„Ég er að reyna að draga úr tíðni þessara brota“ kvartar misskilinn Jón Steinar Hólmfríður Gísladóttir skrifar 22. nóvember 2021 13:39 Jón Steinar og Helga Vala tókust á í Bítinu í morgun. Fyrrnefnda þótti augljóslega hart að sér sótt í kommentakerfunum en síðarnefnda var ósátt við að vera gerð að blóraböggli. „Þú talar alltof mikið,“ sagði Jón Steinar Gunnlaugsson, fyrrverandi hæstaréttardómari, við Helgu Völu Helgadóttur, þingmann Samfylkingarinnar, þegar þau tókust á um kynferðisbrot í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Helga Vala sendi pillu til baka og kallaði Jón Steinar ókurteisan en þrátt fyrir að umræðuefnið hafi verið dómstóll götunnar fór bróðurpartur þáttarins í að ræða viðbrögð fólks við grein Jóns Steinars sem birtist í Morgunblaðinu á fimmtudag undir fyrirsögninni Víman, þar sem hann sagði meðal annars að besta vörnin gegn kynferðisbrotum væri að „gæta sín sjálfur“. Það var Jón Steinar sem vék umræðunni að pistlinum og sagðist hafa fengið yfir sig holskeflu af ávirðingum, þar sem menn snéru úr öllu sem hann segði. Sagðist hann hafa verið hissa en síðan gert sér grein fyrir hvers vegna viðbrögðin væru svo hörð. „Það eru 42 ár síðan ég var síðast undir áhrifum áfengis og ég veit alveg hvernig áhrif fíknin eða alkóhólisminn hefur á einstaklinga. Þeir lifa fyrir fíknina. Þeir eru alla vikuna að bíða eftir því að helgin komi svo þeir geti dottið í það. Og svo þegar einhver rís upp á opinberum vettvangi og segir að það sé eitthvað athugavert við svona fíkn, þá missa þeir sig,“ sagði Jón Steinar. „Áttu þá við að allir sem voru ósammála innihaldi greinar þinnar séu fíklar?“ spurði Helga Vala. Jón Steinar neitaði því en sagði áfengissýkina gríðarlega útbreidda. Lögmaðurinn ítrekaði margoft að hann væri ekki að kenna þolendum um það ofbeldi sem þeir væru beittir en Helga Vala spurði hann hvort það gæti ekki verið að það stuðaði fólk hvernig hann nálgaðist viðfangsefnið. „Ef þú ert á gangi í Lækjargötu og það kemur einhver að þér og stelur af þér veskinu og þú varst að koma úr gleðskap, ekki þú því það eru 42 ár síðan þú hættir að neyta vímuefna en einhver annar, getum við þá gert þeim einstaklingi; sem var að koma af Jómfrúnni og fékk sér einn bjór með smörrebrauðinu, getum við þá sagt: Það er þér að kenna? Er það einhvern tímann réttlætanlegt að skella skuldinni á þann sem verður fyrir barðinu á afbrotamanneskju?“ „Það er ekkert verið að skella skuldinni á neinn Helga Vala... af hverju ertu með þennan útúrsnúning?“ svaraði Jón Steinar. „Ágæti Jón Steinar, þú segir það sjálfur að þolendur eigi að passa sig með því að vera ekki að drekka áfengi. Þar ert þú að alhæfa,“ sagði Helga Vala. „Nei, ég er ekki að alhæfa!“ svaraði Jón Steinar. „Það er fullt af fólki sem neytir áfengis sem er ekkert nauðgað. Og ég meina... af hverju talar þú svona? Ég er að reyna að draga úr tíðni þessara brota. Sem er alltof mikil.“ Varhugavert að segja alla gerendur undir sama hatt Helga Vala sagðist þá ekki skilja hvers vegna hún væri allt í einu orðinn skotspónn ergelsis Jóns Steinars og ítrekaði að það skyti einfaldlega skökku við að ætla að segja þolendum að vera bara heima til að verða ekki fyrir ofbeldi. „Þú talar of mikið,“ glumdi að lokum í Jóni Steinari, sem var um hæl sakaður um ókurteisi. Talið barst að lokum aftur að dómstól götunnar en Jón sagði að það væru ekki bara réttarregla að menn væru saklausir þar til sekt sannaðist heldur einnig þýðingarmikil siðferðisleg regla. Helga Vala benti hins vegar á að jafnvel þótt menn væru sýknaðir þýddi það ekki að þeir væru saklausir og bæði voru sammála um að kerfið þyrfti að gera meira til að sinna kynferðisbrotamálum, bæði lögregla og dómstólar. Helga Vala stóðst ekki mátið og potaði í Jón Steinar þegar hún sagði „hans flokk“ bera þar nokkra ábyrgð en Jón Steinar var fljótur að svara fyrir sig og sagðist bara tala fyrir sig; hann hefði oftsinnis gagnrýnt bæði flokkinn og forystu hans þegar honum hefði fundist tilefni til. Bæði Jón Steinar og Helga Vala voru á því að gera þyrfti greinamun á brotum og varhugavert að setja alla gerendur undi sama hatt, óháð því hvort þeir hefðu gerst sekir um gróf ofbeldisbrot, áreitni eða daður. Einnig að brotaþolar hefðu heimild til að tjá sig á opinberum vettvangi og það væri þá meintra gerenda að sækja rétt sinn fyrir dómstólum ef þeir neituðu sök. Jón Steinar sagði afar mikilvægt að standa vörð um réttarkerfið en Helga Vala sagði kerfið laskað og það væri ef til vill ástæða þess að brotin rötuðu í umræðuna á samfélagsmiðlum og fyrir dóm götunnar. Bítið Kynferðisofbeldi Landsliðsmenn sakaðir um kynferðisofbeldi MeToo Mest lesið „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Þrír af hverjum fjórum sitja eftir með sárt ennið Innlent Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Innlent Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Innlent „Að láta taka sig ósmurt? Takk, en nei takk“ Innlent Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Innlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Fleiri fréttir Tvö þúsund skora á Guðrúnu að hætta við brottvísunina Skilur ekki hægagang dómsmálaráðuneytisins Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Syngjandi hundur í Mosfellsbæ Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Mátti ekki pissa á starfsmann svo hann meig á glugga Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Akranesbær í sárum eftir gjaldþrot eins stærsta vinnustaðarins Fimmtán mánaða skilorð fyrir vörslu barnaníðsefnis Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Sjá meira
Helga Vala sendi pillu til baka og kallaði Jón Steinar ókurteisan en þrátt fyrir að umræðuefnið hafi verið dómstóll götunnar fór bróðurpartur þáttarins í að ræða viðbrögð fólks við grein Jóns Steinars sem birtist í Morgunblaðinu á fimmtudag undir fyrirsögninni Víman, þar sem hann sagði meðal annars að besta vörnin gegn kynferðisbrotum væri að „gæta sín sjálfur“. Það var Jón Steinar sem vék umræðunni að pistlinum og sagðist hafa fengið yfir sig holskeflu af ávirðingum, þar sem menn snéru úr öllu sem hann segði. Sagðist hann hafa verið hissa en síðan gert sér grein fyrir hvers vegna viðbrögðin væru svo hörð. „Það eru 42 ár síðan ég var síðast undir áhrifum áfengis og ég veit alveg hvernig áhrif fíknin eða alkóhólisminn hefur á einstaklinga. Þeir lifa fyrir fíknina. Þeir eru alla vikuna að bíða eftir því að helgin komi svo þeir geti dottið í það. Og svo þegar einhver rís upp á opinberum vettvangi og segir að það sé eitthvað athugavert við svona fíkn, þá missa þeir sig,“ sagði Jón Steinar. „Áttu þá við að allir sem voru ósammála innihaldi greinar þinnar séu fíklar?“ spurði Helga Vala. Jón Steinar neitaði því en sagði áfengissýkina gríðarlega útbreidda. Lögmaðurinn ítrekaði margoft að hann væri ekki að kenna þolendum um það ofbeldi sem þeir væru beittir en Helga Vala spurði hann hvort það gæti ekki verið að það stuðaði fólk hvernig hann nálgaðist viðfangsefnið. „Ef þú ert á gangi í Lækjargötu og það kemur einhver að þér og stelur af þér veskinu og þú varst að koma úr gleðskap, ekki þú því það eru 42 ár síðan þú hættir að neyta vímuefna en einhver annar, getum við þá gert þeim einstaklingi; sem var að koma af Jómfrúnni og fékk sér einn bjór með smörrebrauðinu, getum við þá sagt: Það er þér að kenna? Er það einhvern tímann réttlætanlegt að skella skuldinni á þann sem verður fyrir barðinu á afbrotamanneskju?“ „Það er ekkert verið að skella skuldinni á neinn Helga Vala... af hverju ertu með þennan útúrsnúning?“ svaraði Jón Steinar. „Ágæti Jón Steinar, þú segir það sjálfur að þolendur eigi að passa sig með því að vera ekki að drekka áfengi. Þar ert þú að alhæfa,“ sagði Helga Vala. „Nei, ég er ekki að alhæfa!“ svaraði Jón Steinar. „Það er fullt af fólki sem neytir áfengis sem er ekkert nauðgað. Og ég meina... af hverju talar þú svona? Ég er að reyna að draga úr tíðni þessara brota. Sem er alltof mikil.“ Varhugavert að segja alla gerendur undir sama hatt Helga Vala sagðist þá ekki skilja hvers vegna hún væri allt í einu orðinn skotspónn ergelsis Jóns Steinars og ítrekaði að það skyti einfaldlega skökku við að ætla að segja þolendum að vera bara heima til að verða ekki fyrir ofbeldi. „Þú talar of mikið,“ glumdi að lokum í Jóni Steinari, sem var um hæl sakaður um ókurteisi. Talið barst að lokum aftur að dómstól götunnar en Jón sagði að það væru ekki bara réttarregla að menn væru saklausir þar til sekt sannaðist heldur einnig þýðingarmikil siðferðisleg regla. Helga Vala benti hins vegar á að jafnvel þótt menn væru sýknaðir þýddi það ekki að þeir væru saklausir og bæði voru sammála um að kerfið þyrfti að gera meira til að sinna kynferðisbrotamálum, bæði lögregla og dómstólar. Helga Vala stóðst ekki mátið og potaði í Jón Steinar þegar hún sagði „hans flokk“ bera þar nokkra ábyrgð en Jón Steinar var fljótur að svara fyrir sig og sagðist bara tala fyrir sig; hann hefði oftsinnis gagnrýnt bæði flokkinn og forystu hans þegar honum hefði fundist tilefni til. Bæði Jón Steinar og Helga Vala voru á því að gera þyrfti greinamun á brotum og varhugavert að setja alla gerendur undi sama hatt, óháð því hvort þeir hefðu gerst sekir um gróf ofbeldisbrot, áreitni eða daður. Einnig að brotaþolar hefðu heimild til að tjá sig á opinberum vettvangi og það væri þá meintra gerenda að sækja rétt sinn fyrir dómstólum ef þeir neituðu sök. Jón Steinar sagði afar mikilvægt að standa vörð um réttarkerfið en Helga Vala sagði kerfið laskað og það væri ef til vill ástæða þess að brotin rötuðu í umræðuna á samfélagsmiðlum og fyrir dóm götunnar.
Bítið Kynferðisofbeldi Landsliðsmenn sakaðir um kynferðisofbeldi MeToo Mest lesið „Ef þessi maður kemst út úr fangelsi mun hann drepa barnið mitt“ Innlent „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Innlent Ein leið í og úr hverfinu dragi úr öryggi íbúa Innlent Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Innlent Þrír af hverjum fjórum sitja eftir með sárt ennið Innlent Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Innlent Segja Ásgeir Helga hafa verið 20 mínútur í stæðinu Innlent „Að láta taka sig ósmurt? Takk, en nei takk“ Innlent Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Innlent Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Innlent Fleiri fréttir Tvö þúsund skora á Guðrúnu að hætta við brottvísunina Skilur ekki hægagang dómsmálaráðuneytisins Gámur fluttur án leyfis eiganda og öllu stolið úr honum Syngjandi hundur í Mosfellsbæ Vaknaði með tíu ósvöruð símtöl og frétti svo af uppsögninni Mátti ekki pissa á starfsmann svo hann meig á glugga Alvarlega slasaður eftir mótorhjólaslys Akranesbær í sárum eftir gjaldþrot eins stærsta vinnustaðarins Fimmtán mánaða skilorð fyrir vörslu barnaníðsefnis Kirkjan skaðabótaskyld gagnvart Kristni Tuttugu stéttarfélög skrifuðu undir kjarasamninga Býður þingmönnum að „fá hrollkaldan veruleikan í andlitið“ Slæleg vinnubrögð álagi og tímapressu að kenna Fundu sautján poka af ónýtum kannabisplöntum og úrgangi Sigmundur Davíð þvær hendur sínar af Mannréttindastofnun Íslands Kolbeinn fer ekki fyrir Landsrétt Fulltrúar sérhagsmuna létu formanninn einan um orðið Fólk geti verið með fleiri en einn kynsjúkdóm Skjálfandafljót verði ekki virkjað á næstunni Mikill meirihluti þjóðarinnar styður aðildarviðræður við ESB Kourani sjái ekki eftir neinu og eigi skilið sex til átta ár í fangelsi Sjúklingur réðst á lækni sem fær ekki bætur frá ríkinu Lauginni lokað eftir að lögn fór í sundur Gremja vegna golfbíla á meistaramóti Lögreglan kölluð til er hundur lék lausum hala á Reykjanesbrautinni Yfir 190 gestir Fabrikkunnar með nóróveiru síðasta sumar Engin gögn bendi til tengsla við Hamas Mikil fjölgun í greiningum á sárasótt og lekanda Leggja til íbúakosningu vegna framkvæmda Carbfix Hlaut of þunga refsingu fyrir mistök Sjá meira