Til vinnuveitenda Kolbrún Stígsdóttir skrifar 21. mars 2022 08:01 Tilgangurinn með þessari grein er að upplýsa atvinnurekendur umstaðreyndir um endómetríósu og hversu mikil áhrif sjúkdómurinn hefur á líf einstaklinga með hann. Endómetríósa er krónískur, fjölkerfa og fjölgena sjúkdómur sem veldur margvíslegum einkennum. Sjúkdómurinn hefur mismikil áhrif á daglegt líf fólks. Helstu einkenni sjúkdómsins eru slæmir túrverkir, miklar blæðingar, ristilkrampar og orkuleysi, en það er mismundandi hvaða einkenni koma fram hjá hverjum og einum. Fullt af öðrum einkennum geta komið fram og þá fer það eftir því hvar endómetríósan er í líkamanum. Sjúkdómurinn lýsir sér á þann veg að endómetríósufrumur setjast á yfirborðsþekju á hinum ýmsu líffærum. Rannsóknir hafa sýnt fram á að endómetríósu frumur eru ekki þær sömu og finnast í innra lagi legs þó áþekktar séu og hegðar sér á svipaðan hátt. Þessar frumur bregðast við mánaðarlegum hormónabreytingum líkamans og valda bólgum. Blóðið sem kemur frá frumunum kemst ekki út úr líkamanum og þar með geta myndast blöðrur á þeim stöðum sem endómetríósa er til staðar. Einnig geta myndast samgróningar milli líffæra. Allt þetta getur valdið miklum sársauka. Einkenni endómetríósu eru einstaklingsbundin. Sumt fólk upplifir mikla sársauka á meðan aðrir eru á miklum blæðingum. Túrverkir okkar eiga lítið skylt við venjulega túrverki því við getum verið með túrverki á ótrúlegustu stöðum í líkamanum. Sumt fólk talar um að túrverkirnir séu eins og hríðaverkir, sumt fólk upplifir að það sé verið að stinga þau endalaust í kviðinn og sumt fólk upplifir verki sem tengjast vöðvaspennu. Einnig geta bólgur sem endómetríósan veldur klemmt taugar og valdið þar með miklum verkjum. Það getur verið erfitt að sitja, standa eða liggja. Vöðvar í líkamanum geta verið svo stífir að hreyfigetan er skert. Endómetríósan hefur líka gífurleg áhrif á meltingarfærin sem getur orsakað mikla ristilkrampa, hægðatregðu og niðurgang. Einnig fylgir sjúkdómnum mikið orkuleysi. Hvað getur þú gert sem vinnuveitandi? Mikilvægt er að opna möguleika á samtal við starfsmann þinn um veikindin og hvernig þau geta haft áhrif á frammistöðu. Með því eykst skilningurinn á hverju þið megið bæði búast við. Skilningurinn er mikilvægur til að tryggja vellíðan á vinnustaðnum. Þú getur aðlagað starfið að getu starfsmannsins með því að bjóða upp á sveigjanleika og tækifæri til að vinna heima þegar við á. Sýna endurteknum læknisheimsóknum og skammtímaveikindum skilning. Ef starfsmenn fá mat í vinnunni þá er mikilvægt að mæta þörfum fólks með endómetríósu því sumar matartegundir geta ýtt undir einkenni. Að vera með þægilega sófa og hitapoka getur hjálpað fólki með endómetríósu. Þá er hægt að leggjast út af á meðan beðið er eftir að verkjalyfin virki. Einnig geta hitapokar auðveldað fólki með endómetríósu að vinna sín verkefni ef vinna snýst um að sitja fyrir framan tölvuna. Það er margt hægt að gera til þess að auðvelda fólk með endómetríósu að vinna sína vinnu en það mikilvægasta er að hlusta á það og finna lausnir með því. Þegar veikindin eru farin að hafa veruleg áhrif á starfsgetuna er mikilvægt að ræða við starfsmanninn og sýna honum skilning. Það gæti verið gott að minnka starfshlutfallið og að starfsmaðurinn geti verið í veikindaleyfi á móti. Jafnvel þyrfti starfsmaðurinn kannski að fara í veikindaleyfi í nokkrar vikur á meðan verið er að vinna í hans málum hjá lækni. Að komast til læknis sem þekkir mjög vel inn á endómetríósu og afleiðingar hennar er nauðsynlegt. Hægt er að fara í aðgerðir sem gerir það að verkum að fólk nær að snúa sterkt aftur til vinnul og veikindadögum fækkar snarlega. Þó svo að sjúkdómurinn hafi veruleg áhrif á lífsgæðin og starfsgetuna þá þarf það ekki að vera varanlegt ástand því tækninni í aðgerðum hefur fleygt fram. Þá er sérstaklega mikilvægt að komast til færustu læknanna, en það getur því miður verið erfitt. Í dag eru margir með endómetríósu að borga allt upp í 1,2 milljónir úr eigin vasa fyrir aðgerðirnar sínar til þess að tryggja sér betri lífsgæði og geta tekið virkan þátt á vinnumarkaðnum. Eins og gefur að skilja er mikilvægt að vinnuveitendur þekki til sjúkdómsins og taki virkan þátt í að berjast fyrir bættri þjónustu. Við þurfum á ykkur að halda til að tryggja að frábæra starfsfólkið ykkar lendi ekki í því að þurfa að hætta að vinna. Ráðstefnan Endó: ekki bara slæmir túrverkir Þann 28. Mars næst komandi mun Samtökin halda ráðstefnu á Hilton Hóteli. Ég hvet alla sem hafa áhuga á að kynna sér sjúkdóminn til að kaupa sér miða á ráðstefnuna en hægt er að kaupa miða hér. Ráðstefnan er haldin til þess að auka skilning á því hversu flókinn sjúkdómurinn getur verið og hversu mikilvægt að bjóða upp á góða þjónustu. Frekari upplýsingar er að finna hér. Höfundurinn er formaður Samtaka um endómetríósu og greindist með endómetríósu 34 ára gömul eftir að hafa glímt við sjúkdóminn í 21 ár. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Kvenheilsa Vinnumarkaður Mest lesið Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Skoðun Skoðun Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson skrifar Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Sjá meira
Tilgangurinn með þessari grein er að upplýsa atvinnurekendur umstaðreyndir um endómetríósu og hversu mikil áhrif sjúkdómurinn hefur á líf einstaklinga með hann. Endómetríósa er krónískur, fjölkerfa og fjölgena sjúkdómur sem veldur margvíslegum einkennum. Sjúkdómurinn hefur mismikil áhrif á daglegt líf fólks. Helstu einkenni sjúkdómsins eru slæmir túrverkir, miklar blæðingar, ristilkrampar og orkuleysi, en það er mismundandi hvaða einkenni koma fram hjá hverjum og einum. Fullt af öðrum einkennum geta komið fram og þá fer það eftir því hvar endómetríósan er í líkamanum. Sjúkdómurinn lýsir sér á þann veg að endómetríósufrumur setjast á yfirborðsþekju á hinum ýmsu líffærum. Rannsóknir hafa sýnt fram á að endómetríósu frumur eru ekki þær sömu og finnast í innra lagi legs þó áþekktar séu og hegðar sér á svipaðan hátt. Þessar frumur bregðast við mánaðarlegum hormónabreytingum líkamans og valda bólgum. Blóðið sem kemur frá frumunum kemst ekki út úr líkamanum og þar með geta myndast blöðrur á þeim stöðum sem endómetríósa er til staðar. Einnig geta myndast samgróningar milli líffæra. Allt þetta getur valdið miklum sársauka. Einkenni endómetríósu eru einstaklingsbundin. Sumt fólk upplifir mikla sársauka á meðan aðrir eru á miklum blæðingum. Túrverkir okkar eiga lítið skylt við venjulega túrverki því við getum verið með túrverki á ótrúlegustu stöðum í líkamanum. Sumt fólk talar um að túrverkirnir séu eins og hríðaverkir, sumt fólk upplifir að það sé verið að stinga þau endalaust í kviðinn og sumt fólk upplifir verki sem tengjast vöðvaspennu. Einnig geta bólgur sem endómetríósan veldur klemmt taugar og valdið þar með miklum verkjum. Það getur verið erfitt að sitja, standa eða liggja. Vöðvar í líkamanum geta verið svo stífir að hreyfigetan er skert. Endómetríósan hefur líka gífurleg áhrif á meltingarfærin sem getur orsakað mikla ristilkrampa, hægðatregðu og niðurgang. Einnig fylgir sjúkdómnum mikið orkuleysi. Hvað getur þú gert sem vinnuveitandi? Mikilvægt er að opna möguleika á samtal við starfsmann þinn um veikindin og hvernig þau geta haft áhrif á frammistöðu. Með því eykst skilningurinn á hverju þið megið bæði búast við. Skilningurinn er mikilvægur til að tryggja vellíðan á vinnustaðnum. Þú getur aðlagað starfið að getu starfsmannsins með því að bjóða upp á sveigjanleika og tækifæri til að vinna heima þegar við á. Sýna endurteknum læknisheimsóknum og skammtímaveikindum skilning. Ef starfsmenn fá mat í vinnunni þá er mikilvægt að mæta þörfum fólks með endómetríósu því sumar matartegundir geta ýtt undir einkenni. Að vera með þægilega sófa og hitapoka getur hjálpað fólki með endómetríósu. Þá er hægt að leggjast út af á meðan beðið er eftir að verkjalyfin virki. Einnig geta hitapokar auðveldað fólki með endómetríósu að vinna sín verkefni ef vinna snýst um að sitja fyrir framan tölvuna. Það er margt hægt að gera til þess að auðvelda fólk með endómetríósu að vinna sína vinnu en það mikilvægasta er að hlusta á það og finna lausnir með því. Þegar veikindin eru farin að hafa veruleg áhrif á starfsgetuna er mikilvægt að ræða við starfsmanninn og sýna honum skilning. Það gæti verið gott að minnka starfshlutfallið og að starfsmaðurinn geti verið í veikindaleyfi á móti. Jafnvel þyrfti starfsmaðurinn kannski að fara í veikindaleyfi í nokkrar vikur á meðan verið er að vinna í hans málum hjá lækni. Að komast til læknis sem þekkir mjög vel inn á endómetríósu og afleiðingar hennar er nauðsynlegt. Hægt er að fara í aðgerðir sem gerir það að verkum að fólk nær að snúa sterkt aftur til vinnul og veikindadögum fækkar snarlega. Þó svo að sjúkdómurinn hafi veruleg áhrif á lífsgæðin og starfsgetuna þá þarf það ekki að vera varanlegt ástand því tækninni í aðgerðum hefur fleygt fram. Þá er sérstaklega mikilvægt að komast til færustu læknanna, en það getur því miður verið erfitt. Í dag eru margir með endómetríósu að borga allt upp í 1,2 milljónir úr eigin vasa fyrir aðgerðirnar sínar til þess að tryggja sér betri lífsgæði og geta tekið virkan þátt á vinnumarkaðnum. Eins og gefur að skilja er mikilvægt að vinnuveitendur þekki til sjúkdómsins og taki virkan þátt í að berjast fyrir bættri þjónustu. Við þurfum á ykkur að halda til að tryggja að frábæra starfsfólkið ykkar lendi ekki í því að þurfa að hætta að vinna. Ráðstefnan Endó: ekki bara slæmir túrverkir Þann 28. Mars næst komandi mun Samtökin halda ráðstefnu á Hilton Hóteli. Ég hvet alla sem hafa áhuga á að kynna sér sjúkdóminn til að kaupa sér miða á ráðstefnuna en hægt er að kaupa miða hér. Ráðstefnan er haldin til þess að auka skilning á því hversu flókinn sjúkdómurinn getur verið og hversu mikilvægt að bjóða upp á góða þjónustu. Frekari upplýsingar er að finna hér. Höfundurinn er formaður Samtaka um endómetríósu og greindist með endómetríósu 34 ára gömul eftir að hafa glímt við sjúkdóminn í 21 ár.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun