Heimilið hættulegasti staðurinn Hópur kvenna í framkvæmdastjórn kvennaverkfalls skrifar 18. október 2023 13:00 Að minnsta kosti 40% kvenna hafa á lífsleiðinni orðið fyrir líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi heima eða í vinnunni og er hættan mest þegar konur eru ungar. Konur með fötlun, af erlendum uppruna og trans konur eru enn líklegri til að verða fyrir ofbeldi en aðrir hópar. Um helmingur allra ofbeldisbrota sem koma til lögreglu árlega tengjast heimilisofbeldi sem endurspeglar að einn hættulegasti staðurinn fyrir konur er heimilið þeirra. Þá fjölgar tilkynningum um nauðganir og stafrænt ofbeldi ár frá ári og hafa Alþjóðaheilbrigðisstofnunin og Sameinuðu þjóðirnar lýst því yfir að ofbeldi gegn konum sé faraldur. Þvert á það sem mörg telja þá er ofbeldi gegn konum ekki minna hér á landi en í öðrum löndum sem við berum okkur helst saman við. Helstu viðbrögð við ofbeldisfaraldrinum hér á landi sem annars staðar, felast jafnan í auknum úrræðum fyrir þolendur, svo sem athvörfum ásamt sérfræðiráðgjöf og stuðningi. Stór hluti vandans er hins vegar að konum reynist sérstaklega erfitt að slíta sig frá ofbeldi í nánu sambandi eða koma undir sig fótunum ef þær eru ekki fjárhagslega sjálfstæðar. Oft fara þær ekki fyrr en lífi þeirra er ógnað. Fjárhagslegir fjötrar Fjárhagslegt ofbeldi er sú tegund ofbeldis sem lengst heldur konum föstum í ofbeldissamböndum, en ein birtingarmynd þess er að ofbeldismaðurinn stjórnar makanum eða fyrrverandi maka í gegnum fjármál. Slíkt ofbeldi heldur oft áfram lengi eftir að sambandi er slitið. Hér á landi búa stórir hópar kvenna ekki við fjárhagslegt sjálfstæði eða öryggi þrátt fyrir að vinna fullt starf. Sá hópur sem er líklegastur til að búa við fátækt eru einstæðar mæður, konur af erlendum uppruna og öryrkjar. Því miður hefur staða kynsegin fólks á vinnumarkaði lítið verið rannsökuð en erlendar rannsóknir sýna að úrelt viðhorf um æskilega hegðun karla og kvenna hamlar hamli kynsegin fólki í störfum sínum, sem getur komið niður á launum þeirra. Þá er aukin hætta á að kvár verði fyrir ofbeldi á grundvelli kynvitundar sinnar. Ef konur og kvár eru ekki fjárhagslega sjálfstæð – ef laun þeirra geta ekki staðið undir framfærslu fyrir þau og börn þeirra ásamt þaki yfir höfuðið – þá er frelsi þeirra ekkert í raun. Rót vandans Í baráttu við hvers kyns faraldur er jafnan reynt að leita að rót vandans til að útrýma honum. Rót vandans í ofbeldismálum eru gerendur. Til að tryggja raunverulegt öryggi og frelsi þolenda þarf að setja kastljósið á gerendurna, uppsprettu faraldursins, og vinna að því af festu að uppræta ofbeldismenningu. Með því að tryggja fjárhagslegt sjálfstæði og öryggi heima og að heiman, er unnið gegn því valdi sem ofbeldismenn hafa tekið sér. Það skiptir öllu í þessari baráttu að konur og kvár getir séð fyrir sér og náð endum saman upp á eigin spýtur. Þetta vitum við öll og höfum lengi vitað. Það þarf viðhorfsbreytingu og breytta forgangsröðun til að stöðva þennan faraldur sem kynbundið ofbeldi er. Ef við búum ekki við öryggi getum við ekki nýtt alla okkar möguleika, notið okkar í vinnu eða öðlast fjárhagslegt sjálfstæði. Auk þess skapar kynbundið launamisrétti meiri hættu á að við getum illa varist ofbeldisfullri framkomu. Krafan um upprætingu kynbundins ofbeldis er þannig samofin við kröfuna um launajafnrétti og leiðréttingu á vanmati í launasetningu „kvennastarfa“. Saman erum við óstöðvandi Þann 24. október hefur verið boðað til Kvennaverkfalls til að mótmæla margvíslegri mismunun og misrétti sem konur og kvár búa við frá vöggu til grafar. Það gerum við með því að standa saman og leggja niður launaða sem ólaunaða vinnu til að sýna fram á mikilvægi framlags okkar til samfélagsins. Við vitum sem er, að þegar við stöðvum okkar vinnu þá stöðvast Ísland. Við komum úr ólíkri átt og staða okkar er ólík en við eigum það sameiginlegt að vera konur og kynsegin fólk sem býr enn við aldagamalt og sögulegt misrétti. Við fléttum saman baráttur okkar og leggjum niður störf til að sýna að sameiginlegur kraftur okkar er óstöðvandi. Þannig ætlum við að breyta samfélaginu og knýja fram jafnrétti, frið og öryggi fyrir öll strax. Sjáumst á Arnarhóli og baráttufundum víðsvegar um landið þann 24. október næstkomandi! Framkvæmdastjórn Kvennaverkfalls 2023:Bergrún Andradóttir // Samtökin ‘78Drífa Snædal // StígamótEllen Calmon // Kvenréttindafélag ÍslandsElva Hrönn Hjartardóttir // UN Women ÍslandFinnborg Salome Steinþórsdóttir // Femínísk fjármálElísa Jóhannsdóttir // BHMGuðrún Margrét Guðmundsdóttir // ASÍKristín Ástgeirsdóttir // ICEFEMINLinda Dröfn Gunnarsdóttir // Samtök um KvennaathvarfRagnheiður Davíðsdóttir, kynjafræðingurRakel Adolphsdóttir // Kvennasögusafn ÍslandsSara Stef. Hildardóttir // RótinSonja Ýr Þorbergsdóttir // BSRBSteinunn Rögnvaldsdóttir // Femínísk fjármálTatjana Latinovic // Kvenréttindafélag ÍslandsÞuríður Harpa Sigurðardóttir // ÖBÍ réttindasamtök Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jafnréttismál Kynferðisofbeldi Kvennaverkfall Mest lesið Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Sjá meira
Að minnsta kosti 40% kvenna hafa á lífsleiðinni orðið fyrir líkamlegu eða kynferðislegu ofbeldi heima eða í vinnunni og er hættan mest þegar konur eru ungar. Konur með fötlun, af erlendum uppruna og trans konur eru enn líklegri til að verða fyrir ofbeldi en aðrir hópar. Um helmingur allra ofbeldisbrota sem koma til lögreglu árlega tengjast heimilisofbeldi sem endurspeglar að einn hættulegasti staðurinn fyrir konur er heimilið þeirra. Þá fjölgar tilkynningum um nauðganir og stafrænt ofbeldi ár frá ári og hafa Alþjóðaheilbrigðisstofnunin og Sameinuðu þjóðirnar lýst því yfir að ofbeldi gegn konum sé faraldur. Þvert á það sem mörg telja þá er ofbeldi gegn konum ekki minna hér á landi en í öðrum löndum sem við berum okkur helst saman við. Helstu viðbrögð við ofbeldisfaraldrinum hér á landi sem annars staðar, felast jafnan í auknum úrræðum fyrir þolendur, svo sem athvörfum ásamt sérfræðiráðgjöf og stuðningi. Stór hluti vandans er hins vegar að konum reynist sérstaklega erfitt að slíta sig frá ofbeldi í nánu sambandi eða koma undir sig fótunum ef þær eru ekki fjárhagslega sjálfstæðar. Oft fara þær ekki fyrr en lífi þeirra er ógnað. Fjárhagslegir fjötrar Fjárhagslegt ofbeldi er sú tegund ofbeldis sem lengst heldur konum föstum í ofbeldissamböndum, en ein birtingarmynd þess er að ofbeldismaðurinn stjórnar makanum eða fyrrverandi maka í gegnum fjármál. Slíkt ofbeldi heldur oft áfram lengi eftir að sambandi er slitið. Hér á landi búa stórir hópar kvenna ekki við fjárhagslegt sjálfstæði eða öryggi þrátt fyrir að vinna fullt starf. Sá hópur sem er líklegastur til að búa við fátækt eru einstæðar mæður, konur af erlendum uppruna og öryrkjar. Því miður hefur staða kynsegin fólks á vinnumarkaði lítið verið rannsökuð en erlendar rannsóknir sýna að úrelt viðhorf um æskilega hegðun karla og kvenna hamlar hamli kynsegin fólki í störfum sínum, sem getur komið niður á launum þeirra. Þá er aukin hætta á að kvár verði fyrir ofbeldi á grundvelli kynvitundar sinnar. Ef konur og kvár eru ekki fjárhagslega sjálfstæð – ef laun þeirra geta ekki staðið undir framfærslu fyrir þau og börn þeirra ásamt þaki yfir höfuðið – þá er frelsi þeirra ekkert í raun. Rót vandans Í baráttu við hvers kyns faraldur er jafnan reynt að leita að rót vandans til að útrýma honum. Rót vandans í ofbeldismálum eru gerendur. Til að tryggja raunverulegt öryggi og frelsi þolenda þarf að setja kastljósið á gerendurna, uppsprettu faraldursins, og vinna að því af festu að uppræta ofbeldismenningu. Með því að tryggja fjárhagslegt sjálfstæði og öryggi heima og að heiman, er unnið gegn því valdi sem ofbeldismenn hafa tekið sér. Það skiptir öllu í þessari baráttu að konur og kvár getir séð fyrir sér og náð endum saman upp á eigin spýtur. Þetta vitum við öll og höfum lengi vitað. Það þarf viðhorfsbreytingu og breytta forgangsröðun til að stöðva þennan faraldur sem kynbundið ofbeldi er. Ef við búum ekki við öryggi getum við ekki nýtt alla okkar möguleika, notið okkar í vinnu eða öðlast fjárhagslegt sjálfstæði. Auk þess skapar kynbundið launamisrétti meiri hættu á að við getum illa varist ofbeldisfullri framkomu. Krafan um upprætingu kynbundins ofbeldis er þannig samofin við kröfuna um launajafnrétti og leiðréttingu á vanmati í launasetningu „kvennastarfa“. Saman erum við óstöðvandi Þann 24. október hefur verið boðað til Kvennaverkfalls til að mótmæla margvíslegri mismunun og misrétti sem konur og kvár búa við frá vöggu til grafar. Það gerum við með því að standa saman og leggja niður launaða sem ólaunaða vinnu til að sýna fram á mikilvægi framlags okkar til samfélagsins. Við vitum sem er, að þegar við stöðvum okkar vinnu þá stöðvast Ísland. Við komum úr ólíkri átt og staða okkar er ólík en við eigum það sameiginlegt að vera konur og kynsegin fólk sem býr enn við aldagamalt og sögulegt misrétti. Við fléttum saman baráttur okkar og leggjum niður störf til að sýna að sameiginlegur kraftur okkar er óstöðvandi. Þannig ætlum við að breyta samfélaginu og knýja fram jafnrétti, frið og öryggi fyrir öll strax. Sjáumst á Arnarhóli og baráttufundum víðsvegar um landið þann 24. október næstkomandi! Framkvæmdastjórn Kvennaverkfalls 2023:Bergrún Andradóttir // Samtökin ‘78Drífa Snædal // StígamótEllen Calmon // Kvenréttindafélag ÍslandsElva Hrönn Hjartardóttir // UN Women ÍslandFinnborg Salome Steinþórsdóttir // Femínísk fjármálElísa Jóhannsdóttir // BHMGuðrún Margrét Guðmundsdóttir // ASÍKristín Ástgeirsdóttir // ICEFEMINLinda Dröfn Gunnarsdóttir // Samtök um KvennaathvarfRagnheiður Davíðsdóttir, kynjafræðingurRakel Adolphsdóttir // Kvennasögusafn ÍslandsSara Stef. Hildardóttir // RótinSonja Ýr Þorbergsdóttir // BSRBSteinunn Rögnvaldsdóttir // Femínísk fjármálTatjana Latinovic // Kvenréttindafélag ÍslandsÞuríður Harpa Sigurðardóttir // ÖBÍ réttindasamtök
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun