Þurfti endilega 504.670 vottorð? Jóhann Páll Jóhannsson skrifar 11. apríl 2024 12:00 Það fer of mikill tími í skriffinnsku og of lítill tími í að sinna sjúklingnum. Þetta er lýsing sem við í Samfylkingunni heyrum aftur og aftur þegar við fundum með heilbrigðisstarfsfólki. Á árunum 2018-2021 rituðu læknar hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins samtals 504.670 vottorð, meðal annars 134.670 vottorð vegna fjarveru frá vinnu, 108.834 beiðnir um sjúkraþjálfun og 23.629 vottorð vegna fjarvista frá skóla. „Við erum endurtekið að gera skammtímavottorð fyrir vinnuveitendur vegna minniháttar veikinda. Sjaldnast er óskað eftir aðkomu okkar vegna veikindanna, heldur mætti segja að við séum varðhundar mætingar fyrir vinnuveitendur,“ skrifar Oddur Steinarsson heimilislæknir í nýlegum pistli í Læknablaðinu. Bent hefur verið á að íslenskir læknar gefa út jafn marga lyfseðla fyrir undanþágulyf og lyfjaskírteini og allir sænskir læknar til samans, sem eru þrjátíu sinnum fleiri. Krafan um að skrifaðar séu út tilvísanir vegna heimasókna barna til sérfræðilækna hefur verið gagnrýnd harðlega, og eins það hve gríðarlegum tíma á heilsugæslustöðvum er varið í að bregðast við beiðnum tryggingafélaga og lífeyrissjóða um vottorð og álitsgerðir. „Við erum að fara ansi hátt í prósentunýtingu á tíma heimilislækna í vottorð og hliðvörslu. Þeir þurfa líka að vera hliðverðir fyrir spelkur, göngugrindur og bleiur,“ er haft eftir Steinunni Þórðardóttur, formanni Læknafélags Íslands. „Haldið þið að fólk sé mikið að misnota slíkar beiðnir, að biðja um fullorðinsbleiur ef það þarf þess ekki?“ Undanfarin ár hafa ýmis umfangsmikil verkefni verið flutt yfir til heilsugæslunnar án þess að fylgt hafi nægilegt fjármagn, nauðsynlegur mannafli og aðstaða. Fjöldi heimilislækna miðað við íbúafjölda er nú í sögulegri lægð og langt undir því sem tíðkast í löndunum í kringum okkur. Það skýtur skökku við að á sama tíma og mönnunarvandinn ágerist og biðtími eftir þjónustu lengist skuli skriffinnska og vottorðagerð aukast ár frá ári. Þetta er ekki góð nýting á tíma og peningum. Reglur um gerð og útgáfu læknisvottorða voru settar árið 1991 og hafa ekki verið uppfærðar síðan. Í skýrslu starfshóps um vottorðagerð sem kom út í desember 2022 er bent á að kröfur atvinnulífs og menntakerfis til læknisvottorða vegna veikindafjarveru eru umtalsvert meiri á Íslandi en í nágrannalöndunum. Í Svíþjóð tíðkast ekki að heilsugæslulæknar skrifi álitsgerðir og vottorð að beiðni tryggingafyrirtækja og lífeyrissjóða og þar geta vinnuveitendur og skólar ekki farið fram á læknisvottorð nema veikindi standi yfir í meira en viku. Það er löngu tímabært að teknar verði upp sams konar reglur á Íslandi og að skyldur heilbrigðisstarfsfólks í þessum efnum verði afmarkaðar með skýrari hætti í reglugerð. Þetta er á meðal þeirra fjölmörgu aðgerða sem við í Samfylkingunni köllum eftir í Öruggum skrefum, stefnuplaggi um heilbrigðis- og öldrunarmál sem er eins konar verklýsing fyrir ríkisstjórn jafnaðarmanna sem vonandi tekur við stjórnartaumunum að loknum næstu Alþingiskosningum. Í Öruggum skrefum setjum við fram fimm þjóðarmarkmið sem við teljum raunhæft að ná á tveimur kjörtímabilum: að fólk fái fastan heimilislækni og heimilisteymi, að ráðist verði í þjóðarátak í umönnun eldra fólks með stóraukinni heimaþjónustu og fullfjármagnaðri uppbyggingu hjúkrunarrýma, að stigin verði afgerandi skref til að tryggja öruggt aðgengi að heilbrigðisþjónustu um allt land, að heilbrigðistækni og sjúkraskrárkerfi verði á forsendum sjúklinga og starfsfólks en ekki tæknifyrirtækja, að starfsfólki verði gert kleift að verja auknum tíma með sjúklingnum, og loks að fjárstýring og eftirlit verði stórbætt. Íbæklingnum er fjallað ítarlega um hvert og eitt markmið en áherslurnar eru sóttar til almennings á hátt í 40 opnum fundum um land allt en jafnframt af fundum á vinnustöðum, með heilbrigðisstéttum, stjórnendum stofnana og sérfræðingum um heilbrigðismál. Sumt af því sem við leggjum til mun útheimta aukið fjármagn til heilbrigðismála – og skyldi kannski engan undra enda verjum við umtalsvert lægra hlutfalli vergrar landsframleiðslu til heilbrigðisþjónustu en hinar Norðurlandaþjóðirnar. Annað snýst um að nýta takmarkaða fjármuni betur og auka skilvirkni í kerfinu. Liður í því er að höggva á skriffinnsku, bæði í heilsugæslu- og sjúkrahúsaþjónustu, svo að kraftar sérhæfðra heilbrigðisstarfsmanna nýtist sem best til að sinna þörfum sjúklinga. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar og 1. varaformaður velferðarnefndar Alþingis. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhann Páll Jóhannsson Samfylkingin Heilsugæsla Heilbrigðismál Alþingi Mest lesið Eignarhaldsfélag Ingu og hirðin hennar Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Spurningar og svör um Evrópumál Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Rangfeðranir Sævar Þór Jónsson Skoðun Í skugga misvægis atkvæðanna Örn Sigurðsson Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun Er samþykki barna túlkunaratriði? Ólöf Tara Harðardóttir Skoðun Halldór 18.01.2025 Halldór Skoðun Skoðun Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson skrifar Skoðun Húsnæði er forsenda bata Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Eignarhaldsfélag Ingu og hirðin hennar Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í skugga misvægis atkvæðanna Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Spurningar og svör um Evrópumál Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Skýr sýn og metnaður Hákon Stefánsson skrifar Skoðun Er samþykki barna túlkunaratriði? Ólöf Tara Harðardóttir skrifar Skoðun Allir geta drukknað en enginn þarf að drukkna Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna skrifar Skoðun Fjórar leiðir til að verða besta útgáfan af þér Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Ferðalag sálna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekkert samráð – ekkert traust Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun Að vera með BRCA-stökkbreytingu Brynja Rún Sævarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til foreldra í Stakkaborg Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Rammaáætlun og Hvammsvirkjun: Heimilt en ekki skylt Mörður Árnason skrifar Skoðun Hvernig þjóð viljum við vera? Sigrún Lilja Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ingu Sæland Ragnar Erling Hermannsson skrifar Skoðun Atvinnuþátttaka kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heimur hins sterka og óvissan framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf Leifur Helgi Konráðsson skrifar Skoðun Emma Lazarus og Frelsisstyttan Atli Harðarson skrifar Skoðun Rétt tímasetning skiptir öllu máli Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar Skoðun Sjálfræðissvipting þjóðar Ægir Örn Arnarson skrifar Sjá meira
Það fer of mikill tími í skriffinnsku og of lítill tími í að sinna sjúklingnum. Þetta er lýsing sem við í Samfylkingunni heyrum aftur og aftur þegar við fundum með heilbrigðisstarfsfólki. Á árunum 2018-2021 rituðu læknar hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins samtals 504.670 vottorð, meðal annars 134.670 vottorð vegna fjarveru frá vinnu, 108.834 beiðnir um sjúkraþjálfun og 23.629 vottorð vegna fjarvista frá skóla. „Við erum endurtekið að gera skammtímavottorð fyrir vinnuveitendur vegna minniháttar veikinda. Sjaldnast er óskað eftir aðkomu okkar vegna veikindanna, heldur mætti segja að við séum varðhundar mætingar fyrir vinnuveitendur,“ skrifar Oddur Steinarsson heimilislæknir í nýlegum pistli í Læknablaðinu. Bent hefur verið á að íslenskir læknar gefa út jafn marga lyfseðla fyrir undanþágulyf og lyfjaskírteini og allir sænskir læknar til samans, sem eru þrjátíu sinnum fleiri. Krafan um að skrifaðar séu út tilvísanir vegna heimasókna barna til sérfræðilækna hefur verið gagnrýnd harðlega, og eins það hve gríðarlegum tíma á heilsugæslustöðvum er varið í að bregðast við beiðnum tryggingafélaga og lífeyrissjóða um vottorð og álitsgerðir. „Við erum að fara ansi hátt í prósentunýtingu á tíma heimilislækna í vottorð og hliðvörslu. Þeir þurfa líka að vera hliðverðir fyrir spelkur, göngugrindur og bleiur,“ er haft eftir Steinunni Þórðardóttur, formanni Læknafélags Íslands. „Haldið þið að fólk sé mikið að misnota slíkar beiðnir, að biðja um fullorðinsbleiur ef það þarf þess ekki?“ Undanfarin ár hafa ýmis umfangsmikil verkefni verið flutt yfir til heilsugæslunnar án þess að fylgt hafi nægilegt fjármagn, nauðsynlegur mannafli og aðstaða. Fjöldi heimilislækna miðað við íbúafjölda er nú í sögulegri lægð og langt undir því sem tíðkast í löndunum í kringum okkur. Það skýtur skökku við að á sama tíma og mönnunarvandinn ágerist og biðtími eftir þjónustu lengist skuli skriffinnska og vottorðagerð aukast ár frá ári. Þetta er ekki góð nýting á tíma og peningum. Reglur um gerð og útgáfu læknisvottorða voru settar árið 1991 og hafa ekki verið uppfærðar síðan. Í skýrslu starfshóps um vottorðagerð sem kom út í desember 2022 er bent á að kröfur atvinnulífs og menntakerfis til læknisvottorða vegna veikindafjarveru eru umtalsvert meiri á Íslandi en í nágrannalöndunum. Í Svíþjóð tíðkast ekki að heilsugæslulæknar skrifi álitsgerðir og vottorð að beiðni tryggingafyrirtækja og lífeyrissjóða og þar geta vinnuveitendur og skólar ekki farið fram á læknisvottorð nema veikindi standi yfir í meira en viku. Það er löngu tímabært að teknar verði upp sams konar reglur á Íslandi og að skyldur heilbrigðisstarfsfólks í þessum efnum verði afmarkaðar með skýrari hætti í reglugerð. Þetta er á meðal þeirra fjölmörgu aðgerða sem við í Samfylkingunni köllum eftir í Öruggum skrefum, stefnuplaggi um heilbrigðis- og öldrunarmál sem er eins konar verklýsing fyrir ríkisstjórn jafnaðarmanna sem vonandi tekur við stjórnartaumunum að loknum næstu Alþingiskosningum. Í Öruggum skrefum setjum við fram fimm þjóðarmarkmið sem við teljum raunhæft að ná á tveimur kjörtímabilum: að fólk fái fastan heimilislækni og heimilisteymi, að ráðist verði í þjóðarátak í umönnun eldra fólks með stóraukinni heimaþjónustu og fullfjármagnaðri uppbyggingu hjúkrunarrýma, að stigin verði afgerandi skref til að tryggja öruggt aðgengi að heilbrigðisþjónustu um allt land, að heilbrigðistækni og sjúkraskrárkerfi verði á forsendum sjúklinga og starfsfólks en ekki tæknifyrirtækja, að starfsfólki verði gert kleift að verja auknum tíma með sjúklingnum, og loks að fjárstýring og eftirlit verði stórbætt. Íbæklingnum er fjallað ítarlega um hvert og eitt markmið en áherslurnar eru sóttar til almennings á hátt í 40 opnum fundum um land allt en jafnframt af fundum á vinnustöðum, með heilbrigðisstéttum, stjórnendum stofnana og sérfræðingum um heilbrigðismál. Sumt af því sem við leggjum til mun útheimta aukið fjármagn til heilbrigðismála – og skyldi kannski engan undra enda verjum við umtalsvert lægra hlutfalli vergrar landsframleiðslu til heilbrigðisþjónustu en hinar Norðurlandaþjóðirnar. Annað snýst um að nýta takmarkaða fjármuni betur og auka skilvirkni í kerfinu. Liður í því er að höggva á skriffinnsku, bæði í heilsugæslu- og sjúkrahúsaþjónustu, svo að kraftar sérhæfðra heilbrigðisstarfsmanna nýtist sem best til að sinna þörfum sjúklinga. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar og 1. varaformaður velferðarnefndar Alþingis.
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun
Skoðun Samtrygging verkalýðshreyfingar og samtaka atvinnulífsins í eftirlaunasjóðum launafólks Kári Jónsson skrifar
Skoðun Agaleysi í íslenskum skólum - Kennarar þurfa valdið til baka Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Svar við greininni „Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu“ Hópur lækna skrifar
Skoðun Viðreisn, Sjálfstæðisflokkurinn og fátæka fólkið Yngvi Ómar Sighvatsson ,Jón Ferdínand Estherarson skrifar
Skoðun Meiri rökræður, minni áróður: Borgaraþing fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB-aðild Valgerður Björk Pálsdóttir skrifar
Skoðun Mannekla á leikskólum Rakel Björk Benediktsdóttir Borg,Margrét Edda Gnarr,Hannes Daði Haraldsson skrifar
Skoðun Tillaga um endurskoðun á virðisaukaskattskerfi deilihagkerfisins Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Umsögn um breytingar á ýmsum lögum vegna einföldunar og samræmingar leyfisferla á sviði umhverfis- og orkumála Erla Björk Þorgeirsdóttir skrifar
Skoðun Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir skrifar
Lífsstílslæknar og samsæriskenningar um mettaða fitu Guðrún Nanna Egilsdóttir,Thor Aspelund,Jóhanna E. Torfadóttir Skoðun