„Sjáðu mamma, þarna er fáninn okkar!“ Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar 21. ágúst 2023 13:32 Á ferð um landið í sumar tókum við fjölskyldan eftir regnbogagötum, gangbrautum og veggjum víða þar sem við komum. Í hvert einasta sinn bentu dætur mínar okkur mæðrunum á litina, stoltar og glaðar. Þær eru meðvitaðar um að okkar fjölskylda er aðeins öðruvísi en flestar aðrar fjölskyldur, enda þurfa þær að útskýra fyrir öllum nýjum vinum af hverju þær eiga tvær mömmur og hvernig þær sjálfar urðu til. Þær vita að við erum hinsegin fjölskylda og að regnbogafáninn er okkar tákn. Í kjölfar frétta um hatursglæpi á hinsegin dögum hafa ótalmargar athugasemdir birst sem réttlæta skemmdarverk á regnbogafánum með því að fólk sé nú hreinlega komið með nóg af öllum þessum sýnileika hinsegin fólks, öllum þessum fánum. Mig langar þess vegna að segja frá því hvers vegna þessi sýnilegi stuðningur skiptir máli. Þegar ég kom út úr skápnum sem tvíkynhneigð, árið 2008, fannst mér allt mögulegt. Heimurinn var á réttri leið, hvert þjóðríkið á fætur öðru leyfði samkynja hjónabönd og trans fólk steig í auknum mæli fram opinberlega. Fordómar fyrir fólki eins og mér voru á undanhaldi, það var algjörlega skýrt. Þegar ég gerðist fyrst sjálfboðaliði hjá Samtökunum ‘78 nokkrum árum síðar, snerist þátttaka mín raunar fyrst og fremst um að gefa til baka, að þakka fyrir mig. Ég hélt að baráttunni væri lokið. Það stingur svolítið núna að hugsa til þessara ára og gera mér grein fyrir því hversu mikil forréttindi það voru að koma út úr skápnum í andrúmslofti vonar. Andrúmsloftið hefur nefnilega breyst, þótt það taki kannski ekki allir eftir því. Fólk sem ekki fylgist sérstaklega með veit til dæmis ekki að í sumar voru ítalskar mæður sem ekki gengu sjálfar með börn sín sviptar lagalegum tengslum við þau. Fólk veit kannski ekki að hinsegin fólk og fjölskyldur flýja nú ákveðin ríki Bandaríkjanna vegna hryllilegrar löggjafar gegn trans fólki og að opinber andúð á trans fólki hefur almennt aukist í veldisvexti í löndunum í kringum okkur. Það tekur kannski ekki eftir því að vinnustaðurinn minn - Samtökin ‘78 - situr nú undir hótunum, stöðugri hatursorðræðu og lygum. Fólk jafnvel man ekki eftir því að mennirnir sem voru handteknir fyrir að skipuleggja hryðjuverk í fyrra veltu því fyrir sér hvernig best væri að myrða sem flest fólk í Gleðigöngunni. Það veit ekki hvaða áhrif hryðjuverkin í Osló í fyrra höfðu á hinsegin fólk á Íslandi og veit líklega almennt ekki hvaða áhrif hatursglæpir og hatursorðræða hafa á hópana sem verða fyrir þeim. Fólk er kannski ekki meðvitað um að mörg okkar upplifðu í fyrsta skipti ótta í Gleðigöngunni. Hatursglæpir búa til óþægilega óvissu um það hvort við séum örugg í okkar daglega lífi. Andrúmsloft undirliggjandi ótta tekur við af andrúmslofti vonar. Sýnileiki regnbogafánans er mikilvægt andsvar við þessu ástandi. Hann er stuðningsyfirlýsing íslensks samfélags við frelsi hinsegin fólks. Tilfinningin sem fylgir því að sjá regnbogafána blakta við hún fyrir utan hverja bygginguna á fætur annarri í byrjun ágúst er ólýsanleg. Það er eins og hjartað hitni örlítið og takist á loft inni í brjóstinu. Við sem erum hinsegin finnum fyrir því að við fáum kannski að tilheyra, sleppum andanum sem við vissum ekki að við héldum niðri. Við öðlumst smá aukið hugrekki, smá aukna trú á að allt verði í lagi. Sýnilegur stuðningur skiptir máli, hann færir okkur von og minnir okkur á það hversu langt við höfum þó náð. „Sjáðu mamma, þarna er fáninn okkar!“ Dætur mínar eru ennþá nægilega litlar til þess að verða ekki varar við opinbera umræðu og fréttir af hatursglæpum. En það á enginn að þurfa að útskýra fyrir barninu sínu að sumt fólk sé nú bara komið með svo yfirgengilega nóg af fólki eins og okkur að það finni hjá sér þörf til þess að eyðileggja fánann okkar. Það er ekki skiljanlegt og ekki á nokkurn hátt eðlilegt viðbragð við frelsi annars fólks. Regnbogafáninn táknar frelsi til að upplifa hamingju, burtséð frá því hvernig maður elskar, hvern maður elskar eða hver maður er. Fyrir mína fjölskyldu og margar aðrar er hann mikilvægt tákn þess að við séum örugg. Það er eitthvað sem er þess virði að standa vörð um. Höfundur er verkefnastjóri hjá Samtökunum ‘78. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg Þorvaldsdóttir Hinsegin Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Á ferð um landið í sumar tókum við fjölskyldan eftir regnbogagötum, gangbrautum og veggjum víða þar sem við komum. Í hvert einasta sinn bentu dætur mínar okkur mæðrunum á litina, stoltar og glaðar. Þær eru meðvitaðar um að okkar fjölskylda er aðeins öðruvísi en flestar aðrar fjölskyldur, enda þurfa þær að útskýra fyrir öllum nýjum vinum af hverju þær eiga tvær mömmur og hvernig þær sjálfar urðu til. Þær vita að við erum hinsegin fjölskylda og að regnbogafáninn er okkar tákn. Í kjölfar frétta um hatursglæpi á hinsegin dögum hafa ótalmargar athugasemdir birst sem réttlæta skemmdarverk á regnbogafánum með því að fólk sé nú hreinlega komið með nóg af öllum þessum sýnileika hinsegin fólks, öllum þessum fánum. Mig langar þess vegna að segja frá því hvers vegna þessi sýnilegi stuðningur skiptir máli. Þegar ég kom út úr skápnum sem tvíkynhneigð, árið 2008, fannst mér allt mögulegt. Heimurinn var á réttri leið, hvert þjóðríkið á fætur öðru leyfði samkynja hjónabönd og trans fólk steig í auknum mæli fram opinberlega. Fordómar fyrir fólki eins og mér voru á undanhaldi, það var algjörlega skýrt. Þegar ég gerðist fyrst sjálfboðaliði hjá Samtökunum ‘78 nokkrum árum síðar, snerist þátttaka mín raunar fyrst og fremst um að gefa til baka, að þakka fyrir mig. Ég hélt að baráttunni væri lokið. Það stingur svolítið núna að hugsa til þessara ára og gera mér grein fyrir því hversu mikil forréttindi það voru að koma út úr skápnum í andrúmslofti vonar. Andrúmsloftið hefur nefnilega breyst, þótt það taki kannski ekki allir eftir því. Fólk sem ekki fylgist sérstaklega með veit til dæmis ekki að í sumar voru ítalskar mæður sem ekki gengu sjálfar með börn sín sviptar lagalegum tengslum við þau. Fólk veit kannski ekki að hinsegin fólk og fjölskyldur flýja nú ákveðin ríki Bandaríkjanna vegna hryllilegrar löggjafar gegn trans fólki og að opinber andúð á trans fólki hefur almennt aukist í veldisvexti í löndunum í kringum okkur. Það tekur kannski ekki eftir því að vinnustaðurinn minn - Samtökin ‘78 - situr nú undir hótunum, stöðugri hatursorðræðu og lygum. Fólk jafnvel man ekki eftir því að mennirnir sem voru handteknir fyrir að skipuleggja hryðjuverk í fyrra veltu því fyrir sér hvernig best væri að myrða sem flest fólk í Gleðigöngunni. Það veit ekki hvaða áhrif hryðjuverkin í Osló í fyrra höfðu á hinsegin fólk á Íslandi og veit líklega almennt ekki hvaða áhrif hatursglæpir og hatursorðræða hafa á hópana sem verða fyrir þeim. Fólk er kannski ekki meðvitað um að mörg okkar upplifðu í fyrsta skipti ótta í Gleðigöngunni. Hatursglæpir búa til óþægilega óvissu um það hvort við séum örugg í okkar daglega lífi. Andrúmsloft undirliggjandi ótta tekur við af andrúmslofti vonar. Sýnileiki regnbogafánans er mikilvægt andsvar við þessu ástandi. Hann er stuðningsyfirlýsing íslensks samfélags við frelsi hinsegin fólks. Tilfinningin sem fylgir því að sjá regnbogafána blakta við hún fyrir utan hverja bygginguna á fætur annarri í byrjun ágúst er ólýsanleg. Það er eins og hjartað hitni örlítið og takist á loft inni í brjóstinu. Við sem erum hinsegin finnum fyrir því að við fáum kannski að tilheyra, sleppum andanum sem við vissum ekki að við héldum niðri. Við öðlumst smá aukið hugrekki, smá aukna trú á að allt verði í lagi. Sýnilegur stuðningur skiptir máli, hann færir okkur von og minnir okkur á það hversu langt við höfum þó náð. „Sjáðu mamma, þarna er fáninn okkar!“ Dætur mínar eru ennþá nægilega litlar til þess að verða ekki varar við opinbera umræðu og fréttir af hatursglæpum. En það á enginn að þurfa að útskýra fyrir barninu sínu að sumt fólk sé nú bara komið með svo yfirgengilega nóg af fólki eins og okkur að það finni hjá sér þörf til þess að eyðileggja fánann okkar. Það er ekki skiljanlegt og ekki á nokkurn hátt eðlilegt viðbragð við frelsi annars fólks. Regnbogafáninn táknar frelsi til að upplifa hamingju, burtséð frá því hvernig maður elskar, hvern maður elskar eða hver maður er. Fyrir mína fjölskyldu og margar aðrar er hann mikilvægt tákn þess að við séum örugg. Það er eitthvað sem er þess virði að standa vörð um. Höfundur er verkefnastjóri hjá Samtökunum ‘78.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun