Sleggjan á sóttkvíarhótelinu Halldóra Mogensen skrifar 8. apríl 2021 14:32 Nær undantekningarlaust eru margar leiðir að sama markmiðinu, en það að aðferð nái settu markmiði gerir hana ekki sjálfkrafa æskilega. Þannig mætti alveg nota sleggju til að festa nagla, en hætta er á að skemma ekki bara naglann heldur einnig vegginn í leiðinni. Það má segja að við Íslendingar höfum fengið hraðkúrs í slíkum vangaveltum á síðustu dögum í tengslum við hin margumtöluðu sóttkvíarhótel. Hugmyndin var að þau sem kæmu til landsins frá ákveðnum löndum, hvort sem það eru útlenskir ferðamenn eða íslenskar barnafjölskyldur, skyldu lokuð inni á hótelherbergi í fimm daga án útiveru. Þannig megi tryggja að kórónuveiran berist ekki út í samfélagið. Nauðsynlegt eða yfirdrifið? Skiptar skoðanir eru hins vegar um úrræðið. Einhver telja það nauðsynlegt í baráttunni við veiruna á meðan önnur segja það ganga of langt. Verið sé að frelsissvipta fólk fyrir það eitt að hafa farið í flugvél, á þeim forsendum að annað fólk hafi svikist undan sóttkví í fortíðinni. Sem sagt að einhver svindli = engum er treyst. Svo er það jafnræðisreglan, sem segir að við að séum öll jöfn fyrir lögunum. Er eðlilegt að sum, sem eru búsett hér og hafa verið útsett fyrir smiti, megi afplána sóttkví heima hjá sér á meðan önnur í sömu stöðu skulu læst inni á hóteli og rukkuð fyrir sóttkvína? Er það sanngjarnt? Myndu slíkar reglur halda fyrir dómstólum? Á upplýsingafundi í dag kom fram að markmið sóttvarnaaðgerða hafi breyst. Nú sé ekki lengur ætlunin að „fletja kúrfuna“ og hlífa heilbrigðiskerfinu heldur að Ísland verði veirufrítt. Það hljómar eins og veruleg stefnubreyting sem hefur átt sér stað án lýðræðislegrar umræðu. Þetta nýja markmið varpar mögulega ljósi á það hvers vegna yfirvöld gripu til jafn afdrifaríks ráðs og frelsissviptingar, sem reyndist síðan vera ólögleg. Heilbrigðisráðherra segist núna vera að horfa til annarra úrræða í þessum efnum, en hvað er í boði? Þarf ráðherra að velja aðra sleggju? Aðrar leiðir eru mögulegar Ýmsum öðrum möguleikum í stöðunni hefur verið velt upp. Sóttvarnalæknir gerði það sjálfur á upplýsingafundi í dag og sagði að margt mætti gera í tengslum við aðgerðir á landamærunum. Stórauknar, tekjutengdar sektir við brotum gegn sóttkví gætu t.d. haft fælingarmátt, bæta mætti upplýsingagjöf og nú er rætt um handahófskennt eftirlit með þeim sem eru í sóttkví heima hjá sér. Ætla má að hættan á slíkri heimsókn hefði fælingarmátt, sérstaklega í samfloti með sektum sem bíta og heimild fyrir lögreglu til að þvinga brotlega í sóttvarnahús. Þessi leið myndi auðvitað kosta það að stjórnvöld þyrftu að hætta að vanfjármagna lögregluna svo hún geti ráðið mannskap í eftirlit - og ekki vantar atvinnuleitendur. Allt eru þetta vægari úrræði en fimm daga frelsissvipting á sóttkvíarhóteli og vel má ímynda sér enn fleiri útfærslur. Ef stjórnvöld myndu hlaupa til og leggja fram lagabreytingu um sóttkvíarhótel þyrftu þau að sýna fram á að ómögulegt sé að ná markmiðinu um örugga sóttkví með öðrum hætti en þvingaðri hótelvist. Píratar myndu velja opið samtal um markmið sóttvarnaraðgerða, kosti og galla hinna ýmsu aðgerða til að ná tilsettu markmiði og gagnsæi í ákvarðanatökunni, slíkt er í anda grunnstefnu Pírata. Þannig tryggjum við upplýsta ákvörðun og aukum líkur á sátt um niðurstöðuna. Það er því ekkert vit í leyndarhyggju stjórnvalda um sóttkvíarhótelin og kröfunni um að banna almenningi að sjá gögnin sem ákvörðunin grundvallaðist á. Áminning við erfiðar aðstæður Þessi skrif eru ekki svar við ákallinu um að stjórnvöld „geri það sem þarf“ í baráttu við veiruna. Þetta er áminning um þá skyldu sem hvílir á stjórnvöldum að gera aðeins það sem þarf til að ná markmiðinu. Skerða ekki stjórnarskrárbundin mannréttindi fólks ef hægt er að komast hjá því. Ganga ekki lengra en nauðsyn krefur til að ná árangrinum sem við viljum, það er hið margumtalaða meðalhóf. Að fullreyna vægari úrræði áður en gripið er til þeirra hörðustu sem hægt er að hugsa sér. Þrátt fyrir krefjandi aðstæður viljum við búa í réttarríki sem virðir mannréttindi fólks. Í miðjum faraldri sem ógnar heilsu fólks er auðvelt að missa sjónar á því, en það er líka auðvelt að segjast standa með mannréttindum þegar reynir ekki á þau. Það er einmitt á erfiðum tímum sem reynir á mannréttindin, einmitt þá sem þeim er ætlað að setja valdinu mörk. Það þýðir þó ekki að heilsa og öryggi almennings séu andstæða réttarríkisins og réttinda. Þvert á móti eiga stjórnmálin stöðugt að leitast við að samtvinna þetta allt, en ekki sjálfkrafa velja sleggjuna þegar við gætum átt hamar í töskunni. Höfundur er þingflokksformaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Halldóra Mogensen Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Skoðun: Kosningar 2021 Píratar Alþingi Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Sjá meira
Nær undantekningarlaust eru margar leiðir að sama markmiðinu, en það að aðferð nái settu markmiði gerir hana ekki sjálfkrafa æskilega. Þannig mætti alveg nota sleggju til að festa nagla, en hætta er á að skemma ekki bara naglann heldur einnig vegginn í leiðinni. Það má segja að við Íslendingar höfum fengið hraðkúrs í slíkum vangaveltum á síðustu dögum í tengslum við hin margumtöluðu sóttkvíarhótel. Hugmyndin var að þau sem kæmu til landsins frá ákveðnum löndum, hvort sem það eru útlenskir ferðamenn eða íslenskar barnafjölskyldur, skyldu lokuð inni á hótelherbergi í fimm daga án útiveru. Þannig megi tryggja að kórónuveiran berist ekki út í samfélagið. Nauðsynlegt eða yfirdrifið? Skiptar skoðanir eru hins vegar um úrræðið. Einhver telja það nauðsynlegt í baráttunni við veiruna á meðan önnur segja það ganga of langt. Verið sé að frelsissvipta fólk fyrir það eitt að hafa farið í flugvél, á þeim forsendum að annað fólk hafi svikist undan sóttkví í fortíðinni. Sem sagt að einhver svindli = engum er treyst. Svo er það jafnræðisreglan, sem segir að við að séum öll jöfn fyrir lögunum. Er eðlilegt að sum, sem eru búsett hér og hafa verið útsett fyrir smiti, megi afplána sóttkví heima hjá sér á meðan önnur í sömu stöðu skulu læst inni á hóteli og rukkuð fyrir sóttkvína? Er það sanngjarnt? Myndu slíkar reglur halda fyrir dómstólum? Á upplýsingafundi í dag kom fram að markmið sóttvarnaaðgerða hafi breyst. Nú sé ekki lengur ætlunin að „fletja kúrfuna“ og hlífa heilbrigðiskerfinu heldur að Ísland verði veirufrítt. Það hljómar eins og veruleg stefnubreyting sem hefur átt sér stað án lýðræðislegrar umræðu. Þetta nýja markmið varpar mögulega ljósi á það hvers vegna yfirvöld gripu til jafn afdrifaríks ráðs og frelsissviptingar, sem reyndist síðan vera ólögleg. Heilbrigðisráðherra segist núna vera að horfa til annarra úrræða í þessum efnum, en hvað er í boði? Þarf ráðherra að velja aðra sleggju? Aðrar leiðir eru mögulegar Ýmsum öðrum möguleikum í stöðunni hefur verið velt upp. Sóttvarnalæknir gerði það sjálfur á upplýsingafundi í dag og sagði að margt mætti gera í tengslum við aðgerðir á landamærunum. Stórauknar, tekjutengdar sektir við brotum gegn sóttkví gætu t.d. haft fælingarmátt, bæta mætti upplýsingagjöf og nú er rætt um handahófskennt eftirlit með þeim sem eru í sóttkví heima hjá sér. Ætla má að hættan á slíkri heimsókn hefði fælingarmátt, sérstaklega í samfloti með sektum sem bíta og heimild fyrir lögreglu til að þvinga brotlega í sóttvarnahús. Þessi leið myndi auðvitað kosta það að stjórnvöld þyrftu að hætta að vanfjármagna lögregluna svo hún geti ráðið mannskap í eftirlit - og ekki vantar atvinnuleitendur. Allt eru þetta vægari úrræði en fimm daga frelsissvipting á sóttkvíarhóteli og vel má ímynda sér enn fleiri útfærslur. Ef stjórnvöld myndu hlaupa til og leggja fram lagabreytingu um sóttkvíarhótel þyrftu þau að sýna fram á að ómögulegt sé að ná markmiðinu um örugga sóttkví með öðrum hætti en þvingaðri hótelvist. Píratar myndu velja opið samtal um markmið sóttvarnaraðgerða, kosti og galla hinna ýmsu aðgerða til að ná tilsettu markmiði og gagnsæi í ákvarðanatökunni, slíkt er í anda grunnstefnu Pírata. Þannig tryggjum við upplýsta ákvörðun og aukum líkur á sátt um niðurstöðuna. Það er því ekkert vit í leyndarhyggju stjórnvalda um sóttkvíarhótelin og kröfunni um að banna almenningi að sjá gögnin sem ákvörðunin grundvallaðist á. Áminning við erfiðar aðstæður Þessi skrif eru ekki svar við ákallinu um að stjórnvöld „geri það sem þarf“ í baráttu við veiruna. Þetta er áminning um þá skyldu sem hvílir á stjórnvöldum að gera aðeins það sem þarf til að ná markmiðinu. Skerða ekki stjórnarskrárbundin mannréttindi fólks ef hægt er að komast hjá því. Ganga ekki lengra en nauðsyn krefur til að ná árangrinum sem við viljum, það er hið margumtalaða meðalhóf. Að fullreyna vægari úrræði áður en gripið er til þeirra hörðustu sem hægt er að hugsa sér. Þrátt fyrir krefjandi aðstæður viljum við búa í réttarríki sem virðir mannréttindi fólks. Í miðjum faraldri sem ógnar heilsu fólks er auðvelt að missa sjónar á því, en það er líka auðvelt að segjast standa með mannréttindum þegar reynir ekki á þau. Það er einmitt á erfiðum tímum sem reynir á mannréttindin, einmitt þá sem þeim er ætlað að setja valdinu mörk. Það þýðir þó ekki að heilsa og öryggi almennings séu andstæða réttarríkisins og réttinda. Þvert á móti eiga stjórnmálin stöðugt að leitast við að samtvinna þetta allt, en ekki sjálfkrafa velja sleggjuna þegar við gætum átt hamar í töskunni. Höfundur er þingflokksformaður Pírata.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun