Viljum við að 3000 manns bætist í slaginn um húsnæði? Heiða Björk Sturludóttir skrifar 1. janúar 2022 09:01 Nú hef ég búið í sk sumarhúsi í 2,5 ár. Þetta er heilsárshús að því leiti að húsið er stórt og með allt sem þarf, hita og rafmagn og góða einangrun. Betra en mörg hús sem ekki teljast sumarhús. Okkur hjónin hafði lengi dreymt um þennan lífsstíl. Að búa í sveitinni í timburhúsi með stærri lóð, umvafin sveitakyrrðinni, frísku lofti, trjám og fegurð. Þúsundir Íslendinga búa á þennan hátt. Eiga aðeins eitt heimili á landinu og það heimili er sumarhús/heilsárshús. Engar tölur eru til um það hversu mörg við erum, því ríkið vill að við skráum okkur rangt svo ekkert er að marka upplýsingarnar í Þjóðskrá. Ríkið og fleiri aðilar eins og bankarnir og Pósturinn gera okkur lífið leitt og vilja að við séum skráð með lögheimili í ákveðið hús við ákveðna götu. Ekki sumarhúsagötu. Þannig neyðast flestir þeir sem kjósa þennan lífsstíl til að skrá sig með lögheimili hjá ættingjum eða vinum í allt öðru sveitarfélagi og þar með eru engar tölur til sem mark er takandi á um fjölda þeirra sem búa allan ársins hring í sk sumarhúsi. Nema einstaka mótþróaseggir eins og við sem viljum vera skráð með lögheimili þar sem við sannarlega búum. Öllum í hag að við fáum að hafa lögheimili í sumarhúsinu Síðustu misseri hefur mikið verið rætt um húsnæðisvandann og í því samhengi hef ég oft velt vöngum yfir því hversu skelfilegt ástandið yrði ef allir þeir sem nú búa í nágrenni Reykjavíkur í svokölluðum sumarhúsum, myndu ákveða að flytja á mölina. Húsnæðiskerfið myndi hreinlega leggjast á hliðina ef skyndilega kæmu tvö eða þrjú þúsund manns í viðbót að berjast um þessar fáu íbúðir sem nú eru í boði á markaðnum. Því er best að gera okkur sem veljum að búa í sumarhúsi, þennan lífsstíl eins átakalítinn og hægt er, því það er öllum í hag, að við fáum að búa áfram í okkar sumarhúsum. Þegar við fluttum í okkar hús hér í Grímsnesinu, gerðum við þetta fyrst eins og flestir gera og skráðum lögheimilið hjá ættingja. Í okkar tilfelli var það í Hafnarfirði, hjá tengdó. Þannig fór útsvarið okkar, til Hafnarfjarðarbæjar í framkvæmdir hjá þeim s.s. vegi, skóla, heilsugæslu o.s.frv. Þetta fannst okkur alveg hrópandi rangt því við nýtum ekki þjónustu Hafnarfjarðarbæjar heldur Grímsness- og grafningshrepps og nágrennis og fannst því eðlilegt að þangað færi okkar peningur. Við vildum líka vera lögformlegir þátttakendur í því samfélagi þar sem við búum og vera rétt skráð hjá hinu opinbera. Við létum því breyta skráningunni í Þjóðskrá. Þjóðskrá leyfir ekki að við séum skráð í okkar hús við okkar sumarhúsagötu því þetta er skilgreint sem sumarhúsabyggð. En Þjóðskrá býður uppá annan möguleika, þ.e. að skrá okkur svona: ,,Ótilgreindu, 805 Selfossi“. Þar með fer útsvarið okkar til rétts sveitarfélags og þar með fáum við eitthvað af réttindum hér s.s. að mega kjósa og bjóða okkur fram, fáum afslátt af sundkortum og eitthvað slíkt smotterí sem íbúum hér býðst. Nú erum við sem sagt skráð með búsetu á réttum stað í Þjóðskrá. Við þurftum þó að hafa örlítið fyrir því að fá að skrá okkur svona í Þjóðskrá, því við þurftum að sanna að við byggjum í þessu sveitarfélagi með t.d. reikningum úr verslunum hér í kring, rafmagns- og hitareikningi og eitthvað slíkt. Við ásamt íbúum um þrjátíu annarra sumarhúsa í sveitarfélaginu erum skráð á þennan hátt, Ótilgreindu, 805 Selfossi. Kerfið þarf að vera sveigjanlegra Til að fólk gefist ekki upp á að búa allan ársins hring í sumarhúsinu sínu, þarf kerfið að slaka aðeins á böndunum og sýna sveigjanleika. Eins og staðan er í dag fáum við ekki snjómokstur, bréf eru ekki borin út til okkar, börn (ef um þau er að ræða) fá ekki þjónustu skólarútu og sorphirðu fáum við ekki. Við spurðum að því á skrifstofum sveitarfélagsins hvort við gætum ekki einfaldlega skrifað undir skjal þess efnis að við afsöluðum okkur þessum réttindum og í staðinn fengjum við að skrá okkur rétt í þjóðskrá, t.d. Sveinshólabraut 48, Rauðuborgum, 805 Selfossi. En, það er víst ekki hægt, því ef sveitarfélag skrifar undir þannig samning við íbúa, er verið að brjóta landslög. Samkvæmt landslögum eiga sveitarfélögin að veita íbúum sínum þessa þjónustu. Það veltur því á ríkinu að breyta landslögum og veita sveitarfélögum frelsi til að móta þessi mál og koma til móts við íbúa í sumarhúsabyggðum. Hvaða máli skiptir það að vera skráð í hús við götu vs að vera skráð ,,ótilgreint, 805 Selfossi“? Það skiptir ótrúlega miklu máli þegar um bréfasendingar er að ræða og þegar um banka er að ræða og eflaust fleira. Helsta hindrunin sem ég hef upplifað er ekki snjómokstur eða sorphirða, heldur það að fá ekki bréf og pakka senda til mín. Það væri svo einfalt að pota niður einum póstkassa í gamla stílnum, hér fyrir framan sumarhúsahverfið og henda þar inn bréfum til þeirra í hverfinu sem eftir því óska. Ekki þýðir að óska eftir því við hreppinn, því það er Pósturinn sem ræður. Pósturinn aftur á móti ber eingöngu bréf og pakka til fólks sem er skráð með búsetu í tilteknu húsi. Pósturinn býður heldur ekki upp á það að ég fái pósthólf hjá þeim og fái öll bréf send þangað, því pósthólf er eingöngu í boði fyrir fólk sem býr í húsi við götu. Computer says no! Allstaðar lokaðar dyr. Bankarnir, (a.m.k. Landsbankinn) hafa líka skoðun á búsetu fólks og vilja að allir búi í húsi við götu. Það má alls ekki búa í Ótilgreindu húsi. Þá er maður orðinn líklegri til fjármálaglæpa. Ég get t.d. ekki millifært á þýska kunningjakonu mína á erlendan reikning hennar, vegna þess að ég er bý ekki í húsi við götu skv Þjóðskrá. Mér skilst að það séu Lög um peningaþvætti sem krefjast þess að fólk sé skráð búandi í ákveðnu húsi. Sem sagt, einhverra hluta vegna þykir líklegra að fólk sem er skráð svona í Þjóðskrá, sé í peningaþvætti. En bankinn er samt ekki of góður til að þiggja launin mín mánaðarlega og liggja á fjárhæðum sem ég á á söfnunarreikningum. Ég má kaupa hlut í sjóðum og ég má millifæra á innlenda reikninga og gera allt mögulegt. En skyndilega er ég líkleg til glæpa þegar kemur að millifærslum á erlenda reikninga þó þær séu lágar. Allt vegna þess að Þjóðskrá neyðir mig til að skrá mig ,,Ótilgreint, 805“ eða ljúga til um það hvar ég bý. Þar virðist lausnin liggja. Lausnin er að ljúga Bara ljúga því að ég búi hjá bróður mínum í Vestmannaeyjum eða hjá tengdó í Hafnarfirði. Þá er Pósturinn til í að útbúa pósthólf fyrir mig á Selfossi. Bankinn leyfir mér líka að gera allt mögulegt í framhaldinu, því glæpamenn búa ekki í húsi við götu. Reyndar hafa margir farið flatt á því að skrá lögheimili hjá ættingja eða vini, því þar með missa vinirnir ýmsar bætur sem þeir áður fengu. Kerfið, þetta lögheimilakerfi er löngu úrelt. Eins og gjarnan er raunin með gamlar stofnanir eins og kirkjuna og dómsstóla, þá er ríkið of seint að bregðast við breyttu samfélagi. Þetta er það sem fólk vill í dag. Frelsi til að ráða þvi hvernig það býr. Sumarhús eru ekki lengur eins og var um miðja tuttugustu öld þegar þau voru aðeins um 25-40 m2, engin kynding og erfitt um samgöngur því vegir voru verri og bílar sömuleiðis. Í dag eru mörg sumarhús með steyptum undirstöðum, með rafmagn og hita og samgöngur mun betri. Fólki líður vel í heilsárshúsunum sínum og vill eiga þar heima, einkum ellilífeyrisþegar sem oft eiga aðra íbúð á suðrænum slóðum, en dvelja í sumarhúsinu sínu frá u.þ.b. maí til september. Þetta fólk þarf að fá að skrá lögheimili sitt einhverstaðar á Íslandi. Þannig er það víst orðið í Danmörku að ellilífeyrisþegar megar skrá lögheimili í sumarhúsinu sínu. Íslenska ríkið verður að fara að taka skref til að þróa þessi mál áfram. Annars gefumst við bara öll upp og förum í yfirboða keppnina á húsnæðismarkaðnum í bænum. Er það það sem yfirvöld vilja? Höfundur er sagnfræðingur, umhverfisfræðingur og kennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Húsnæðismál Mest lesið Hversu góð eru laun lækna? Teitur Ari Theodórsson Skoðun Réttlæti Hallgríms Helgasonar Hildur Sverrisdóttir Skoðun Ég er alveg nógu verðmæt eins og ég er! Ragnheiður Stephensen Skoðun „Ekki í mínum bakgarði, TAKK!“ Davíð Bergmann Skoðun Af hverju ætti ungt fólk að kjósa Sjálfstæðisflokkinn? Anton Berg Sævarsson Skoðun Atvinnubótastarfsemi framboða DIljá Mist Einarsdóttir Skoðun Þess vegna talar ChatGPT íslensku Lilja Dögg Alfreðsdóttir Skoðun Er Kristófer talsmaður skyndilegrar skattheimtu á ferðaþjónustu? Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Nægjusamur nóvember – Að endurstilla neyslumenningu okkar Guðrún Schmidt Skoðun Kennarinn sem hvarf Sigrún Birna Björnsdóttir Kaaber Skoðun Skoðun Skoðun Þarf alltaf að vera svín 2024 Darri Gunnarsson,Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Þrælar bankanna, lykiltölur Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Þriðji orkupakkinn: Almannahagsmunir á krossgötum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Eftir miklar umræður, fréttir og mótmæli síðustu daga hef ég verið hugsi Anna M. Hoffmann Guðgeirsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir í húsnæðismálum strax! Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun xD frelsi til að halda ungu fólki niðri Yngvi Sighvatsson skrifar Skoðun Afstöðuleysi Íslands óþolandi – Stöndum með vistkerfum sjávar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Þess vegna talar ChatGPT íslensku Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Uppbygging heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni: Er það á stefnuskránni fyrir þessar kosningar? Hildigunnur Svavarsdóttir skrifar Skoðun Gleðilega töfrandi kosningabaráttu Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samfylkingin óspjallaða Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Árás á fátækasta fólkið í borginni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Fjármögnum háskólana til jafns við hin Norðurlöndin Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Af hverju ætti ungt fólk að kjósa Sjálfstæðisflokkinn? Anton Berg Sævarsson skrifar Skoðun Mennska eða harka í málefnum hælisleitenda Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun „Ekki í mínum bakgarði, TAKK!“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Er Kristófer talsmaður skyndilegrar skattheimtu á ferðaþjónustu? Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Börnin okkar á biðlistunum Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Leiðtogar í grænum umskiptum Nótt Thorberg skrifar Skoðun „Samningana í gildi“ Pjetur St. Arason skrifar Skoðun Ég er alveg nógu verðmæt eins og ég er! Ragnheiður Stephensen skrifar Skoðun Atvinnubótastarfsemi framboða DIljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Hversu góð eru laun lækna? Teitur Ari Theodórsson skrifar Skoðun Nægjusamur nóvember – Að endurstilla neyslumenningu okkar Guðrún Schmidt skrifar Skoðun Stjórnsýsla eða pólitík? Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Réttlæti Hallgríms Helgasonar Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Misrétti, vonleysi og baráttan við að halda í bjartsýnina Ari Orrason skrifar Skoðun Börnin okkar eru að deyja – hvernig bregst þjóðin við? Björk Jónsdóttir skrifar Skoðun Hin huldu rándýr í mannslíkömum sem skaða unga fólkið Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Hið augljósa útlendingavandamál Hallþór Jökull Hákonarson skrifar Sjá meira
Nú hef ég búið í sk sumarhúsi í 2,5 ár. Þetta er heilsárshús að því leiti að húsið er stórt og með allt sem þarf, hita og rafmagn og góða einangrun. Betra en mörg hús sem ekki teljast sumarhús. Okkur hjónin hafði lengi dreymt um þennan lífsstíl. Að búa í sveitinni í timburhúsi með stærri lóð, umvafin sveitakyrrðinni, frísku lofti, trjám og fegurð. Þúsundir Íslendinga búa á þennan hátt. Eiga aðeins eitt heimili á landinu og það heimili er sumarhús/heilsárshús. Engar tölur eru til um það hversu mörg við erum, því ríkið vill að við skráum okkur rangt svo ekkert er að marka upplýsingarnar í Þjóðskrá. Ríkið og fleiri aðilar eins og bankarnir og Pósturinn gera okkur lífið leitt og vilja að við séum skráð með lögheimili í ákveðið hús við ákveðna götu. Ekki sumarhúsagötu. Þannig neyðast flestir þeir sem kjósa þennan lífsstíl til að skrá sig með lögheimili hjá ættingjum eða vinum í allt öðru sveitarfélagi og þar með eru engar tölur til sem mark er takandi á um fjölda þeirra sem búa allan ársins hring í sk sumarhúsi. Nema einstaka mótþróaseggir eins og við sem viljum vera skráð með lögheimili þar sem við sannarlega búum. Öllum í hag að við fáum að hafa lögheimili í sumarhúsinu Síðustu misseri hefur mikið verið rætt um húsnæðisvandann og í því samhengi hef ég oft velt vöngum yfir því hversu skelfilegt ástandið yrði ef allir þeir sem nú búa í nágrenni Reykjavíkur í svokölluðum sumarhúsum, myndu ákveða að flytja á mölina. Húsnæðiskerfið myndi hreinlega leggjast á hliðina ef skyndilega kæmu tvö eða þrjú þúsund manns í viðbót að berjast um þessar fáu íbúðir sem nú eru í boði á markaðnum. Því er best að gera okkur sem veljum að búa í sumarhúsi, þennan lífsstíl eins átakalítinn og hægt er, því það er öllum í hag, að við fáum að búa áfram í okkar sumarhúsum. Þegar við fluttum í okkar hús hér í Grímsnesinu, gerðum við þetta fyrst eins og flestir gera og skráðum lögheimilið hjá ættingja. Í okkar tilfelli var það í Hafnarfirði, hjá tengdó. Þannig fór útsvarið okkar, til Hafnarfjarðarbæjar í framkvæmdir hjá þeim s.s. vegi, skóla, heilsugæslu o.s.frv. Þetta fannst okkur alveg hrópandi rangt því við nýtum ekki þjónustu Hafnarfjarðarbæjar heldur Grímsness- og grafningshrepps og nágrennis og fannst því eðlilegt að þangað færi okkar peningur. Við vildum líka vera lögformlegir þátttakendur í því samfélagi þar sem við búum og vera rétt skráð hjá hinu opinbera. Við létum því breyta skráningunni í Þjóðskrá. Þjóðskrá leyfir ekki að við séum skráð í okkar hús við okkar sumarhúsagötu því þetta er skilgreint sem sumarhúsabyggð. En Þjóðskrá býður uppá annan möguleika, þ.e. að skrá okkur svona: ,,Ótilgreindu, 805 Selfossi“. Þar með fer útsvarið okkar til rétts sveitarfélags og þar með fáum við eitthvað af réttindum hér s.s. að mega kjósa og bjóða okkur fram, fáum afslátt af sundkortum og eitthvað slíkt smotterí sem íbúum hér býðst. Nú erum við sem sagt skráð með búsetu á réttum stað í Þjóðskrá. Við þurftum þó að hafa örlítið fyrir því að fá að skrá okkur svona í Þjóðskrá, því við þurftum að sanna að við byggjum í þessu sveitarfélagi með t.d. reikningum úr verslunum hér í kring, rafmagns- og hitareikningi og eitthvað slíkt. Við ásamt íbúum um þrjátíu annarra sumarhúsa í sveitarfélaginu erum skráð á þennan hátt, Ótilgreindu, 805 Selfossi. Kerfið þarf að vera sveigjanlegra Til að fólk gefist ekki upp á að búa allan ársins hring í sumarhúsinu sínu, þarf kerfið að slaka aðeins á böndunum og sýna sveigjanleika. Eins og staðan er í dag fáum við ekki snjómokstur, bréf eru ekki borin út til okkar, börn (ef um þau er að ræða) fá ekki þjónustu skólarútu og sorphirðu fáum við ekki. Við spurðum að því á skrifstofum sveitarfélagsins hvort við gætum ekki einfaldlega skrifað undir skjal þess efnis að við afsöluðum okkur þessum réttindum og í staðinn fengjum við að skrá okkur rétt í þjóðskrá, t.d. Sveinshólabraut 48, Rauðuborgum, 805 Selfossi. En, það er víst ekki hægt, því ef sveitarfélag skrifar undir þannig samning við íbúa, er verið að brjóta landslög. Samkvæmt landslögum eiga sveitarfélögin að veita íbúum sínum þessa þjónustu. Það veltur því á ríkinu að breyta landslögum og veita sveitarfélögum frelsi til að móta þessi mál og koma til móts við íbúa í sumarhúsabyggðum. Hvaða máli skiptir það að vera skráð í hús við götu vs að vera skráð ,,ótilgreint, 805 Selfossi“? Það skiptir ótrúlega miklu máli þegar um bréfasendingar er að ræða og þegar um banka er að ræða og eflaust fleira. Helsta hindrunin sem ég hef upplifað er ekki snjómokstur eða sorphirða, heldur það að fá ekki bréf og pakka senda til mín. Það væri svo einfalt að pota niður einum póstkassa í gamla stílnum, hér fyrir framan sumarhúsahverfið og henda þar inn bréfum til þeirra í hverfinu sem eftir því óska. Ekki þýðir að óska eftir því við hreppinn, því það er Pósturinn sem ræður. Pósturinn aftur á móti ber eingöngu bréf og pakka til fólks sem er skráð með búsetu í tilteknu húsi. Pósturinn býður heldur ekki upp á það að ég fái pósthólf hjá þeim og fái öll bréf send þangað, því pósthólf er eingöngu í boði fyrir fólk sem býr í húsi við götu. Computer says no! Allstaðar lokaðar dyr. Bankarnir, (a.m.k. Landsbankinn) hafa líka skoðun á búsetu fólks og vilja að allir búi í húsi við götu. Það má alls ekki búa í Ótilgreindu húsi. Þá er maður orðinn líklegri til fjármálaglæpa. Ég get t.d. ekki millifært á þýska kunningjakonu mína á erlendan reikning hennar, vegna þess að ég er bý ekki í húsi við götu skv Þjóðskrá. Mér skilst að það séu Lög um peningaþvætti sem krefjast þess að fólk sé skráð búandi í ákveðnu húsi. Sem sagt, einhverra hluta vegna þykir líklegra að fólk sem er skráð svona í Þjóðskrá, sé í peningaþvætti. En bankinn er samt ekki of góður til að þiggja launin mín mánaðarlega og liggja á fjárhæðum sem ég á á söfnunarreikningum. Ég má kaupa hlut í sjóðum og ég má millifæra á innlenda reikninga og gera allt mögulegt. En skyndilega er ég líkleg til glæpa þegar kemur að millifærslum á erlenda reikninga þó þær séu lágar. Allt vegna þess að Þjóðskrá neyðir mig til að skrá mig ,,Ótilgreint, 805“ eða ljúga til um það hvar ég bý. Þar virðist lausnin liggja. Lausnin er að ljúga Bara ljúga því að ég búi hjá bróður mínum í Vestmannaeyjum eða hjá tengdó í Hafnarfirði. Þá er Pósturinn til í að útbúa pósthólf fyrir mig á Selfossi. Bankinn leyfir mér líka að gera allt mögulegt í framhaldinu, því glæpamenn búa ekki í húsi við götu. Reyndar hafa margir farið flatt á því að skrá lögheimili hjá ættingja eða vini, því þar með missa vinirnir ýmsar bætur sem þeir áður fengu. Kerfið, þetta lögheimilakerfi er löngu úrelt. Eins og gjarnan er raunin með gamlar stofnanir eins og kirkjuna og dómsstóla, þá er ríkið of seint að bregðast við breyttu samfélagi. Þetta er það sem fólk vill í dag. Frelsi til að ráða þvi hvernig það býr. Sumarhús eru ekki lengur eins og var um miðja tuttugustu öld þegar þau voru aðeins um 25-40 m2, engin kynding og erfitt um samgöngur því vegir voru verri og bílar sömuleiðis. Í dag eru mörg sumarhús með steyptum undirstöðum, með rafmagn og hita og samgöngur mun betri. Fólki líður vel í heilsárshúsunum sínum og vill eiga þar heima, einkum ellilífeyrisþegar sem oft eiga aðra íbúð á suðrænum slóðum, en dvelja í sumarhúsinu sínu frá u.þ.b. maí til september. Þetta fólk þarf að fá að skrá lögheimili sitt einhverstaðar á Íslandi. Þannig er það víst orðið í Danmörku að ellilífeyrisþegar megar skrá lögheimili í sumarhúsinu sínu. Íslenska ríkið verður að fara að taka skref til að þróa þessi mál áfram. Annars gefumst við bara öll upp og förum í yfirboða keppnina á húsnæðismarkaðnum í bænum. Er það það sem yfirvöld vilja? Höfundur er sagnfræðingur, umhverfisfræðingur og kennari.
Skoðun Eftir miklar umræður, fréttir og mótmæli síðustu daga hef ég verið hugsi Anna M. Hoffmann Guðgeirsdóttir skrifar
Skoðun Uppbygging heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni: Er það á stefnuskránni fyrir þessar kosningar? Hildigunnur Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Er Kristófer talsmaður skyndilegrar skattheimtu á ferðaþjónustu? Ingvar Örn Ingvarsson skrifar