2 milljarðar í verðlaun Helgi Guðnason skrifar 7. mars 2024 11:01 Ísland er ekki fullkomið land, en við sem búum hér viljum trúa því að Ísland sé gott land. Það er margt sem gerist í heiminum sem íslendingar búast ekki við að gerist hér, það er hluti af sjálfsmynd okkar. Í heiminum eru lönd þar sem réttlætið er ekkert, þar sem manngæska og stjórnarfar eiga enga samleið. Í hugum íslendinga er óhugsandi að Ísland sé slíkt land eða verði slíkt land. Án þess fara í upphrópanir eða útmála nokkurn sem vondan, langar mig að beina athygli fólks að ástandi á Íslandi í dag, sem gerir það að verkum að fólk eins og ég og þú upplifir Ísland sem land án réttlætis. Þessi grein mun fjalla um málefni flóttafólks frá Venesúela og vonandi reynast gagnleg lesning óháð afstöðu þeirra sem lesa. Mikið af upplýsingum sem hér verða nefndar koma úr þessari skýrslu Flóttamanna stofnunar evrópu sem kom út í nóvember síðastliðnum. Ástandið í Venesúela er þannig að 14 meðlimir ríkistjórnarinnar eru eftirlýstir af DEA, þar með talinn forsetinn Nicolás Maduro, en Bandaríkin bjóða 15 milljónir dala, tvo íslenska milljarða, fyrir upplýsingar sem leiða til handtöku hans. Ríkisstjórn Venesúela stendur á bakvið eiturlyfjasmygl og notar til þess diplómata sína og opinberar flugvélar sem fljúga frá herflugvöllum landsins. Aðrir eiturlyfjahringir hafa verið upprættir og ríkið hefur yfirtekið starfsemi þeirra. Sameinuðu þjóðirnar og alþjóða glæpadómstóllinn eru með rannsókn í gangi vegna rökstudds gruns um að stjórnvöld hafi gerst sek um glæpi gegn mannkyni. Dauðasveitir sem störfuðu í skjóli yfirvalda, og rannsókn SÞ beinist m.a. að, hafa verið lagðar niður en yfirmenn þeirra settir yfir nýjar deildir innan lögreglunnar. Sérstakt ,,lögreglu embætti mannréttinda” var sett á fót, en það embætti sinnir mannránum, mannshvörfum og hefur yfirumsjón með afskekktum fyrrverandi hótelum þar sem fólk er flutt nauðugt og yfirheyrt dögum saman. Fólk er gjarnan látið skrifa undir játningar sem það jafnvel fær ekki að lesa, því er hótað og auðvitað nýtur ekki lögfræðiaðstoðar. Pyntingar eru daglegt brauð. Stjórnvöld í Venesúela hafa fengið sérstaka aðstoð frá Kína til þess að sinna rafrænu eftirliti með þegnum sínum. Allir íbúar landsins, börn og fullorðnir, fá kort sem svipar til rafrænna skilríkja á Íslandi. Þetta kort þarf að nota til að fá lyf, læknisaðstoð, kaupa eldsneyti og fá aðgang að neyðaraðstoð vegna skorts í landinu. Sá sem bakar sér óvild stjórnvalda missir þessi réttindi og getur ekki orðið sér úti um nauðsynjar. Landinu hefur verið deilt niður milli glæpagengja og vopnaðra hópa sem meðal annars eiga uppruna sinn í FARC skæruliðahópnum frá Kólombíu. Yfirvöld beita þessum hópum fyrir sig til þess að þagga niður í þeim sem mótmæla, þvinga fólk til að ,,kjósa rétt” og í staðinn fá hóparnir óáreittir að stunda fjárkúganir, smygl og aðra glæpi. Í júní 2023 sagði ritari Organisation of American States, sem er helsti pólitíski vettvangur álfunnar, ,,það eru engin merki þess að jákvæð þróun hafi átt sér stað hvað varðar lýðræði í landinu eða að stöðu mannréttinda, ekki heldur að staða pólitískra fanga hafi skánað.” Sami maður sagði einnig að í landinu væri engin aðgreining löggjafa-, framkvæmda- eða dómsvalds, allar stofnanir landsins væru í molum. Í krafti þessa gerir ríkisstjórnin það sem henni sýnist. Fram til ársins 2023 nutu flóttamenn frá Venesúela viðbótarverndar á Íslandi, allir sem komust hingað fengu hæli. Það er vissulega rétt að þar hafi Ísland haft sérstöðu og af þessum sökum hafa komið mun fleiri hingað í leit að vernd en annars hefðu gert það. Mánaðarlaun í Venesúela eru mjög lág, 5.000 krónur eru algengt, skurðlæknar eru kannski með 15.000 krónur. Flugmiði frá Venesúela til Íslands kostar nokkur árslaun, fjögurra manna fjölskylda þarf að selja aleigu sína til þess að komast. Vegna þess að Ísland hafði með afstöðu sinni auglýst sig sem öruggan stað seldi fólk aleigu sína og kom hingað. Í október 2022 var tekin skyndileg og ófyrirséð ákvörðun af hendi ÚTL að hætta að vinna með umsóknir um vernd frá Venesúela. Ekki var gefin út nein opinber tilkynning um breytta afstöðu gagnvart þessum hóp, straumur þeirra sem hingað komu minnkaði ekkert, fólk var enn að selja aleigu sína til þess að flýja í öryggið. Í mars 2023, hálfu ári síðar, kveður við nýjan tón og nokkrum mánuðum síðar byrja synjanirnar að dynja yfir. Mér finnst það illa gert og hrópandi óréttlæti að fara svona með saklaust fólk. Það var vegna okkar opinberu afstöðu sem þau lögðu allt í sölurnar og höfðu enga ástæðu til að ætla annað en að við þeim yrði tekið hér. Þegar þau eru komin hingað er siðferðilega rangt að skyndilega hætta við og láta þau, slipp og snauð, í hendurnar á eiturlyfjahring sem myrðir andstæðinga sína, eða sveltir, eða fangelsar eða hvað sem þeim dettur í hug. Ísland getur ekki tekið við þeim 8 milljónum sem flúið hafa Venesúela, við getum kannski ekki tekið við mikið fleirum en hingað eru komin, en að vísa þeim í burtu sem hingað eru komin væri óhæfuverk. Ég vil einnig benda á það að atvinnuþáttaka þeirra sem komið hafa frá Venesúela og fengið vernd er meiri en meðaltal í landinu. Allstaðar þar sem er sjálfboðastarf er allt fullt í dag af fúsum Venesúelabúum. Öll umræða um kostnað vegna þeirra sem leita að vernd þarf að skoða í ljósi þess að fólki er haldið hér í allt að ár án þess að fá einu sinni fyrsta viðtal (ekki allir en ég þekki dæmi þess). Svo til allir sem ég þekki hafa sótt um atvinnuleyfi, og þá þyrftu þau að sjá um sig sjálf peningalega, en næstum engin fær það. Kostnaðurinn er ekki þeim að kenna sem hér leita verndar - hann er að miklu leiti kominn til af því hvernig kerfið virkar. Ég hvet alla til þess að lesa skýrsluna sem ég vísa í hér að ofan. Venesúela er land sem hefur verið rænt af glæpaklíku - ætlum við að setja fólk í flugvélar og beint í hendur glæpamanna? Ég biðla til valdhafa að skoða sérstaklega stöðu þessa fólks, sem kom af því að við buðum sérstaka vernd. Þessi hópur hefur ekki verið til vandræða, þvert á móti, þetta er mikið til ungt fjölskyldufólk sem vill aðlagast landinu, vinna og skapa sér líf fjarri ógnum og ótta. Höfundur er prestur í Fíladelfíu í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hælisleitendur Innflytjendamál Mest lesið Halldór 28.09.2024 Halldór Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Skoðun Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Evrópusambandið er í vanda Þórður Birgisson