Hópur af alkóhólistum að ræða um unglingadrykkju Skúli Bragi Geirdal skrifar 4. október 2023 09:31 Þótt við ölumst upp í umhverfi með bílum, þýðir það ekki að við kunnum að keyra þá. Hvað myndi gerast ef við myndum senda börn út í umferðina án þess að kenna þeim umferðarreglurnar? Stafrænn veruleiki skipar sífellt stærri sess og við verðum óróleg um leið og við missum nettenginguna. Símar eru allsstaðar í daglegu lífi og við höldum þeim nær en okkar eigin börnum. Eins og hópur af alkóhólistum ræðum við síðan um það hvernig við getum dregið úr unglingadrykkju. Samkvæmt rannsókn Fjölmiðlanefndar og Menntavísindastofnunar Háskóla Íslands eiga 95% barna í 4.-7. bekk og 98% unglinga í 8.-10. bekk á Íslandi eigin farsíma. Við gáfum þeim tækin, leyfðum þeim að sækja öpp sem þau höfðu ekki aldur til að nota og höfðum síðan ekki tíma til að hafa eftirlit með þeim. Síðan furðum við okkur á þeim afleiðingum sem þetta hefur alltsaman haft og hver beri ábyrgð á því. Þótt börnin okkar séu ótrúlega klár að nýta sér nútíma tækni og alla þá stórkostlegu möguleika sem hún hefur fært okkur. Þá skortir þeim oft þroska og reynslu til þess að takast á við þau viðfangsefni sem síminn tengir þau við. Það er okkar að kenna börnunum netumferðarreglurnar því þannig valdeflum við þau sem notendur og tryggjum öryggi þeirra í stafrænum heimi sem er sannarlega ekki hættulaus. 10 atriði sem er mikilvægt að hafa í huga varðandi símasáttmála í grunnskólum Notkun er ekki sama og fræðsla. Að nota tæki til þess að leysa verkefni er ekki nóg eitt og sér, það þarf að kenna þeim örugga og skilvirka notkun þeirra. Þættir eins og t.d. miðlalæsi, stafrænt fótspor, samskipti á netinu, netöryggi, gagnrýnin hugsun og heimildaleit eru dæmi um mikilvæga þætti sem þarf að hafa með í símafræðslu. Nota má önnur tæki en síma í kennslu eins og t.d. spjaldtölvur í eigu skólans. Símar í einkaeigu bæta við utanaðkomandi áreiti eins og t.d. símtölum, skilaboðum og tilkynningum. Það er hægt að hringja í símann í afgreiðslu skólans í neyðartilfellum. Í símum margra nemenda er að finna öpp sem börn hafa hvorki aldur né þroska til að nota. Þrátt fyrir að flestir samfélagsmiðlar séu með 13 ára aldurstakmarki eru 60% barna á aldrinum 9-12 ára á Íslandi eru með aðgang á Snapchat og TikTok. Skólinn á að vera öruggur staður þar sem nemendur eiga ekki að hafa áhyggjur af því að myndir og myndbönd séu tekin af þeim á skólalóðinni og deilt áfram án samþykkis. Gæta þarf að stafrænu fótspori nemenda sem verða að geta stundað sitt nám án þess að viðkvæmum persónuupplýsingum sé safnað gegnum öpp og forrit í skólastarfi. Meðan að síminn er aðgengilegur er freistingin mikil. Gefum börnum og ungmennum frið til þess að stunda sitt nám og þroskast félagslega í samskiptum í frímínútum. Það er nægur tími samt eftir af deginum. Við förum í skólann til að læra, á klósettið til að gera þarfir okkar og leggjumst í rúmið til að sofa. Þurfum við símann til þess að trufla okkur á þessum stundum? Við leitum í símann þegar að okkur leiðist og okkur dettur ekkert annað í hug til að gera. Aðstoðum þau við að finna leiðir til þess að nýta tímann frekar en eyða honum. Þekkja börnin þín leiki eins og hlaupa í skarðið, eina krónu og yfir? Fara þau í símann bara af því allir eru í símanum og því þau þekkja ekkert annað en að geta alltaf leitað í þá. Geta börn í dag sett upp dagskrá fyrir heilan dag án skjátækja og nettengingar? Höfum börnin með í að setja reglurnar. Fræðsla er mikilvægur þáttur samhliða símasáttmála. Börn sem hafa fengið fræðslu koma mér sífellt á óvart í því hversu góðan ramma þau eru tilbúin að setja um sína eigin notkun. Þau minna okkur líka á mikilvægi þess að ramminn gildi líka um þá sem eldri eru því það erum við sem erum fyrirmyndirnar þeirra. Ómögulegt er að hafa yfirsýn yfir efni í símum í einkaeigu. Þannig geta þau flett upp og sýnt öðrum á skólalóðinni efni eins og t.d. klám, skaðlegar áskoranir, hatursfullt efni, líkamsmeiðingar og slagsmál. Börn og unglingar eru áhrifagjarnari en fullorðnir og átta sig síður á afleiðingum gjörða sinna. Sjá einnig: Börn eigi skilið frí frá áreiti síma í skólum Höfundur er verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skúli Bragi Geirdal Mest lesið Skilum skömminni Elín Birna Olsen Skoðun Getur þú fengið þá hjálp sem þú þarft ef andlega heilsan hrörnar? Sigurrós Eggertsdóttir Skoðun Gekk ég yfir sjó og land og ríkisstofnanir líka Magnús Guðmundsson Skoðun Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir Skoðun Reynir Samband sveitarfélaga að spilla gerð kennarasamninga? Ragnar Þór Pétursson Skoðun Halldór 23.11.2024 Halldór Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Hefur sálfræðileg meðferð áhrif á líkamlegt heilbrigði? Rúnar Helgi Andrason Skoðun Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson Skoðun Skoðun Skoðun Gekk ég yfir sjó og land og ríkisstofnanir líka Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þú fengið þá hjálp sem þú þarft ef andlega heilsan hrörnar? Sigurrós Eggertsdóttir skrifar Skoðun Skilum skömminni Elín Birna Olsen skrifar Skoðun Reynir Samband sveitarfélaga að spilla gerð kennarasamninga? Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Hefur sálfræðileg meðferð áhrif á líkamlegt heilbrigði? Rúnar Helgi Andrason skrifar Skoðun Vaxtahækkanir og brotið traust - hver ber ábyrgð? Sandra B. Franks skrifar Skoðun Rödd friðar þarf að hljóma skærar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Af skynsemi Vegagerðarinnar Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar Skoðun Nýtt fangelsi – fyrir öruggara samfélag Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar Skoðun Ærin verkefni næstu ár Ásbjörg Kristinsdóttir skrifar Skoðun Kominn tími á öðruvísi stjórnmál Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Furðuleg réttlæting á hækkun verðtryggðra vaxta Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Raforka er ekki eina orkan! Dagur Helgason skrifar Skoðun Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson skrifar Skoðun Skapandi skattur og skapandi fólk Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Kjósum á næsta kjörtímabili Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eru aðventan og jólin kvíða- eða tilhlökkunarefni? Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Óframseljanlegt DAGA-kerfi Kári Jónsson skrifar Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Þótt við ölumst upp í umhverfi með bílum, þýðir það ekki að við kunnum að keyra þá. Hvað myndi gerast ef við myndum senda börn út í umferðina án þess að kenna þeim umferðarreglurnar? Stafrænn veruleiki skipar sífellt stærri sess og við verðum óróleg um leið og við missum nettenginguna. Símar eru allsstaðar í daglegu lífi og við höldum þeim nær en okkar eigin börnum. Eins og hópur af alkóhólistum ræðum við síðan um það hvernig við getum dregið úr unglingadrykkju. Samkvæmt rannsókn Fjölmiðlanefndar og Menntavísindastofnunar Háskóla Íslands eiga 95% barna í 4.-7. bekk og 98% unglinga í 8.-10. bekk á Íslandi eigin farsíma. Við gáfum þeim tækin, leyfðum þeim að sækja öpp sem þau höfðu ekki aldur til að nota og höfðum síðan ekki tíma til að hafa eftirlit með þeim. Síðan furðum við okkur á þeim afleiðingum sem þetta hefur alltsaman haft og hver beri ábyrgð á því. Þótt börnin okkar séu ótrúlega klár að nýta sér nútíma tækni og alla þá stórkostlegu möguleika sem hún hefur fært okkur. Þá skortir þeim oft þroska og reynslu til þess að takast á við þau viðfangsefni sem síminn tengir þau við. Það er okkar að kenna börnunum netumferðarreglurnar því þannig valdeflum við þau sem notendur og tryggjum öryggi þeirra í stafrænum heimi sem er sannarlega ekki hættulaus. 10 atriði sem er mikilvægt að hafa í huga varðandi símasáttmála í grunnskólum Notkun er ekki sama og fræðsla. Að nota tæki til þess að leysa verkefni er ekki nóg eitt og sér, það þarf að kenna þeim örugga og skilvirka notkun þeirra. Þættir eins og t.d. miðlalæsi, stafrænt fótspor, samskipti á netinu, netöryggi, gagnrýnin hugsun og heimildaleit eru dæmi um mikilvæga þætti sem þarf að hafa með í símafræðslu. Nota má önnur tæki en síma í kennslu eins og t.d. spjaldtölvur í eigu skólans. Símar í einkaeigu bæta við utanaðkomandi áreiti eins og t.d. símtölum, skilaboðum og tilkynningum. Það er hægt að hringja í símann í afgreiðslu skólans í neyðartilfellum. Í símum margra nemenda er að finna öpp sem börn hafa hvorki aldur né þroska til að nota. Þrátt fyrir að flestir samfélagsmiðlar séu með 13 ára aldurstakmarki eru 60% barna á aldrinum 9-12 ára á Íslandi eru með aðgang á Snapchat og TikTok. Skólinn á að vera öruggur staður þar sem nemendur eiga ekki að hafa áhyggjur af því að myndir og myndbönd séu tekin af þeim á skólalóðinni og deilt áfram án samþykkis. Gæta þarf að stafrænu fótspori nemenda sem verða að geta stundað sitt nám án þess að viðkvæmum persónuupplýsingum sé safnað gegnum öpp og forrit í skólastarfi. Meðan að síminn er aðgengilegur er freistingin mikil. Gefum börnum og ungmennum frið til þess að stunda sitt nám og þroskast félagslega í samskiptum í frímínútum. Það er nægur tími samt eftir af deginum. Við förum í skólann til að læra, á klósettið til að gera þarfir okkar og leggjumst í rúmið til að sofa. Þurfum við símann til þess að trufla okkur á þessum stundum? Við leitum í símann þegar að okkur leiðist og okkur dettur ekkert annað í hug til að gera. Aðstoðum þau við að finna leiðir til þess að nýta tímann frekar en eyða honum. Þekkja börnin þín leiki eins og hlaupa í skarðið, eina krónu og yfir? Fara þau í símann bara af því allir eru í símanum og því þau þekkja ekkert annað en að geta alltaf leitað í þá. Geta börn í dag sett upp dagskrá fyrir heilan dag án skjátækja og nettengingar? Höfum börnin með í að setja reglurnar. Fræðsla er mikilvægur þáttur samhliða símasáttmála. Börn sem hafa fengið fræðslu koma mér sífellt á óvart í því hversu góðan ramma þau eru tilbúin að setja um sína eigin notkun. Þau minna okkur líka á mikilvægi þess að ramminn gildi líka um þá sem eldri eru því það erum við sem erum fyrirmyndirnar þeirra. Ómögulegt er að hafa yfirsýn yfir efni í símum í einkaeigu. Þannig geta þau flett upp og sýnt öðrum á skólalóðinni efni eins og t.d. klám, skaðlegar áskoranir, hatursfullt efni, líkamsmeiðingar og slagsmál. Börn og unglingar eru áhrifagjarnari en fullorðnir og átta sig síður á afleiðingum gjörða sinna. Sjá einnig: Börn eigi skilið frí frá áreiti síma í skólum Höfundur er verkefnastjóri miðlalæsis hjá Fjölmiðlanefnd.
Skoðun Getur þú fengið þá hjálp sem þú þarft ef andlega heilsan hrörnar? Sigurrós Eggertsdóttir skrifar
Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar
Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar