Um blóðtökur úr fylfullum hryssum Guðrún Scheving Thorsteinsson, Rósa Líf Darradóttir, Barla Barandun, Meike E. Witt, Sabrina Gurtner og Ewald Isenbügel skrifa 11. ágúst 2023 11:01 Blóðtökur úr fylfullum hryssum hafa verið stundaðar á Íslandi um áratuga skeið. Tilgangur iðnaðarins er að framleiða hormónið PMSG sem notað er í kjötiðnaði erlendis til að auka frjósemi dýra umfram það sem náttúrulegt er. Iðnaðurinn hlaut mikla gagnrýni eftir að myndband af blóðtökum var birt árið 2021 af Tierschutzbund Zürich/Animal Welfare Foundation. Í kjölfarið var reglugerð 900/2022 sett, sem breytti því miður litlu sem engu fyrir dýrin. Í reglugerðinni er krafa um að hver starfsstöð skili skýrslu eftir ár hvert. Skýrslan á að innihalda upplýsingar um dauðsföll og veikindi dýranna í tengslum við blóðtökuna. Samtök um dýravelferð á Íslandi (SDÍ) óskuðu eftir þessum upplýsingum frá blóðtökuárinu 2022. Það tók MAST rúmlega hálft ár að veita upplýsingar þrátt fyrir fjölda ítrekana. Þegar svör loks bárust mátti sjá að dauðsföll hryssa tengd blóðtöku voru mun fleiri miðað við skráningar fyrri ára. Dýrin voru urðuð áður en dánarorsök var staðfest. Svo virðist sem Ísteka ákveði hvaða dauðsföll í stóðum megi rekja til blóðtökunnar. Af gögnunum má ráða að blóðtaka árið 2022 gekk illa og spunnust miklar umræður í fjölmiðlum í kjölfar þess. Málflutningur forsvarsmanna Ísteka og MAST er aðfinnsluverður og hér að neðan verður tæpt á því helsta. Vandi ÍstekaÍ viðtali við Arnþór Gunnlaugsson, framkvæmdastjóra Ísteka, gefur hann í skyn að dýraverndunarsamtök beri ábyrgð á því að Ísteka hafi árið 2022 þurft að ráða erlenda dýralækna eftir að innlendir dýralæknar hættu störfum í kjölfar umfjöllunar um blóðmerahald. Þar kom einnig fram að reynsluleysi þeirra væri ástæða fyrir auknum dauðsföllum. „Það er upphaf þessara vandræða. Við hefðum ekki þurft að ráða dýralækna sjálf nema af því að það varð skortur á dýralæknum, sem tengja má við þessi mál öll.“ Við vísum þessum athugasemdum Arnþórs til föðurhúsanna. Ísteka, eins og önnur fyrirtæki, ber ábyrgð á því að ráða hæft starfsfólk til að sinna þeim verkefnum sem því er falið. Við fögnum því að íslenskir dýralæknir séu að átta sig á því að blóðtaka úr fylfullum hryssum brýtur í bága við kröfur nútíma samfélags um velferð dýra. Niðurstaða ESA (EFTA Surveillance Authority) liggur fyrir. Íslensk stjórnvöld brjóta gegn reglum Evrópska efnahagssvæðisins um vernd dýra sem notuð eru í vísindaskyni og hafa ekki farið eftir alþjóðaskuldbindingum sínum um vernd og velferð dýra að mati ESA. Afar gagnrýnivert er að það virðist vera í höndum Ísteka að ákveða hvort dauði hryssa á tímabilinu tengist blóðtökunum eða ekki. Fyrirtækið getur þar með stýrt því hvaða dauðsföll eru tilkynnt til MAST sbr. ofangreint viðtal á RÚV: „Bóndi á bænum þar sem þrjár hryssur drápust í kjölfar blóðtöku tilkynnti einnig um fjórðu hryssuna. Ísteka hefur aftur á móti ekki verið tilbúið til að tengja það dauðsfall við blóðtöku. Arnþór segir ákveðin skilyrði um það hvernig slík atvik séu tilkynnt. [...] Við höfum alveg tekið gildar tilkynningar sem við fáum ekki fyrr en viku seinna, jafnvel tveimur vikum seinna. En eðli málsins samkvæmt er ekki hægt að senda inn tilkynningar löngu eftir tímabil eða blóðtöku viðkomandi grips. Við getum ekki verið ábyrg fyrir gripnum árið um kring. Bóndinn þarf að vera það.“ Vandi Ísteka stafar ekki síst af því að fyrirtækið fer langt fram úr alþjóðlegum leiðbeiningum varðandi það blóðmagn sem fjarlægja má úr hestum án þess að skaða þá. Erlendar leiðbeiningar Í vísindagrein Vilanova og félaga (2021) eru leiðbeiningar um það hámarks blóðrúmmál sem taka má úr hestum vegna annars yfirvofandi hættu á blóðþurrðarlosti. Hámarks ráðlögð blóðtaka er 7,5% af heildarblóðrúmmáli í endurteknum blóðtökum og 15% við staka blóðtöku. Á Íslandi er tekið allt að 18,5 % af heildarblóðrúmmáli vikulega í 8 vikur í röð úr fylfullum og mjólkandi hryssum með tilheyrandi hættu á blóðþurrðarlosti og blóðleysi. Greint er frá því í sömu grein að blóðtökur geta haft neikvæð áhrif á ónæmiskerfið: ”Although one study has demonstrated that larger volumes can be collected from horses without death (up to 25% of circulating blood volume), animals were reported to have significant signs of distress during the blood collection, including tachypnea, tachycardia, neck sweating, urination, and defecation, and heart and respiratory rates remained elevated for several hours after collections were complete. In this study, although many blood components, such as albumin, returned to pre-bleed levels within a few days of the bleed, total protein levels and, in particular, globulin levels required up to 31 days to recover to near pre-bleed levels. This suggests that routine collection of larger blood volumes than indicated in Table 1 may impair immunity of horses, which also could impact their overall health and well-being.” Krufning ekki gerðSöfnun blóðs til lyfjaframleiðslu er með engu móti sambærileg hefðbundnum landbúnaðargreinum. Hún krefst inngrips í æðakerfi lifandi dýra með tilheyrandi áhættu líkt og ESA, eftirlitsstofnun EFTA, hefur bent á. Mat ESA er að starfsemin heyri undir reglugerð um verndun dýra sem notuð eru í vísindaskyni 460/2017 vegna þessa. Í viðtali við Heimildina segir sérgreinadýralæknir MAST frá því huglæga mati sem notað er til að meta áhrif blóðtökunnar á dýrin. Engin lífsmörk eru tekin af hryssunum við blóðtöku, heldur er litið yfir hópinn og líðan dýranna metin út frá atferli þeirra eftir blóðtöku. Það er afar gagnrýnivert að eftirlitsaðili starfseminnar skuli telja þetta takmarkaða mat á heilsu og líðan dýranna viðunandi. Hryssurnar eru í hættu á blóðþurrðarlosti sem er lífshættulegt ástand. En einnig eru ýmis önnur veikindi og aðrar dánarorsakir mögulegar. Mikilvægt er að greina dánarorsök svo hægt sé að meta áhrif blóðtökunnar og fyrirbyggja frekari skaða ef hægt er. Því miður hefur MAST láðst að fara fram á krufningu hryssanna sem féllu vegna blóðtöku árið 2022, sbr. grein Heimildarinnar. Rannsóknir vantar Í þau 40 ár sem blóðtökur úr fylfullum merum hafa verið stundaðar á Íslandi hafa hvorki MAST né Ísteka lagt fram marktækar rannsóknir um áhrif blóðtökunnar á heilsu hryssanna. Engin gögn styðja það óheyrilega magn blóðs sem tekið er. Einu mælingar sem Ísteka og MAST hafa birt eru meðaltöl yfir hemoglóbíngildi (blóðrauðagildi) úr tæplega 2% úrtaki hryssanna á árunum 2011-2021. Þegar rýnt erí niðurstöður er ískyggilegt að sjá hversu margar hryssur liggja hættulega lágt í hemóglóbíni: 2 hryssur fari undir 6 g/dl 22 hryssur liggi á bilinu 6-7 g/dl 133 hryssur liggi á bilinu 7-8 g/dl 475 hryssur liggi einhvern tíma á bilinu 8-9 g/dl Ætla má að hryssur með svo lág hemóglóbín gildi þjáist verulega af völdum blóðleysis. Eðlileg gildi hrossa liggja milli 11 og 17 g/dl samkvæmt dýralæknisfræðum og ættu aldrei að fara undir 10 g/dl hjá fylfullum hryssum. Við streitu losar milta hesta mikið af rauðum blóðkornum. Ísteka framkvæmir hemóglóbín mælingar við blóðtöku. Streitan við blóðtöku getur haft áhrif á mælingar og niðurstöður mögulega falskt hækkaðar. Í grein Heimildarinnar er eins og áður segir vitnað í Sigríði Björnsdóttur sérgreinadýralækni hrossa hjá MAST: “Sigríður segir svo mikla blóðtöku mögulega vegna þess að hesturinn sé sérþróað hlaupadýr. Fráleitt sé að líkja blóðbúskap hrossa og manna saman. Hestar hafi varabirgðir af rauðum blóðkornum í milta sem svari til um 30 prósenta af heildar blóðmagni þeirra. Reiðhestar sem notaðir séu til hámarksafkasta nýti þetta. En blóðmerar séu úti í haga, éti bara og mjólki, líkt og Sigríður orðar það. „Það er ekki beinlínis verið að ríða á henni yfir Kjöl.“ Því sé hægt að taka svo mikið blóð úr þeim.“ Samskonar kenningu hefur sami sérgreinadýralæknir MAST einnig sett fram í skýrslu starfshóps um blóðmerahald. Samtök um dýravelferð á Íslandi hafa leitað álits hjá ýmsum aðilum, m.a. læknum manna og dýra varðandi þessa kenningu Sigríðar og enginn hefur getað staðfest réttmæti hennar. Vissulega er það rétt að milta hesta geymir varabirgðir af rauðum blóðkornum. Það gildir einnig um milta manna. Áætlað er að allt að 30% rauðra blóðkorna hestsins séu geymd í milta, hins vegar jafngildir það ekki 30% af heildarblóðrúmmáli hans.Í blóðtökunum á Íslandi er tekið allt að 18,5 % af heildarblóðrúmmáli vikulega í 8 vikur í röð. Seyting rauðra blóðkorna frá milta vegna blóðtaps bætir hryssunum ekki upp það mikla blóðvökvatap sem þær verða fyrir við blóðtökuna. Því er ekki hægt að halda því fram að losun þessara rauðu blóðkorna úr milta við blóðtöku minnki líkur á blóðþurrðarlosti eða öðrum veikindum tengdum blóðrúmmálstapi. Þar að auki tekur tíma að framleiða ný rauð blóðkorn og fylla á birgðirnar eftir að þær eru tæmdar. Birgðirnar gagnast því skammt í þeim endurteknu blóðtökum sem hryssurnar þurfa að þola. Samkvæmt okkar útreikningum eru þær uppurnar eftir aðeins tvær blóðtökur af þeim átta sem dýrin sæta. Mikilvægt að halda því til haga að hryssurnar eru fylfullar. Þær ættu við eðlilegar kringumstæður að vera að auka blóðrúmmál sitt. Þær eru einnig mjólkandi og sú framleiðsla er vökvakræf. Þær eru því enn viðkvæmari fyrir blóðtökum en hestar sem eru ekki í þessu líkamlega ástandi. Rík er ábyrgð MAST í þessu máli. Mikilvægt er að opinber stofnun eins og MAST byggi vinnulag sitt og ákvarðanir ávallt á traustum og gagnreyndum gögnum. Samtök um dýravelferð á Íslandi kröfðust skýringa á þessari umdeildu kenningu sérgreinadýralæknis MAST þann 25.júli síðastliðinn, en hafa enn ekki fengið svar við þeirri fyrirspurn. Guðrún Scheving Thorsteinsson, læknir, Samtök um dýravelferð á Íslandi Rósa Líf Darradóttir, læknir, í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi Prof. Dr. med. Vet. Ewald Isenbügel Barla Barandun, dýralæknir með sérhæfingu í hestalækningum Meike E. Witt, í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi Sabrina Gurtner, Tierschutzbund Zürich/Animal Welfare Foundation Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Dýraheilbrigði Dýr Blóðmerahald Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Afleiðingar verkfallsaðgerða á minnstu börnin - krafa um svör Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kolkrabbinn og fjármálafjötrar Íslands Ágústa Árnadóttir skrifar Sjá meira
Blóðtökur úr fylfullum hryssum hafa verið stundaðar á Íslandi um áratuga skeið. Tilgangur iðnaðarins er að framleiða hormónið PMSG sem notað er í kjötiðnaði erlendis til að auka frjósemi dýra umfram það sem náttúrulegt er. Iðnaðurinn hlaut mikla gagnrýni eftir að myndband af blóðtökum var birt árið 2021 af Tierschutzbund Zürich/Animal Welfare Foundation. Í kjölfarið var reglugerð 900/2022 sett, sem breytti því miður litlu sem engu fyrir dýrin. Í reglugerðinni er krafa um að hver starfsstöð skili skýrslu eftir ár hvert. Skýrslan á að innihalda upplýsingar um dauðsföll og veikindi dýranna í tengslum við blóðtökuna. Samtök um dýravelferð á Íslandi (SDÍ) óskuðu eftir þessum upplýsingum frá blóðtökuárinu 2022. Það tók MAST rúmlega hálft ár að veita upplýsingar þrátt fyrir fjölda ítrekana. Þegar svör loks bárust mátti sjá að dauðsföll hryssa tengd blóðtöku voru mun fleiri miðað við skráningar fyrri ára. Dýrin voru urðuð áður en dánarorsök var staðfest. Svo virðist sem Ísteka ákveði hvaða dauðsföll í stóðum megi rekja til blóðtökunnar. Af gögnunum má ráða að blóðtaka árið 2022 gekk illa og spunnust miklar umræður í fjölmiðlum í kjölfar þess. Málflutningur forsvarsmanna Ísteka og MAST er aðfinnsluverður og hér að neðan verður tæpt á því helsta. Vandi ÍstekaÍ viðtali við Arnþór Gunnlaugsson, framkvæmdastjóra Ísteka, gefur hann í skyn að dýraverndunarsamtök beri ábyrgð á því að Ísteka hafi árið 2022 þurft að ráða erlenda dýralækna eftir að innlendir dýralæknar hættu störfum í kjölfar umfjöllunar um blóðmerahald. Þar kom einnig fram að reynsluleysi þeirra væri ástæða fyrir auknum dauðsföllum. „Það er upphaf þessara vandræða. Við hefðum ekki þurft að ráða dýralækna sjálf nema af því að það varð skortur á dýralæknum, sem tengja má við þessi mál öll.“ Við vísum þessum athugasemdum Arnþórs til föðurhúsanna. Ísteka, eins og önnur fyrirtæki, ber ábyrgð á því að ráða hæft starfsfólk til að sinna þeim verkefnum sem því er falið. Við fögnum því að íslenskir dýralæknir séu að átta sig á því að blóðtaka úr fylfullum hryssum brýtur í bága við kröfur nútíma samfélags um velferð dýra. Niðurstaða ESA (EFTA Surveillance Authority) liggur fyrir. Íslensk stjórnvöld brjóta gegn reglum Evrópska efnahagssvæðisins um vernd dýra sem notuð eru í vísindaskyni og hafa ekki farið eftir alþjóðaskuldbindingum sínum um vernd og velferð dýra að mati ESA. Afar gagnrýnivert er að það virðist vera í höndum Ísteka að ákveða hvort dauði hryssa á tímabilinu tengist blóðtökunum eða ekki. Fyrirtækið getur þar með stýrt því hvaða dauðsföll eru tilkynnt til MAST sbr. ofangreint viðtal á RÚV: „Bóndi á bænum þar sem þrjár hryssur drápust í kjölfar blóðtöku tilkynnti einnig um fjórðu hryssuna. Ísteka hefur aftur á móti ekki verið tilbúið til að tengja það dauðsfall við blóðtöku. Arnþór segir ákveðin skilyrði um það hvernig slík atvik séu tilkynnt. [...] Við höfum alveg tekið gildar tilkynningar sem við fáum ekki fyrr en viku seinna, jafnvel tveimur vikum seinna. En eðli málsins samkvæmt er ekki hægt að senda inn tilkynningar löngu eftir tímabil eða blóðtöku viðkomandi grips. Við getum ekki verið ábyrg fyrir gripnum árið um kring. Bóndinn þarf að vera það.“ Vandi Ísteka stafar ekki síst af því að fyrirtækið fer langt fram úr alþjóðlegum leiðbeiningum varðandi það blóðmagn sem fjarlægja má úr hestum án þess að skaða þá. Erlendar leiðbeiningar Í vísindagrein Vilanova og félaga (2021) eru leiðbeiningar um það hámarks blóðrúmmál sem taka má úr hestum vegna annars yfirvofandi hættu á blóðþurrðarlosti. Hámarks ráðlögð blóðtaka er 7,5% af heildarblóðrúmmáli í endurteknum blóðtökum og 15% við staka blóðtöku. Á Íslandi er tekið allt að 18,5 % af heildarblóðrúmmáli vikulega í 8 vikur í röð úr fylfullum og mjólkandi hryssum með tilheyrandi hættu á blóðþurrðarlosti og blóðleysi. Greint er frá því í sömu grein að blóðtökur geta haft neikvæð áhrif á ónæmiskerfið: ”Although one study has demonstrated that larger volumes can be collected from horses without death (up to 25% of circulating blood volume), animals were reported to have significant signs of distress during the blood collection, including tachypnea, tachycardia, neck sweating, urination, and defecation, and heart and respiratory rates remained elevated for several hours after collections were complete. In this study, although many blood components, such as albumin, returned to pre-bleed levels within a few days of the bleed, total protein levels and, in particular, globulin levels required up to 31 days to recover to near pre-bleed levels. This suggests that routine collection of larger blood volumes than indicated in Table 1 may impair immunity of horses, which also could impact their overall health and well-being.” Krufning ekki gerðSöfnun blóðs til lyfjaframleiðslu er með engu móti sambærileg hefðbundnum landbúnaðargreinum. Hún krefst inngrips í æðakerfi lifandi dýra með tilheyrandi áhættu líkt og ESA, eftirlitsstofnun EFTA, hefur bent á. Mat ESA er að starfsemin heyri undir reglugerð um verndun dýra sem notuð eru í vísindaskyni 460/2017 vegna þessa. Í viðtali við Heimildina segir sérgreinadýralæknir MAST frá því huglæga mati sem notað er til að meta áhrif blóðtökunnar á dýrin. Engin lífsmörk eru tekin af hryssunum við blóðtöku, heldur er litið yfir hópinn og líðan dýranna metin út frá atferli þeirra eftir blóðtöku. Það er afar gagnrýnivert að eftirlitsaðili starfseminnar skuli telja þetta takmarkaða mat á heilsu og líðan dýranna viðunandi. Hryssurnar eru í hættu á blóðþurrðarlosti sem er lífshættulegt ástand. En einnig eru ýmis önnur veikindi og aðrar dánarorsakir mögulegar. Mikilvægt er að greina dánarorsök svo hægt sé að meta áhrif blóðtökunnar og fyrirbyggja frekari skaða ef hægt er. Því miður hefur MAST láðst að fara fram á krufningu hryssanna sem féllu vegna blóðtöku árið 2022, sbr. grein Heimildarinnar. Rannsóknir vantar Í þau 40 ár sem blóðtökur úr fylfullum merum hafa verið stundaðar á Íslandi hafa hvorki MAST né Ísteka lagt fram marktækar rannsóknir um áhrif blóðtökunnar á heilsu hryssanna. Engin gögn styðja það óheyrilega magn blóðs sem tekið er. Einu mælingar sem Ísteka og MAST hafa birt eru meðaltöl yfir hemoglóbíngildi (blóðrauðagildi) úr tæplega 2% úrtaki hryssanna á árunum 2011-2021. Þegar rýnt erí niðurstöður er ískyggilegt að sjá hversu margar hryssur liggja hættulega lágt í hemóglóbíni: 2 hryssur fari undir 6 g/dl 22 hryssur liggi á bilinu 6-7 g/dl 133 hryssur liggi á bilinu 7-8 g/dl 475 hryssur liggi einhvern tíma á bilinu 8-9 g/dl Ætla má að hryssur með svo lág hemóglóbín gildi þjáist verulega af völdum blóðleysis. Eðlileg gildi hrossa liggja milli 11 og 17 g/dl samkvæmt dýralæknisfræðum og ættu aldrei að fara undir 10 g/dl hjá fylfullum hryssum. Við streitu losar milta hesta mikið af rauðum blóðkornum. Ísteka framkvæmir hemóglóbín mælingar við blóðtöku. Streitan við blóðtöku getur haft áhrif á mælingar og niðurstöður mögulega falskt hækkaðar. Í grein Heimildarinnar er eins og áður segir vitnað í Sigríði Björnsdóttur sérgreinadýralækni hrossa hjá MAST: “Sigríður segir svo mikla blóðtöku mögulega vegna þess að hesturinn sé sérþróað hlaupadýr. Fráleitt sé að líkja blóðbúskap hrossa og manna saman. Hestar hafi varabirgðir af rauðum blóðkornum í milta sem svari til um 30 prósenta af heildar blóðmagni þeirra. Reiðhestar sem notaðir séu til hámarksafkasta nýti þetta. En blóðmerar séu úti í haga, éti bara og mjólki, líkt og Sigríður orðar það. „Það er ekki beinlínis verið að ríða á henni yfir Kjöl.“ Því sé hægt að taka svo mikið blóð úr þeim.“ Samskonar kenningu hefur sami sérgreinadýralæknir MAST einnig sett fram í skýrslu starfshóps um blóðmerahald. Samtök um dýravelferð á Íslandi hafa leitað álits hjá ýmsum aðilum, m.a. læknum manna og dýra varðandi þessa kenningu Sigríðar og enginn hefur getað staðfest réttmæti hennar. Vissulega er það rétt að milta hesta geymir varabirgðir af rauðum blóðkornum. Það gildir einnig um milta manna. Áætlað er að allt að 30% rauðra blóðkorna hestsins séu geymd í milta, hins vegar jafngildir það ekki 30% af heildarblóðrúmmáli hans.Í blóðtökunum á Íslandi er tekið allt að 18,5 % af heildarblóðrúmmáli vikulega í 8 vikur í röð. Seyting rauðra blóðkorna frá milta vegna blóðtaps bætir hryssunum ekki upp það mikla blóðvökvatap sem þær verða fyrir við blóðtökuna. Því er ekki hægt að halda því fram að losun þessara rauðu blóðkorna úr milta við blóðtöku minnki líkur á blóðþurrðarlosti eða öðrum veikindum tengdum blóðrúmmálstapi. Þar að auki tekur tíma að framleiða ný rauð blóðkorn og fylla á birgðirnar eftir að þær eru tæmdar. Birgðirnar gagnast því skammt í þeim endurteknu blóðtökum sem hryssurnar þurfa að þola. Samkvæmt okkar útreikningum eru þær uppurnar eftir aðeins tvær blóðtökur af þeim átta sem dýrin sæta. Mikilvægt að halda því til haga að hryssurnar eru fylfullar. Þær ættu við eðlilegar kringumstæður að vera að auka blóðrúmmál sitt. Þær eru einnig mjólkandi og sú framleiðsla er vökvakræf. Þær eru því enn viðkvæmari fyrir blóðtökum en hestar sem eru ekki í þessu líkamlega ástandi. Rík er ábyrgð MAST í þessu máli. Mikilvægt er að opinber stofnun eins og MAST byggi vinnulag sitt og ákvarðanir ávallt á traustum og gagnreyndum gögnum. Samtök um dýravelferð á Íslandi kröfðust skýringa á þessari umdeildu kenningu sérgreinadýralæknis MAST þann 25.júli síðastliðinn, en hafa enn ekki fengið svar við þeirri fyrirspurn. Guðrún Scheving Thorsteinsson, læknir, Samtök um dýravelferð á Íslandi Rósa Líf Darradóttir, læknir, í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi Prof. Dr. med. Vet. Ewald Isenbügel Barla Barandun, dýralæknir með sérhæfingu í hestalækningum Meike E. Witt, í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi Sabrina Gurtner, Tierschutzbund Zürich/Animal Welfare Foundation
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar