Bjöguð heimsmynd Pútíns Finnur Th. Eiríksson skrifar 24. febrúar 2023 07:00 Í dag er ár liðið frá innrás Vladimírs Pútíns í Úkraínu. Tæplega nítján þúsund almennra borgara hafa fallið.Yfir átta milljón flóttamanna eru á vergangi í Evrópu og heimili margra þeirra eru rústir einar.Breið samstaða Vesturlanda með Úkraínu er aðdáunarverð. Það er brýn nauðsyn að svara neyðarkalli úkraínsku þjóðarinnar. Engu að síður hefur ekki tekist að sannfæra alla um nauðsyn þess. Það vekur furðu mína að sjá Vesturlandabúa sem taka upp hanskann fyrir Pútín. Umræddir aðilar virðast hafa heldur lítið álit á eigin heimshluta og kvarta gjarnan undan vestrænni siðferðishnignun og skorti á tjáningarfrelsi. Vissulega eru Vesturlönd langt frá því að vera fullkomin. En hallist maður á sveif með Pútín hefur maður farið úr öskunni í eldinn. Það verður seint sagt að Pútín sé siðvandur málsvari tjáningarfrelsisins. Hann hefur stungið blaðamönnum í fangelsi, staðið fyrir ofsóknum gegn minnihlutahópum, látið eitra fyrir pólitískum andstæðingum sínum og bannað stjórnmálasamtök þeirra. Andvestrænar hugmyndir Völd Pútíns eru afar mikil og auðvitað mun hann ekki afsala sér þeim sjálfviljugur. Af þeim sökum lítur hann á lýðræðishefð Vesturlanda sem mikla ógn. Hann á einnig fjölda samlanda sem hafa horn í síðu Vesturlanda. Í Rússlandi hefur myndast frjór jarðvegur fyrir hugmyndir sem hafa skýr tengsl við rússneska yfirburðahyggju. Þar má til dæmis nefna undarlega kenningu þess efnis að rússneska sé í raun upprunalegt tungumál mannkyns. Önnur kenning af sama meiði er jafnvel enn undarlegri. Helsti talsmaður hennar er stærðfræðingurinn Anatoly Fomenko. Inntak kenningarinnar er að vestrænir sagnfræðingar hafi í meginatriðum skáldað mannkynssöguna. Fomenko heldur því fram að saga mannkyns hafi að mestu leyti átt sér stað í Rússlandi og grannríkjum þess. Auk þess fullyrðir hann að mannkynssagan nái einungis eitt þúsund ár aftur í tímann, heppilega um það leyti sem Rússar birtast fyrst í sagnfræðiheimildum. Ég endurtek: Samkvæmt kenningu Fomenkos átti öll mannkynssagan sér stað á einungis þúsund árum! Það þarf vart að taka fram að kenning Fomenkos byggir á falsvísindalegum rökum. Niðurstaðan er fyrir fram gefin og Fomenko notar rangtúlkuð, fölsuð og afbökuð sönnunargögn henni til stuðnings. Það er vissulega ómögulegt að fullyrða nokkuð um fjölda þeirra sem trúa þessari kenningu en eitt er víst, bækur Fomenkos hafa selst í milljónum eintaka. Að lokum má nefna eina kenningu til viðbótar sem endurspeglar rússneska yfirburðahyggju. Pútín og flokksbræður hans eru þeirrar skoðunar að Rússar séu „þríein þjóð“. Nánar tiltekið, að Úkraínumenn og Belarúsar séu ekki raunverulegar þjóðir, heldur nokkurs konar viðhengi við rússnesku þjóðina. Hugmyndin felur í sér skýra höfnun á sjálfsákvörðunarrétti Úkraínumanna og Belarúsa. Það er því lítil furða að Úkraínumenn hafi snúið baki við Pútín og stuðningsmönnum hans. Afnasistavæðing Pútín hefur ítrekað haft orð á því að markmið hans sé að „afnasistavæða“ Úkraínu. Þessi orðræða hefur raunar verið helsta átylla hans fyrir innrásarstríðinu. Þótt uppgangur nýnasisma í Evrópu sé vissulega áhyggjuefni kemur gagnrýni Pútíns úr hörðustu átt. Líkt og áður kom fram aðhyllist hann rússneska yfirburðahyggju. Hann hefur auk þess náin tengsl við hina alræmdu Wagner-herdeild (nefnd í höfuðið á eftirlætistónskáldi Hitlers) og hefur miklar mætur á þekktum öfgasinnuðum Gyðingahatara. Auðvitað er nýnasismi vandamál sem þarf að takast á við en væri þá ekki tilvalið að afnasistavæða Rússland áður en lengra er haldið? Lokaorð Nú gæti einhver sagt að það sé engin nýlunda að einræðisherra viðri ógeðfelldar skoðanir og taki siðlausar ákvarðanir. En Pútín hefur gengið lengra en nokkur einræðisherra í langan tíma. Hann hefur í raun gert Rússland útlægt í samfélagi þjóða. Tvö atriði ráða þar mestu. Í fyrsta lagi hefur Pútín innlimað yfirráðasvæði fullvalda ríkis. Í öðru lagi hefur hann hótað að beita kjarnavopnum. Ef alþjóðasamfélagið kæmi Pútín upp með þessa hegðun gæfi það stórhættulegt fordæmi. Það myndi greiða leiðina fyrir Kína, Íran og önnur alræðisríki að gera innrás í eigin grannríki. Með öryggi heimsbyggðarinnar að leiðarljósi er því algjört forgangsatriði að setja Pútín stólinn fyrir dyrnar. Höfundur er áhugamaður um alþjóðamál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Finnur Thorlacius Eiríksson Innrás Rússa í Úkraínu Mest lesið Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson Skoðun Skoðun Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Sjá meira
Í dag er ár liðið frá innrás Vladimírs Pútíns í Úkraínu. Tæplega nítján þúsund almennra borgara hafa fallið.Yfir átta milljón flóttamanna eru á vergangi í Evrópu og heimili margra þeirra eru rústir einar.Breið samstaða Vesturlanda með Úkraínu er aðdáunarverð. Það er brýn nauðsyn að svara neyðarkalli úkraínsku þjóðarinnar. Engu að síður hefur ekki tekist að sannfæra alla um nauðsyn þess. Það vekur furðu mína að sjá Vesturlandabúa sem taka upp hanskann fyrir Pútín. Umræddir aðilar virðast hafa heldur lítið álit á eigin heimshluta og kvarta gjarnan undan vestrænni siðferðishnignun og skorti á tjáningarfrelsi. Vissulega eru Vesturlönd langt frá því að vera fullkomin. En hallist maður á sveif með Pútín hefur maður farið úr öskunni í eldinn. Það verður seint sagt að Pútín sé siðvandur málsvari tjáningarfrelsisins. Hann hefur stungið blaðamönnum í fangelsi, staðið fyrir ofsóknum gegn minnihlutahópum, látið eitra fyrir pólitískum andstæðingum sínum og bannað stjórnmálasamtök þeirra. Andvestrænar hugmyndir Völd Pútíns eru afar mikil og auðvitað mun hann ekki afsala sér þeim sjálfviljugur. Af þeim sökum lítur hann á lýðræðishefð Vesturlanda sem mikla ógn. Hann á einnig fjölda samlanda sem hafa horn í síðu Vesturlanda. Í Rússlandi hefur myndast frjór jarðvegur fyrir hugmyndir sem hafa skýr tengsl við rússneska yfirburðahyggju. Þar má til dæmis nefna undarlega kenningu þess efnis að rússneska sé í raun upprunalegt tungumál mannkyns. Önnur kenning af sama meiði er jafnvel enn undarlegri. Helsti talsmaður hennar er stærðfræðingurinn Anatoly Fomenko. Inntak kenningarinnar er að vestrænir sagnfræðingar hafi í meginatriðum skáldað mannkynssöguna. Fomenko heldur því fram að saga mannkyns hafi að mestu leyti átt sér stað í Rússlandi og grannríkjum þess. Auk þess fullyrðir hann að mannkynssagan nái einungis eitt þúsund ár aftur í tímann, heppilega um það leyti sem Rússar birtast fyrst í sagnfræðiheimildum. Ég endurtek: Samkvæmt kenningu Fomenkos átti öll mannkynssagan sér stað á einungis þúsund árum! Það þarf vart að taka fram að kenning Fomenkos byggir á falsvísindalegum rökum. Niðurstaðan er fyrir fram gefin og Fomenko notar rangtúlkuð, fölsuð og afbökuð sönnunargögn henni til stuðnings. Það er vissulega ómögulegt að fullyrða nokkuð um fjölda þeirra sem trúa þessari kenningu en eitt er víst, bækur Fomenkos hafa selst í milljónum eintaka. Að lokum má nefna eina kenningu til viðbótar sem endurspeglar rússneska yfirburðahyggju. Pútín og flokksbræður hans eru þeirrar skoðunar að Rússar séu „þríein þjóð“. Nánar tiltekið, að Úkraínumenn og Belarúsar séu ekki raunverulegar þjóðir, heldur nokkurs konar viðhengi við rússnesku þjóðina. Hugmyndin felur í sér skýra höfnun á sjálfsákvörðunarrétti Úkraínumanna og Belarúsa. Það er því lítil furða að Úkraínumenn hafi snúið baki við Pútín og stuðningsmönnum hans. Afnasistavæðing Pútín hefur ítrekað haft orð á því að markmið hans sé að „afnasistavæða“ Úkraínu. Þessi orðræða hefur raunar verið helsta átylla hans fyrir innrásarstríðinu. Þótt uppgangur nýnasisma í Evrópu sé vissulega áhyggjuefni kemur gagnrýni Pútíns úr hörðustu átt. Líkt og áður kom fram aðhyllist hann rússneska yfirburðahyggju. Hann hefur auk þess náin tengsl við hina alræmdu Wagner-herdeild (nefnd í höfuðið á eftirlætistónskáldi Hitlers) og hefur miklar mætur á þekktum öfgasinnuðum Gyðingahatara. Auðvitað er nýnasismi vandamál sem þarf að takast á við en væri þá ekki tilvalið að afnasistavæða Rússland áður en lengra er haldið? Lokaorð Nú gæti einhver sagt að það sé engin nýlunda að einræðisherra viðri ógeðfelldar skoðanir og taki siðlausar ákvarðanir. En Pútín hefur gengið lengra en nokkur einræðisherra í langan tíma. Hann hefur í raun gert Rússland útlægt í samfélagi þjóða. Tvö atriði ráða þar mestu. Í fyrsta lagi hefur Pútín innlimað yfirráðasvæði fullvalda ríkis. Í öðru lagi hefur hann hótað að beita kjarnavopnum. Ef alþjóðasamfélagið kæmi Pútín upp með þessa hegðun gæfi það stórhættulegt fordæmi. Það myndi greiða leiðina fyrir Kína, Íran og önnur alræðisríki að gera innrás í eigin grannríki. Með öryggi heimsbyggðarinnar að leiðarljósi er því algjört forgangsatriði að setja Pútín stólinn fyrir dyrnar. Höfundur er áhugamaður um alþjóðamál.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun