Af minkum og mönnum Rósa Líf Darradóttir skrifar 19. mars 2023 17:01 Þjóðsagan um minkinn Þegar ég var lítil var ég dauðhrædd um að mæta mink á förnum vegi. Ég var handviss um að þá væru dagar mínir taldir. Það gæti enginn lifað það af að mæta svo blóðþyrstu dýri. Svo kom að því, ég hitti mink. Hann minnti mig á kisuna mína en var helmingur af stærð hennar. Óttaslegin horfðumst við í augu og svo þaut hann í burtu. Ólíkt hræðslu minni þá var ótti hans við mig sannarlega réttmætur. Það er algengt að hafa falska staðalímynd í kollinum um dýr sem eru í földum iðnaði. Þessari fölsku staðalímynd er viðhaldið af vanþekkingu. Þessi vanþekking er framleiðendum dýranna í hag. Þetta sjáum við oft með fugla, svín og minka. Eftir því sem vanþekkingin er meiri því meira skeytingarleysi gagnvart meðferð þeirra. Þessi dýr eru stórkostleg en ekki heimsk eða óhrein. Minkurinn er ekki skrímsli sem heltekið er af drápslosta líkt og margir halda. Minkurinn er ekki skrímslið í þessari sögu. Atferli minka Minkar eru útsjónarsöm spendýr gædd miklum klifur- og sundhæfileikum. Þeir eru snjallir og skáka heimilisköttum í greind. Það er í eðli þeirra að busla í vatni, synda og tileinka sér óðul sem spanna 40 km svæði. Minkar geta synt á 6 metra dýpi, tekið 30 metra langa sundspretti og kafað í allt að 36 mínútur með stuttum hléum inni á milli. Líkt og kettir þá mala þeir þegar þeim líður vel. Þeir eru einfarar en hvolparnir halda sig hjá móður sinni fyrstu sex mánuðina þar til þeir eru tilbúnir að takast á við lífið á eigin spýtur. Það er mikil leikgleði í hvolpunum og ærslagangurinn minnir helst á kettlinga að leik. Minkar finna sér hentug greni þar sem þeir hvílast, fela matarafganga og þar sem að læðan annast afkvæmi sín. Hún gerir grenið notalegt með laufblöðum og feldi. Læðan annast afkvæmi sín af natni. Hún yfirgefur þá ekki fyrstu daga og vikur þar sem þeir fæðast nánast hárlausir og reiða sig á hlýju hennar. Læðan þarf því að veiða umfram þarfir sínar þegar kemur að goti og safnar upp matarbúri. Hún tryggir að hvolparnir borði fylli sína áður en hún sjálf borðar. @myshka_mink Minkur í búri Tilvera minka í loðdýraeldi á Íslandi er sú dapurlegasta sem hugsast getur. Frá fæðingu til dauðadags dvelur minkurinn í litlu og þröngu vírnetsbúri sem er 70 cm að lengd og 30 cm að breidd. Eina afþreying sem er í boði er ráfa í tilgangslausa hringi á þessu takmarkaða svæði. Minkurinn er um 45 cm að lengd og skottið 18 cm. Fætur hans fá aldrei að hvíla á öðru undirlagi en mjóum vírunum. Minkum er það eðlislægt að synda í vatni. Rannsókn sýnir að þegar þeir hafa ekki aðgang að vatni til að busla í veldur álíka streitu og þegar þeim er að neitað um fæðu. Dæmigerð hegðun dýra sem lokuð eru í búri er endurtekin sjálfskaðahegðun, t.d að bíta eigin húð eða naga í rimla búrsins. Allt einkenni sturlunar sem orsakast af endalausum leiða og ömurð. Þessi hörmulega tilvera endar svo á einkar ógeðfelldan og sársaukafullan hátt en minkum er troðið í lítinn kassa og þeir kæfðir til dauða með eiturgufum. Svona eru 90 þúsund hvolpar drepnir árlega á Íslandinu góða. Andrew Skowron Íslendingar eru eftirbátar Nú hafa 22 þjóðir bannað loðdýraeldi af dýravelferðarástæðum. Flestum er orðið ljóst hve grimmt það er að loka dýr í litlu búri ævilangt í lítilmannlegu tilgangsleysi. Þar að auki er iðnaðurinn skaðlegur umhverfi og heilsu. Aðspurð hyggst Matvælaráðherra ekki leggja til bann á loðdýraeldi en tekur fram að mikilvægt sé að gæta að velferð dýra og vísar ílög um það efni. Lögin sem kveða á um að dýr „geti sýnt sitt eðlilega atferli eins og frekast er unnt”. Því miður virðast þessi fínu lög vera upp á punt og ansi hentug í að grípa þegar ill meðferð dýra er til umræðu. Meðferð loðdýra er í hróplegri mótsögn við dýravelferðarlögin. Ekki horfa upp Fyrstu minkarnir voru fluttir inn 1931. Ári seinna hvatti náttúrufræðingurinn Guðmundur G. Bárðason landsmenn til að leggja niður loðdýrarækt. Ástæðan var áhættan að dýrin gætu komið sér fyrir í íslenskri náttúru með tilheyrandi röskun á vistkerfi. Þeir sem sáu atvinnutækifæri í að auka umsvif í búskapnum sögðu Guðmund ala á hjátrú þjóðar. Sama ár varð eitt helsta umhverfisslys í sögu Íslands þegar minkar sluppu úr búrum loðdýrabúa. Fyrir það hefur minkurinn sætt hatri og heift en iðnaðurinn hefur aldrei sætt ábyrgð vegna þessa. Þvert á móti fær iðnaðurinn að þrífast styrktur af almannafé. Hver er það sem er grimmur? Minkurinn á það til að veiða umfram þarfir sínar og þetta þykir vera dæmi um grimmd hans. Vitað er að þegar minkur er kunnugur staðháttum þá nýtir hann fæðulindir skynsamlega en aðkomuminkar eru líklegri til umframdrápa. Einfaldlega vegna þess að hann veit ekki hvenær næsta tækifæri verður til að næla sér í bráð. Það er hræsni að tala um grimmd í þessu samhengi. Maðurinn hendir nefnilega 18 milljörðum slátraðra landdýra á ári hverju. Fjórir af hverjum tíu fiskum sem veiddir eru enda í ruslinu. Maðurinn sem býr yfir getunni til að vega og meta afleiðingar gjörða sinna. Grimmd er að valda öðrum óþarfa skaða vitandi af annari og betri leið. Hugtakið á ekki við önnur dýr sem stjórnast af eðli og lifunarfærni sinni í villtri náttúrunni. Eitt er víst að ekkert annað dýr en maðurinn býr yfir svo martraðakenndri grimmd að telja sig eiga rétt á því loka dýr í litlum búrum og neita þeim um líf sem er virði að lifa til þess að klæðast húð þeirra. Tökum skref í rétta átt og hættum að leyfa slíkri grimmd að viðgangast á Íslandi.Samtök um dýravelferð á Íslandi skora á stjórnvöld að banna það dýraníð sem loðdýraeldi er. Skrifaðu undir áskorun hér. Höfundur er læknir og situr í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loðdýrarækt Dýr Mest lesið Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Þetta er tómarúmið ykkar Eva Dögg Jón Kaldal Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson Skoðun Halldór 29.06.2024 Halldór Skoðun Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Fölsk vernd fæðingarorlofslaga fyrir verðandi feður? Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Græn svæði Rúna Sif Stefánsdóttir skrifar Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Stór skref í átt að réttlæti Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ógreindir víkingar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisátak Reykjavíkur á fullu skriði Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ásmundar Einars barnamálaráðherra Brynjar Bragi Einarsson skrifar Skoðun Sjókvíeldi: aðför gegn náttúrunni Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Þarf heppni til að fæðingarorlof með fjölbura gangi upp? Margrét Finney Jónsdóttir skrifar Skoðun Árangursríkur þingvetur skilar samfélaginu í rétta átt Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Sjá meira
Þjóðsagan um minkinn Þegar ég var lítil var ég dauðhrædd um að mæta mink á förnum vegi. Ég var handviss um að þá væru dagar mínir taldir. Það gæti enginn lifað það af að mæta svo blóðþyrstu dýri. Svo kom að því, ég hitti mink. Hann minnti mig á kisuna mína en var helmingur af stærð hennar. Óttaslegin horfðumst við í augu og svo þaut hann í burtu. Ólíkt hræðslu minni þá var ótti hans við mig sannarlega réttmætur. Það er algengt að hafa falska staðalímynd í kollinum um dýr sem eru í földum iðnaði. Þessari fölsku staðalímynd er viðhaldið af vanþekkingu. Þessi vanþekking er framleiðendum dýranna í hag. Þetta sjáum við oft með fugla, svín og minka. Eftir því sem vanþekkingin er meiri því meira skeytingarleysi gagnvart meðferð þeirra. Þessi dýr eru stórkostleg en ekki heimsk eða óhrein. Minkurinn er ekki skrímsli sem heltekið er af drápslosta líkt og margir halda. Minkurinn er ekki skrímslið í þessari sögu. Atferli minka Minkar eru útsjónarsöm spendýr gædd miklum klifur- og sundhæfileikum. Þeir eru snjallir og skáka heimilisköttum í greind. Það er í eðli þeirra að busla í vatni, synda og tileinka sér óðul sem spanna 40 km svæði. Minkar geta synt á 6 metra dýpi, tekið 30 metra langa sundspretti og kafað í allt að 36 mínútur með stuttum hléum inni á milli. Líkt og kettir þá mala þeir þegar þeim líður vel. Þeir eru einfarar en hvolparnir halda sig hjá móður sinni fyrstu sex mánuðina þar til þeir eru tilbúnir að takast á við lífið á eigin spýtur. Það er mikil leikgleði í hvolpunum og ærslagangurinn minnir helst á kettlinga að leik. Minkar finna sér hentug greni þar sem þeir hvílast, fela matarafganga og þar sem að læðan annast afkvæmi sín. Hún gerir grenið notalegt með laufblöðum og feldi. Læðan annast afkvæmi sín af natni. Hún yfirgefur þá ekki fyrstu daga og vikur þar sem þeir fæðast nánast hárlausir og reiða sig á hlýju hennar. Læðan þarf því að veiða umfram þarfir sínar þegar kemur að goti og safnar upp matarbúri. Hún tryggir að hvolparnir borði fylli sína áður en hún sjálf borðar. @myshka_mink Minkur í búri Tilvera minka í loðdýraeldi á Íslandi er sú dapurlegasta sem hugsast getur. Frá fæðingu til dauðadags dvelur minkurinn í litlu og þröngu vírnetsbúri sem er 70 cm að lengd og 30 cm að breidd. Eina afþreying sem er í boði er ráfa í tilgangslausa hringi á þessu takmarkaða svæði. Minkurinn er um 45 cm að lengd og skottið 18 cm. Fætur hans fá aldrei að hvíla á öðru undirlagi en mjóum vírunum. Minkum er það eðlislægt að synda í vatni. Rannsókn sýnir að þegar þeir hafa ekki aðgang að vatni til að busla í veldur álíka streitu og þegar þeim er að neitað um fæðu. Dæmigerð hegðun dýra sem lokuð eru í búri er endurtekin sjálfskaðahegðun, t.d að bíta eigin húð eða naga í rimla búrsins. Allt einkenni sturlunar sem orsakast af endalausum leiða og ömurð. Þessi hörmulega tilvera endar svo á einkar ógeðfelldan og sársaukafullan hátt en minkum er troðið í lítinn kassa og þeir kæfðir til dauða með eiturgufum. Svona eru 90 þúsund hvolpar drepnir árlega á Íslandinu góða. Andrew Skowron Íslendingar eru eftirbátar Nú hafa 22 þjóðir bannað loðdýraeldi af dýravelferðarástæðum. Flestum er orðið ljóst hve grimmt það er að loka dýr í litlu búri ævilangt í lítilmannlegu tilgangsleysi. Þar að auki er iðnaðurinn skaðlegur umhverfi og heilsu. Aðspurð hyggst Matvælaráðherra ekki leggja til bann á loðdýraeldi en tekur fram að mikilvægt sé að gæta að velferð dýra og vísar ílög um það efni. Lögin sem kveða á um að dýr „geti sýnt sitt eðlilega atferli eins og frekast er unnt”. Því miður virðast þessi fínu lög vera upp á punt og ansi hentug í að grípa þegar ill meðferð dýra er til umræðu. Meðferð loðdýra er í hróplegri mótsögn við dýravelferðarlögin. Ekki horfa upp Fyrstu minkarnir voru fluttir inn 1931. Ári seinna hvatti náttúrufræðingurinn Guðmundur G. Bárðason landsmenn til að leggja niður loðdýrarækt. Ástæðan var áhættan að dýrin gætu komið sér fyrir í íslenskri náttúru með tilheyrandi röskun á vistkerfi. Þeir sem sáu atvinnutækifæri í að auka umsvif í búskapnum sögðu Guðmund ala á hjátrú þjóðar. Sama ár varð eitt helsta umhverfisslys í sögu Íslands þegar minkar sluppu úr búrum loðdýrabúa. Fyrir það hefur minkurinn sætt hatri og heift en iðnaðurinn hefur aldrei sætt ábyrgð vegna þessa. Þvert á móti fær iðnaðurinn að þrífast styrktur af almannafé. Hver er það sem er grimmur? Minkurinn á það til að veiða umfram þarfir sínar og þetta þykir vera dæmi um grimmd hans. Vitað er að þegar minkur er kunnugur staðháttum þá nýtir hann fæðulindir skynsamlega en aðkomuminkar eru líklegri til umframdrápa. Einfaldlega vegna þess að hann veit ekki hvenær næsta tækifæri verður til að næla sér í bráð. Það er hræsni að tala um grimmd í þessu samhengi. Maðurinn hendir nefnilega 18 milljörðum slátraðra landdýra á ári hverju. Fjórir af hverjum tíu fiskum sem veiddir eru enda í ruslinu. Maðurinn sem býr yfir getunni til að vega og meta afleiðingar gjörða sinna. Grimmd er að valda öðrum óþarfa skaða vitandi af annari og betri leið. Hugtakið á ekki við önnur dýr sem stjórnast af eðli og lifunarfærni sinni í villtri náttúrunni. Eitt er víst að ekkert annað dýr en maðurinn býr yfir svo martraðakenndri grimmd að telja sig eiga rétt á því loka dýr í litlum búrum og neita þeim um líf sem er virði að lifa til þess að klæðast húð þeirra. Tökum skref í rétta átt og hættum að leyfa slíkri grimmd að viðgangast á Íslandi.Samtök um dýravelferð á Íslandi skora á stjórnvöld að banna það dýraníð sem loðdýraeldi er. Skrifaðu undir áskorun hér. Höfundur er læknir og situr í stjórn Samtaka um dýravelferð á Íslandi.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun