Kjörstjórnir í uppnámi vegna hertra hæfisreglna Jakob Bjarnar skrifar 31. mars 2022 11:59 Óðinn Gunnar Óðinsson, skrifstofustjóri Múlaþings, telur að í stefni veruleg vandræði víða með að skipa í kjörnefndir eftir að strangari lög tóku gildi um hæfi. vísir/vilhelm/austurfrétt Um þriðjungur þeirra sem skipa áttu kjörstjórnir í Múlaþingi fyrir komandi sveitarstjórnarkosningar eru bullandi vanhæfir samkvæmt nýjum kosningalögum. Austurfrétt greindi frá þessu í vikunni en um síðustu áramót tóku ný kosningalög gildi. Þá voru soðnar saman í eitt lög um kosningar til sveitastjórna, Alþingis og svo forsetakosningarnar en kjörstjórnir voru skipaðar áður en þær tóku gildi. Í kosningalögunum, 18. grein þar sem kveður á um hæfi kjörstjórnarmanna segir að fulltrúi í kjörstjórn teljist vanhæfur og beri að víkja sæti ef ... maki hans, fyrrverandi maki sambúðarmaki, fyrrverandi sambúðarmaki eða einstaklingur skyldur eða mægður honum í beinan legg eða að öðrum lið til hliðar eða tengdur honum með sama hætti vegna ættleiðingar er á framboðslistar. Eisn og segir í bæði kosningalögum og stjórnsýslulögum. Þetta eru talsvert strangari reglur en áður voru í gildi. Höfuðborgarsvæðið mun lenda í klandri Óðinn Gunnar Óðinsson er skrifstofustjóri Múlaþings og hann segir í samtali við Vísi þetta stefna í vandræði víða um land og ekki síst í litlum samfélögum. „Þetta er víða snúið og maður sér það í litlum samfélagögum að þurrkast gömlu kjörstjórnirnar nánast út. Þessi hæfisregla. sem er ströng,“ segir Óðinn Gunnar og dregur ekki úr því að hún sé góð og gild. En menn eigi eftir að reka sig á. „Til dæmis þegar þeir átta sig á þessu á höfuðborgarsvæðinu þar sem eru ég veit ekki hvað margar kjördeildir eru. Það eru tólf hundruð manns á bak við hverja kjördeild, mörg hundruð manns í kjörstjórnum á höfuðborgarsvæðinu. Þetta á eftir að koma á daginn, menn eiga eftir að sjá þetta allstaðar á landinu. Hér erum við með sex kjörstjórnir.“ Óðinn Gunnar er menntaður mannfræðingur og honum þykir þetta áhugavert út frá því sjónarhorni; að erfitt geti reynst að mæta mikilvægum hæfisreglum í litlum samfélögum þar sem allir eru tengdir þvers og kruss og alla veganna.austurfrétt Óðinn Gunnar er menntaður mannfræðingur og honum þykir þetta áhugavert út frá því sjónarhorni jafnframt; að erfitt geti reynst að mæta mikilvægum hæfisreglum í litlum samfélögum þar sem allir eru tengdir þvers og kruss og alla veganna. „Já, þetta leggst í ættir gamlar á litlu stöðum. Sumar ættir eiga ríka hefð að vilja hafa fólk í framvarðasveitum. Allt í einu verða menn vanhæfir alveg niður úr. Já, þetta setur menn í vanda.“ Þegar hjónin á Teigaseli björguðu Jökuldal Óðinn Gunnar segir að snúið geti reynst að finna fólk í kjörstjórnirnar. Þeir sem ætli á að gefa sig í kjörstjórn þurfi nú að þylja hæfisregluna og með allt sem þar er tíundað á bak við eyrað fara yfir framboðslistana og spyrja sig hvort þau séu tengd einhverjum sem á lista? „Þeir koma ekki fram formlega fyrr en 8. apríl og þá geta menn farið að bera sig saman við þá; bíddu, er ég ekki skyldur þessum.“ Þó horfi til vandræða víða um hinar dreifðari byggðir er það ekki svo að höfuðborgarsvæðið sleppi ódýrt frá fyrirsjáanlegri klemmu sem strangar reglur um hæfi kjörnefnda kveða á um.Foto: Vilhelm Gunnarsson/Vilhelm Gunnarsson Á Austurlandi gæti þetta reynst sérlega snúið en svo dæmi sé tekið af fullkomnu handahófi má segja að þegar hjónin Margrét Ingibjörg Stefánsdóttir og Sigurður Þorsteinsson fluttu að Teigaseli á Jökuldal á framanverðri síðustu öld hafi þau bjargað byggð í Dalnum. Þau voru barnmörg og giftust dætur þeirra á bæi þar um allan dal. Ættartengslin eru þannig og geta verið hlutfallslega býsna umfangsmikil. Annar hver maður skyldur á Austurlandi Óðinn Gunnar er kannski ekki til í að kvitta uppá það fyrirvaralaust að annar hver maður sé skyldur á Austurlandi, eins og blaðamaður vill halda fram fjálglega, en það geti látið nærri. Eins og fram kemur í Austurfrétt eru fimm kjördeildir í Múlaþingi; tvær á Fljótsdalshéraði, ein á Borgarfirði, ein á Djúpavogi og sú þriðja á Seyðisfirði til viðbótar við yfirkjörstjórnina. „Í hverri þeirra sitja sex einstaklingar, þrír aðal og þrír til vara. Alls eru því 42 einstaklingar í kjörstjórnum Múlaþings. Fjögur framboð hafa birt lista sína fyrir kosningarnar í vor. Þegar er orðið ljóst að rúmur þriðjungur þeirra fulltrúa sem sitja í kjörstjórnunum telst vanhæfur, en búist er við að fimmti listinn bætist við. Þá er ljóst að tveir af sex fulltrúum í yfirkjörstjórn teljast vanhæfir,“ segir í Austurfrétt. Sveitarstjórnarmál Stjórnsýsla Sveitarstjórnarkosningar 2022 Múlaþing Mest lesið Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Ekki lægri meðalhiti frá árinu 1997 Veður Fleiri fréttir „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjálfstæðismenn vilja taka upp samræmd próf Sjá meira
Austurfrétt greindi frá þessu í vikunni en um síðustu áramót tóku ný kosningalög gildi. Þá voru soðnar saman í eitt lög um kosningar til sveitastjórna, Alþingis og svo forsetakosningarnar en kjörstjórnir voru skipaðar áður en þær tóku gildi. Í kosningalögunum, 18. grein þar sem kveður á um hæfi kjörstjórnarmanna segir að fulltrúi í kjörstjórn teljist vanhæfur og beri að víkja sæti ef ... maki hans, fyrrverandi maki sambúðarmaki, fyrrverandi sambúðarmaki eða einstaklingur skyldur eða mægður honum í beinan legg eða að öðrum lið til hliðar eða tengdur honum með sama hætti vegna ættleiðingar er á framboðslistar. Eisn og segir í bæði kosningalögum og stjórnsýslulögum. Þetta eru talsvert strangari reglur en áður voru í gildi. Höfuðborgarsvæðið mun lenda í klandri Óðinn Gunnar Óðinsson er skrifstofustjóri Múlaþings og hann segir í samtali við Vísi þetta stefna í vandræði víða um land og ekki síst í litlum samfélögum. „Þetta er víða snúið og maður sér það í litlum samfélagögum að þurrkast gömlu kjörstjórnirnar nánast út. Þessi hæfisregla. sem er ströng,“ segir Óðinn Gunnar og dregur ekki úr því að hún sé góð og gild. En menn eigi eftir að reka sig á. „Til dæmis þegar þeir átta sig á þessu á höfuðborgarsvæðinu þar sem eru ég veit ekki hvað margar kjördeildir eru. Það eru tólf hundruð manns á bak við hverja kjördeild, mörg hundruð manns í kjörstjórnum á höfuðborgarsvæðinu. Þetta á eftir að koma á daginn, menn eiga eftir að sjá þetta allstaðar á landinu. Hér erum við með sex kjörstjórnir.“ Óðinn Gunnar er menntaður mannfræðingur og honum þykir þetta áhugavert út frá því sjónarhorni; að erfitt geti reynst að mæta mikilvægum hæfisreglum í litlum samfélögum þar sem allir eru tengdir þvers og kruss og alla veganna.austurfrétt Óðinn Gunnar er menntaður mannfræðingur og honum þykir þetta áhugavert út frá því sjónarhorni jafnframt; að erfitt geti reynst að mæta mikilvægum hæfisreglum í litlum samfélögum þar sem allir eru tengdir þvers og kruss og alla veganna. „Já, þetta leggst í ættir gamlar á litlu stöðum. Sumar ættir eiga ríka hefð að vilja hafa fólk í framvarðasveitum. Allt í einu verða menn vanhæfir alveg niður úr. Já, þetta setur menn í vanda.“ Þegar hjónin á Teigaseli björguðu Jökuldal Óðinn Gunnar segir að snúið geti reynst að finna fólk í kjörstjórnirnar. Þeir sem ætli á að gefa sig í kjörstjórn þurfi nú að þylja hæfisregluna og með allt sem þar er tíundað á bak við eyrað fara yfir framboðslistana og spyrja sig hvort þau séu tengd einhverjum sem á lista? „Þeir koma ekki fram formlega fyrr en 8. apríl og þá geta menn farið að bera sig saman við þá; bíddu, er ég ekki skyldur þessum.“ Þó horfi til vandræða víða um hinar dreifðari byggðir er það ekki svo að höfuðborgarsvæðið sleppi ódýrt frá fyrirsjáanlegri klemmu sem strangar reglur um hæfi kjörnefnda kveða á um.Foto: Vilhelm Gunnarsson/Vilhelm Gunnarsson Á Austurlandi gæti þetta reynst sérlega snúið en svo dæmi sé tekið af fullkomnu handahófi má segja að þegar hjónin Margrét Ingibjörg Stefánsdóttir og Sigurður Þorsteinsson fluttu að Teigaseli á Jökuldal á framanverðri síðustu öld hafi þau bjargað byggð í Dalnum. Þau voru barnmörg og giftust dætur þeirra á bæi þar um allan dal. Ættartengslin eru þannig og geta verið hlutfallslega býsna umfangsmikil. Annar hver maður skyldur á Austurlandi Óðinn Gunnar er kannski ekki til í að kvitta uppá það fyrirvaralaust að annar hver maður sé skyldur á Austurlandi, eins og blaðamaður vill halda fram fjálglega, en það geti látið nærri. Eins og fram kemur í Austurfrétt eru fimm kjördeildir í Múlaþingi; tvær á Fljótsdalshéraði, ein á Borgarfirði, ein á Djúpavogi og sú þriðja á Seyðisfirði til viðbótar við yfirkjörstjórnina. „Í hverri þeirra sitja sex einstaklingar, þrír aðal og þrír til vara. Alls eru því 42 einstaklingar í kjörstjórnum Múlaþings. Fjögur framboð hafa birt lista sína fyrir kosningarnar í vor. Þegar er orðið ljóst að rúmur þriðjungur þeirra fulltrúa sem sitja í kjörstjórnunum telst vanhæfur, en búist er við að fimmti listinn bætist við. Þá er ljóst að tveir af sex fulltrúum í yfirkjörstjórn teljast vanhæfir,“ segir í Austurfrétt.
Sveitarstjórnarmál Stjórnsýsla Sveitarstjórnarkosningar 2022 Múlaþing Mest lesið Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Innlent Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Erlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Ekki lægri meðalhiti frá árinu 1997 Veður Fleiri fréttir „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Læknar boða miklu harðari aðgerðir Sigurður Ingi þögull um búsetuúrræðin Formaður Kyndils lést í slysinu við Tungufljót Leituðu áfram undir ís vegna misræmis milli lista og leiðsögumanna Yfirbuguðu konu með lítið barn og hníf í hendi Sjálfstæðismenn vilja taka upp samræmd próf Sjá meira