Stefnumótun og leikni í ferðaþjónustu Guðmundur Björnsson skrifar 7. september 2023 13:01 Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Mest lesið ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson skrifar Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands.
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar