Vegið að atvinnufrelsi ungra sjúkraþjálfara Unnur Pétursdóttir skrifar 1. febrúar 2021 09:17 Með seiglu og góðri samstöðu hefur þjóðinni tekist að halda Covid-19-faraldrinum í þokkalegum skefjum og nú erum við vongóð um að lífið færist aftur í eðlilegri skorður á nýju ári. Um leið og við getum glaðst yfir góðum árangri verður að viðurkennast að álagið á heilbrigðiskerfi okkar hefur verið mikið og verður enn um sinn. Mjög hefur reynt á hæfni, getu og þrek fagfólks og framundan er að bæta það heilsutjón sem orðið hefur og leysa af hendi verk sem beðið hafa úrlausnar í heimsfaraldrinum. Við þurfum að hvetja ungt fólk til dáða, nýta hæfileika þess og kraft til að koma þjóðfélaginu aftur af stað eftir þetta sérkennilega tímabil. Þetta á ekki síst við um unga og kraftmikla nýútskrifaða sjúkraþjálfara. Þeirra bíður að auki að leysa af hólmi fyrstu kynslóð sjúkraþjálfara sem útskrifuðust frá H.Í. fyrir 40 árum og ljúka brátt starfsævinni. Er þá ekki einmitt mikilvægt að þetta unga fólk fái að heyra hvetjandi bjartsýnistón að loknum faraldrinum? Aðför að réttindum og atvinnufrelsi Stundum er reyndar eins og stjórnvöld hafi ekki fulla trú á framtíðinni, líkt og nú þegar gripið er til íþyngjandi aðgerða, steinn lagður í götu þeirra sem eru að hefja sína vegferð, vel menntað og metnaðarfullt fólk. Þetta gerðist um nýliðin áramót þegar heilbrigðisráðherra gaf út reglugerð um sjálfstætt starfandi sjúkraþjálfara, sem ekki vinna samkvæmt samningi við Sjúkratryggingar Íslands. Sett var það skilyrði fyrir endurgreiðslu vegna sjúkraþjálfunar að þjónustan væri veitt af hendi sjúkraþjálfara sem hefði starfað við fagið í minnst tvö ár í 80% starfshlutfalli eftir löggildingu. Þessi reglugerð var sett í kjölfar þess að felld var úr gildi heimild sjúkratryggðra til að leita aðstoðar sjúkraþjálfara í sex skipti án aðkomu læknis. Það var gert án samráðs við Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, Félag heimilislækna og Félag sjúkraþjálfara, sem mótmæltu þessari ráðstöfun, enda jók hún álag á heilsugæsluna í miðjum faraldri og olli sjúklingum miklu óhagræði. Báðar þessar reglugerðarbreytingar fela í sér afturför í sjúkraþjálfun og endurhæfingu, stríða gegn heilbrigðri skynsemi og byggjast ekki að öllu leyti á gildandi lögum. Skerðing án lagastoðar Félag sjúkraþjálfara mótmælir reglugerðinni sem skerðir atvinnuréttindi sjúkraþjálfara og telur að hún eigi ekki stoð í lögum. Allir sjúkraþjálfarar með íslenskt starfsleyfi mega lögum samkvæmt nýta starfsréttindi sín. Þau réttindi verða ekki skert nema með lögum, sem verða þá að byggjast á málefnalegum sjónarmiðum og meðalhófsreglunni. Reglugerðir sem gefnar eru út verða að byggjast á grundvelli gildandi laga. Ef reglugerðin sem um ræðir verður ekki dregin til baka gæti reynt á lögmæti hennar fyrir dómi. Við sjúkraþjálfarar teljum alveg skýrt að skilyrði um tveggja ára starfsreynslu skorti lagastoð, ráðherra hafi ekki heimild til að taka ákvörðun um hæfi sjúkraþjálfara enda sé um það kveðið í löggildingu starfsins og í lögum um heilbrigðisstarfsmenn. Leyfisveiting og hæfismat er í höndum Landlæknis en ekki ráðherra hverju sinni. Þau nýju skilyrði sem kveðið er á um í þeirri reglugerð sem hér ræðir, og beinast gegn nýútskrifuðum sjúkraþjálfurum, fela í sér óþolandi mismunun og skerðingu á möguleikum sjúkraþjálfara til að nýta opinbert starfsleyfi. Og það sem er verst, reglugerðin leiðir til verri þjónustu. Mikið í húfi Sjúkraþjálfurum er misboðið en við vonum auðvitað að horfið verði frá þessu, að viðurkennt verði að þessi reglugerð hafi verið vanhugsuð. Stóra myndin sem hér hefur verið reifuð er að skerðing atvinnuréttinda sé án lagastoðar og að í henni felist mismunun sem ungir sjúkraþjálfarar þurfi að sæta af hálfu ríkisvaldsins. Við trúum ekki enn að þetta verði látið standa. Margt fleira mælir gegn þessari ráðstöfun. Víða, og sérstaklega á landsbyggðinni, hefur verið treyst á að nýútskrifaðir sjúkraþjálfarar sinni afleysingum og leysi af hólmi þá sem eru að hverfa úr starfi vegna aldurs. Þá felst í reglugerðinni aðför að því sem unnist hefur í jafnréttisbaráttunni. Fólk sem lokið hefur löngu háskólanámi, eins og sjúkraþjálfarar, hefja gjarnan barneignir að því loknu. Skilyrði um 80% starfshlutfall er að sjálfsögðu aðför að þessu fólki og rétti þess til að samræma fjölskyldulíf og atvinnuþátttöku að eigin ósk. Viljum við taka slíkt skref afturábak árið 2021? Og er eitthvert vit í því að lengja biðlista sjúkraþjálfara með þessum hætti? Þeir eru nógu langir samt. Skerðing á atvinnuréttindum ungra sjúkraþjálfara mun einungis dýpka vandann sem við er að eiga, koma færra fólki aftur á fætur, seinka bataferli og draga úr styrk og getu fólks á erfiðum tímum. Höfundur er formaður Félags sjúkraþjálfara. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Unnur Pétursdóttir Vinnumarkaður Mest lesið Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Nýbygging þýðir ekki gallalaus eign Annþór Kristján Karlsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson Skoðun Skoðun Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Sjá meira
Með seiglu og góðri samstöðu hefur þjóðinni tekist að halda Covid-19-faraldrinum í þokkalegum skefjum og nú erum við vongóð um að lífið færist aftur í eðlilegri skorður á nýju ári. Um leið og við getum glaðst yfir góðum árangri verður að viðurkennast að álagið á heilbrigðiskerfi okkar hefur verið mikið og verður enn um sinn. Mjög hefur reynt á hæfni, getu og þrek fagfólks og framundan er að bæta það heilsutjón sem orðið hefur og leysa af hendi verk sem beðið hafa úrlausnar í heimsfaraldrinum. Við þurfum að hvetja ungt fólk til dáða, nýta hæfileika þess og kraft til að koma þjóðfélaginu aftur af stað eftir þetta sérkennilega tímabil. Þetta á ekki síst við um unga og kraftmikla nýútskrifaða sjúkraþjálfara. Þeirra bíður að auki að leysa af hólmi fyrstu kynslóð sjúkraþjálfara sem útskrifuðust frá H.Í. fyrir 40 árum og ljúka brátt starfsævinni. Er þá ekki einmitt mikilvægt að þetta unga fólk fái að heyra hvetjandi bjartsýnistón að loknum faraldrinum? Aðför að réttindum og atvinnufrelsi Stundum er reyndar eins og stjórnvöld hafi ekki fulla trú á framtíðinni, líkt og nú þegar gripið er til íþyngjandi aðgerða, steinn lagður í götu þeirra sem eru að hefja sína vegferð, vel menntað og metnaðarfullt fólk. Þetta gerðist um nýliðin áramót þegar heilbrigðisráðherra gaf út reglugerð um sjálfstætt starfandi sjúkraþjálfara, sem ekki vinna samkvæmt samningi við Sjúkratryggingar Íslands. Sett var það skilyrði fyrir endurgreiðslu vegna sjúkraþjálfunar að þjónustan væri veitt af hendi sjúkraþjálfara sem hefði starfað við fagið í minnst tvö ár í 80% starfshlutfalli eftir löggildingu. Þessi reglugerð var sett í kjölfar þess að felld var úr gildi heimild sjúkratryggðra til að leita aðstoðar sjúkraþjálfara í sex skipti án aðkomu læknis. Það var gert án samráðs við Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, Félag heimilislækna og Félag sjúkraþjálfara, sem mótmæltu þessari ráðstöfun, enda jók hún álag á heilsugæsluna í miðjum faraldri og olli sjúklingum miklu óhagræði. Báðar þessar reglugerðarbreytingar fela í sér afturför í sjúkraþjálfun og endurhæfingu, stríða gegn heilbrigðri skynsemi og byggjast ekki að öllu leyti á gildandi lögum. Skerðing án lagastoðar Félag sjúkraþjálfara mótmælir reglugerðinni sem skerðir atvinnuréttindi sjúkraþjálfara og telur að hún eigi ekki stoð í lögum. Allir sjúkraþjálfarar með íslenskt starfsleyfi mega lögum samkvæmt nýta starfsréttindi sín. Þau réttindi verða ekki skert nema með lögum, sem verða þá að byggjast á málefnalegum sjónarmiðum og meðalhófsreglunni. Reglugerðir sem gefnar eru út verða að byggjast á grundvelli gildandi laga. Ef reglugerðin sem um ræðir verður ekki dregin til baka gæti reynt á lögmæti hennar fyrir dómi. Við sjúkraþjálfarar teljum alveg skýrt að skilyrði um tveggja ára starfsreynslu skorti lagastoð, ráðherra hafi ekki heimild til að taka ákvörðun um hæfi sjúkraþjálfara enda sé um það kveðið í löggildingu starfsins og í lögum um heilbrigðisstarfsmenn. Leyfisveiting og hæfismat er í höndum Landlæknis en ekki ráðherra hverju sinni. Þau nýju skilyrði sem kveðið er á um í þeirri reglugerð sem hér ræðir, og beinast gegn nýútskrifuðum sjúkraþjálfurum, fela í sér óþolandi mismunun og skerðingu á möguleikum sjúkraþjálfara til að nýta opinbert starfsleyfi. Og það sem er verst, reglugerðin leiðir til verri þjónustu. Mikið í húfi Sjúkraþjálfurum er misboðið en við vonum auðvitað að horfið verði frá þessu, að viðurkennt verði að þessi reglugerð hafi verið vanhugsuð. Stóra myndin sem hér hefur verið reifuð er að skerðing atvinnuréttinda sé án lagastoðar og að í henni felist mismunun sem ungir sjúkraþjálfarar þurfi að sæta af hálfu ríkisvaldsins. Við trúum ekki enn að þetta verði látið standa. Margt fleira mælir gegn þessari ráðstöfun. Víða, og sérstaklega á landsbyggðinni, hefur verið treyst á að nýútskrifaðir sjúkraþjálfarar sinni afleysingum og leysi af hólmi þá sem eru að hverfa úr starfi vegna aldurs. Þá felst í reglugerðinni aðför að því sem unnist hefur í jafnréttisbaráttunni. Fólk sem lokið hefur löngu háskólanámi, eins og sjúkraþjálfarar, hefja gjarnan barneignir að því loknu. Skilyrði um 80% starfshlutfall er að sjálfsögðu aðför að þessu fólki og rétti þess til að samræma fjölskyldulíf og atvinnuþátttöku að eigin ósk. Viljum við taka slíkt skref afturábak árið 2021? Og er eitthvert vit í því að lengja biðlista sjúkraþjálfara með þessum hætti? Þeir eru nógu langir samt. Skerðing á atvinnuréttindum ungra sjúkraþjálfara mun einungis dýpka vandann sem við er að eiga, koma færra fólki aftur á fætur, seinka bataferli og draga úr styrk og getu fólks á erfiðum tímum. Höfundur er formaður Félags sjúkraþjálfara.
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar