Hinir mörgu fletir og orð misnotkunar Matthildur Björnsdóttir skrifar 11. mars 2024 17:01 FRÁ HUGLEIÐINGU UM OG VERULEIKA Í BÓKINNI „ÉG VERÐ ALDREI UNGFRÚ MEÐFÆRILEG“ Deilt í stuðningi við vinnu þolenda í Stígamótum Frá því að hafa lifað og vitnað þrjár mismunandi tegundir mismeðferðar sem gerðust á heimilum fyrir meira en hálfri öld síðan. Þá sé ég að það er tími á að nota fleiri orð yfir það, en bara Of-beldi. Í mínum huga, og kannski margra annarra, er það að segja að einhver lúskraði illilega á líkama viðkomandi. Svo tók enginn mark á því, ef sagt var frá kynferðislegri misnotkun eða öðru sem var mjög særandi og níðandi, en enga marbletti var að sjá á húðinni. Né bein brotin. Samt voru þær aðrar slæmar meðferðir skaðlegar fyrir þolendur og það oft fyrir allt líf þeirra. Einstaklinga sem á þeim tímum hefðu alls ekki getað kvartað við yfirvöld yfir meðferðinni sem þau voru að fá. Ég vitnaði persónulega frá tíu ára aldri ömmu heilaþvo barnabarn sitt stelpu sem hún hafði fengið til umönnunar fyrir alla ævi barnsins.Sem var af því að hún hafði verið veik og foreldrarnir voru bændur. Þau höfðu dýrum að sinna og mörg önnur börn að sjá um. Við tvær hittumst í götunni og urðum vinkonur upp frá því. Ég skildi svo ekki fyrr en áratugum seinna þá staðreynd, að við tengdumst af því að við höfðum hliðstæða orku utan um okkur. Mín upplifun var frá níði konu í vonbrigðum með að hafa ekki fengið að lifa starfsframadraum sinn vegna einnar stundar kynlífsnautnar sem olli getnaði mínum. Það níð gerðist án vitna, eins og heilaþvottur ömmunnar. En ég sem barn og unglingur, fór að skilja og heyra að það sem vinkonan lifði við, var hvorki gott né rétt. En var steinblind þá um það sem ég var að fá sjálf. Þá var auðveldara að sjá utan við sig, en innan í sér. Thomas Hubl og fleiri lýsa slíku sem fari framhjá heilabúinu og beina leið inn í taugakerfin. Þar situr mengaða orkan svo sem það hleðst upp í áratugi og stundum til enda ævinnar. Heilaþvottur ömmunnar var of tengdur því eina hlutverki sem hún taldi kvenkyn hafa. Það áttu ekki að vera neinir aðrir möguleikar fyrir okkur konur í huga hennar. Svo vitnaði ég beint „Of-beldi“ á öðru heimili og þar horfði kvenkyn á karl lúberja syni sína með belti. Ég var send í það hverfi árið 1957, af því að það var enginn skóli í nýja hverfinu sem við höfðum flutt í. Og konan sem hafði tapað af frelsi sínu taldi sig þekkja þá fjölskyldu, en þekkti í raun bara eiginkonuna. Það voru um fimm kvenkyns verur sem stóðu dofnar frá vanmætti til að tjá sig, og vitnuðu ofbeldið án þess að geta stoppað það. Ég skildi seinna að það myndi hafa verið af því að þær og þau töldu að það sama væri gert við drengi á öllum heimilum. Við því væri þá ekkert hægt að gera. Eins og áður kemur fram finnst mér orðið „Of-beldi“ vera tengt því að upplifa að vera líkamlega barinn, og að fá þá marbletti sem sjást utan á okkur. Þegar níð, heilaþvottur og auðvitað líka allskonar aðrar slæmar meðferðir eins og kynferðisleg misnotkun og nauðgun gerast mest án vitna. Og þá eru „marblettirnir“ að innan í heila og taugakerfum, eins og fræðingar í dag skilja. En enginn vildi viðurkenna á þeim tímum fyrir meira en sextíu árum síðan, og varla einu sinni í dag heldur, sé ég í blöðum núna varðandi það hvað lögin sýna. Ég upplifði svo sem unglingur sérkennilega tegund af kynferðislegri áreitni. Ég heimsótti gamlan vinnustað þegar ég átti leið framhjá, og droppaði inn til að heilsa upp á konurnar sem unnu þar. Um leið og ég kom inn um dyrnar, þá ávarpaði yfirmaðurinn mig og bað mig um að koma inn á skrifstofu til sín þegar ég væri búin að tala við konurnar. Ég skildi ekki hvað hann gæti viljað mér unglingnum, maður sem gæti verið afi minn og engin tenging á milli okkar. Samt var ég kurteis, og fór inn í skrifstofuna. Um leið og ég hafði sest þá kom þessi spurning: Hvort ég hefði upplifað kynlíf? Ég sagði nei, enda átti ég þá nokkuð langt í land, áður en slík þörf eða löngun risi í mér. Þá hófst ræða hans um hve mikilvægt það væri. „Að ég vissi hvernig menn ættu að setja typpið inn“, og bauð sig fram til að verða kennari minn um það. Ég svaraði honum ekki. En stóð upp gul og rauð og græn í sjokki, og gekk út. Ég náði að segja einni af konunum sem vann þar seinna frá þessu. Svo fór það atvik í þöggunardeildina í sellum mínum þangað til að áratugum síðar að ég sá tækifæri til að láta reyna á hvar sú kona sem fæddi mig í heiminn stæði um þá reynslu mína. En ég fékk bara stuðning hennar við karlveldis rétt til kvenna sem kvenkyn hafði verið heilaþvegið til að hugsa um sig. Þær samræður voru einnig án vitna annarra í fjölskyldunni. Enga samkennd að fá fyrir dóttur. Sigurður Svavarsson heitinn kennari í MH viðurkenndi fyrir mér og öðrum nemendum um árið, að þetta tungumál væri fátækt þegar kæmi til orða um tilfinningar. Atriði sem ég hafði áttað mig við að eiga að skrifa ritgerð. Svo þegar ég sé að allskonar tegundir slæmra meðferða á mannverum eru allar kallaðar „Of-beldi“ andlegt eða líkamlegt sem miðar ekki að sönnu eðli þess sem gerðist í og fyrir mannverunni sem leið það. Þá sé ég að það eina orð er ekki gagnleg lýsing á reynslu einstaklinga sem hafa upplifað tilfinningaskala af mismeðferð. Það sé kominn tími til að fara að nota fleiri orð til að veita réttari upplifun í samkennd við hvern og einn sem hefur upplifað mismeðferð af einhverju tagi. Bókin sem Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir skrifaði í samtölum við Guðrúnu Jónsdóttur og hefur titilinn „Ég verð aldrei ungfrú meðfærileg“ veitir mikla sýn inn í þessi atriði og meira. Bók mín á ensku gerir það á annan hátt, en er bara uppi á Amazon með titlinum „Diving Into The Threads of Life, a woman´s story er 405 síður. Ferlið frá að lifa frá og eftir mismeðferð er að sjá um sig fyrst, og finna sig. Eftir það var tími til að líta til baka á foreldra sem voru þolendur andlegrar kúgunar þeirra tíma. Samt lifir maður með hinum ýmsu ó-útskýranlegu afleiðingum frá slíku. Vinkonan sem var heilaþvegin skildi ekki fyrr en eftir breytingar-aldur hvað áhrif amma hennar hafði haft á hana og í. Hvernig drengirnir lifðu við afleiðingar þess að vera barðir með belti fyrir framan okkur, veit ég því miður ekki. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur til langs tíma í Ástralíu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matthildur Björnsdóttir Mest lesið Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Græðgi Kolbrún Bergþórsdóttir Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Núna er næst! Bjarney Bjarnadóttir,Jóhanna M. Þorvaldsdóttir Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Að gefnu tilefni Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Löng barátta XD fyrir jafnrétti og frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Sjá meira
FRÁ HUGLEIÐINGU UM OG VERULEIKA Í BÓKINNI „ÉG VERÐ ALDREI UNGFRÚ MEÐFÆRILEG“ Deilt í stuðningi við vinnu þolenda í Stígamótum Frá því að hafa lifað og vitnað þrjár mismunandi tegundir mismeðferðar sem gerðust á heimilum fyrir meira en hálfri öld síðan. Þá sé ég að það er tími á að nota fleiri orð yfir það, en bara Of-beldi. Í mínum huga, og kannski margra annarra, er það að segja að einhver lúskraði illilega á líkama viðkomandi. Svo tók enginn mark á því, ef sagt var frá kynferðislegri misnotkun eða öðru sem var mjög særandi og níðandi, en enga marbletti var að sjá á húðinni. Né bein brotin. Samt voru þær aðrar slæmar meðferðir skaðlegar fyrir þolendur og það oft fyrir allt líf þeirra. Einstaklinga sem á þeim tímum hefðu alls ekki getað kvartað við yfirvöld yfir meðferðinni sem þau voru að fá. Ég vitnaði persónulega frá tíu ára aldri ömmu heilaþvo barnabarn sitt stelpu sem hún hafði fengið til umönnunar fyrir alla ævi barnsins.Sem var af því að hún hafði verið veik og foreldrarnir voru bændur. Þau höfðu dýrum að sinna og mörg önnur börn að sjá um. Við tvær hittumst í götunni og urðum vinkonur upp frá því. Ég skildi svo ekki fyrr en áratugum seinna þá staðreynd, að við tengdumst af því að við höfðum hliðstæða orku utan um okkur. Mín upplifun var frá níði konu í vonbrigðum með að hafa ekki fengið að lifa starfsframadraum sinn vegna einnar stundar kynlífsnautnar sem olli getnaði mínum. Það níð gerðist án vitna, eins og heilaþvottur ömmunnar. En ég sem barn og unglingur, fór að skilja og heyra að það sem vinkonan lifði við, var hvorki gott né rétt. En var steinblind þá um það sem ég var að fá sjálf. Þá var auðveldara að sjá utan við sig, en innan í sér. Thomas Hubl og fleiri lýsa slíku sem fari framhjá heilabúinu og beina leið inn í taugakerfin. Þar situr mengaða orkan svo sem það hleðst upp í áratugi og stundum til enda ævinnar. Heilaþvottur ömmunnar var of tengdur því eina hlutverki sem hún taldi kvenkyn hafa. Það áttu ekki að vera neinir aðrir möguleikar fyrir okkur konur í huga hennar. Svo vitnaði ég beint „Of-beldi“ á öðru heimili og þar horfði kvenkyn á karl lúberja syni sína með belti. Ég var send í það hverfi árið 1957, af því að það var enginn skóli í nýja hverfinu sem við höfðum flutt í. Og konan sem hafði tapað af frelsi sínu taldi sig þekkja þá fjölskyldu, en þekkti í raun bara eiginkonuna. Það voru um fimm kvenkyns verur sem stóðu dofnar frá vanmætti til að tjá sig, og vitnuðu ofbeldið án þess að geta stoppað það. Ég skildi seinna að það myndi hafa verið af því að þær og þau töldu að það sama væri gert við drengi á öllum heimilum. Við því væri þá ekkert hægt að gera. Eins og áður kemur fram finnst mér orðið „Of-beldi“ vera tengt því að upplifa að vera líkamlega barinn, og að fá þá marbletti sem sjást utan á okkur. Þegar níð, heilaþvottur og auðvitað líka allskonar aðrar slæmar meðferðir eins og kynferðisleg misnotkun og nauðgun gerast mest án vitna. Og þá eru „marblettirnir“ að innan í heila og taugakerfum, eins og fræðingar í dag skilja. En enginn vildi viðurkenna á þeim tímum fyrir meira en sextíu árum síðan, og varla einu sinni í dag heldur, sé ég í blöðum núna varðandi það hvað lögin sýna. Ég upplifði svo sem unglingur sérkennilega tegund af kynferðislegri áreitni. Ég heimsótti gamlan vinnustað þegar ég átti leið framhjá, og droppaði inn til að heilsa upp á konurnar sem unnu þar. Um leið og ég kom inn um dyrnar, þá ávarpaði yfirmaðurinn mig og bað mig um að koma inn á skrifstofu til sín þegar ég væri búin að tala við konurnar. Ég skildi ekki hvað hann gæti viljað mér unglingnum, maður sem gæti verið afi minn og engin tenging á milli okkar. Samt var ég kurteis, og fór inn í skrifstofuna. Um leið og ég hafði sest þá kom þessi spurning: Hvort ég hefði upplifað kynlíf? Ég sagði nei, enda átti ég þá nokkuð langt í land, áður en slík þörf eða löngun risi í mér. Þá hófst ræða hans um hve mikilvægt það væri. „Að ég vissi hvernig menn ættu að setja typpið inn“, og bauð sig fram til að verða kennari minn um það. Ég svaraði honum ekki. En stóð upp gul og rauð og græn í sjokki, og gekk út. Ég náði að segja einni af konunum sem vann þar seinna frá þessu. Svo fór það atvik í þöggunardeildina í sellum mínum þangað til að áratugum síðar að ég sá tækifæri til að láta reyna á hvar sú kona sem fæddi mig í heiminn stæði um þá reynslu mína. En ég fékk bara stuðning hennar við karlveldis rétt til kvenna sem kvenkyn hafði verið heilaþvegið til að hugsa um sig. Þær samræður voru einnig án vitna annarra í fjölskyldunni. Enga samkennd að fá fyrir dóttur. Sigurður Svavarsson heitinn kennari í MH viðurkenndi fyrir mér og öðrum nemendum um árið, að þetta tungumál væri fátækt þegar kæmi til orða um tilfinningar. Atriði sem ég hafði áttað mig við að eiga að skrifa ritgerð. Svo þegar ég sé að allskonar tegundir slæmra meðferða á mannverum eru allar kallaðar „Of-beldi“ andlegt eða líkamlegt sem miðar ekki að sönnu eðli þess sem gerðist í og fyrir mannverunni sem leið það. Þá sé ég að það eina orð er ekki gagnleg lýsing á reynslu einstaklinga sem hafa upplifað tilfinningaskala af mismeðferð. Það sé kominn tími til að fara að nota fleiri orð til að veita réttari upplifun í samkennd við hvern og einn sem hefur upplifað mismeðferð af einhverju tagi. Bókin sem Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir skrifaði í samtölum við Guðrúnu Jónsdóttur og hefur titilinn „Ég verð aldrei ungfrú meðfærileg“ veitir mikla sýn inn í þessi atriði og meira. Bók mín á ensku gerir það á annan hátt, en er bara uppi á Amazon með titlinum „Diving Into The Threads of Life, a woman´s story er 405 síður. Ferlið frá að lifa frá og eftir mismeðferð er að sjá um sig fyrst, og finna sig. Eftir það var tími til að líta til baka á foreldra sem voru þolendur andlegrar kúgunar þeirra tíma. Samt lifir maður með hinum ýmsu ó-útskýranlegu afleiðingum frá slíku. Vinkonan sem var heilaþvegin skildi ekki fyrr en eftir breytingar-aldur hvað áhrif amma hennar hafði haft á hana og í. Hvernig drengirnir lifðu við afleiðingar þess að vera barðir með belti fyrir framan okkur, veit ég því miður ekki. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur til langs tíma í Ástralíu.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun