Sakar Þorgerði Katrínu um ítrekaðar rangfærslur Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 19. maí 2023 12:38 Formaður Viðreisnar segir kúabændur í spennitreyju en framkvæmdastjórinn sakar hana um rangfærslur. Vísir/Vilhelm Framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í landbúnaði segir umræðu um mjólkurverð á Íslandi einkennast af vanþekkingu, röngum tölum og jafnvel popúlisma. Hún segir formann Viðreisnar fara með endurteknar rangfærslur um málið. Mjólkurverð hafi hækkað minnst á Íslandi. Margrét Gísladóttir, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í landbúnaði, segir að svo virðist vera sem íslensk mjólkurframleiðsla sé gerð að sameiginlegum óvini í umræðunni, þrátt fyrir þá miklu hagræðingu sem núverandi fyrirkomulag hafi leitt af sér með bættum ávinningi til neytenda með lægra vöruverði og bænda með hærra afurðaverði. Margrét skrifar grein um málið á Vísi og er tilefnið pistill Þorgerðar Katrínar Gunnarsdóttur, formanns Viðreisnar, sem einnig birtist á Vísi þann 15. maí síðastliðinn. Þar gerði Þorgerður að umtalsefni frétt Ríkisútvarpsins af því að heildsöluverð á mjólkurafurðum hefði hækkað umfram verðbólgu undanfarin ár, á sama tíma og rekstrartekjur samvinnufélags mjólkurbænda hafi aukist um rúma fjóra milljarða króna. Segir bændur í spennitreyju Í grein sinni beinir Þorgerður spjótum sínum að verðlagsnefnd búvara sem Þorgerður segir að sé „ríkisrekin nefnd sem ákveður hvað Gunna og Jón borga fyrir mjólk og ost inn á heimilið.“ Þorgerður segir núverandi fyrirkomulag halda bændum föstum í kerfi þar sem þeir séu ofurseldir makindalegum milliliðum, þar sem ríkið skapi umgjörð sem svipti bændurna tækifæri á því að uppskera í samræmi við eigið erfiði. Þá gerir Þorgerður fjögurra milljarða hagnað Auðhumlu, móðurfélags Mjólkursamsölunnar jafnframt að umtalsefni og segir um methagnað að ræða. Þorgerður segir Auðhumlu einnig búa við þá hagfelldu miðstýringu að mjólkurverð sé ákveðið af hinu opinbera í gegnum verðlagsnefnd búvara þar sem Auðhumla hafi í gegnum Mjólkursamsöluna ein rétt á því að safna mjólk á Íslandi. „Íslenskur landbúnaður er framúrskarandi, en kerfið sem er sniðið utan um hann skeytir ekki um hagsmuni bænda né neytenda. Það eru milliliðir í einokunarstöðu sem tútna út á kostnað bænda og Gunnu og Jóns sem unnu sér fátt annað til saka en að versla í matinn.“ Segir um að ræða rangfærslur ofan á rangfærslur Framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í landbúnaði, Margrét Gísladóttir, segir grein Þorgerðar, gott dæmi um óvandað innlegg í umræðuna um mjólkurverð á Íslandi. Rangfærslurnar þar séu margar. Auðhumla hafi skilað hagnaði upp á 461 milljón krónur í fyrra sem hafi verið samdráttur um 50 prósent frá því á árinu áður. Þá sé það heldur ekki rétt sem Þorgerður haldi fram að Auðhumla hafi ein rétt á því að safna mjólk á Íslandi, öllum sé það frjálst en Auðhumlu beri skylda til að safna allri mjólk sem óskað sé eftir. Margrét segir fullyrðingar Þorgerðar um að verðlagsnefnd búvara sé ríkisrekin nefnd sem ákveðið hvað Gunna og Jón borgi fyrir mjólk og ost, einnig rangar. „Verðlagsnefnd ákveður vissulega heildsöluverð á ákveðnum mjólkurvörum, byggt á verðhækkunum til bænda og rekstrarkostnaði í mjólkuriðnaði, en svo er það smásalans að ákveða álagningu og þar með endanlegt útsöluverð vörunnar.“ Bændur selji vörur þegar á frjálsum markaði Þá vísar Margrét til orða Þorgerðar um það að hún og Viðreisn treysti bændum til að selja sínar vörur og keppa innbyrðis á grundvelli gæða, markaðssetningar, upprunamerkinga, afhendingaröryggis, framþróunar og annars sem hinn frjálsi markaður hefur í för með sér. „Það er reyndar nákvæmlega það sem bændur eru að gera með því að reka sameiginlega félag sitt Auðhumlu, sem á svo 80% í Mjólkursamsölunni á móti Kaupfélagi Skagfirðinga, sem m.a. skagfirskir kúabændur eru aðilar að.“ Þannig sé seint hægt að tala um Auðhumlu og Mjólkursamsöluna sem milliliði því þessi fyrirtæki eru í eigu bændanna sjálfra að sögn Margrétar. „Það er synd að fyrrum landbúnaðarráðherra þekki málin ekki betur en umrædd grein ber með sér.“ Segir verðlagsnefnd hafa haldið aftur af hækkunum Þá segir Margrét að það sé vissulega rétt að smásöluverð mjólkurvara hafi hækkað um 12,1 prósent síðastliðnu tólf mánuði á meðan verðbólga hérlendis sé 9,9 prósent. Hún segir að halda megi því fram að verðlagsnefnd búvara hafi haldið aftur af verðhækkunum á mjólk hérlendis. „Sé litið til tímabilsins frá ársbyrjun 2020 og til dagsins í dag hefur verð til mjólkurframleiðenda hér á landi hækkað um 34,7% á meðan verð til danskra mjólkurframleiðenda hefur hækkað um 80% á sama tíma, þrátt fyrir að bændur beggja landa glími við kostnaðarhækkanir sama eðlis. Þá er það líka staðreynd að hvergi innan ESB hafa mjólkurvörur hækkað minna en á Íslandi sl. 12 mánuði.“ Margrét segir verð á helstu aðföngum sem þurfi til mjólkurframleiðslu hafa hækkað langt umfram verðbólgu á Íslandi, sem skýri hækkanir á mjólkurvörum. „Og það eru þær kostnaðarverðshækkanir sem verðlagsnefnd tekur mið af við ákvörðun á verði til bænda og hafa þar af leiðandi áhrif á heildsöluverð mjólkurvara.“ Landbúnaður Verðlag Mest lesið Vogue og forsetafrúin kveiktu strax en íslenski vinnumarkaðurinn með hindranir Atvinnulíf „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Viðskipti innlent Ný útgáfa af konungi jeppans kominn til landsins Samstarf Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Viðskipti innlent Opna verslanir í Kringlunni á ný Viðskipti innlent Máttu ekki fullyrða að eldsneytið væri kolefnisjafnað Neytendur Vilja þvinga Google til að selja Chrome Viðskipti erlent Kristján ráðinn til Advania Viðskipti innlent Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Viðskipti innlent Inngildingin: „Íslenska töluð með hreim er samt íslenska“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Opna verslanir í Kringlunni á ný Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Kristján ráðinn til Advania Bein útsending: Raforkuöryggi, fyrir hverja? „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Vilja afnema álag á útsvar í Árborg á næsta ári Rekstur fríhafnarinnar seldur úr landi Vaxtalækkun gleðitíðindi en vextir ennþá „allt of háir“ Rannveig kveður: 124 fundir og „aldrei lognmolla“ Skýr merki um að verðbólga sé að hjaðna Ráðin framkvæmdastjórar hjá Sóltúni Krefst þess að Sorpa stofni hlutafélag Vaxtaákvörðun peningastefnunefndar rökstudd Tilkynnir um breytta vexti nokkrum mínútum eftir stýrivaxtalækkun Stýrivextir halda áfram að lækka Útboð SÍ stöðvað og Intuens fagnar sigri Samtökin '78 selja slotið Allir spá lægri vöxtum Grindvíkingar geta nú gerst „hollvinir“ seldra húsa sinna Samkaup koma inn á bókamarkaðinn með látum Rúnar nýr framkvæmdastjóri hjá Stólpum Gámum Bein útsending: Tillögur um tækifæri til viðskipta með kolefniseiningar Bein útsending: Grænt Ísland til framtíðar – Hver er leiðin áfram? Trausti nýr forstjóri og fimmtíu sagt upp hjá Controlant Uppsagnir hjá Controlant Guðmundi falið að bera ábyrgð á hugverkum Carbfix Vonar að íslenskir verktakar hafi enn áhuga á Grænlandi Kynna nýja samheitaorðbók sem samin er með hjálp gervigreindar Sjá meira
Margrét Gísladóttir, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í landbúnaði, segir að svo virðist vera sem íslensk mjólkurframleiðsla sé gerð að sameiginlegum óvini í umræðunni, þrátt fyrir þá miklu hagræðingu sem núverandi fyrirkomulag hafi leitt af sér með bættum ávinningi til neytenda með lægra vöruverði og bænda með hærra afurðaverði. Margrét skrifar grein um málið á Vísi og er tilefnið pistill Þorgerðar Katrínar Gunnarsdóttur, formanns Viðreisnar, sem einnig birtist á Vísi þann 15. maí síðastliðinn. Þar gerði Þorgerður að umtalsefni frétt Ríkisútvarpsins af því að heildsöluverð á mjólkurafurðum hefði hækkað umfram verðbólgu undanfarin ár, á sama tíma og rekstrartekjur samvinnufélags mjólkurbænda hafi aukist um rúma fjóra milljarða króna. Segir bændur í spennitreyju Í grein sinni beinir Þorgerður spjótum sínum að verðlagsnefnd búvara sem Þorgerður segir að sé „ríkisrekin nefnd sem ákveður hvað Gunna og Jón borga fyrir mjólk og ost inn á heimilið.“ Þorgerður segir núverandi fyrirkomulag halda bændum föstum í kerfi þar sem þeir séu ofurseldir makindalegum milliliðum, þar sem ríkið skapi umgjörð sem svipti bændurna tækifæri á því að uppskera í samræmi við eigið erfiði. Þá gerir Þorgerður fjögurra milljarða hagnað Auðhumlu, móðurfélags Mjólkursamsölunnar jafnframt að umtalsefni og segir um methagnað að ræða. Þorgerður segir Auðhumlu einnig búa við þá hagfelldu miðstýringu að mjólkurverð sé ákveðið af hinu opinbera í gegnum verðlagsnefnd búvara þar sem Auðhumla hafi í gegnum Mjólkursamsöluna ein rétt á því að safna mjólk á Íslandi. „Íslenskur landbúnaður er framúrskarandi, en kerfið sem er sniðið utan um hann skeytir ekki um hagsmuni bænda né neytenda. Það eru milliliðir í einokunarstöðu sem tútna út á kostnað bænda og Gunnu og Jóns sem unnu sér fátt annað til saka en að versla í matinn.“ Segir um að ræða rangfærslur ofan á rangfærslur Framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í landbúnaði, Margrét Gísladóttir, segir grein Þorgerðar, gott dæmi um óvandað innlegg í umræðuna um mjólkurverð á Íslandi. Rangfærslurnar þar séu margar. Auðhumla hafi skilað hagnaði upp á 461 milljón krónur í fyrra sem hafi verið samdráttur um 50 prósent frá því á árinu áður. Þá sé það heldur ekki rétt sem Þorgerður haldi fram að Auðhumla hafi ein rétt á því að safna mjólk á Íslandi, öllum sé það frjálst en Auðhumlu beri skylda til að safna allri mjólk sem óskað sé eftir. Margrét segir fullyrðingar Þorgerðar um að verðlagsnefnd búvara sé ríkisrekin nefnd sem ákveðið hvað Gunna og Jón borgi fyrir mjólk og ost, einnig rangar. „Verðlagsnefnd ákveður vissulega heildsöluverð á ákveðnum mjólkurvörum, byggt á verðhækkunum til bænda og rekstrarkostnaði í mjólkuriðnaði, en svo er það smásalans að ákveða álagningu og þar með endanlegt útsöluverð vörunnar.“ Bændur selji vörur þegar á frjálsum markaði Þá vísar Margrét til orða Þorgerðar um það að hún og Viðreisn treysti bændum til að selja sínar vörur og keppa innbyrðis á grundvelli gæða, markaðssetningar, upprunamerkinga, afhendingaröryggis, framþróunar og annars sem hinn frjálsi markaður hefur í för með sér. „Það er reyndar nákvæmlega það sem bændur eru að gera með því að reka sameiginlega félag sitt Auðhumlu, sem á svo 80% í Mjólkursamsölunni á móti Kaupfélagi Skagfirðinga, sem m.a. skagfirskir kúabændur eru aðilar að.“ Þannig sé seint hægt að tala um Auðhumlu og Mjólkursamsöluna sem milliliði því þessi fyrirtæki eru í eigu bændanna sjálfra að sögn Margrétar. „Það er synd að fyrrum landbúnaðarráðherra þekki málin ekki betur en umrædd grein ber með sér.“ Segir verðlagsnefnd hafa haldið aftur af hækkunum Þá segir Margrét að það sé vissulega rétt að smásöluverð mjólkurvara hafi hækkað um 12,1 prósent síðastliðnu tólf mánuði á meðan verðbólga hérlendis sé 9,9 prósent. Hún segir að halda megi því fram að verðlagsnefnd búvara hafi haldið aftur af verðhækkunum á mjólk hérlendis. „Sé litið til tímabilsins frá ársbyrjun 2020 og til dagsins í dag hefur verð til mjólkurframleiðenda hér á landi hækkað um 34,7% á meðan verð til danskra mjólkurframleiðenda hefur hækkað um 80% á sama tíma, þrátt fyrir að bændur beggja landa glími við kostnaðarhækkanir sama eðlis. Þá er það líka staðreynd að hvergi innan ESB hafa mjólkurvörur hækkað minna en á Íslandi sl. 12 mánuði.“ Margrét segir verð á helstu aðföngum sem þurfi til mjólkurframleiðslu hafa hækkað langt umfram verðbólgu á Íslandi, sem skýri hækkanir á mjólkurvörum. „Og það eru þær kostnaðarverðshækkanir sem verðlagsnefnd tekur mið af við ákvörðun á verði til bænda og hafa þar af leiðandi áhrif á heildsöluverð mjólkurvara.“
Landbúnaður Verðlag Mest lesið Vogue og forsetafrúin kveiktu strax en íslenski vinnumarkaðurinn með hindranir Atvinnulíf „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Viðskipti innlent Ný útgáfa af konungi jeppans kominn til landsins Samstarf Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Viðskipti innlent Opna verslanir í Kringlunni á ný Viðskipti innlent Máttu ekki fullyrða að eldsneytið væri kolefnisjafnað Neytendur Vilja þvinga Google til að selja Chrome Viðskipti erlent Kristján ráðinn til Advania Viðskipti innlent Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Viðskipti innlent Inngildingin: „Íslenska töluð með hreim er samt íslenska“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Bjarni ráðinn framkvæmdastjóri vinds og jarðvarma hjá Landsvirkjun Lækka innlánsvexti um heilt prósentustig Opna verslanir í Kringlunni á ný Nýtt veitingasvæði rís í Smáralind Kristján ráðinn til Advania Bein útsending: Raforkuöryggi, fyrir hverja? „Grindavíkuráhrifin“ að fjara út Vilja afnema álag á útsvar í Árborg á næsta ári Rekstur fríhafnarinnar seldur úr landi Vaxtalækkun gleðitíðindi en vextir ennþá „allt of háir“ Rannveig kveður: 124 fundir og „aldrei lognmolla“ Skýr merki um að verðbólga sé að hjaðna Ráðin framkvæmdastjórar hjá Sóltúni Krefst þess að Sorpa stofni hlutafélag Vaxtaákvörðun peningastefnunefndar rökstudd Tilkynnir um breytta vexti nokkrum mínútum eftir stýrivaxtalækkun Stýrivextir halda áfram að lækka Útboð SÍ stöðvað og Intuens fagnar sigri Samtökin '78 selja slotið Allir spá lægri vöxtum Grindvíkingar geta nú gerst „hollvinir“ seldra húsa sinna Samkaup koma inn á bókamarkaðinn með látum Rúnar nýr framkvæmdastjóri hjá Stólpum Gámum Bein útsending: Tillögur um tækifæri til viðskipta með kolefniseiningar Bein útsending: Grænt Ísland til framtíðar – Hver er leiðin áfram? Trausti nýr forstjóri og fimmtíu sagt upp hjá Controlant Uppsagnir hjá Controlant Guðmundi falið að bera ábyrgð á hugverkum Carbfix Vonar að íslenskir verktakar hafi enn áhuga á Grænlandi Kynna nýja samheitaorðbók sem samin er með hjálp gervigreindar Sjá meira