Vistbóndi: Landbúnaður til framtíðar Axel Sigurðsson og Rafn Helgason skrifa 7. september 2021 07:01 Öll erum við sammála um að blómleg byggð um allt land skapar menningarleg, vistfræðileg, félagsleg og fjölbreytt efnahagsleg verðmæti. Byggðarstefna verður þess vegna að taka mið af öllum þessum fyrrnefndu stoðum sem samfélög byggja á. Þannig byggjum við upp sterkt samfélag til framtíðar. Sauðfjárrækt og landbúnaður almennt hafa mætt mótlæti á undanförnum árum. Tekjur bænda hafa dregist saman á sama tíma og þung áhersla er í umræðunni um að rekstur bænda sé ósjálfbær og valdi neikvæðum loftslagsáhrifum í miklu mæli. Vísað er til þeirra staðreynda að matvælaframleiðslan byggi á framræstu votlendi sem losi mikið magn gróðurhúsalofttegunda en ekki síður að beit á illa förnu landi viðhaldi rofi og eyðimörkum á hálendi landsins. Á sama tíma þá má álykta að afurðaverð sé ekki til þess fallið að verðlauna bændur réttilega fyrir erfiði vinnu sinnar við framleiðslu á til að mynda dilkakjöti. Bændur eru ekki orsök þess að hér á landi séu kerfi sem stuðli að ósjálfbærni í rekstri. Kerfin eru einfaldlega byggð á forsendum fyrri tíma. Hér kemur til skortur á framtíðarsýn og vanþekking á virði vistkerfaþjónustu af hálfu hins opinbera. Allt er breytingum háð og staðan hefur mikið breyst frá því sem áður var. Framræsing á miklu magni votlendis var gerð á þeim tímum er skortur var á beitar- og túnræktarlandi. Þjóðarátak í framræslu var gert og átti eðlilega rétt á sér með tilliti til þáverandi búskaparhátta og neyslumenningar Íslendinga, en með breyttum neysluvenjum og búskaparháttum hefur staðan breyst. Þar að auki hefur vitneskju okkar um endurheimt náttúrulegra vistkerfa fleytt fram. Nokkurt magn er í dag af framræstu landi sem hefur fallið úr notkun vegna breyttra búskaparhátta, jarðir farið í eyði eða af öðrum ástæðum. Nú er tími fyrir kjarkmikil og stór skref til þess að ná sátt um landbúnað sem stuðlar að bindingu kolefnis fremur en losun. Til er fólk sem vill taka þessi skref inn í framtíðina og vill ekki vera bundið við kerfi sem kemur í veg fyrir svigrúm til nýsköpunar, fjölbreyttari búskaparhátta og aukinnar sjálfbærni í greininni. Ein leið til þess að tryggja að svo verði er fjölbreytt styrkjakerfi sem legði áherslu á að gefa bændum tækifæri til þess að fá greitt fyrir endurheimt og uppbyggingu náttúrulegra vistkerfa, þar sem því verður við komið. Að bændur fái greitt fyrir slíka þjónustu er hvorki draumsýn né óhagkvæmt heldur raunveruleiki sem við þurfum að taka hér í umræðuna. Þessar leiðir geta tryggt að eyðijarðir fari í byggð, að strjálbýl svæði gangi í endurnýjun lífdaga, að fólk geti unnið á býlinu sínu en þurfi ekki að sækja af illri nauðsyn lífsviðurværi út fyrir búið. Binding á kolefni og stöðvun á losun eru markmið sem flestum þykja verðug. Þess fyrir utan er það hinn líffræðilegi fjölbreytileiki sem viðheldur frjósemi jarðar til lengri tíma og þar kemur fátt eins sterkt inn og endurheimt náttúrulegra vistkerfa. Hver er fyrirstaðan? Hver græðir á kyrrstöðunni? Dýrasta aðgerðin er aðgerðaleysi - ódýrasti samdráttur í losun gróðurhúsalofttegunda er endurheimt votlendis. Því er markviss kortlagning á losun lands eftir jarðvegsgerðum mikilvæg aðgerð sem við öll ættum að geta verið sammála um. Viðreisn treystir bændum til að rækta, viðhalda og auðga landið sitt og við tölum fyrir því að auka tækifærin með frelsi og sveigjanleika að leiðarljósi. Til þess þarf að endurhugsa styrkjakerfið og gera þar líffræðilegan fjölbreytileika og bindingu kolefnis jafnhá hinum hefðbundnu afurðum. Okkar sýn er að styrkjakerfi landbúnaðar verði umhverfismiðað fremur en framleiðslutengt, t.d. þannig að bændur geti gerst vistbændur og hafi ávinning af því. Því ætti sérstaklega að styðja við rekstur sem stuðlar að bindingu kolefnis og dregur úr losun gróðurhúsalofttegunda frá landi, t.d. með skógrækt, endurheimt votlendis og hnignaðs mólendis. Kerfið styðji fjölbreytta og umhverfisvæna framleiðslu með áherslu á aukið frelsi, taki tillit til breyttra neysluvenja, stuðli að bættum hag bænda og neytanda og ýti undir nýliðun í röðum bænda. Við verðum að taka þessa umræðu hérlendis fyrr fremur en seinna. Fjölbreyttur landbúnaður er sterkur landbúnaður. Fjölbreytileiki í sveitum er ekkert nema styrkleiki þar sem byggðarfesta sveita er ekki öll í sömu körfunni. Látum landbúnaðarkerfið styðja við fjölbreytta og umhverfisvæna framleiðslu með áherslu á aukið frelsi. Tökum tillit til breyttra neysluvenja, stuðlum að bættum hag bænda og neytanda og ýtum undir nýliðun í röðum bænda. Gefum framtíðinni tækifæri Höfundar eru frambjóðendur Viðreisnar í Suður- & Suðvesturkjördæmi Axel Sigurðsson í 5. sæti Viðreisnar Suður Rafn Helgason í 6. sæti Viðreisnar í Suðvestur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landbúnaður Matvælaframleiðsla Viðreisn Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Verður pláss fyrir börnin? Hörður Svavarsson Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Þegar fórnarlamb verður böðull Sigurður Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Carbfix: Stærsta framlag Íslands í loftslagsmálum heimsins Sævar Freyr Þráinsson skrifar Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Sjá meira
Öll erum við sammála um að blómleg byggð um allt land skapar menningarleg, vistfræðileg, félagsleg og fjölbreytt efnahagsleg verðmæti. Byggðarstefna verður þess vegna að taka mið af öllum þessum fyrrnefndu stoðum sem samfélög byggja á. Þannig byggjum við upp sterkt samfélag til framtíðar. Sauðfjárrækt og landbúnaður almennt hafa mætt mótlæti á undanförnum árum. Tekjur bænda hafa dregist saman á sama tíma og þung áhersla er í umræðunni um að rekstur bænda sé ósjálfbær og valdi neikvæðum loftslagsáhrifum í miklu mæli. Vísað er til þeirra staðreynda að matvælaframleiðslan byggi á framræstu votlendi sem losi mikið magn gróðurhúsalofttegunda en ekki síður að beit á illa förnu landi viðhaldi rofi og eyðimörkum á hálendi landsins. Á sama tíma þá má álykta að afurðaverð sé ekki til þess fallið að verðlauna bændur réttilega fyrir erfiði vinnu sinnar við framleiðslu á til að mynda dilkakjöti. Bændur eru ekki orsök þess að hér á landi séu kerfi sem stuðli að ósjálfbærni í rekstri. Kerfin eru einfaldlega byggð á forsendum fyrri tíma. Hér kemur til skortur á framtíðarsýn og vanþekking á virði vistkerfaþjónustu af hálfu hins opinbera. Allt er breytingum háð og staðan hefur mikið breyst frá því sem áður var. Framræsing á miklu magni votlendis var gerð á þeim tímum er skortur var á beitar- og túnræktarlandi. Þjóðarátak í framræslu var gert og átti eðlilega rétt á sér með tilliti til þáverandi búskaparhátta og neyslumenningar Íslendinga, en með breyttum neysluvenjum og búskaparháttum hefur staðan breyst. Þar að auki hefur vitneskju okkar um endurheimt náttúrulegra vistkerfa fleytt fram. Nokkurt magn er í dag af framræstu landi sem hefur fallið úr notkun vegna breyttra búskaparhátta, jarðir farið í eyði eða af öðrum ástæðum. Nú er tími fyrir kjarkmikil og stór skref til þess að ná sátt um landbúnað sem stuðlar að bindingu kolefnis fremur en losun. Til er fólk sem vill taka þessi skref inn í framtíðina og vill ekki vera bundið við kerfi sem kemur í veg fyrir svigrúm til nýsköpunar, fjölbreyttari búskaparhátta og aukinnar sjálfbærni í greininni. Ein leið til þess að tryggja að svo verði er fjölbreytt styrkjakerfi sem legði áherslu á að gefa bændum tækifæri til þess að fá greitt fyrir endurheimt og uppbyggingu náttúrulegra vistkerfa, þar sem því verður við komið. Að bændur fái greitt fyrir slíka þjónustu er hvorki draumsýn né óhagkvæmt heldur raunveruleiki sem við þurfum að taka hér í umræðuna. Þessar leiðir geta tryggt að eyðijarðir fari í byggð, að strjálbýl svæði gangi í endurnýjun lífdaga, að fólk geti unnið á býlinu sínu en þurfi ekki að sækja af illri nauðsyn lífsviðurværi út fyrir búið. Binding á kolefni og stöðvun á losun eru markmið sem flestum þykja verðug. Þess fyrir utan er það hinn líffræðilegi fjölbreytileiki sem viðheldur frjósemi jarðar til lengri tíma og þar kemur fátt eins sterkt inn og endurheimt náttúrulegra vistkerfa. Hver er fyrirstaðan? Hver græðir á kyrrstöðunni? Dýrasta aðgerðin er aðgerðaleysi - ódýrasti samdráttur í losun gróðurhúsalofttegunda er endurheimt votlendis. Því er markviss kortlagning á losun lands eftir jarðvegsgerðum mikilvæg aðgerð sem við öll ættum að geta verið sammála um. Viðreisn treystir bændum til að rækta, viðhalda og auðga landið sitt og við tölum fyrir því að auka tækifærin með frelsi og sveigjanleika að leiðarljósi. Til þess þarf að endurhugsa styrkjakerfið og gera þar líffræðilegan fjölbreytileika og bindingu kolefnis jafnhá hinum hefðbundnu afurðum. Okkar sýn er að styrkjakerfi landbúnaðar verði umhverfismiðað fremur en framleiðslutengt, t.d. þannig að bændur geti gerst vistbændur og hafi ávinning af því. Því ætti sérstaklega að styðja við rekstur sem stuðlar að bindingu kolefnis og dregur úr losun gróðurhúsalofttegunda frá landi, t.d. með skógrækt, endurheimt votlendis og hnignaðs mólendis. Kerfið styðji fjölbreytta og umhverfisvæna framleiðslu með áherslu á aukið frelsi, taki tillit til breyttra neysluvenja, stuðli að bættum hag bænda og neytanda og ýti undir nýliðun í röðum bænda. Við verðum að taka þessa umræðu hérlendis fyrr fremur en seinna. Fjölbreyttur landbúnaður er sterkur landbúnaður. Fjölbreytileiki í sveitum er ekkert nema styrkleiki þar sem byggðarfesta sveita er ekki öll í sömu körfunni. Látum landbúnaðarkerfið styðja við fjölbreytta og umhverfisvæna framleiðslu með áherslu á aukið frelsi. Tökum tillit til breyttra neysluvenja, stuðlum að bættum hag bænda og neytanda og ýtum undir nýliðun í röðum bænda. Gefum framtíðinni tækifæri Höfundar eru frambjóðendur Viðreisnar í Suður- & Suðvesturkjördæmi Axel Sigurðsson í 5. sæti Viðreisnar Suður Rafn Helgason í 6. sæti Viðreisnar í Suðvestur
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun