Frítími stúdenta er enginn Maggi Snorrason skrifar 29. ágúst 2023 10:00 Jóna er í BS-námi í hugbúnaðarverkfræði við Háskóla Íslands og stefnir á að ljúka því á tilsettum tíma, þ.e. þremur árum. Hún hefur alltaf búið á Akureyri en flutti á stúdentagarða í Reykjavík meðan á náminu stendur. Hún stundar líkamsrækt og spilar á selló auk þess að mæta reglulega í vísindaferðir og skemmtanir hjá nemendafélaginu sínu. Til að eiga í sig og á, vinnur hún með náminu þar sem námslánin duga naumlega fyrir leigunni. Alla jafna þarf hún bara að standa undir kostnaði á nauðsynjavörum, námsgögnum, tækjum sem hún þarf fyrir skólann, samgöngum og afþreyingu. Tökum nú saman hvernig Jóna þarf að ráðstafa tímanum sínum. Fullt BS-nám eru 30 einingar á misseri og hver eining er 25-30 klst. [1]. Misserið er 14 vikur, þá gerir það 55-65 klst. í námið á viku. Ef miðað er við að 100% vinna séu 40 klst. er Jóna því í 140-160% námi. Hún mætir um þrisvar sinnum á viku í ræktina sem gerir um 5 klst. á viku. Svo æfir hún sig á sellóið flesta daga sem gerir um 5 klst. í viku. Um helgar tekur hún vaktir sem gerir um 12 klst. á viku, þ.e. um 30% starfshlutfall. Athugum að hún er þá í 170% námi og starfi samanlagt ef við miðum við 40 klst. vinnuviku sem 100% starf. Meðaldagurinn hjá henni Jónu gæti því raðast einhvern veginn eins og á kökuritinu hér að neðan og raunverulegur frítími Jónu væri þá inni í liðnum „Annað“. Hér er ekki gert ráð fyrir nokkrum tíma í að elda, borða, þvo þvott, innkaup, læknisferðir, ferðast á milli staða og margt fleira sem fólk þarf að standa í. Varla neinn frítími hjá stúdentum Jóna er vissulega ímynduð en þetta endurspeglar raunveruleika meginþorra stúdenta og þær kröfur sem íslenskt háskólanám krefst af stúdentum sem það sækja. Staða Jónu er ágæt miðað við marga stúdenta en hvað ef Jóna væri á almennum leigumarkaði frekar en á stúdentagörðum? Hvað ef Jóna væri ekki með góða íslenskukunnáttu? Hvað ef eitthvað kæmi upp á í lífi Jónu? Hvað ef Jóna væri ekki á námslánum? Hvað ef Jóna væri einstætt foreldri? Kakan hennar myndi breytast töluvert við eitthvað af þessu og það er raunveruleiki margra stúdenta líka. Til dæmis er um þriðjungur stúdenta á Íslandi einnig foreldrar [2] en svo hátt hlutfall sést sjaldan í öðrum löndum [3]. Þessi staða er ekki algjörlega ómöguleg og jafnvel þótt brottfall úr íslenskum háskólum sé hátt þá tekst mörgum þetta. En hvernig? Sumir stúdentar búa í foreldrahúsum og sleppa við að vinna en fullt nám er þó enn þá um 150% starfshlutfall. Flestir stúdentar fórna hins vegar bara einhverju til þess að búa til frítíma. Jóna gæti til dæmis hætt í sellóinu og að mæta í ræktina. Hún gæti líka sleppt viðburðum og að taka þátt í félagslífinu. Sumir stúdentar bara vaka lengur til að ná að ljúka öllu. Það gefur þó auga leið að skortur á tíma bitnar á náminu. Margir stúdentar geti ekki bara sleppt öðrum skyldum í lífinu. Þeir stúdentar eiga í hættu á að ná ekki öllum sínum námskeiðum (áföngum) og að námið þeirra lengist eða þeir ná námskeiðum naumlega án þess að fá nægilega mikið út úr náminu. Við hljótum að vilja að stúdentar hér á landi geti fullnýtt námið og skilað sér út í samfélagið með verðmæta þekkingu. Þessi staða stúdenta gæti leitt af sér lengri skólagöngu með minni afköstum háskólastigsins. Stúdentar mega hvíla sig Það er sigur fyrir stúdenta, háskólana og samfélagið ef stúdentar fá nægan tíma til þess að sinna náminu. Háskólinn getur lagt fyrir námsefni sem stúdentar hafa möguleika á að sinna og stúdentar eiga meiri möguleika á að klára námið á tilsettum tíma. Hlutfall vinnandi stúdenta er mjög hátt í samanburði við önnur Evrópulönd, þ.e. um 70% og þrír af hverjum fjórum vinnandi stúdentum segjast ekki hafa efni á að vera í námi án þess að vinna [4]. Stúdentar hafa gagnrýnt hvernig kjör Menntasjóðs námsmanna duga ekki til [5] og leiguverð hefur hækkað talsvert. Þarna hefur yfirvöldum brugðist að styðja nægilega við stúdenta og þannig komið í veg fyrir að stúdentar nái að fullnýta námið sitt. Gjarnan eru próf og verkefni sett fyrir um helgar og seint á kvöldin. Þá kemur einnig fyrir að slíkt er sett fyrir með stuttum fyrirvara. Stúdentar verða að geta treyst á að þeir geti ráðstafað almennum frítíma eins og þeim sýnist, en sú er ekki raunin þegar það þykir sjálfsagt að stúdentar sinni náminu utan „hefðbundins vinnutíma“. Þetta getur háskólinn hjálpað við strax með því að afmarka hvenær stúdentar séu skyldugir til að sinna náminu eða að minnsta kosti tryggja að upplýsingar um það komi fram í námskeiðslýsingum. Ef þú ert kennari að lesa þetta þá getur þú til dæmis sleppt því að leggja fyrir próf á laugardögum og hugsað fyrir fram hvort ákveðinn skilafrestur á verkefni myndi þýða aukið álag um helgar og á kvöldin. En ef þú ert mögulega háskólaráðherra þá bið ég þig um að stuðla að bættri fjárhagsstöðu stúdenta svo þeir geti skilað sér með aukna þekkingu og hæfni út í samfélagið. Jóna hér að ofan á að eiga kost á að sinna öllum þeim verkefnum sem kennarar hennar leggja fyrir án þess að þurfa að gefa upp alla hamingju út skólagönguna. Höfundur er í málefnanefnd Röskvu. Heimildir: [1] European Commission. „ECTS Users’ Guide.“ Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2015, https://education.ec.europa.eu/sites/default/files/document-library-docs/ects-users-guide_en.pdf, 10. [2] Mennta- og menningarmálaráðuneytið. „Staða íslenskra háskólanema: Aðgengi, efnahagur og tækifæri til náms niðurstöður Eurostudent VI.“ Mennta- og menningarmálaráðuneytið, https://www.stjornarradid.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=2d86daef-4fb1-11e8-942b-005056bc530c, 3. [3] Eurostudent. „Students with children.“ Eurostudent Database, 2020, https://database.eurostudent.eu/drm2020j/?fg=all_students&e=child_dich&Curr=NCU&eust_nr=7&country_list=AT%2CCH%2CCZ%2CDK%2CEE%2CFI%2CFR%2CGE%2CHR%2CHU%2CIE%2CIS%2CIT%2CLT%2CLU%2CMT%2CNL%2CNO%2CPL%2CPT%2CRO%2CSE%2CSI%2CTR. [4] Hauschildt, Gwosć, Schirmer, Cras. „The Social Dimension Of Student Life In The European Higher Education Area In 2019.“ Eurostudent, https://www.eurostudent.eu/download_files/documents/Eurostudent_brochure_WEB.pdf, 14-16. [5] Háskólanám í hættu. Landssamtök íslenskra stúdenta, https://studentar.is/hsklamenntun-httu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hagsmunir stúdenta Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er útlegð á innleið? Reyn Alpha Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leiðsögundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Skólarnir lokaðir - myglan vinnur Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Sjá meira
Jóna er í BS-námi í hugbúnaðarverkfræði við Háskóla Íslands og stefnir á að ljúka því á tilsettum tíma, þ.e. þremur árum. Hún hefur alltaf búið á Akureyri en flutti á stúdentagarða í Reykjavík meðan á náminu stendur. Hún stundar líkamsrækt og spilar á selló auk þess að mæta reglulega í vísindaferðir og skemmtanir hjá nemendafélaginu sínu. Til að eiga í sig og á, vinnur hún með náminu þar sem námslánin duga naumlega fyrir leigunni. Alla jafna þarf hún bara að standa undir kostnaði á nauðsynjavörum, námsgögnum, tækjum sem hún þarf fyrir skólann, samgöngum og afþreyingu. Tökum nú saman hvernig Jóna þarf að ráðstafa tímanum sínum. Fullt BS-nám eru 30 einingar á misseri og hver eining er 25-30 klst. [1]. Misserið er 14 vikur, þá gerir það 55-65 klst. í námið á viku. Ef miðað er við að 100% vinna séu 40 klst. er Jóna því í 140-160% námi. Hún mætir um þrisvar sinnum á viku í ræktina sem gerir um 5 klst. á viku. Svo æfir hún sig á sellóið flesta daga sem gerir um 5 klst. í viku. Um helgar tekur hún vaktir sem gerir um 12 klst. á viku, þ.e. um 30% starfshlutfall. Athugum að hún er þá í 170% námi og starfi samanlagt ef við miðum við 40 klst. vinnuviku sem 100% starf. Meðaldagurinn hjá henni Jónu gæti því raðast einhvern veginn eins og á kökuritinu hér að neðan og raunverulegur frítími Jónu væri þá inni í liðnum „Annað“. Hér er ekki gert ráð fyrir nokkrum tíma í að elda, borða, þvo þvott, innkaup, læknisferðir, ferðast á milli staða og margt fleira sem fólk þarf að standa í. Varla neinn frítími hjá stúdentum Jóna er vissulega ímynduð en þetta endurspeglar raunveruleika meginþorra stúdenta og þær kröfur sem íslenskt háskólanám krefst af stúdentum sem það sækja. Staða Jónu er ágæt miðað við marga stúdenta en hvað ef Jóna væri á almennum leigumarkaði frekar en á stúdentagörðum? Hvað ef Jóna væri ekki með góða íslenskukunnáttu? Hvað ef eitthvað kæmi upp á í lífi Jónu? Hvað ef Jóna væri ekki á námslánum? Hvað ef Jóna væri einstætt foreldri? Kakan hennar myndi breytast töluvert við eitthvað af þessu og það er raunveruleiki margra stúdenta líka. Til dæmis er um þriðjungur stúdenta á Íslandi einnig foreldrar [2] en svo hátt hlutfall sést sjaldan í öðrum löndum [3]. Þessi staða er ekki algjörlega ómöguleg og jafnvel þótt brottfall úr íslenskum háskólum sé hátt þá tekst mörgum þetta. En hvernig? Sumir stúdentar búa í foreldrahúsum og sleppa við að vinna en fullt nám er þó enn þá um 150% starfshlutfall. Flestir stúdentar fórna hins vegar bara einhverju til þess að búa til frítíma. Jóna gæti til dæmis hætt í sellóinu og að mæta í ræktina. Hún gæti líka sleppt viðburðum og að taka þátt í félagslífinu. Sumir stúdentar bara vaka lengur til að ná að ljúka öllu. Það gefur þó auga leið að skortur á tíma bitnar á náminu. Margir stúdentar geti ekki bara sleppt öðrum skyldum í lífinu. Þeir stúdentar eiga í hættu á að ná ekki öllum sínum námskeiðum (áföngum) og að námið þeirra lengist eða þeir ná námskeiðum naumlega án þess að fá nægilega mikið út úr náminu. Við hljótum að vilja að stúdentar hér á landi geti fullnýtt námið og skilað sér út í samfélagið með verðmæta þekkingu. Þessi staða stúdenta gæti leitt af sér lengri skólagöngu með minni afköstum háskólastigsins. Stúdentar mega hvíla sig Það er sigur fyrir stúdenta, háskólana og samfélagið ef stúdentar fá nægan tíma til þess að sinna náminu. Háskólinn getur lagt fyrir námsefni sem stúdentar hafa möguleika á að sinna og stúdentar eiga meiri möguleika á að klára námið á tilsettum tíma. Hlutfall vinnandi stúdenta er mjög hátt í samanburði við önnur Evrópulönd, þ.e. um 70% og þrír af hverjum fjórum vinnandi stúdentum segjast ekki hafa efni á að vera í námi án þess að vinna [4]. Stúdentar hafa gagnrýnt hvernig kjör Menntasjóðs námsmanna duga ekki til [5] og leiguverð hefur hækkað talsvert. Þarna hefur yfirvöldum brugðist að styðja nægilega við stúdenta og þannig komið í veg fyrir að stúdentar nái að fullnýta námið sitt. Gjarnan eru próf og verkefni sett fyrir um helgar og seint á kvöldin. Þá kemur einnig fyrir að slíkt er sett fyrir með stuttum fyrirvara. Stúdentar verða að geta treyst á að þeir geti ráðstafað almennum frítíma eins og þeim sýnist, en sú er ekki raunin þegar það þykir sjálfsagt að stúdentar sinni náminu utan „hefðbundins vinnutíma“. Þetta getur háskólinn hjálpað við strax með því að afmarka hvenær stúdentar séu skyldugir til að sinna náminu eða að minnsta kosti tryggja að upplýsingar um það komi fram í námskeiðslýsingum. Ef þú ert kennari að lesa þetta þá getur þú til dæmis sleppt því að leggja fyrir próf á laugardögum og hugsað fyrir fram hvort ákveðinn skilafrestur á verkefni myndi þýða aukið álag um helgar og á kvöldin. En ef þú ert mögulega háskólaráðherra þá bið ég þig um að stuðla að bættri fjárhagsstöðu stúdenta svo þeir geti skilað sér með aukna þekkingu og hæfni út í samfélagið. Jóna hér að ofan á að eiga kost á að sinna öllum þeim verkefnum sem kennarar hennar leggja fyrir án þess að þurfa að gefa upp alla hamingju út skólagönguna. Höfundur er í málefnanefnd Röskvu. Heimildir: [1] European Commission. „ECTS Users’ Guide.“ Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2015, https://education.ec.europa.eu/sites/default/files/document-library-docs/ects-users-guide_en.pdf, 10. [2] Mennta- og menningarmálaráðuneytið. „Staða íslenskra háskólanema: Aðgengi, efnahagur og tækifæri til náms niðurstöður Eurostudent VI.“ Mennta- og menningarmálaráðuneytið, https://www.stjornarradid.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=2d86daef-4fb1-11e8-942b-005056bc530c, 3. [3] Eurostudent. „Students with children.“ Eurostudent Database, 2020, https://database.eurostudent.eu/drm2020j/?fg=all_students&e=child_dich&Curr=NCU&eust_nr=7&country_list=AT%2CCH%2CCZ%2CDK%2CEE%2CFI%2CFR%2CGE%2CHR%2CHU%2CIE%2CIS%2CIT%2CLT%2CLU%2CMT%2CNL%2CNO%2CPL%2CPT%2CRO%2CSE%2CSI%2CTR. [4] Hauschildt, Gwosć, Schirmer, Cras. „The Social Dimension Of Student Life In The European Higher Education Area In 2019.“ Eurostudent, https://www.eurostudent.eu/download_files/documents/Eurostudent_brochure_WEB.pdf, 14-16. [5] Háskólanám í hættu. Landssamtök íslenskra stúdenta, https://studentar.is/hsklamenntun-httu.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun
Skoðun Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Börn á flótta – nýtt líf, nýtt tungumál og nýtt tækifæri í íslenskum grunnskólum Friðþjófur Helgi Karlsson Skoðun