skrifar Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Ísland er ekki fullkomið land, en við sem búum hér viljum trúa því að Ísland sé gott land. Það er margt sem gerist í heiminum sem íslendingar búast ekki við að gerist hér, það er hluti af sjálfsmynd okkar. Í heiminum eru lönd þar sem réttlætið er ekkert, þar sem manngæska og stjórnarfar eiga enga samleið. Í hugum íslendinga er óhugsandi að Ísland sé slíkt land eða verði slíkt land. Án þess fara í upphrópanir eða útmála nokkurn sem vondan, langar mig að beina athygli fólks að ástandi á Íslandi í dag, sem gerir það að verkum að fólk eins og ég og þú upplifir Ísland sem land án réttlætis. Þessi grein mun fjalla um málefni flóttafólks frá Venesúela og vonandi reynast gagnleg lesning óháð afstöðu þeirra sem lesa. Mikið af upplýsingum sem hér verða nefndar koma úr þessari skýrslu Flóttamanna stofnunar evrópu sem kom út í nóvember síðastliðnum. Ástandið í Venesúela er þannig að 14 meðlimir ríkistjórnarinnar eru eftirlýstir af DEA, þar með talinn forsetinn Nicolás Maduro, en Bandaríkin bjóða 15 milljónir dala, tvo íslenska milljarða, fyrir upplýsingar sem leiða til handtöku hans. Ríkisstjórn Venesúela stendur á bakvið eiturlyfjasmygl og notar til þess diplómata sína og opinberar flugvélar sem fljúga frá herflugvöllum landsins. Aðrir eiturlyfjahringir hafa verið upprættir og ríkið hefur yfirtekið starfsemi þeirra. Sameinuðu þjóðirnar og alþjóða glæpadómstóllinn eru með rannsókn í gangi vegna rökstudds gruns um að stjórnvöld hafi gerst sek um glæpi gegn mannkyni. Dauðasveitir sem störfuðu í skjóli yfirvalda, og rannsókn SÞ beinist m.a. að, hafa verið lagðar niður en yfirmenn þeirra settir yfir nýjar deildir innan lögreglunnar. Sérstakt ,,lögreglu embætti mannréttinda” var sett á fót, en það embætti sinnir mannránum, mannshvörfum og hefur yfirumsjón með afskekktum fyrrverandi hótelum þar sem fólk er flutt nauðugt og yfirheyrt dögum saman. Fólk er gjarnan látið skrifa undir játningar sem það jafnvel fær ekki að lesa, því er hótað og auðvitað nýtur ekki lögfræðiaðstoðar. Pyntingar eru daglegt brauð. Stjórnvöld í Venesúela hafa fengið sérstaka aðstoð frá Kína til þess að sinna rafrænu eftirliti með þegnum sínum. Allir íbúar landsins, börn og fullorðnir, fá kort sem svipar til rafrænna skilríkja á Íslandi. Þetta kort þarf að nota til að fá lyf, læknisaðstoð, kaupa eldsneyti og fá aðgang að neyðaraðstoð vegna skorts í landinu. Sá sem bakar sér óvild stjórnvalda missir þessi réttindi og getur ekki orðið sér úti um nauðsynjar. Landinu hefur verið deilt niður milli glæpagengja og vopnaðra hópa sem meðal annars eiga uppruna sinn í FARC skæruliðahópnum frá Kólombíu. Yfirvöld beita þessum hópum fyrir sig til þess að þagga niður í þeim sem mótmæla, þvinga fólk til að ,,kjósa rétt” og í staðinn fá hóparnir óáreittir að stunda fjárkúganir, smygl og aðra glæpi. Í júní 2023 sagði ritari Organisation of American States, sem er helsti pólitíski vettvangur álfunnar, ,,það eru engin merki þess að jákvæð þróun hafi átt sér stað hvað varðar lýðræði í landinu eða að stöðu mannréttinda, ekki heldur að staða pólitískra fanga hafi skánað.” Sami maður sagði einnig að í landinu væri engin aðgreining löggjafa-, framkvæmda- eða dómsvalds, allar stofnanir landsins væru í molum. Í krafti þessa gerir ríkisstjórnin það sem henni sýnist. Fram til ársins 2023 nutu flóttamenn frá Venesúela viðbótarverndar á Íslandi, allir sem komust hingað fengu hæli. Það er vissulega rétt að þar hafi Ísland haft sérstöðu og af þessum sökum hafa komið mun fleiri hingað í leit að vernd en annars hefðu gert það. Mánaðarlaun í Venesúela eru mjög lág, 5.000 krónur eru algengt, skurðlæknar eru kannski með 15.000 krónur. Flugmiði frá Venesúela til Íslands kostar nokkur árslaun, fjögurra manna fjölskylda þarf að selja aleigu sína til þess að komast. Vegna þess að Ísland hafði með afstöðu sinni auglýst sig sem öruggan stað seldi fólk aleigu sína og kom hingað. Í október 2022 var tekin skyndileg og ófyrirséð ákvörðun af hendi ÚTL að hætta að vinna með umsóknir um vernd frá Venesúela. Ekki var gefin út nein opinber tilkynning um breytta afstöðu gagnvart þessum hóp, straumur þeirra sem hingað komu minnkaði ekkert, fólk var enn að selja aleigu sína til þess að flýja í öryggið. Í mars 2023, hálfu ári síðar, kveður við nýjan tón og nokkrum mánuðum síðar byrja synjanirnar að dynja yfir. Mér finnst það illa gert og hrópandi óréttlæti að fara svona með saklaust fólk. Það var vegna okkar opinberu afstöðu sem þau lögðu allt í sölurnar og höfðu enga ástæðu til að ætla annað en að við þeim yrði tekið hér. Þegar þau eru komin hingað er siðferðilega rangt að skyndilega hætta við og láta þau, slipp og snauð, í hendurnar á eiturlyfjahring sem myrðir andstæðinga sína, eða sveltir, eða fangelsar eða hvað sem þeim dettur í hug. Ísland getur ekki tekið við þeim 8 milljónum sem flúið hafa Venesúela, við getum kannski ekki tekið við mikið fleirum en hingað eru komin, en að vísa þeim í burtu sem hingað eru komin væri óhæfuverk. Ég vil einnig benda á það að atvinnuþáttaka þeirra sem komið hafa frá Venesúela og fengið vernd er meiri en meðaltal í landinu. Allstaðar þar sem er sjálfboðastarf er allt fullt í dag af fúsum Venesúelabúum. Öll umræða um kostnað vegna þeirra sem leita að vernd þarf að skoða í ljósi þess að fólki er haldið hér í allt að ár án þess að fá einu sinni fyrsta viðtal (ekki allir en ég þekki dæmi þess). Svo til allir sem ég þekki hafa sótt um atvinnuleyfi, og þá þyrftu þau að sjá um sig sjálf peningalega, en næstum engin fær það. Kostnaðurinn er ekki þeim að kenna sem hér leita verndar - hann er að miklu leiti kominn til af því hvernig kerfið virkar. Ég hvet alla til þess að lesa skýrsluna sem ég vísa í hér að ofan. Venesúela er land sem hefur verið rænt af glæpaklíku - ætlum við að setja fólk í flugvélar og beint í hendur glæpamanna? Ég biðla til valdhafa að skoða sérstaklega stöðu þessa fólks, sem kom af því að við buðum sérstaka vernd. Þessi hópur hefur ekki verið til vandræða, þvert á móti, þetta er mikið til ungt fjölskyldufólk sem vill aðlagast landinu, vinna og skapa sér líf fjarri ógnum og ótta. Höfundur er prestur í Fíladelfíu í Reykjavík.
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun
Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun
Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar
Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun
Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun