Forsvarsmenn félaganna staðfesta þetta í samtali við Innherja. Félag Guðbjargar keypti í útboðinu, eins og kom fram á lista sem fjármálaráðuneytið birti yfir alla fjárfesta sem tóku þátt, fyrir samtals 468 milljónir króna en félag Þorsteins Más, sem jafnframt er í eigu fyrrverandi eiginkonu hans, fjárfesti fyrir tæplega 300 milljónir. Kaup félaganna, sem voru í báðum tilfellum gerð í gegnum framvirka samninga hjá bönkum, jafngiltu samanlagt rúmlega 0,3 prósenta eignarhlut í Íslandsbanka.
Það sama á við um tvö félög í eigu Þórðar Más Jóhannessonar, fyrrverandi stjórnarformanns Festar, sem keyptu í útboðinu fyrir um 108 milljónir króna. Í samtali við Innherja staðfestir Þórður Már að hann hafi ekki selt eitt einasta af þeim bréfum sem félögum í hans eigu var úthlutað til að kaupa í hinu lokaða hlutafjárútboði þar sem ríkissjóður seldi 22,5 prósenta hlut fyrir samtals tæplega 53 milljarða.
Fram kom í frétt Kjarnans í gær, sem var sögð byggjast á samanburði á hluthafalista Íslandsbanka fyrir útboðið og eins hann leit út í byrjun vikunnar, að alls 132 þeirra 207 fjárfesta sem tóku þátt í útboðinu hafi á því tímabili selt sig niður að einhverju eða öllu leyti. Á meðal þeirra fjárfesta sem sagði í frétt Kjarnans að væru ekki lengur skráðir fyrir hlutum í Íslandsbanka voru fyrrnefnd félög í eigu Þorsteins Más, Guðbjargar og Þórðar Más. Þá kom jafnframt að sama ætti við um aðra stærri fjárfesta, sem hefðu keypt í útboðinu fyrir nokkur hundruð milljónir, eins og meðal annars tvö félög í eigu bræðranna Ágúst og Lýðs Guðmundssonar, oftast kenndir við Bakkavör, félag í eigu Pálma Haraldssonar, og fjárfestingafélagið Stoðir.
Öll eiga þessi félög það hins vegar sammerkt að hafa fjárfest í útboðinu í gegnum framvirka samninga hjá sínum viðskiptabönkum og þar af leiðandi birtust þau aldrei á hluthafalista Íslandsbankans eftir að útboðinu lauk heldur eru þeir eignarhlutir skráðir á viðkomandi banka og í vörslu þeirra.
Samkvæmt heimildum Innherja hafa félögin Frigus fjárfestingar og Frigus II, sem eru í eigu bræðranna Ágústs og Lýðs, minnkað við hlut sinn í Íslandsbanka eftir útboðið en eiga eftir sem áður enn megnið af þeim bréfum sem þau keyptu fyrir samtals um 470 milljónir í útboðinu. Ekki hafa fengist staðfestar upplýsingar um hvort fjárfestingafélagið Sólvöllur, sem er í eigu Pálma Haraldssonar og keypti fyrir 225 milljónir, hafi selt eða minnkað við hlut sinn í bankanum. Stoðir tjá sig ekki um stöðu sína í framvirkum samningum í einstökum skráðum fyrirtækjum og hvort það hafi selt – eða bætt við sig – í þeim en fjárfestingafélagið keypti í útboði Íslandsbanka fyrir 175 milljónir.
Keyptu í gegnum framvirka samninga hjá bönkum
Útilokað er að fullyrða með mikilli vissu um það hversu margir af þeim samtals 207 fjárfestum sem tóku þátt í útboðinu séu búnir að selja öll sín bréf eða stóran hluta þeirra frá því að það kláraðist. Stór hópur íslenskra eignarhaldsfélaga og einkafjárfesta keypti í Íslandsbankaútboðinu – fjöldi einkafjárfesta var 140 talsins – með fjármögnun frá bönkum, öðrum en Íslandsbanka sjálfum sem er óheimilt að veita lán fyrir kaupum á bréfum í eigin félagi, í gegnum framvirka samninga.
Í dag eiga Arion banki, Landsbankinn og Kvika banki samanlagt um 4,3 prósenta hlut í Íslandsbanka, eða sem jafngildir um 11 milljörðum að markaðsvirði. Fullyrða má að þeir eignarhlutir komi einkum til vegna framvirkra samninga sem bankarnir gerðu við fjölmarga viðskiptavini sína í tengslum við útboðið en auk þess er um að ræða hluti sem eru á veltubók sömu viðskiptabanka.
Listi yfir alla hluthafa Íslandsbanka 30. mars síðastliðinn, sem Innherji hefur séð og áður fjallað um, tveimur dögum eftir að uppgjör viðskipta vegna útboðsins fór fram sýndi bersýnilega að aðeins lítill hluti þeirra fjárfestingafélaga og einkafjárfesta sem tóku þátt gerðu það undir eigin nafni heldur var að stórum hluta um að ræða kaup í gegnum framvirka samninga. Mikill fjöldi þeirra fjárfesta, sem nokkrum dögum síðar komu fram á lista fjármálaráðuneytisins yfir alla þátttakendur í útboðinu, var því ekki að finna á listanum eftir að útboðinu lauk. Það að sömu félög og fjárfestar sjáist ekki á hluthafalista Íslandsbanka í dag segir þess vegna ekkert til um hvort þeir séu búnir að selja öll sín bréf – eða hluta þeirra – í bankanum.
Verðið í útboði Bankasýslunnar var ákvarðað 117 krónur á hlut. Það var 4 prósentum lægra en lokaverð síðasta viðskiptadags og í takt við það sem búast mátti við þegar jafn stór hlutur er seldur með hröðuðu tilboðsfyrirkomulagi á markaði. Í dag stendur gengið í 127 krónum á hlut og hefur því hækkað um liðlega átta prósent.
Mikil velta hefur verið með bréf Íslandsbanka frá því að útboðinu lauk 23. mars síðastliðinn og nemur hún frá þeim tíma samtals um 20 milljörðum. Á meðal þeirra fjárfesta sem hafa selt stóran hluta þeirra bréfa sem þeim var úthlutað í útboðinu, eins og fram kemur í fyrrnefndri frétt Kjarnans, eru nokkrir erlendir fjárfestingasjóðir en þeir keyptu fyrir samtals um 8 milljarða, eða alls 15 prósent þeirrar fjárhæðar sem ríkið seldi. Þá er ljóst að eitthvað hefur verið um að fjárfestingafélög og einkafjárfestar hafi losað um hluta bréfa sinn í bankanum, meðal annars minni fjárfestar, en á móti hafa stofnanafjárfestar, eins og lífeyrissjóðir, verið að byggja upp stærri stöðu í Íslandsbanka.
Úthlutanir til lífeyrissjóða námu að jafnaði um 40 prósent af þeirri upphæð sem þeir skráðu sig fyrir í útboðinu en líta verður til þess að lífeyrissjóðir sækjast eftir því að kaupa mun stærri hlut í krónum talið en flestir aðrir sem skiluðu inn tilboðum. Samanlagður eignarhlutur íslenskra lífeyrissjóða í dag, eftir uppkaup þeirra á bréfum að undanförnu, er farinn að nálgast tæplega 30 prósent. Íslenska ríkið er eftir sem áður langsamlega stærsti eigandi bankans með 42,5 prósenta eignarhlut sem er í dag metinn á um 109 milljarða króna.
Meginþorri eignarhaldsfélaga og fjársterkra einstaklinga, sem voru metnir langtímafjárfestar af hálfu Bankasýslunnar, fengu úthlutað bréfum í bankanum sem nam yfir 40 prósentum af þeirri upphæð sem þeir skráðu sig fyrir. Það sama átti við um verðbréfasjóði og tryggingafélög.
Tilboðsgjafar sem voru metnir skammtímafjárfestar, eins og meðal annars svonefndir spákaupmenn og fjárfestingarsjóðir sem notast við mikla skuldsetningu í kaupum sínum á hlutabréfamarkaði, þurftu að sæta umtalsvert meiri skerðingum en aðrir fjárfestar og fengu að jafnaði úthlutað til sínum bréfum sem námu um 15 prósentum af þeirri fjárhæð sem þeir óskuðu eftir.
Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins (LSR), stærsti lífeyrissjóður landsins, hefur verið afar umfangsmikill kaupandi á eftirmarkaði með bréf í Íslandsbanka í kjölfar útboðs Bankasýslunnar, eins og Innherji hefur áður fjallað um. Hefur sjóðurinn á þeim tíma bætt við sig sem nemur 1,4 prósenta eignarhlut sem er stærri hlutur en hann fékk úthlutað í útboðinu.
Samtals hefur lífeyrisjóðurinn á innan við þremur vikum keypt 28 milljónir hluta að nafnverði – hann á núna 132,6 milljónir hluta – og er í dag langsamlega næst stærsti hluthafi Íslandsbanka með 6,63 prósenta hlut. Miðað við meðalgengi hlutabréfa frá því að útboðinu lauk 23. mars síðastliðinn, sem hefur verið um 127 krónur á hlut, má ætla að LSR hafi bætt við sig bréfum fyrir samanlagt nærri 3,6 milljarða króna á tímabilinu.
Mikill styr hefur staðið um söluferlið á Íslandsbanka og hafa sumir stjórnarþingmenn VG sagt gagnrýnivert hvernig Bankasýslan hafi haldið á málum við sölu á 22,5 prósenta hlut ríkisins og að auðveldara verði að endurheimta traust almennings ef stjórn og forstjóri stofnunarinnar myndu víkja.
Á meðal þeirra sem keyptu voru samtals 140 innlendir einkafjárfestar fyrir samanlagt 16 milljarða króna, eða tæplega 31 prósent þeirrar fjárhæðar sem ríkissjóður seldi. Þeir einkafjárfestar sem keyptu fyrir minna en 30 milljónir króna voru 59 talsins en í þeim hópi voru starfsmenn fjármálafyrirtækja sem voru söluráðgjafar við útboðið, meðal annars sem störfuðu í verðbréfamiðlun Íslandsbanka sem var einn umsjónaraðila útboðsins.
Ríkisendurskoðun hefur fallist á beiðni Bjarna Benediktssonar fjármálaráðherra að gera úttekt á söluferli Íslandsbanka og er niðurstöðu hennar að vænta í júní. Bankasýsla ríkisins, sem sá um framkvæmd sölunnar fyrir hönd ríkissjóðs, hefur gefið út yfirlýsingu þar sem öllum sjónarmiðum um að lög kunni að hafa verið brotin við söluferlið er vísað á bug.
Þá sendi Bankasýslan bréf til Fjármálaeftirlits Seðlabanka Íslands í gær þar sem stofnunin segist „fagna“ því að eftirlitið hafi tekið til athugunar tiltekna þætti í tengslum við lokað útboðið á Íslandsbanka í síðasta mánuði. Stofnunin segir að mikilvægi þess að skapa traust og tiltrú á sölumeðferð á eignarhlutum í Íslandsbanka verði „seint ofmetið.“
Beinist rannsóknin að starfsháttum söluráðgjafa fjármálafyrirtækja en ekki störfum Bankasýslunnar enda hefur Fjármálaeftirlitið ekki eftirlit með stofnuninni. Þá er FME eins ekki falið eftirlit með framkvæmd laga um sölumeðferð eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum.
