Einkafíllinn Skúli Helgason skrifar 5. september 2023 19:00 Ég tók þátt í ítarlegri umræðu um samgöngusáttmálanum í borgarstjórn og hér eru mín fimmtíu sent. Samgöngusáttmálinn snýst um úrbætur á samgönguinnviðum á höfuðborgarsvæðinu en ein meginforsenda hans og hvati er að samgöngumál á svæðinu hafa verið í ákveðnu öngstræti um langt árabil. Því til viðbótar er svo lykilatriði máls sem merkilega lítið hefur verið í opinberu umræðunni – í raun og veru fíllinn í herberginu - sem er hvorki meira né minna en stærsta viðfangsefni heimsbyggðarinnar um þessar mundir sem er glíman við alvarlegan loftslagsvanda sem ógnar framtíð mannkyns og lífríki jarðarinnar um leið.Tengingin við loftslagsmálin er skrifuð inn í samgöngusáttmálann sem eitt af fjórum meginmarkmiðum hans. Nánar tiltekið segir í sáttmálanum að markmið hans sé m.a. að: Stuðla að því að ná loftslagsmarkmiðum ríkis og sveitarfélaga um sjálfbært, kolefnishlutlaust borgarsamfélag með eflingu almenningssamgangna og deilihagkerfis í samgöngum, bættum innviðum fyrir vistvæna samgöngumáta og hvetja til breyttra ferðavenja og orkuskipta. Upp með sokkana! Ísland stendur sig ekki vel í mótvægisaðgerðum gegn loftslagsvandanum – háleit markmið um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegundir hafa ekki náðst og aðgerðaáætlanir reynst óraunhæfar. Ísland hefur neyðst til að verja milljörðum króna í að kaupa losunarheimildir frá útlöndum – einskonar aflátsbréf sem kosta fúlgur fjár og gera ekkert nema fresta vandanum eða öllu heldur fresta því að við grípum til raunverulegra aðgerða til að snúa blaðinu við. Í skýrslu um loftslagsstefnu Samtaka sveit á höfuðborgarsvæðinu sem samþykkt var í sumar kemur fram að yfir helmingur af losun gróðurhúsalofttegunda á höfuðborgarsvæðinu nánar tiltekið 58% á upptök sín í vegasamgöngum m.v. síðustu mælingar. Samgöngusáttmálinn er mikilvæg tilraun sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu með borgina í broddi fylkingar annars vegar og ríkisins hins vegar til að finna lausn sem snýr loftslagsvörn í sókn fyrir sjálfbærari samgöngum þar sem hlutur almenningssamgangna og annarra vistvænna samgöngumáta er aukinn á kostnað bílaumferðar. Ekki þannig að einkabílnum verði ýtt alfarið út í skurð fjarri því en að hlutdeild hans minnki úr 76% niður í 64% árið 2030 skv. markmiðum svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins en markmið okkar í borginni eru að ná hlutdeildinni niður í 58% á tímabilinu skv. aðalskipulagi Reykjavíkur. Það er nú öll aðförin að einkabílnum og valkosturinn er auðvitað að ef þetta gengur ekki eftir sitja menn áfram fastir í sínum einkabíl í umferðinni á álagstímum því bílunum fjölgar áfram hratt í takt við óvenju mikla fólksfjölgun á svæðinu. Valkostirnir Við getum verið þeirrar skoðunar að samgöngusáttmálinn sé of lítið skref í rétta átt og það má vel halda því fram að við séum ekki að horfast í augu við vandann sem er alltof mikil bílaumferð og alltof margir bílar á götum höfuðborgarsvæðisins en sáttmálinn er engu að síður vænlegasta lausnin sem við höfum í augnablikinu. Valkostirnir við samgöngusáttmálann eru í raun bara tveir: annars vegar að stinga hausnum í sandinn, afneita loftslagsvandanum og neita að breyta rótgrónum venjum í samgöngumálum. Vissulega eru ýmsir fastir í ístaðinu í þeim efnum og vilja keyra áfram sinn bensín og díselbíl helst á nagladekkjum en sú stefna keyrir samfélagið okkar út í skurð og getur ekki ráðið för hjá ábyrgum stjórnvöldum. Hinn valkosturinn er miklu meiri róttækni, bann við bílaumferð á tilteknum svæðum t.d. í miðborginni, skattar á bensínbíla og díselbíla, skattar á umferð í miðborg eins og borgarstjórnin í London kynnti á dögunum o.sfrv. Því miður taka góðir hlutir gjarnan of langan tíma hér á landi og það voru vonbrigði að Frv. ríkisstjórnar um flýti og umferðargjöld sem átti að leggja fram á Alþingi í vor var frestað – fram á haust hið minnsta. En er ekki þróunin í rétta átt – eru ekki rafmagnsbílarnir að taka við af bensínhákunum? Vissulega jákvætt að nýskráningum rafmagnsbíla hefur fjölgað hratt á undanförnum árum og þeir eru mun meira áberandi í umferðinni nú þessi misserin. En því miður er sú þróun alltof hægfara ef heildarmyndin er skoðuð. Skráð ökutæki eru 430 þúsund í landinu og þar af eru bensín og díselbílar um 330 þúsund eða 76%. Hlutur rafmagnsbíla er þrátt fyrir verulega fjölgun undanfarin ár enn þá hverfandi í bílaflotanum í heild 5,6% og tengiltvinnbílar 5,1% til viðbótar. Beitt hefur verið jákvæðum hvötum til að fjölga rafmagnsbílum en þeir hvatar hverfa úr kerfinu um næstu áramót skv. stefnu ríkisstjórnarinnar. Hvað tekur þá við er alveg óljóst. Áhyggjurefni að afturkippur verði í orkuskiptum í vegasamgöngum ef svo fer fram sem horfir. En auðvitað þurfum við að hafa í huga að rafmagnsbílar taka sama pláss á götunum eins og bensínbílar og reyna því verulega á innviði samgöngukerfisins þó þeir séu sannarlega góður kostur til að draga úr mengun. Stórt skref í rétta átt Í hnotskurn er staðan þessi – samgöngusáttmálinn er besta leiðin sem við höfum til að bregðast við alvarlegri stöðu í samgöngumálum höfuðborgarsvæðisins. Við þurfum að ná saman um alvöru aðgerðir til að mæta loftslagsvandanum ekki leita að ódýrri útgönguleið sem sendir reikninginn til komandi kynslóða heldur mæta vandanum af kjarki með skynsemi í vegarnesti. Samgöngusáttmálinn er vissulega málamiðlun milli einkabílamenningar og vistvænni samgöngumáta – hann leysir ekki vandann einn og sér en hann er nauðsynlegt stórt skref í rétta átt og við eigum að sameinast um að styðja hann alla leið með nauðsynlegri uppfærslu á áætlunum um fjármögnun og framkvæmdir, sem nú stendur einmitt yfir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Borgarstjórn Samfylkingin Samgöngur Borgarlína Skúli Helgason Reykjavík Mest lesið Halldór 26.04.2025 Halldór Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Ég tók þátt í ítarlegri umræðu um samgöngusáttmálanum í borgarstjórn og hér eru mín fimmtíu sent. Samgöngusáttmálinn snýst um úrbætur á samgönguinnviðum á höfuðborgarsvæðinu en ein meginforsenda hans og hvati er að samgöngumál á svæðinu hafa verið í ákveðnu öngstræti um langt árabil. Því til viðbótar er svo lykilatriði máls sem merkilega lítið hefur verið í opinberu umræðunni – í raun og veru fíllinn í herberginu - sem er hvorki meira né minna en stærsta viðfangsefni heimsbyggðarinnar um þessar mundir sem er glíman við alvarlegan loftslagsvanda sem ógnar framtíð mannkyns og lífríki jarðarinnar um leið.Tengingin við loftslagsmálin er skrifuð inn í samgöngusáttmálann sem eitt af fjórum meginmarkmiðum hans. Nánar tiltekið segir í sáttmálanum að markmið hans sé m.a. að: Stuðla að því að ná loftslagsmarkmiðum ríkis og sveitarfélaga um sjálfbært, kolefnishlutlaust borgarsamfélag með eflingu almenningssamgangna og deilihagkerfis í samgöngum, bættum innviðum fyrir vistvæna samgöngumáta og hvetja til breyttra ferðavenja og orkuskipta. Upp með sokkana! Ísland stendur sig ekki vel í mótvægisaðgerðum gegn loftslagsvandanum – háleit markmið um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegundir hafa ekki náðst og aðgerðaáætlanir reynst óraunhæfar. Ísland hefur neyðst til að verja milljörðum króna í að kaupa losunarheimildir frá útlöndum – einskonar aflátsbréf sem kosta fúlgur fjár og gera ekkert nema fresta vandanum eða öllu heldur fresta því að við grípum til raunverulegra aðgerða til að snúa blaðinu við. Í skýrslu um loftslagsstefnu Samtaka sveit á höfuðborgarsvæðinu sem samþykkt var í sumar kemur fram að yfir helmingur af losun gróðurhúsalofttegunda á höfuðborgarsvæðinu nánar tiltekið 58% á upptök sín í vegasamgöngum m.v. síðustu mælingar. Samgöngusáttmálinn er mikilvæg tilraun sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu með borgina í broddi fylkingar annars vegar og ríkisins hins vegar til að finna lausn sem snýr loftslagsvörn í sókn fyrir sjálfbærari samgöngum þar sem hlutur almenningssamgangna og annarra vistvænna samgöngumáta er aukinn á kostnað bílaumferðar. Ekki þannig að einkabílnum verði ýtt alfarið út í skurð fjarri því en að hlutdeild hans minnki úr 76% niður í 64% árið 2030 skv. markmiðum svæðisskipulags höfuðborgarsvæðisins en markmið okkar í borginni eru að ná hlutdeildinni niður í 58% á tímabilinu skv. aðalskipulagi Reykjavíkur. Það er nú öll aðförin að einkabílnum og valkosturinn er auðvitað að ef þetta gengur ekki eftir sitja menn áfram fastir í sínum einkabíl í umferðinni á álagstímum því bílunum fjölgar áfram hratt í takt við óvenju mikla fólksfjölgun á svæðinu. Valkostirnir Við getum verið þeirrar skoðunar að samgöngusáttmálinn sé of lítið skref í rétta átt og það má vel halda því fram að við séum ekki að horfast í augu við vandann sem er alltof mikil bílaumferð og alltof margir bílar á götum höfuðborgarsvæðisins en sáttmálinn er engu að síður vænlegasta lausnin sem við höfum í augnablikinu. Valkostirnir við samgöngusáttmálann eru í raun bara tveir: annars vegar að stinga hausnum í sandinn, afneita loftslagsvandanum og neita að breyta rótgrónum venjum í samgöngumálum. Vissulega eru ýmsir fastir í ístaðinu í þeim efnum og vilja keyra áfram sinn bensín og díselbíl helst á nagladekkjum en sú stefna keyrir samfélagið okkar út í skurð og getur ekki ráðið för hjá ábyrgum stjórnvöldum. Hinn valkosturinn er miklu meiri róttækni, bann við bílaumferð á tilteknum svæðum t.d. í miðborginni, skattar á bensínbíla og díselbíla, skattar á umferð í miðborg eins og borgarstjórnin í London kynnti á dögunum o.sfrv. Því miður taka góðir hlutir gjarnan of langan tíma hér á landi og það voru vonbrigði að Frv. ríkisstjórnar um flýti og umferðargjöld sem átti að leggja fram á Alþingi í vor var frestað – fram á haust hið minnsta. En er ekki þróunin í rétta átt – eru ekki rafmagnsbílarnir að taka við af bensínhákunum? Vissulega jákvætt að nýskráningum rafmagnsbíla hefur fjölgað hratt á undanförnum árum og þeir eru mun meira áberandi í umferðinni nú þessi misserin. En því miður er sú þróun alltof hægfara ef heildarmyndin er skoðuð. Skráð ökutæki eru 430 þúsund í landinu og þar af eru bensín og díselbílar um 330 þúsund eða 76%. Hlutur rafmagnsbíla er þrátt fyrir verulega fjölgun undanfarin ár enn þá hverfandi í bílaflotanum í heild 5,6% og tengiltvinnbílar 5,1% til viðbótar. Beitt hefur verið jákvæðum hvötum til að fjölga rafmagnsbílum en þeir hvatar hverfa úr kerfinu um næstu áramót skv. stefnu ríkisstjórnarinnar. Hvað tekur þá við er alveg óljóst. Áhyggjurefni að afturkippur verði í orkuskiptum í vegasamgöngum ef svo fer fram sem horfir. En auðvitað þurfum við að hafa í huga að rafmagnsbílar taka sama pláss á götunum eins og bensínbílar og reyna því verulega á innviði samgöngukerfisins þó þeir séu sannarlega góður kostur til að draga úr mengun. Stórt skref í rétta átt Í hnotskurn er staðan þessi – samgöngusáttmálinn er besta leiðin sem við höfum til að bregðast við alvarlegri stöðu í samgöngumálum höfuðborgarsvæðisins. Við þurfum að ná saman um alvöru aðgerðir til að mæta loftslagsvandanum ekki leita að ódýrri útgönguleið sem sendir reikninginn til komandi kynslóða heldur mæta vandanum af kjarki með skynsemi í vegarnesti. Samgöngusáttmálinn er vissulega málamiðlun milli einkabílamenningar og vistvænni samgöngumáta – hann leysir ekki vandann einn og sér en hann er nauðsynlegt stórt skref í rétta átt og við eigum að sameinast um að styðja hann alla leið með nauðsynlegri uppfærslu á áætlunum um fjármögnun og framkvæmdir, sem nú stendur einmitt yfir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingarinnar.
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar