Byggjum upp betra heilbrigðiskerfi, hlustum á raddir notenda Guðrún Gyða Ölvisdóttir, Ásta Kristín Andrésdóttir, Málfríður Stefanía Þórðardóttir og Sigríður Magnúsdóttir skrifa 17. september 2023 08:00 Árið 2019 ákvað WHO að 17. september ár hvert verði alþjóðlegur dagur „öryggis sjúklinga“. Alþjóðlegur dagur öryggis sjúklinga 2023 verður tileinkaður þemanu „Engaging patients for patient safety“, in recognition of the crucial role patients, families and caregivers play in the safety of health care. Það er: „Að þátttaka sjúklinga sé mikilvæg fyrir öryggi þeirra og viðurkenning sé á mikilvægu hlutverki sem sjúklingar, fjölskyldur og umönnunaraðilar gegna í öryggi í heilbrigðisþjónustu.“ Við höfum öll ábyrgð, við þurfum að vita um mikilvægi okkar sem neytendur, sem veitendur og við þurfum að gera kröfu um að stjórnvöld sem eru að vinna í okkar þjónustu hlusti, framkvæmi mikilvæga hluti sem stuðla að bættri heilbrigðisþjónustu og séu meðvituð um hvað skiptir máli. Við í stjórn Heilsuhags búum yfir reynslu úr heilbrigðiskerfinu, þar sem í öllum tilfellum var brugðist við með röngum hætti. Reynsla að missa barn, aðstandandi barns sem hefur hlotið varanlegt tjón, líkamsskaði í aðgerð sem ekki verður bættur og svo starfsmaður sem var ákærður fyrir að hafa valdið dauða. Við höfum allar einnig unnið í heilbrigðiskerfinu til margra ára sem hjúkrunafræðingar þar sem við höfum séð góða hluti gerst. En einnig höfum við orðið vitni að skelfilegri framkomu og mistökum, því var farið af stað að leita uppi verkfæri sem gætu stutt við kerfið, fækkað mistökum og stutt við faglega úrvinnslu. Viðurkenning og rétt úrvinnsla á mistökum, gæti verið sú eina „hjálp“ sem hægt er að veita þeim sem eiga um sárt að binda. MedStar Health, stofnun sem hefur með öryggi og gæði að gera hefur búið til verkfæri sem heilbrigðisyfirvöld hér á landi gætu notað í þessum tilgangi. CANDOR (Communication and Optimal Resolution) er grunnþáttur í alhliða öryggisáætlun fyrir sjúklinga þar sem kerfisnálgun er með áreiðanleiki til að greina, skoða og bæta veikleika í heilbrigðiskerfinu. Candor öryggisáætlun kemur í veg fyrir að heilbrigðisstarfsmaður „fresti, afneiti eða fari í vörn þegar verkferlar eru notaðir í samskiptum við sjúklinga og fjölskyldur sem verða fyrir miska og leiðir til tímanlegrar úrlausnar og kerfisbóta þar sem við á.“ Af hverju CANDOR? Óvæntur skaði sjúklinga er allt of algengur og viðbrögðin uppfylla venjulega ekki þarfir sjúklings og fjölskyldu, eða stuðla að lærdómi sem gæti komið í veg fyrir skaða í framtíðinni. Samskipta- og verkferlar (CRP), eins og CANDOR, eru grundvallaraðferð til að bregðast við skaða sjúklinga og aðstandenda. Verkferlarnir eru hluti af áhrifaríkum, samúðarfullum öryggis- og gæðaumbótum sem nauðsynlegt er að, innleiða í íslenskt heilbrigðiskerfi í þágu sjúklinga, starfsfólks og samfélagsins í heild til að bæta þá hnökra og þau ómarkvissu vinnubrögð sem við höfum allt og oft orðið vitni að. Lykilupplýsingafærni í samskiptum eru líka kennd heilbrigðisfólki. Að sýna samúð og leyfa sjúklingum að tjá tilfinningar sínar. Mikilvægt er einnig að viðurkenna tilfinningar sjúklinga. Það er gert með því að samþykkja og segja að viðbrögðin séu skiljanleg, því þau eru það þegar áfall dynur yfir. Umfram allt er mikilvægt að vera heiðarlegur og útskýra staðreyndir. Þegar skjólstæðingur/þjónustuþeginn spyr spurninga og viðkomandi heilbrigðismaður veit ekki svarið er áríðandi að gefa bein svör og ef vitneskja er ekki til staðar að þá skal tilgreina það beint og gefa áætlun um hvenær svars er að vænta. Nota þarf árangursríkar samskiptaaðferðir því öllum spurningum og áhyggjum sem skjólstæðingar tjá þarf að sýna einlægjan áhuga og hlustun, augnsamband er mikilvægt í því sambandi. Það sem fagfólk þarf að forðast er að nota læknisfræðileg heiti. Það þarf að vera einlægt, vera það sjálft og vakandi fyrir því að sjúklingar skilji upplýsingar sem þeir fá. Hvaða breytingum megum við búast við með því að nota CANDOR? Notkun Candor hefur sýnt: Að öryggi sjúklinga eykst til muna og starfsfólk, sem verður á mistök í starfi, finnur fyrir miklu meira öryggi í verkferlum sem leiðbeinir þeim í að takast á við mistökin sem hafa átt sér stað. Andleg líðan verður mun betri bæði hjá skjólstæðingum og starfsfólki. Rannsóknir hafa sýnt að fækkun á alvarlegum mistökum var um 74%, aukning varð á atburðatilkynningum um 12%, heildarkostnaður sjúkratrygginga lækkaði um 55%, lækkun varð um 42% á tjónum og 47% fækkun varð á málaferlum. AHRQ (Agency for Healthcare Research and Quality)segir að CANDOR verkferlarnir séu leiðbeiningar um framkvæmd til að virkja sjúklinga og fjölskyldur í upplýsingamiðlun í kjölfar mistaka. Þetta breytir því að samstarf verður við sjúklinga og fjölskyldur um öryggislausnir sem skapa líka meira traust, bæði hjá notendum og veitendum þjónustunnar. Mikilvægur hluti þess er líka að innleiða umönnunaráætlun fyrir heilbrigðisstarfsfólk eftir mistök og hjálpa til við að greina þau og koma í veg fyrir endurtekningu í framtíðinni. Jafnframt á sá sem verður fyrir mistökum á rétt á að fá vitneskju um hverju var breytt í kjölfar mistakanna. Þegar CANDOR verkferli er notað má sjá aukningu á starfsánægju hjá heilbrigðisfólki og bætta líðan hjá skjólstæðingum í kjölfar mistaka. Heilsuhagur, hagsmunasamtök í heilbrigðisþjónustu, skora á heilbrigðisyfirvöld að vinna að því að innleiða verkferla sem bæta öryggismenningu, auka fræðslu og koma á sívirkri þjónustukönnun þar sem skjólstæðingar heilbrigðiskerfisins geta verið virkir þátttakendur. f.h. Stjórnar Heilsuhags. Guðrún Gyða Ölvisdóttir, Ásta Kristín Andrésdóttir, Málfríður Stefanía Þórðardóttir, Sigríður Magnúsdóttir. Hægt er að fara inn á síðuna https://heilsuhagurinn.is/ og gerast félagi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Mest lesið Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland skrifar Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson skrifar Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Skoðun Sem doktorsnemi styð ég Silju Báru til Rektors Háskóla Íslands Eva Jörgensen skrifar Skoðun Sterk og breið samtök – tími til að styrkja rödd minni fyrirtækja Friðrik Árnason skrifar Skoðun Nýjar ráðleggingar um mataræði María Heimisdóttir skrifar Skoðun Börn með fjölþættan vanda Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Sjá meira
Árið 2019 ákvað WHO að 17. september ár hvert verði alþjóðlegur dagur „öryggis sjúklinga“. Alþjóðlegur dagur öryggis sjúklinga 2023 verður tileinkaður þemanu „Engaging patients for patient safety“, in recognition of the crucial role patients, families and caregivers play in the safety of health care. Það er: „Að þátttaka sjúklinga sé mikilvæg fyrir öryggi þeirra og viðurkenning sé á mikilvægu hlutverki sem sjúklingar, fjölskyldur og umönnunaraðilar gegna í öryggi í heilbrigðisþjónustu.“ Við höfum öll ábyrgð, við þurfum að vita um mikilvægi okkar sem neytendur, sem veitendur og við þurfum að gera kröfu um að stjórnvöld sem eru að vinna í okkar þjónustu hlusti, framkvæmi mikilvæga hluti sem stuðla að bættri heilbrigðisþjónustu og séu meðvituð um hvað skiptir máli. Við í stjórn Heilsuhags búum yfir reynslu úr heilbrigðiskerfinu, þar sem í öllum tilfellum var brugðist við með röngum hætti. Reynsla að missa barn, aðstandandi barns sem hefur hlotið varanlegt tjón, líkamsskaði í aðgerð sem ekki verður bættur og svo starfsmaður sem var ákærður fyrir að hafa valdið dauða. Við höfum allar einnig unnið í heilbrigðiskerfinu til margra ára sem hjúkrunafræðingar þar sem við höfum séð góða hluti gerst. En einnig höfum við orðið vitni að skelfilegri framkomu og mistökum, því var farið af stað að leita uppi verkfæri sem gætu stutt við kerfið, fækkað mistökum og stutt við faglega úrvinnslu. Viðurkenning og rétt úrvinnsla á mistökum, gæti verið sú eina „hjálp“ sem hægt er að veita þeim sem eiga um sárt að binda. MedStar Health, stofnun sem hefur með öryggi og gæði að gera hefur búið til verkfæri sem heilbrigðisyfirvöld hér á landi gætu notað í þessum tilgangi. CANDOR (Communication and Optimal Resolution) er grunnþáttur í alhliða öryggisáætlun fyrir sjúklinga þar sem kerfisnálgun er með áreiðanleiki til að greina, skoða og bæta veikleika í heilbrigðiskerfinu. Candor öryggisáætlun kemur í veg fyrir að heilbrigðisstarfsmaður „fresti, afneiti eða fari í vörn þegar verkferlar eru notaðir í samskiptum við sjúklinga og fjölskyldur sem verða fyrir miska og leiðir til tímanlegrar úrlausnar og kerfisbóta þar sem við á.“ Af hverju CANDOR? Óvæntur skaði sjúklinga er allt of algengur og viðbrögðin uppfylla venjulega ekki þarfir sjúklings og fjölskyldu, eða stuðla að lærdómi sem gæti komið í veg fyrir skaða í framtíðinni. Samskipta- og verkferlar (CRP), eins og CANDOR, eru grundvallaraðferð til að bregðast við skaða sjúklinga og aðstandenda. Verkferlarnir eru hluti af áhrifaríkum, samúðarfullum öryggis- og gæðaumbótum sem nauðsynlegt er að, innleiða í íslenskt heilbrigðiskerfi í þágu sjúklinga, starfsfólks og samfélagsins í heild til að bæta þá hnökra og þau ómarkvissu vinnubrögð sem við höfum allt og oft orðið vitni að. Lykilupplýsingafærni í samskiptum eru líka kennd heilbrigðisfólki. Að sýna samúð og leyfa sjúklingum að tjá tilfinningar sínar. Mikilvægt er einnig að viðurkenna tilfinningar sjúklinga. Það er gert með því að samþykkja og segja að viðbrögðin séu skiljanleg, því þau eru það þegar áfall dynur yfir. Umfram allt er mikilvægt að vera heiðarlegur og útskýra staðreyndir. Þegar skjólstæðingur/þjónustuþeginn spyr spurninga og viðkomandi heilbrigðismaður veit ekki svarið er áríðandi að gefa bein svör og ef vitneskja er ekki til staðar að þá skal tilgreina það beint og gefa áætlun um hvenær svars er að vænta. Nota þarf árangursríkar samskiptaaðferðir því öllum spurningum og áhyggjum sem skjólstæðingar tjá þarf að sýna einlægjan áhuga og hlustun, augnsamband er mikilvægt í því sambandi. Það sem fagfólk þarf að forðast er að nota læknisfræðileg heiti. Það þarf að vera einlægt, vera það sjálft og vakandi fyrir því að sjúklingar skilji upplýsingar sem þeir fá. Hvaða breytingum megum við búast við með því að nota CANDOR? Notkun Candor hefur sýnt: Að öryggi sjúklinga eykst til muna og starfsfólk, sem verður á mistök í starfi, finnur fyrir miklu meira öryggi í verkferlum sem leiðbeinir þeim í að takast á við mistökin sem hafa átt sér stað. Andleg líðan verður mun betri bæði hjá skjólstæðingum og starfsfólki. Rannsóknir hafa sýnt að fækkun á alvarlegum mistökum var um 74%, aukning varð á atburðatilkynningum um 12%, heildarkostnaður sjúkratrygginga lækkaði um 55%, lækkun varð um 42% á tjónum og 47% fækkun varð á málaferlum. AHRQ (Agency for Healthcare Research and Quality)segir að CANDOR verkferlarnir séu leiðbeiningar um framkvæmd til að virkja sjúklinga og fjölskyldur í upplýsingamiðlun í kjölfar mistaka. Þetta breytir því að samstarf verður við sjúklinga og fjölskyldur um öryggislausnir sem skapa líka meira traust, bæði hjá notendum og veitendum þjónustunnar. Mikilvægur hluti þess er líka að innleiða umönnunaráætlun fyrir heilbrigðisstarfsfólk eftir mistök og hjálpa til við að greina þau og koma í veg fyrir endurtekningu í framtíðinni. Jafnframt á sá sem verður fyrir mistökum á rétt á að fá vitneskju um hverju var breytt í kjölfar mistakanna. Þegar CANDOR verkferli er notað má sjá aukningu á starfsánægju hjá heilbrigðisfólki og bætta líðan hjá skjólstæðingum í kjölfar mistaka. Heilsuhagur, hagsmunasamtök í heilbrigðisþjónustu, skora á heilbrigðisyfirvöld að vinna að því að innleiða verkferla sem bæta öryggismenningu, auka fræðslu og koma á sívirkri þjónustukönnun þar sem skjólstæðingar heilbrigðiskerfisins geta verið virkir þátttakendur. f.h. Stjórnar Heilsuhags. Guðrún Gyða Ölvisdóttir, Ásta Kristín Andrésdóttir, Málfríður Stefanía Þórðardóttir, Sigríður Magnúsdóttir. Hægt er að fara inn á síðuna https://heilsuhagurinn.is/ og gerast félagi.
Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun
Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke Skoðun