Samgönguskipulag Álaborgar er til fyrirmyndar Þórarinn Hjaltason skrifar 31. maí 2021 10:00 Í greininni „Í Álaborg eru samgöngur fyrir alla“ sem birtist nýlega hér á Vísi kemst ég að þeirri niðurstöðu að borgaryfirvöld í Álaborg stefni að betri samgöngum fyrir alla ferðamáta. Þar sé ekki á stefnuskrá að fjölga sem mest farþegum í almenningssamgöngum með því að setja sem minnst fjármagn í uppbyggingu vega og auka þannig verulega umferðartafir. Ole H.W.Jensen og Ólöf Kristjánsdóttir sem bæði eru ráðgjafar í Borgarlínuverkefninu brugðust við með greininni „Borgarlínan og Plusbus í Álaborg“ þar sem þau komast að annarri niðurstöðu. Því ber að fagna að sérfræðingar skiptist á skoðunum um samgöngumál á höfuðborgarsvæðinu. Af einhverjum ástæðum hefur verið lítið um það. Vonandi verður breyting á því. Hraðbrautir Ole og Ólöf segja að það sé ekki stefna Álaborgar að fá fleiri hraðbrautir (mótorvegi) og fyrirhuguð gerð nýs mótorvegar sé verkefni sem snýr fyrst og fremst að því „að greiða leið umferðar í gegnum Álaborg frekar en að auka umferðarrýmd innan borgarinnar“. Þessu er ég ósammála og færi fyrir því eftirfarandi. Mynd 1. Skipulag mótorvega í Álaborg. Fyrirhugaður mótorvegur er rauðlitaður. Heimild: http://3limfjordsforbindelse.nu/kort-og-illustrationer Borgaryfirvöld hafa ásamt ýmsum hagsmunaaðilum á Norður-Jótlandi sótt fast á að fá þessa tengingu undir/yfir Limafjörðinn, enda verður hún mikil samgöngubót fyrir bæði Álaborg, grannsveitarfélög og N-Jótland, sbr. þessa greinargerð nefndarinnar 3. Limfjordsforbindelse NU! Núverandi tengingar yfir/undir Limafjörðinn eru fullnýttar með samtals um 120 þús. bíla á sólarhring. Á álagstíma eru langar biðraðir við tengingarnar og eru þær mestu flöskuhálsarnir í gatnakerfi Álaborgar. Því er spáð að rúmlega 30 þús. bílar á sólarhring muni nota þriðju tenginguna. Mótorvegakerfið í Álaborg verður eins og sýnt er á mynd 1. Efst á myndinni sameinast nýi mótorvegurinn E 39 sem liggur norður til ferjuhafnarinnar í Hirtshals. Eldri mótorvegir eru grálitaðir. Sá veigamesti er E 45 sem er 6 akreinar á kafla þar sem umferðin er mest og liggur um austurhluta borgarinnar og endar við ferjuhöfnina í Frederikshavn. Vegna legu nýju tengingarinnar er ljóst að þeir sem í dag aka E 45 í gegnum Álaborg í áttina að Frederikshavn munu ekki nota hana. Um þriðji hluti íbúa Álaborgar býr mjög dreift utan þéttustu byggðarinnar (Ålborg by og Nörresundby), aðallega í litlum byggðakjörnum. Þessir íbúar eru því mjög háðir einkabílnum og ljóst að gott umferðarástand á mótorvegunum hefur mikla þýðingu fyrir þá. Auk þess er töluvert um að íbúar í grannsveitarfélögum sæki bæði vinnu og þjónustu til Álaborgar. Hér má finna íbúafjölda virkra borgarsvæða skv. skilgreiningu OECD (e. functional urban area) : https://www.oecd.org/cfe/regionaldevelopment/Appendix_all_fuas.pdf Þarna má sjá að íbúafjöldi virks borgarsvæðis Álaborgar er um 300 þús. (2015). Samgöngustefna Í dag eru 37 % heimila án aðgangs að bíl. Það kemur því ekki á óvart að ferðavenjur í Álaborg séu töluvert ólíkar ferðavenjum hér á höfuðborgarsvæðinu. Rétt rúmlega helmingur ferða er með einkabíl, 7 % með almenningssamgöngum og um 40 % ferða eru gangandi og hjólandi. Hér er hlekkur á stytta útgáfu af stefnuskjalinu Mobilitet 2040: https://www.aalborg.dk/media/10716141/bilag-3-mobilitet-2040-pixi-version.pdf Stefnt er að því að hlutur almenningssamgangna verði 10 % og Álaborg verði ein af leiðandi hjólreiðaborgum Danmerkur. Jafnframt er markmið að fækka verulega ferðum með einkabíl þar sem einungis einn er í bíl. Reiknað er með að sjálfakandi bílar og önnur framtíðartækni geti stuðlað að því að þessum markmiðum verði náð. Rauði þráðurinn í stefnunni er góður hreyfanleiki fyrir alla. Meira verður þó gert fyrir gangandi og hjólandi en einkabílinn, einkum í miðborginni. Í þessum fréttapistli er rætt við borgarfulltrúa í Álaborg sem bendir á að með þessari stefnu megi forðast langar biðraðir bíla eins og eru í Kaupmannahöfn og Árósum: https://politikenbyrum.dk/Nyheder/art6894460/Mobilitetsplan-skal-sikre-Aalborg-mod-at-ende-som-K%C3%B8benhavn-og-Aarhus Plusbus Ég er sammála Ole og Ólöfu um að hraðvagnakerfið Plusbus verður hágæða almenningssamgöngukerfi, óháð því hvort það muni uppfylla kröfur ITDP um BRT. Um er að ræða 2 hraðvagnaleiðir. Framkvæmdir standa yfir við Plusbus 1 og verður lokið 2023. Frumathugun á Plusbus 2 liggur fyrir. Áætlaður kostnaður við hraðvagnaleiðirnar er samtals um 20 milljarðar ISK. Gert er ráð fyrir að Plusbus 2 aki um Limafjarðarbrúna, sem er önnur af núverandi tengingum yfir/undir Limafjörðinn. Brúin er 4 akreinar og um hana aka um 30 þús. bílar á sólarhring. Ole og Ólöf benda réttilega á að reiknað er með að Plusbus 2 aki um sérrými á brúnni þannig að aðeins 2 akreinar verði fyrir almenna umferð. Þau telja að með þessu sé verið að þrengja að bílaumferð. Það má til sanns vegar færa miðað við ástandið í dag, sbr. þessa frétt um afleiðingarnar af því að taka 2 akreinar úr notkun vegna framkvæmda við brúna: https://nordjyske.dk/nyheder/aalborg/bilkoeer-overalt-pas-paa-hvis-du-skal-krydse-bymidten-i-aalborg/c66abed6-a3bd-4419-9e46-da9f78317328 Með tilkomu nýs mótorvegar munu biðraðir við Limafjarðarbrúna styttast verulega, þar eð hluti af umferðinni mun færast yfir á mótorvegina. Lokaorð Að öllu samanlögðu er ljóst að það er ekki stefna Álaborgar að þrengja að umferð einkabíla með aukningu umferðartafa. Þvert á móti er stefnt að góðum samgöngum fyrir alla ferðamáta. Markmið um aukningu á hlut almenningssamgangna úr 7 % ferða upp í 10 % er mun raunhæfara en áætlun SSH um að þrefalda hlut almenningssamgangna. Í Álaborg verða lagðir margfalt meiri fjármunir í vegaframkvæmdir en innviði fyrir almenningssamgöngur. Þegar nýja tengingin verður komin verður búið að leggja hundruði milljarða í mótórvegakerfið á Álaborgarsvæðinu. Við erum langt á eftir í þeim efnum. Í Álaborg er ekki fyrirhugað að leggja mótorvegi í stokka fyrir tugi milljarða, þrátt fyrir að hámarkshraði á þeim sé 110 km/klst. Að öllu samanlögðu er samgönguskipulag Álaborgar til fyrirmyndar. Höfundur er umferðarverkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Samgöngur Borgarlína Þórarinn Hjaltason Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir Skoðun Ólögleg meðvirkni lækna Teitur Ari Theodórsson Skoðun Hvert er „útlendingavandamálið“? Karen Kjartansdóttir Skoðun Verklausi milljónakennarinn Þórunn Sveinbjarnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Íslenskan og menningararfurinn Sólveig Dagmar Þórisdóttir skrifar Skoðun Mannúðlegri úrræði Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Læknar á landsbyggðinni Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Íslensk verðtrygging á mannamáli! Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Varðhundar kerfisins Lára Herborg Ólafsdóttir skrifar Skoðun Mótum stefnu um iðn- og tæknimenntun á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kolkrabbinn og fjármálafjötrar Íslands Ágústa Árnadóttir skrifar Sjá meira
Í greininni „Í Álaborg eru samgöngur fyrir alla“ sem birtist nýlega hér á Vísi kemst ég að þeirri niðurstöðu að borgaryfirvöld í Álaborg stefni að betri samgöngum fyrir alla ferðamáta. Þar sé ekki á stefnuskrá að fjölga sem mest farþegum í almenningssamgöngum með því að setja sem minnst fjármagn í uppbyggingu vega og auka þannig verulega umferðartafir. Ole H.W.Jensen og Ólöf Kristjánsdóttir sem bæði eru ráðgjafar í Borgarlínuverkefninu brugðust við með greininni „Borgarlínan og Plusbus í Álaborg“ þar sem þau komast að annarri niðurstöðu. Því ber að fagna að sérfræðingar skiptist á skoðunum um samgöngumál á höfuðborgarsvæðinu. Af einhverjum ástæðum hefur verið lítið um það. Vonandi verður breyting á því. Hraðbrautir Ole og Ólöf segja að það sé ekki stefna Álaborgar að fá fleiri hraðbrautir (mótorvegi) og fyrirhuguð gerð nýs mótorvegar sé verkefni sem snýr fyrst og fremst að því „að greiða leið umferðar í gegnum Álaborg frekar en að auka umferðarrýmd innan borgarinnar“. Þessu er ég ósammála og færi fyrir því eftirfarandi. Mynd 1. Skipulag mótorvega í Álaborg. Fyrirhugaður mótorvegur er rauðlitaður. Heimild: http://3limfjordsforbindelse.nu/kort-og-illustrationer Borgaryfirvöld hafa ásamt ýmsum hagsmunaaðilum á Norður-Jótlandi sótt fast á að fá þessa tengingu undir/yfir Limafjörðinn, enda verður hún mikil samgöngubót fyrir bæði Álaborg, grannsveitarfélög og N-Jótland, sbr. þessa greinargerð nefndarinnar 3. Limfjordsforbindelse NU! Núverandi tengingar yfir/undir Limafjörðinn eru fullnýttar með samtals um 120 þús. bíla á sólarhring. Á álagstíma eru langar biðraðir við tengingarnar og eru þær mestu flöskuhálsarnir í gatnakerfi Álaborgar. Því er spáð að rúmlega 30 þús. bílar á sólarhring muni nota þriðju tenginguna. Mótorvegakerfið í Álaborg verður eins og sýnt er á mynd 1. Efst á myndinni sameinast nýi mótorvegurinn E 39 sem liggur norður til ferjuhafnarinnar í Hirtshals. Eldri mótorvegir eru grálitaðir. Sá veigamesti er E 45 sem er 6 akreinar á kafla þar sem umferðin er mest og liggur um austurhluta borgarinnar og endar við ferjuhöfnina í Frederikshavn. Vegna legu nýju tengingarinnar er ljóst að þeir sem í dag aka E 45 í gegnum Álaborg í áttina að Frederikshavn munu ekki nota hana. Um þriðji hluti íbúa Álaborgar býr mjög dreift utan þéttustu byggðarinnar (Ålborg by og Nörresundby), aðallega í litlum byggðakjörnum. Þessir íbúar eru því mjög háðir einkabílnum og ljóst að gott umferðarástand á mótorvegunum hefur mikla þýðingu fyrir þá. Auk þess er töluvert um að íbúar í grannsveitarfélögum sæki bæði vinnu og þjónustu til Álaborgar. Hér má finna íbúafjölda virkra borgarsvæða skv. skilgreiningu OECD (e. functional urban area) : https://www.oecd.org/cfe/regionaldevelopment/Appendix_all_fuas.pdf Þarna má sjá að íbúafjöldi virks borgarsvæðis Álaborgar er um 300 þús. (2015). Samgöngustefna Í dag eru 37 % heimila án aðgangs að bíl. Það kemur því ekki á óvart að ferðavenjur í Álaborg séu töluvert ólíkar ferðavenjum hér á höfuðborgarsvæðinu. Rétt rúmlega helmingur ferða er með einkabíl, 7 % með almenningssamgöngum og um 40 % ferða eru gangandi og hjólandi. Hér er hlekkur á stytta útgáfu af stefnuskjalinu Mobilitet 2040: https://www.aalborg.dk/media/10716141/bilag-3-mobilitet-2040-pixi-version.pdf Stefnt er að því að hlutur almenningssamgangna verði 10 % og Álaborg verði ein af leiðandi hjólreiðaborgum Danmerkur. Jafnframt er markmið að fækka verulega ferðum með einkabíl þar sem einungis einn er í bíl. Reiknað er með að sjálfakandi bílar og önnur framtíðartækni geti stuðlað að því að þessum markmiðum verði náð. Rauði þráðurinn í stefnunni er góður hreyfanleiki fyrir alla. Meira verður þó gert fyrir gangandi og hjólandi en einkabílinn, einkum í miðborginni. Í þessum fréttapistli er rætt við borgarfulltrúa í Álaborg sem bendir á að með þessari stefnu megi forðast langar biðraðir bíla eins og eru í Kaupmannahöfn og Árósum: https://politikenbyrum.dk/Nyheder/art6894460/Mobilitetsplan-skal-sikre-Aalborg-mod-at-ende-som-K%C3%B8benhavn-og-Aarhus Plusbus Ég er sammála Ole og Ólöfu um að hraðvagnakerfið Plusbus verður hágæða almenningssamgöngukerfi, óháð því hvort það muni uppfylla kröfur ITDP um BRT. Um er að ræða 2 hraðvagnaleiðir. Framkvæmdir standa yfir við Plusbus 1 og verður lokið 2023. Frumathugun á Plusbus 2 liggur fyrir. Áætlaður kostnaður við hraðvagnaleiðirnar er samtals um 20 milljarðar ISK. Gert er ráð fyrir að Plusbus 2 aki um Limafjarðarbrúna, sem er önnur af núverandi tengingum yfir/undir Limafjörðinn. Brúin er 4 akreinar og um hana aka um 30 þús. bílar á sólarhring. Ole og Ólöf benda réttilega á að reiknað er með að Plusbus 2 aki um sérrými á brúnni þannig að aðeins 2 akreinar verði fyrir almenna umferð. Þau telja að með þessu sé verið að þrengja að bílaumferð. Það má til sanns vegar færa miðað við ástandið í dag, sbr. þessa frétt um afleiðingarnar af því að taka 2 akreinar úr notkun vegna framkvæmda við brúna: https://nordjyske.dk/nyheder/aalborg/bilkoeer-overalt-pas-paa-hvis-du-skal-krydse-bymidten-i-aalborg/c66abed6-a3bd-4419-9e46-da9f78317328 Með tilkomu nýs mótorvegar munu biðraðir við Limafjarðarbrúna styttast verulega, þar eð hluti af umferðinni mun færast yfir á mótorvegina. Lokaorð Að öllu samanlögðu er ljóst að það er ekki stefna Álaborgar að þrengja að umferð einkabíla með aukningu umferðartafa. Þvert á móti er stefnt að góðum samgöngum fyrir alla ferðamáta. Markmið um aukningu á hlut almenningssamgangna úr 7 % ferða upp í 10 % er mun raunhæfara en áætlun SSH um að þrefalda hlut almenningssamgangna. Í Álaborg verða lagðir margfalt meiri fjármunir í vegaframkvæmdir en innviði fyrir almenningssamgöngur. Þegar nýja tengingin verður komin verður búið að leggja hundruði milljarða í mótórvegakerfið á Álaborgarsvæðinu. Við erum langt á eftir í þeim efnum. Í Álaborg er ekki fyrirhugað að leggja mótorvegi í stokka fyrir tugi milljarða, þrátt fyrir að hámarkshraði á þeim sé 110 km/klst. Að öllu samanlögðu er samgönguskipulag Álaborgar til fyrirmyndar. Höfundur er umferðarverkfræðingur.
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Stýrir gervigreind málflutningi stjórnmálamanna og semur stefnur stjórnmálaflokkanna? Tómas Ellert Tómasson skrifar