Til þeirra sem hyggjast kjósa Katrínu Jakobsdóttur Guðlaugur Bragason skrifar 31. maí 2024 10:46 Þegar kemur að því að ræða fólk sem býður sig fram til opinberra embætta finnst mér mikilvægt að aðgát sé höfð í nærveru sálar. Þrátt fyrir að eiginhagsmunir og vinahylling geti verið kveikjan að slíku framboði hugsa ég að flestir bjóði sig fram af heilum hug með trú á eigin getu og því ber að fagna. Mér finnst því vert að taka fram að þessi grein fjallar ekki um persónuna Katrínu Jakobsdóttur, heldur miðast skrifin að störfum hennar sem fráfarandi forsætisráðherra og nokkur atriði tengd því starfi sem ég tel geta grafið undan embætti forseta Íslands nái hún kjöri. Nú eru skiptar skoðanir á því hvað raunverulega felst í embætti forseta Íslands og má t.d. heyra fullyrðingar þess efnis að embættið eigi að vera upp á punt, eða um sé að ræða einhvers konar sameiningartákn sem hafi það hlutverk að koma vel fyrir í orði og mynd. Ég tel hins vegar að þessi atriði fölni í samanburði við mikilvægi þess valds sem forseti hefur til að vísa lögum í þjóðaratkvæðagreiðslu. Ég set þ.a.l. málskotsréttinn ofar öðru mikilvægi sem eina öryggisventil þjóðarinnar ef Alþingi bregst okkur. Sem dæmi þá var líklega ekki efst í huga Íslendinga að forseti kæmi vel fyrir eða hefði eitthvað sameiningargildi þegar Alþingi samþykkti að borga Icesave á sínum tíma. Mér finnst að sama skapi mikilvægt að forseti Íslands sé boðberi friðar og passi sig að taka enga afstöðu fyrir hönd Íslands í átökum erlendis, nema þá afstöðu til friðar. Út frá þessum atriðum og mati á störfum Katrínar sem forsætisráðherra langaði mig að nefna nokkur dæmi sem ég tel grafa undan hæfni hennar til að gegna embættis forseta Íslands. - Mikil ólga var í íslensku samfélagi í byrjun árs árið 2005 þegar þáverandi forsætisráðherra Halldór Ásgrímsson ásamt Davíð Oddssyni studdu innrás Bandaríkjamanna og Breta í Írak. Hlutleysi Íslands á vígvellinum var fokið út í veður og vind vegna geðþóttaákvörðunar tveggja einstaklinga. Ég hef ávallt harmað þessa ákvörðun og þá ekki síður í því ljósi að innrásin var réttlætt með upplognum fullyrðingum um gereyðingarvopn Saddam Hussein. Núna 19 árum síðar er ekki nóg að Ísland taki afstöðu í stríði heldur eru íslenskir skattpeningar notaðir til þess að kaupa vopn til að nota gegn hermönnum stærsta kjarnorkuveldis sögunnar. Rök Katrínar Jakobsdóttur í kappræðum um þessi vopnakaup voru á þann veg að Ísland væri í NATO og sé þ.a.l. ekki hlutlaus þjóð. Gott og vel, en er Katrín þá ekki búin að útiloka sig sem talsmann friðar hafandi verið kyndilberi ríkisstjórnar í vopnakaupum? Myndi Katrín svo beita sér gegn herskáum ákvörðunum Alþingis ef það kæmi sterkur friðarvilji frá þjóðinni? Ef lesanda finnst friðarboðskapur mikilvægt hlutverk forseta vona ég að þetta vekji einhverja umhugsun. - Nú eru skiptar skoðanir á fóstureyðingum og hvar siðferðilegur tímarammi liggur hvað þær varðar. Viljum við forseta sem hefur þá skoðun að það eigi að leyfa fóstureyðingu fram að fæðingu?[1] Verandi mikill áhugamaður um siðferðislegar vangaveltur þá veit ég að þetta er flókið mál með engri augljósri lausn. Viljum við samt forseta sem er tilbúinn að skrifa undir lög sem setja lækna í þá stöðu að þurfa eyða lífi sem getur lifað sjálfstætt utan móðurkviðs? Ég vill síður fullyrða eitthvað um siðferði fyrrverandi forsætisráðherra, en finnst eðlilegt að kjósendur með aðrar skoðanir á þessu máli velti fyrir sér hvort hún sé þeirra málsvari. - Munu stjórnvöld aftur elta önnur ríki gagnrýnislaust í sóttvarnaraðgerðum í öðrum heimsfaraldri? Gagnrýni á Covid-tíma er ekki viðfangsefni þessarar greinar, en ég spyr þá lesendur sem eru farnir að sjá sóttvarnaraðgerðir í öðru ljósi í dag hvort við viljum forseta sem leiddi slíkar aðgerðir hér á landi en braut síðan sjálf þessar reglur þegar hentaði?[2] Er ekki mikilvægt að það sé maður eða kona í brúnni sem hlustar á aðrar hliðar þegar einhliða fréttir berast að utan um faraldur eða önnur mál sem geta varðað frelsi okkar? - Við ritun þessarar greinar kom í ljós að allir forsetaframbjóðendur nema einn settu kröfu á RUV um að sama fyrirkomulag yrði á kappræðum daginn fyrir kosningar og í þeim fyrri, eða að allir frambjóðendur sitji við sama borð. Eini frambjóðandinn sem gerði ekki slíka kröfu var Katrín Jakobsdóttir sem er að mínu mati að styðja við ólýðræðislegar ákvarðanir ríkismiðilsins sem byggir sína ákvörðun á niðurstöðum skoðanakannana einkafyrirtækja út í bæ. Ég veit ekki hvað lesendum finnst um þetta atriði, en mér finnst þetta sýna mikinn dómgreindarbrest og í leiðinni grafa undan trausti mínu á að fyrrverandi forsætisráðherra átti sig á mikilvægi lýðræðis og hlutleysis ríkismiðilsins. - Vilja kjósendur forseta sem er nýbúin að svíkja kjósendur sína með að klára ekki kjörtímabil forsætisráðherra, og hefur í kjölfarið gert líklega umdeildasta stjórnmálamann Íslandssögunnar að forsætisráðherra? Ég hefði haldið að það væri lágmarkseiginleiki verðmæts starfskrafts að klára hafin verk, en gildir það ekki líka þegar um er að ræða valdamikil embætti? Við kjósendur verðum að átta okkur á því að heimurinn sem við lifum í er allt annar í dag en hann var fyrir 8 árum síðan, og því ekki ólíklegt að einhverjar áskoranir sem að þjóðinni steðja muni enda á skrifborði forseta á næstu árum. Ég tel handhafa málskotsréttsins vera í einni mikilvægustu stöðu þjóðarinnar. Ég set því stórt spurningarmerki við forseta sem hefur verið hinum megin við borðið og átt þátt í að mynda þá ríkisstjórn sem viðkomandi myndi verða öryggisventill fyrir. M.ö.o. þá tel ég að óháð ferilsskrá Katrínar í stjórnmálum, þá geti framboð hennar til forseta á þessum tímapunkti valdið of miklum hagsmunaárekstrum og líklegt í því ljósi að hún myndi ekki standa með þjóðinni ef til hennar kæmu umdeild lög frá þeirri ríkisstjórn sem hún sjálf leiddi. Að því sögðu óska ég hverjum þeirra tólf sem hreppir hnossið á laugardaginn til hamingju með embættið og velfarnaðar í starfi. Höfundur er heimspekingur [1] https://heimildin.is/grein/8988/ [2] https://www.mbl.is/frettir/innlent/2021/08/20/katrin_rugladist_a_grimuskyldu/ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Forsetakosningar 2024 Skoðun: Forsetakosningar 2024 Guðlaugur Bragason Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Þegar kemur að því að ræða fólk sem býður sig fram til opinberra embætta finnst mér mikilvægt að aðgát sé höfð í nærveru sálar. Þrátt fyrir að eiginhagsmunir og vinahylling geti verið kveikjan að slíku framboði hugsa ég að flestir bjóði sig fram af heilum hug með trú á eigin getu og því ber að fagna. Mér finnst því vert að taka fram að þessi grein fjallar ekki um persónuna Katrínu Jakobsdóttur, heldur miðast skrifin að störfum hennar sem fráfarandi forsætisráðherra og nokkur atriði tengd því starfi sem ég tel geta grafið undan embætti forseta Íslands nái hún kjöri. Nú eru skiptar skoðanir á því hvað raunverulega felst í embætti forseta Íslands og má t.d. heyra fullyrðingar þess efnis að embættið eigi að vera upp á punt, eða um sé að ræða einhvers konar sameiningartákn sem hafi það hlutverk að koma vel fyrir í orði og mynd. Ég tel hins vegar að þessi atriði fölni í samanburði við mikilvægi þess valds sem forseti hefur til að vísa lögum í þjóðaratkvæðagreiðslu. Ég set þ.a.l. málskotsréttinn ofar öðru mikilvægi sem eina öryggisventil þjóðarinnar ef Alþingi bregst okkur. Sem dæmi þá var líklega ekki efst í huga Íslendinga að forseti kæmi vel fyrir eða hefði eitthvað sameiningargildi þegar Alþingi samþykkti að borga Icesave á sínum tíma. Mér finnst að sama skapi mikilvægt að forseti Íslands sé boðberi friðar og passi sig að taka enga afstöðu fyrir hönd Íslands í átökum erlendis, nema þá afstöðu til friðar. Út frá þessum atriðum og mati á störfum Katrínar sem forsætisráðherra langaði mig að nefna nokkur dæmi sem ég tel grafa undan hæfni hennar til að gegna embættis forseta Íslands. - Mikil ólga var í íslensku samfélagi í byrjun árs árið 2005 þegar þáverandi forsætisráðherra Halldór Ásgrímsson ásamt Davíð Oddssyni studdu innrás Bandaríkjamanna og Breta í Írak. Hlutleysi Íslands á vígvellinum var fokið út í veður og vind vegna geðþóttaákvörðunar tveggja einstaklinga. Ég hef ávallt harmað þessa ákvörðun og þá ekki síður í því ljósi að innrásin var réttlætt með upplognum fullyrðingum um gereyðingarvopn Saddam Hussein. Núna 19 árum síðar er ekki nóg að Ísland taki afstöðu í stríði heldur eru íslenskir skattpeningar notaðir til þess að kaupa vopn til að nota gegn hermönnum stærsta kjarnorkuveldis sögunnar. Rök Katrínar Jakobsdóttur í kappræðum um þessi vopnakaup voru á þann veg að Ísland væri í NATO og sé þ.a.l. ekki hlutlaus þjóð. Gott og vel, en er Katrín þá ekki búin að útiloka sig sem talsmann friðar hafandi verið kyndilberi ríkisstjórnar í vopnakaupum? Myndi Katrín svo beita sér gegn herskáum ákvörðunum Alþingis ef það kæmi sterkur friðarvilji frá þjóðinni? Ef lesanda finnst friðarboðskapur mikilvægt hlutverk forseta vona ég að þetta vekji einhverja umhugsun. - Nú eru skiptar skoðanir á fóstureyðingum og hvar siðferðilegur tímarammi liggur hvað þær varðar. Viljum við forseta sem hefur þá skoðun að það eigi að leyfa fóstureyðingu fram að fæðingu?[1] Verandi mikill áhugamaður um siðferðislegar vangaveltur þá veit ég að þetta er flókið mál með engri augljósri lausn. Viljum við samt forseta sem er tilbúinn að skrifa undir lög sem setja lækna í þá stöðu að þurfa eyða lífi sem getur lifað sjálfstætt utan móðurkviðs? Ég vill síður fullyrða eitthvað um siðferði fyrrverandi forsætisráðherra, en finnst eðlilegt að kjósendur með aðrar skoðanir á þessu máli velti fyrir sér hvort hún sé þeirra málsvari. - Munu stjórnvöld aftur elta önnur ríki gagnrýnislaust í sóttvarnaraðgerðum í öðrum heimsfaraldri? Gagnrýni á Covid-tíma er ekki viðfangsefni þessarar greinar, en ég spyr þá lesendur sem eru farnir að sjá sóttvarnaraðgerðir í öðru ljósi í dag hvort við viljum forseta sem leiddi slíkar aðgerðir hér á landi en braut síðan sjálf þessar reglur þegar hentaði?[2] Er ekki mikilvægt að það sé maður eða kona í brúnni sem hlustar á aðrar hliðar þegar einhliða fréttir berast að utan um faraldur eða önnur mál sem geta varðað frelsi okkar? - Við ritun þessarar greinar kom í ljós að allir forsetaframbjóðendur nema einn settu kröfu á RUV um að sama fyrirkomulag yrði á kappræðum daginn fyrir kosningar og í þeim fyrri, eða að allir frambjóðendur sitji við sama borð. Eini frambjóðandinn sem gerði ekki slíka kröfu var Katrín Jakobsdóttir sem er að mínu mati að styðja við ólýðræðislegar ákvarðanir ríkismiðilsins sem byggir sína ákvörðun á niðurstöðum skoðanakannana einkafyrirtækja út í bæ. Ég veit ekki hvað lesendum finnst um þetta atriði, en mér finnst þetta sýna mikinn dómgreindarbrest og í leiðinni grafa undan trausti mínu á að fyrrverandi forsætisráðherra átti sig á mikilvægi lýðræðis og hlutleysis ríkismiðilsins. - Vilja kjósendur forseta sem er nýbúin að svíkja kjósendur sína með að klára ekki kjörtímabil forsætisráðherra, og hefur í kjölfarið gert líklega umdeildasta stjórnmálamann Íslandssögunnar að forsætisráðherra? Ég hefði haldið að það væri lágmarkseiginleiki verðmæts starfskrafts að klára hafin verk, en gildir það ekki líka þegar um er að ræða valdamikil embætti? Við kjósendur verðum að átta okkur á því að heimurinn sem við lifum í er allt annar í dag en hann var fyrir 8 árum síðan, og því ekki ólíklegt að einhverjar áskoranir sem að þjóðinni steðja muni enda á skrifborði forseta á næstu árum. Ég tel handhafa málskotsréttsins vera í einni mikilvægustu stöðu þjóðarinnar. Ég set því stórt spurningarmerki við forseta sem hefur verið hinum megin við borðið og átt þátt í að mynda þá ríkisstjórn sem viðkomandi myndi verða öryggisventill fyrir. M.ö.o. þá tel ég að óháð ferilsskrá Katrínar í stjórnmálum, þá geti framboð hennar til forseta á þessum tímapunkti valdið of miklum hagsmunaárekstrum og líklegt í því ljósi að hún myndi ekki standa með þjóðinni ef til hennar kæmu umdeild lög frá þeirri ríkisstjórn sem hún sjálf leiddi. Að því sögðu óska ég hverjum þeirra tólf sem hreppir hnossið á laugardaginn til hamingju með embættið og velfarnaðar í starfi. Höfundur er heimspekingur [1] https://heimildin.is/grein/8988/ [2] https://www.mbl.is/frettir/innlent/2021/08/20/katrin_rugladist_a_grimuskyldu/
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun