnir, skýrslur og langdregna fundi, sem litlu ef nokkru hafa skilað fyrir skólasamfélagið í Laugardalnum. Að endingu var í einni af yngstu skýrslunni á árunum 2017-2022 dregnar upp nokkrar sviðsmyndir af áformum um skólastarf á svæðinu, þar sem borgaryfirvöld hölluðust helst að byggingu nýs unglingaskóla í stað þess að byggja við skólana þrjá sem fyrir eru. Þessi fyrirhuguðu áform og endalaust aðgerðarleysi vöktu upp mikil mótmæli og fjölmenna undirskriftasöfnun í skólasamfélaginu við Laugardal. Rúmlega þúsund foreldrar, kennarar og skólastjórnendur skrifuðu undir áskorun undir yfirskriftinni: Stöndum vörð um skólana í Dalnum. Þar höfnuðu þau nýjum skóla, fóru fram á viðhald og stækkun skólanna sem fyrir eru og gagnrýndu ráðaleysi og seinagang á öllu sviðum. Langavitleysa stöðvuð haustið 2022 Um þetta leyti, haustið 2022, höfðu framsóknarmenn í nokkra mánuði starfað með sama gamla borgarstjórnarmeirihlutanum en fyrir borgarstjórnarkosningarnar í maí 2022 lofaði Framsóknarflokkurinn breyttri og betri stefnu. Úr röðum Framsóknarflokksins kom nýr formaður skóla- og frístundaráðs og fyrir hennar tilstilli, fyrst og fremst, ákvað skóla- og frístundaráð einróma að byggja við alla grunnskólana þrjá, ásamt því að fara í viðhald á þeim byggingum sem fyrir eru. Það var samt nokkuð ljóst að sumir borgarfulltrúar meirihlutans og áhrifamiklir embættismenn voru ósáttir við slík málalok. Eigi að síður var gengið frá málinu á þann veg sem formaður skóla- og frístundaráðs hafði lagt til með einróma samþykkt borgarráðs á fundi þess hinn 13. október 2022. Engin andmæli komu fram við þeirri pólitísku ákvörðun á fundi borgarstjórnar nokkrum dögum síðar. Hin þverpólitíska lausn á málinu var í höfn með löglegri, einróma samþykkt lýðræðislega kjörinna fulltrúa í borgarráði og borgarstjórn. Langavitleysa aðgerðarleysis og endalausra skýrslugerða virtist að baki. Næst á dagskrá var að skipuleggja og hefja löngu tímabærar framkvæmdir við skólana þrjá. Langavitleysa verður að skollaleik 2022-2024 Borgaryfirvöld höfðu ekki lokið sjálfshólinu fyrir samráð sitt og íbúalýðræði þegar langavitleysan var aftur komin á kreik, farið var að teygja lopann og að endingu var farið í skollaleik, skollaleik sem afhjúpar ólýðræðisleg vinnubrögð í stjórnsýslu Reykjavíkurborgar. En í hverju er skollaleikurinn fólginn? Í fyrsta lagi tók það fjóra mánuði að skipa starfshóp til að útfæra hvernig hrinda ætti samþykkt borgarstjórnar í framkvæmd. Í öðru lagi átti starfshópurinn að skila af sér fyrir 1. júlí 2023 en skýrslugerðin dróst verulega á langinn og fengu borgarfulltrúar meirihlutans fyrst kynningu á efni skýrslunnar í nóvember 2023. Niðurstaða skýrslunnar var að leggja fram nýja sviðsmynd sem fæli í sér að hætt yrði við að byggja við skólana þrjá. Þess í stað yrði sú lausn að byggja nýjan unglingaskóla útfærð öðruvísi en lagt var upp með haustið 2022 í þeirri skýrslu sem fyrr var getið og lýst þrem ólíkum sviðsmyndum. Í þriðja lagi var með niðurstöðu starfshópsins farið út fyrir starfsvið hans, eins og það var skilgreint í erindisbréfi borgarstjóra. Með öðrum orðum, í skýrslunni tók starfshópurinn upp á því að fjalla um málefni sem honum var aldrei ætlað að glíma við og þar með voru að engu gerðar ákvarðanir lýðræðislega kjörinna fulltrúa í borgarráði og borgarstjórn frá október 2022. Fráleitt er að embættismenn séu að vinna að niðurstöðu í stóru máli sem borgarráð og borgarstjórn höfðu hafnað. Í fjórða lagi var skýrslugerð og niðurstöðu starfshópsins vísvitandi haldið leyndri fyrir borgarfulltrúum minnihlutans í hálft ár frá því borgarfulltrúar meirihlutans fengu vitneskju um hana, eða fram að 10. maí 2024. Embættismenn borgarinnar og borgarfulltrúar meirihlutans leyndu skýrslunni og niðurstöðu hennar fyrir fulltrúum minnihlutans og almenningi til að reyna að keyra niðurstöðu starfshópsins í gegn um það leyti sem skólastarfi er að ljúka og sumarfrí borgarstjórnar á næsta leyti, svo erfiðara yrði fyrir minnihlutann og skólasamfélagið að andmæla þessum forkastanlegu vinnubrögðum stjórnsýslu Reykjavíkurborgar. Í fimmta lagi er niðurstaða starfshópsins svik við skólasamfélagið í Laugardalnum. Skýrslan er háð ófáum annmörkum og það er eins og hún sé pöntuð af áhrifamiklum aðilum innan borgarstjórnar Reykjavíkur. Aðilum sem gefa hvorki mikið fyrir raunverulegt íbúalýðræði né fyrir orðheldni og heiðarleika, né fyrir skyldur og réttindi lýðræðislega kjörinna fulltrúa borgarstjórnar. Ef slíkt háttarlag er ekki frágangssök, er lýðræðið í borgarstjórn Reykjavíkur orðið að skrípaleik. Höfundar eru fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í skóla- og frístundaráði Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Helgi Áss Grétarsson Marta Guðjónsdóttir Reykjavík Deilur um skólahald í Laugardal Borgarstjórn Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Afleiðingar verkfallsaðgerða á minnstu börnin - krafa um svör Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kolkrabbinn og fjármálafjötrar Íslands Ágústa Árnadóttir skrifar Sjá meira
Laugardalurinn er ein af perlum Reykjavíkur með sínar sögufrægu þvottalaugar, glæsileg íþróttamannvirki, Grasagarðinn, Fjölskyldu- og húsdýragarðinn og gróðursæla útivistarparadís. Dalurinn tengir þau íbúðahverfi sem að honum liggja, á Teigunum, í Laugarnesinu, við Laugarásinn, í Klepps- og Langholti og að Heimahverfi. Um langt skeið hafa þrír grunnskólar þjónað þessum hverfum með heiðri og sóma: Lauganesskóli sem hefur verið starfræktur frá 1935, Langholtsskóli frá 1952, og Laugarlækjaskóli frá því á sjöunda áratug síðustu aldar. Þessir góðu skólar eiga sinn þátt í vinsældum þessa stækkandi borgarhluta sem nú er sá næst fjölmennasti í höfuðborginni. En nú eru blikur á lofti yfir skólastarfi þessa borgarhluta. Þar eru borgaryfirvöld í ójafnri keppni við skólasamfélag nemenda, foreldra, kennara og skólastjórnenda. Í þeirri baráttu brjóta borgaryfirvöld allar helstu reglur leiksins en skora þó um leið hvert pólitíska sjálfsmarkið á fætur öðru. Vanræksla og þétting byggðar þrengja að skólastarfi Eins og margir aðrir skólar borgarinnar, hafa Laugardalsskólarnir liðið fyrir skort á fullnægjandi viðhaldi um langt árabil. Rakaskemmdir og mygla hafa því leikið þessa skóla grátt. Nemendur og starfsmenn hafa því um langt skeið sótt nám og störf í óviðunandi húsnæði. Marg ítrekaðar kvartanir yfir þessu ófremdarástandi hafa ekki skilað tilætluðum árangri. Laugardalshverfin hafa heldur ekki farið varhluta af þéttingastefnu borgaryfirvalda. Þar hefur ýmislegt tekist bærilega í skipulags- og umhverfismálum. En það eru takmörk fyrir því hve hægt er að bjóða eldri hverfum upp á mikla þéttingu og þétting eldri hverfa eykur álag á innviði þeirra, ekki síst skólana. Það hefur öllum verið ljóst frá upphafi. Eigi að síður hefur viðhald og endurbætur á skólunum, í samræmi við þéttingu hverfanna, farið í handaskolum. Skipta má þessari sorgarsögu í tvennt, annars vegar hver þróun mála varð 2014-2022 og hins vegar frá haustinu 2022 til dagsins í dag. Langavitleysa 2014-2022 Í heilan áratug hefur verið fyrirséð að Laugarnesskóli og Langholtsskóli gætu ekki, án breytinga á skólunum, sinnt sínum nemendafjölda. En viðbrögð borgaryfirvalda við þessum vanda, sem þau hafa að mestu leyti sjálf skapað, hafa ekki falist í að hrinda í framkvæmd langtímalausnum heldur í tímabundnum reddingum, svo sem með færanlegum kennslustofum. Þegar litið er í baksýnisspegilinn er augljóst að á tímabilinu 2017-2022 hafa borgaryfirvöld sóað gegndarlausum tíma og fé í starfshópa, forsagnir, skýrslur og langdregna fundi, sem litlu ef nokkru hafa skilað fyrir skólasamfélagið í Laugardalnum. Að endingu var í einni af yngstu skýrslunni á árunum 2017-2022 dregnar upp nokkrar sviðsmyndir af áformum um skólastarf á svæðinu, þar sem borgaryfirvöld hölluðust helst að byggingu nýs unglingaskóla í stað þess að byggja við skólana þrjá sem fyrir eru. Þessi fyrirhuguðu áform og endalaust aðgerðarleysi vöktu upp mikil mótmæli og fjölmenna undirskriftasöfnun í skólasamfélaginu við Laugardal. Rúmlega þúsund foreldrar, kennarar og skólastjórnendur skrifuðu undir áskorun undir yfirskriftinni: Stöndum vörð um skólana í Dalnum. Þar höfnuðu þau nýjum skóla, fóru fram á viðhald og stækkun skólanna sem fyrir eru og gagnrýndu ráðaleysi og seinagang á öllu sviðum. Langavitleysa stöðvuð haustið 2022 Um þetta leyti, haustið 2022, höfðu framsóknarmenn í nokkra mánuði starfað með sama gamla borgarstjórnarmeirihlutanum en fyrir borgarstjórnarkosningarnar í maí 2022 lofaði Framsóknarflokkurinn breyttri og betri stefnu. Úr röðum Framsóknarflokksins kom nýr formaður skóla- og frístundaráðs og fyrir hennar tilstilli, fyrst og fremst, ákvað skóla- og frístundaráð einróma að byggja við alla grunnskólana þrjá, ásamt því að fara í viðhald á þeim byggingum sem fyrir eru. Það var samt nokkuð ljóst að sumir borgarfulltrúar meirihlutans og áhrifamiklir embættismenn voru ósáttir við slík málalok. Eigi að síður var gengið frá málinu á þann veg sem formaður skóla- og frístundaráðs hafði lagt til með einróma samþykkt borgarráðs á fundi þess hinn 13. október 2022. Engin andmæli komu fram við þeirri pólitísku ákvörðun á fundi borgarstjórnar nokkrum dögum síðar. Hin þverpólitíska lausn á málinu var í höfn með löglegri, einróma samþykkt lýðræðislega kjörinna fulltrúa í borgarráði og borgarstjórn. Langavitleysa aðgerðarleysis og endalausra skýrslugerða virtist að baki. Næst á dagskrá var að skipuleggja og hefja löngu tímabærar framkvæmdir við skólana þrjá. Langavitleysa verður að skollaleik 2022-2024 Borgaryfirvöld höfðu ekki lokið sjálfshólinu fyrir samráð sitt og íbúalýðræði þegar langavitleysan var aftur komin á kreik, farið var að teygja lopann og að endingu var farið í skollaleik, skollaleik sem afhjúpar ólýðræðisleg vinnubrögð í stjórnsýslu Reykjavíkurborgar. En í hverju er skollaleikurinn fólginn? Í fyrsta lagi tók það fjóra mánuði að skipa starfshóp til að útfæra hvernig hrinda ætti samþykkt borgarstjórnar í framkvæmd. Í öðru lagi átti starfshópurinn að skila af sér fyrir 1. júlí 2023 en skýrslugerðin dróst verulega á langinn og fengu borgarfulltrúar meirihlutans fyrst kynningu á efni skýrslunnar í nóvember 2023. Niðurstaða skýrslunnar var að leggja fram nýja sviðsmynd sem fæli í sér að hætt yrði við að byggja við skólana þrjá. Þess í stað yrði sú lausn að byggja nýjan unglingaskóla útfærð öðruvísi en lagt var upp með haustið 2022 í þeirri skýrslu sem fyrr var getið og lýst þrem ólíkum sviðsmyndum. Í þriðja lagi var með niðurstöðu starfshópsins farið út fyrir starfsvið hans, eins og það var skilgreint í erindisbréfi borgarstjóra. Með öðrum orðum, í skýrslunni tók starfshópurinn upp á því að fjalla um málefni sem honum var aldrei ætlað að glíma við og þar með voru að engu gerðar ákvarðanir lýðræðislega kjörinna fulltrúa í borgarráði og borgarstjórn frá október 2022. Fráleitt er að embættismenn séu að vinna að niðurstöðu í stóru máli sem borgarráð og borgarstjórn höfðu hafnað. Í fjórða lagi var skýrslugerð og niðurstöðu starfshópsins vísvitandi haldið leyndri fyrir borgarfulltrúum minnihlutans í hálft ár frá því borgarfulltrúar meirihlutans fengu vitneskju um hana, eða fram að 10. maí 2024. Embættismenn borgarinnar og borgarfulltrúar meirihlutans leyndu skýrslunni og niðurstöðu hennar fyrir fulltrúum minnihlutans og almenningi til að reyna að keyra niðurstöðu starfshópsins í gegn um það leyti sem skólastarfi er að ljúka og sumarfrí borgarstjórnar á næsta leyti, svo erfiðara yrði fyrir minnihlutann og skólasamfélagið að andmæla þessum forkastanlegu vinnubrögðum stjórnsýslu Reykjavíkurborgar. Í fimmta lagi er niðurstaða starfshópsins svik við skólasamfélagið í Laugardalnum. Skýrslan er háð ófáum annmörkum og það er eins og hún sé pöntuð af áhrifamiklum aðilum innan borgarstjórnar Reykjavíkur. Aðilum sem gefa hvorki mikið fyrir raunverulegt íbúalýðræði né fyrir orðheldni og heiðarleika, né fyrir skyldur og réttindi lýðræðislega kjörinna fulltrúa borgarstjórnar. Ef slíkt háttarlag er ekki frágangssök, er lýðræðið í borgarstjórn Reykjavíkur orðið að skrípaleik. Höfundar eru fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í skóla- og frístundaráði Reykjavíkur.
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar