Hvenær mun ferðaþjónusta ná sér á strik? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir skrifar 29. mars 2021 07:30 Kannski er það ekki einu sinni mikilvægasta spurningin akkúrat núna heldur spurningin: Hvernig notum við tímann núna til þess að halda okkur í rekstrarlegu formi til að vera tilbúin þegar ferðaþjónusta flýgur í gang. Sem hún mun gera, fyrr enn síðar. Þó við vitum ekki nákvæmlega hvenær ferðaþjónusta muni ná sér á strik á ný þá vitum við að til þess að ná árangri í þessari fyrrum stærstu atvinnugrein Íslands og ná fyrrum styrk þá þarf ýmislegt að ganga upp. Ferðaþjónusta er og hefur alltaf verið flókið fyrirbæri sem er að mestu samsett af fjölda lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Það er ekkert séríslenskt, þannig er það um allan heim og alls staðar virðist vera svipað vandamál með að fá ráðamenn til að skilja hvernig fyrirbærið virkar. Um allan heim þurftu ráðamenn að komast að því eftir að öll ferðaþjónusta stöðvaðist hversu mikilvæg hún væri sem drifkraftur fyrir allt efnahagskerfið og hversu nátengd hún er þeim lífsgæðum sem við teljum mikilvæg og sanngjörn. Ráðgjafafyrirtækið McKinsey gaf út áhugaverða greiningu á dögunum þar sem fimm atriði voru sérstaklega nefnd sem lykilatriði fyrir því að ferðaþjónusta næði fyrri kröftum. Hvernig okkur sem þjóð mun takast að halda utan um þessi fimm lykilatriði gæti ráðið því hversu hratt við náum að endurreisa þessa mikilvægu atvinnugrein. Fimm lykilþættir samkvæmt greiningu McKinsey eru: Uppbygging áfangastaða um allt land sem byggja tímabundið og til lengri tíma á heimsóknum heimamanna þar sem heimsóknir erlendra gesta verða ekki möguleg meðan heimsfaraldur geisar enn. Þarna á Ísland mikið inni enda hefur áhersla á ferðalög innanlands ekki verið mikil sem auðvitað skýrist best af smæð landsins og þar af leiðandi mun færri ferðamönnum en margar aðrar þjóðir búa við. Þá hefur nánast öll markaðssetning og vöruþróun verið miðuð að erlendum gestum og erfitt að snúa því algjörlega yfir á íslenskan markað yfir nótt. Það er þó þannig að því sterkari sem innlendur markaður er því meiri möguleika eiga aðilar til að byggja upp sterkari grunn til lengri tíma. Þarna þurfa allir að setjast niður og endurhugsa sín viðskiptamódel til að sjá út alla möguleika í stöðunni. Þessi liður hefur mikil áhrif til skemmri tíma og býr til tækifæri á öflugri nýsköpun og vöruþróun til lengri tíma. Flugsamgöngur eru lykilþáttur fyrir ferðaþjónustu og mikilvægt að setja fram rétt efni til að byggja upp traust fólks á að ferðast á ný. Íslensk ferðaþjónusta er sérlega háð því að fólk treysti flugsamgöngum og á sama tíma er Ísland líka viðkvæmt fyrir því að flug sem samgöngur haldist sterkar upp á inn- og útflutning á nauðsynlegum vörum. Stjórnvöld hafa í gegnum allan faraldurinn séð til þess að mikilvægar flutningsleiðir séu tryggðar. Mikilvægt er að það sterka dreifikerfi sem íslensk flugfélög voru búin að byggja upp ásamt þeim tugum erlendu flugfélaga sem flugu til og frá Keflavík nái sér hratt og örugglega á strik svo hægt verði að tryggja framboðs og eftirspurnar skilyrði sem nýir tímar munu boða. Í ljósi þess að við erum eyja skipta skipasamgöngur auðvitað lykilmáli líka og hefur þróun á komum skemmtiferðaskipa verið drjúgur þáttur í íslenskri ferðaþjónustu sem hefur líka þá sérstöðu umfram flugið að dreifast um allt land. Heilsu og sóttvarnar skipulag á áfangastöðum munum skipta sköpum í ákvörðunarferli þeirra erlendu ferðamanna sem munu ákveða að ferðast til Íslands. Þá skiptir gríðarlegu máli að við séum með gott vald á stöðunni, að við getum sýnt með sannarlegum hætti hvernig við tökumst á við veiruna og hversu sterkt heilbrigðiskerfi við búum við. Þá þarf að vera skýrt hver réttindi fólks eru ef um veikindi verða að ræða ásamt tryggingum og öðru mikilvægu skipulagi. Mikilvægi viðskipta og viðburða ferðaþjónustu. Viðskiptaferðalög eru mikilvæg fyrir virðiskeðju ferðaþjónustunnar í heild sinni og skila hárri framlegð samanborið við hefðbundin ferðalög og frí. Við þekkjum þá stöðu á Íslandi hversu mikilvægar stórar ráðsefnur, stór íþróttamót og eða tónleikar eru fyrir íslenska ferðaþjónustu og skipta sköpum í allri landkynningu og nýtingu á þeim innviðum sem ferðaþjónustan hefur byggt upp, sbr hótel, afþreyingu, listasöfn, baðlón, ráðstefnu og tónleikahús ásamt þeim fjölda veitingastaða sem rómaðir eru um allt land. Ísland getur hæglega búið sér til sterka sérstöðu á þessari syllu með því að kynna landið markvisst sem besta mögulega áfangastaðinn til að fara með hópinn, ráðstefnuna, viðburðinn, tónleikana eða hvað eina sem uppbygging okkar og þróun hefur skilað á síðustu árum. Sterk krafa ferðamanna um sjálfbærni áfangastaðarins sem það heimsækir. Síðast en ekki síst er sú mikla og eðlilega krafa ferðamanna um að sá áfangastaður sem það heimsækir sé með skýr markmið um sjálfbærni og ábyrgð þegar kemur að ferðaþjónustu og framkvæmd hennar. Á Íslandi þurfum við að hafa það í huga að innan skamms verður það ekki nein sérstök sérstaða að skara fram úr þegar kemur að sjálfbærni þar sem allir áfangastaðir um allan heim keppast um að sýna fram á sjálfbærni. Framtíðarsýn fyrir íslenska ferðaþjónustu er að vera leiðandi í sjálfbærni. Það mun hafast með elju og metnaði fyrirtækjaeigenda sem trúa að framtíðin felist í uppbyggingu sem tekur mið af jafnvægi milli efnahagslegra þátta, umhverfislegra og allra mikilvægasta eða þeirra samfélagslegu því án íbúanna og þeirra gestrisni mun ferðaþjónusta eiga á brattan að sækja. En hvernig gerum við þetta og hver gerir hvað? Við hjá Íslenska ferðaklasanum höfum síðan í janúar unnið með 85 fyrirtækjum í sjö landshlutum að því að endurhugsa, endurhanna, spegla, læra nýjar aðferðir, skoða vöruþróun, nýsköpun, hrista upp í viðskiptamódelinu, endurmeta markhópana, kíkja í kjarna fyrirtækisins og skoða hvar megi bæta, breyta eða laga til. Þetta hefur verið mögulegt fyrir tilstilli stuðnings frá Byggðaáætlun ásamt sjö landshlutasamtökum sem tóku höndum saman um að bjóða upp á verkefnið Ratsjá fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu og tengdum greinum. Í beinu framhaldi hefur nú verið ákveðið að bjóða upp á Ratsjánna fyrir fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu og er það gert með stuðningi Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu ásamt styrk frá Ferðamálasamtökum höfuðborgarsvæðisins. Verkefnið fyrir höfuðborgarsvæðið hefst formlega 13. apríl og því mun ljúka þann 6. október með stuttu sumarhléi. Framkvæmdaraðilar að verkefninu eru Ferðaklasinn ásamt RATA sem sérhæfir sig í að vinna náið með einstaklingnum að aukinni færni. Það er ekki spurning um hvort ferðaþjónusta muni ná sér á strik eða nákvæmlega hvenær, heldur miklu heldur hvernig og hversu fljótt við náum vopnum okkar á ný. Þar skiptir sköpum að hafa metnaðarfulla stjórnendur sem taka höndum saman um að nýta tímann núna til að byggja upp og vera tilbúinn í endurræsinguna. Hægt er að sækja um þátttöku í Ratsjá fyrir höfuðborgarsvæðið til miðnættis 29.mars á heimasíðu Íslenska ferðaklasans hér: www.icelandtourism.is Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Ásta Kristín Sigurjónsdóttir Mest lesið „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir Skoðun Breytum þessari sérhagsmunagæslu Aðalsteinn Leifsson Skoðun Bleiki fíllinn í herberginu Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Samfylkingin er með plan um að lögfesta leikskólastigið Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Uppbyggileg réttvísi (e. Restorative Justice) Kristín Skjaldardóttir,Þóra Sigríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Þúsundir á vergangi - Upplýsa verður ranglætið Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins á meðal fólks Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Er sjávarútvegurinn bara aukaleikari? Kristófer Máni Sigursveinsson skrifar Skoðun Hæstvirtur dómsmálaráðherra, við ætlumst til meira af þér Matthías Kormáksson skrifar Skoðun Kennarar – sanngjörn laun? Ólöf P. Úlfarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfsvígstíðni - Gerum betur Þórarinn Guðni Helgason skrifar Skoðun Kæru kennarar Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfbærni á dagskrá, takk! Hafdís Hanna Ægisdóttir,Eva Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kynslóðasáttmálann má ekki rjúfa Finnbjörn A. Hermannsson,Eyjólfur Árni Rafnsson skrifar Skoðun „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggjan tryggir lágt og stöðugt verð Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Gerum betur – breytum þessu Arnar Páll Guðmundsson skrifar Skoðun Það eiga allir séns Steinunn Ósk Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Andleg þrautseigja: Að vaxa í gegnum áskoranir Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Bleiki fíllinn í herberginu Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Ungt fólk, hvatningar til að nýta kosningarétt sinn og að mynda sér eigin skoðun Elmar Ægir Eysteinsson skrifar Skoðun Breytum þessari sérhagsmunagæslu Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Sköpun og paradísarmissir Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Samfylkingin er með plan um að lögfesta leikskólastigið Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir skrifar Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir skrifar Skoðun Ákall um jákvæða hvata til grænna fjárfestinga Kristín Þöll Skagfjörð skrifar Skoðun Fatlað fólk á betra skilið Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson skrifar Sjá meira
Kannski er það ekki einu sinni mikilvægasta spurningin akkúrat núna heldur spurningin: Hvernig notum við tímann núna til þess að halda okkur í rekstrarlegu formi til að vera tilbúin þegar ferðaþjónusta flýgur í gang. Sem hún mun gera, fyrr enn síðar. Þó við vitum ekki nákvæmlega hvenær ferðaþjónusta muni ná sér á strik á ný þá vitum við að til þess að ná árangri í þessari fyrrum stærstu atvinnugrein Íslands og ná fyrrum styrk þá þarf ýmislegt að ganga upp. Ferðaþjónusta er og hefur alltaf verið flókið fyrirbæri sem er að mestu samsett af fjölda lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Það er ekkert séríslenskt, þannig er það um allan heim og alls staðar virðist vera svipað vandamál með að fá ráðamenn til að skilja hvernig fyrirbærið virkar. Um allan heim þurftu ráðamenn að komast að því eftir að öll ferðaþjónusta stöðvaðist hversu mikilvæg hún væri sem drifkraftur fyrir allt efnahagskerfið og hversu nátengd hún er þeim lífsgæðum sem við teljum mikilvæg og sanngjörn. Ráðgjafafyrirtækið McKinsey gaf út áhugaverða greiningu á dögunum þar sem fimm atriði voru sérstaklega nefnd sem lykilatriði fyrir því að ferðaþjónusta næði fyrri kröftum. Hvernig okkur sem þjóð mun takast að halda utan um þessi fimm lykilatriði gæti ráðið því hversu hratt við náum að endurreisa þessa mikilvægu atvinnugrein. Fimm lykilþættir samkvæmt greiningu McKinsey eru: Uppbygging áfangastaða um allt land sem byggja tímabundið og til lengri tíma á heimsóknum heimamanna þar sem heimsóknir erlendra gesta verða ekki möguleg meðan heimsfaraldur geisar enn. Þarna á Ísland mikið inni enda hefur áhersla á ferðalög innanlands ekki verið mikil sem auðvitað skýrist best af smæð landsins og þar af leiðandi mun færri ferðamönnum en margar aðrar þjóðir búa við. Þá hefur nánast öll markaðssetning og vöruþróun verið miðuð að erlendum gestum og erfitt að snúa því algjörlega yfir á íslenskan markað yfir nótt. Það er þó þannig að því sterkari sem innlendur markaður er því meiri möguleika eiga aðilar til að byggja upp sterkari grunn til lengri tíma. Þarna þurfa allir að setjast niður og endurhugsa sín viðskiptamódel til að sjá út alla möguleika í stöðunni. Þessi liður hefur mikil áhrif til skemmri tíma og býr til tækifæri á öflugri nýsköpun og vöruþróun til lengri tíma. Flugsamgöngur eru lykilþáttur fyrir ferðaþjónustu og mikilvægt að setja fram rétt efni til að byggja upp traust fólks á að ferðast á ný. Íslensk ferðaþjónusta er sérlega háð því að fólk treysti flugsamgöngum og á sama tíma er Ísland líka viðkvæmt fyrir því að flug sem samgöngur haldist sterkar upp á inn- og útflutning á nauðsynlegum vörum. Stjórnvöld hafa í gegnum allan faraldurinn séð til þess að mikilvægar flutningsleiðir séu tryggðar. Mikilvægt er að það sterka dreifikerfi sem íslensk flugfélög voru búin að byggja upp ásamt þeim tugum erlendu flugfélaga sem flugu til og frá Keflavík nái sér hratt og örugglega á strik svo hægt verði að tryggja framboðs og eftirspurnar skilyrði sem nýir tímar munu boða. Í ljósi þess að við erum eyja skipta skipasamgöngur auðvitað lykilmáli líka og hefur þróun á komum skemmtiferðaskipa verið drjúgur þáttur í íslenskri ferðaþjónustu sem hefur líka þá sérstöðu umfram flugið að dreifast um allt land. Heilsu og sóttvarnar skipulag á áfangastöðum munum skipta sköpum í ákvörðunarferli þeirra erlendu ferðamanna sem munu ákveða að ferðast til Íslands. Þá skiptir gríðarlegu máli að við séum með gott vald á stöðunni, að við getum sýnt með sannarlegum hætti hvernig við tökumst á við veiruna og hversu sterkt heilbrigðiskerfi við búum við. Þá þarf að vera skýrt hver réttindi fólks eru ef um veikindi verða að ræða ásamt tryggingum og öðru mikilvægu skipulagi. Mikilvægi viðskipta og viðburða ferðaþjónustu. Viðskiptaferðalög eru mikilvæg fyrir virðiskeðju ferðaþjónustunnar í heild sinni og skila hárri framlegð samanborið við hefðbundin ferðalög og frí. Við þekkjum þá stöðu á Íslandi hversu mikilvægar stórar ráðsefnur, stór íþróttamót og eða tónleikar eru fyrir íslenska ferðaþjónustu og skipta sköpum í allri landkynningu og nýtingu á þeim innviðum sem ferðaþjónustan hefur byggt upp, sbr hótel, afþreyingu, listasöfn, baðlón, ráðstefnu og tónleikahús ásamt þeim fjölda veitingastaða sem rómaðir eru um allt land. Ísland getur hæglega búið sér til sterka sérstöðu á þessari syllu með því að kynna landið markvisst sem besta mögulega áfangastaðinn til að fara með hópinn, ráðstefnuna, viðburðinn, tónleikana eða hvað eina sem uppbygging okkar og þróun hefur skilað á síðustu árum. Sterk krafa ferðamanna um sjálfbærni áfangastaðarins sem það heimsækir. Síðast en ekki síst er sú mikla og eðlilega krafa ferðamanna um að sá áfangastaður sem það heimsækir sé með skýr markmið um sjálfbærni og ábyrgð þegar kemur að ferðaþjónustu og framkvæmd hennar. Á Íslandi þurfum við að hafa það í huga að innan skamms verður það ekki nein sérstök sérstaða að skara fram úr þegar kemur að sjálfbærni þar sem allir áfangastaðir um allan heim keppast um að sýna fram á sjálfbærni. Framtíðarsýn fyrir íslenska ferðaþjónustu er að vera leiðandi í sjálfbærni. Það mun hafast með elju og metnaði fyrirtækjaeigenda sem trúa að framtíðin felist í uppbyggingu sem tekur mið af jafnvægi milli efnahagslegra þátta, umhverfislegra og allra mikilvægasta eða þeirra samfélagslegu því án íbúanna og þeirra gestrisni mun ferðaþjónusta eiga á brattan að sækja. En hvernig gerum við þetta og hver gerir hvað? Við hjá Íslenska ferðaklasanum höfum síðan í janúar unnið með 85 fyrirtækjum í sjö landshlutum að því að endurhugsa, endurhanna, spegla, læra nýjar aðferðir, skoða vöruþróun, nýsköpun, hrista upp í viðskiptamódelinu, endurmeta markhópana, kíkja í kjarna fyrirtækisins og skoða hvar megi bæta, breyta eða laga til. Þetta hefur verið mögulegt fyrir tilstilli stuðnings frá Byggðaáætlun ásamt sjö landshlutasamtökum sem tóku höndum saman um að bjóða upp á verkefnið Ratsjá fyrir fyrirtæki í ferðaþjónustu og tengdum greinum. Í beinu framhaldi hefur nú verið ákveðið að bjóða upp á Ratsjánna fyrir fyrirtæki á höfuðborgarsvæðinu og er það gert með stuðningi Samtaka sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu ásamt styrk frá Ferðamálasamtökum höfuðborgarsvæðisins. Verkefnið fyrir höfuðborgarsvæðið hefst formlega 13. apríl og því mun ljúka þann 6. október með stuttu sumarhléi. Framkvæmdaraðilar að verkefninu eru Ferðaklasinn ásamt RATA sem sérhæfir sig í að vinna náið með einstaklingnum að aukinni færni. Það er ekki spurning um hvort ferðaþjónusta muni ná sér á strik eða nákvæmlega hvenær, heldur miklu heldur hvernig og hversu fljótt við náum vopnum okkar á ný. Þar skiptir sköpum að hafa metnaðarfulla stjórnendur sem taka höndum saman um að nýta tímann núna til að byggja upp og vera tilbúinn í endurræsinguna. Hægt er að sækja um þátttöku í Ratsjá fyrir höfuðborgarsvæðið til miðnættis 29.mars á heimasíðu Íslenska ferðaklasans hér: www.icelandtourism.is Höfundur er framkvæmdastjóri Íslenska ferðaklasans.
„Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Uppbyggileg réttvísi (e. Restorative Justice) Kristín Skjaldardóttir,Þóra Sigríður Einarsdóttir skrifar
Skoðun „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir skrifar
Skoðun Ungt fólk, hvatningar til að nýta kosningarétt sinn og að mynda sér eigin skoðun Elmar Ægir Eysteinsson skrifar
Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar
Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
„Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun