Jólaverslun á netinu ríflega tvöfaldast á þremur árum Tryggvi Snær Guðmundsson skrifar 14. nóvember 2020 08:00 Ætla má að netverslun gegni stóru hlutverki í jólainnkaupum þetta árið, bæði vegna sóttvarnaraðgerða og fælni við fjölmennar samkomur. Ódýrari jólagjafir í nóvember Íslenskir karlmenn halda því oft fram að þeir vinni best undir pressu og svo virðist sem kynbræður þeirra úti í heimi séu sama sinnis. Í Bandaríkjunum bíður um fjórðungur karla með jólagjafirnar fram á síðasta dag. Konur eru hins vegar frekar fyrr á ferðinni en fara á móti fleiri verslunarferðir og versla að jafnaði fleiri gjafir. Karlar meta á hinn bóginn árangur ferðarinnar fremur á því hversu mörgum pökkum þeir skila í hús og vilja heldur ljúka þeim öllum af í einni ferð. Dagarnir „Singles day“ (11. nóvember) og „Black Friday“ (fjórði föstudagur nóvembermánaðar) eru tveir af stærri útsöludögum ársins víða erlendis. Þeir hafa ekki alltaf verið hluti af íslenskri verslunarmenningu en hafa sótt í sig veðrið á síðustu árum. Þó svo munur á verðlagi nóvember og desembermánaðar nái lengra aftur en tilkoma þessara miklu útsöluhátíða geta afslættir sem þeim tengjast verið umtalsverðir og hafa að líkindum nokkur áhrif á vísitölu neysluverðs. Lítum aðeins betur á þennan mun á verðlagi í tveimur síðustu mánuðum ársins. Vísitala neysluverðs hækkar að jafnaði meira í desembermánuði og mögulega gæti því verið hægt að spara einhverja aura með því að vera fyrr á ferðinni. Þar sem konur versla jólagjafir að meðaltali nokkuð fyrr en karlar mætti að sama skapi spyrja sig hvort þær geri með því betri kaup. Alltént getur verið gott að vita af því að verðlag á það til að taka eins og eitt skref upp á við í jólamánuðinum. Netverslun á fljúgandi siglingu Þrátt fyrir jákvæðar fréttir af þróun kórónuveirufaraldursins bendir margt til þess að jólagjafaverslun verði með öðru sniði þetta árið og hluti netverslunar gæti aukist umtalsvert. Fyrirtæki landsins hafa brugðist við sóttvarnaraðgerðum og samkomutakmörkunum með því að auka við þjónustustig á vefnum og betrumbæta netverslun. Slík verslun hefur verið í umtalsverðum vexti á síðustu árum en taka verður tillit til þess að við Íslendingar vorum nokkuð seinir að tileinka okkur þann verslunarmáta. Netverslun hefur aukist jafnt og þétt á milli ársfjórðunga og hefur síðasti fjórðungur ársins alltaf verið stærstur. Rannsókn á vegum Gallup sýnir að um 11% Íslendinga versluðu í það minnsta eina jólagjöf á netinu árið 2007 en 10 árum seinna nam hlutfallið 43% og þar af 18% sem versluðu allar sínar jólagjafir á netinu. Frá því árinu 2017 hefur netverslun Íslendinga ríflega tvöfaldast og aukið hlutdeild sína af heildarveltu verslunar um tæplega 85%. Miðað við þá þróun og núverandi ástand mætti ætla að hlutfall þeirra sem versla jólagjafir á netinu geti stóraukist þetta árið. Íslensk netverslun samkeppnishæfari en áður Á umræddum markaði netverslana ríkir mikil samkeppni og ekki einungis á meðal íslenskra fyrirtækja. Sífellt fleiri erlendar verslanir bjóða nú vörusendingar til Íslands án þess að setja upp verslun hér á landi með tilheyrandi kostnaði. Samkeppnin er að stórum hluta fólgin í verðlagi þar sem oft er hægt að nálgast sömu eða sambærilegar vörur hér á landi og úti. Spurningin er hvort erlendar eða íslenskar netverslanir séu með yfirhöndina í dag? Krónan hefur gefið talsvert eftir það sem af er ári og leiða má að því líkur að sé nokkuð minni stemming fyrir erlendum netverslunum í dag en á móti hefur veikingu krónunnar fylgt allnokkur verðbólga sem er þó misjöfn á milli vöruflokka. Vörur seldar í evrum eru tæplega 20% dýrari í krónum talið, í dollurum 13% dýrari og í pundum um 12% dýrari en þær voru í upphafi árs. Vörur í innlendum verslunum hafa ekki hækkað jafn mikið í verði og því sem nemur veikingu krónunnar í flestum tilvikum ef mögulega eru frátalin raftæki sem versluð eru í pundum. Því virðist sem innlend netverslun sé í það minnsta samkeppnishæfari við erlenda en hún var í upphafi ársins. Netverslanir komnar til að vera COVID hefur breytt aðstæðum markaðarins og þvingað verslanir til fjárfestinga í netverslun sem þær munu koma til með að búa að næstu árin. Með því að vera nógu snemma í því í ár mætti mögulega spara eilítið en þó mun ég ekki reyna verðmeta þá ánægju sem fylgir því að rölta niður Laugarveginn á Þorláksmessu að kaupa síðustu jólagjafirnar. Allur er varinn góður Nú þegar meira er farið að bera á svikum tengdum netnotkun og þar með vefverslun má loks benda á að allur er varinn góður. Með aukinni netverslun aukast líkurnar á því að óprúttnir aðilar freisti þess að brjóta á okkur með hinum ýmsu leiðum. Það er því góð regla að fara varlega við viðskipti á vefnum og forðast eins og kostur er að gefa upp kortanúmer nema eftir traustum og viðurkenndum leiðum. Höfundur er hagfræðingur í Greiningu Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Neytendur Verslun Jól Tryggvi Snær Guðmundsson Verðlag Mest lesið Halldór 28.09.2024 Halldór „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fátækt? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Evrópusambandið er í vanda Þórður Birgisson skrifar Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Ætla má að netverslun gegni stóru hlutverki í jólainnkaupum þetta árið, bæði vegna sóttvarnaraðgerða og fælni við fjölmennar samkomur. Ódýrari jólagjafir í nóvember Íslenskir karlmenn halda því oft fram að þeir vinni best undir pressu og svo virðist sem kynbræður þeirra úti í heimi séu sama sinnis. Í Bandaríkjunum bíður um fjórðungur karla með jólagjafirnar fram á síðasta dag. Konur eru hins vegar frekar fyrr á ferðinni en fara á móti fleiri verslunarferðir og versla að jafnaði fleiri gjafir. Karlar meta á hinn bóginn árangur ferðarinnar fremur á því hversu mörgum pökkum þeir skila í hús og vilja heldur ljúka þeim öllum af í einni ferð. Dagarnir „Singles day“ (11. nóvember) og „Black Friday“ (fjórði föstudagur nóvembermánaðar) eru tveir af stærri útsöludögum ársins víða erlendis. Þeir hafa ekki alltaf verið hluti af íslenskri verslunarmenningu en hafa sótt í sig veðrið á síðustu árum. Þó svo munur á verðlagi nóvember og desembermánaðar nái lengra aftur en tilkoma þessara miklu útsöluhátíða geta afslættir sem þeim tengjast verið umtalsverðir og hafa að líkindum nokkur áhrif á vísitölu neysluverðs. Lítum aðeins betur á þennan mun á verðlagi í tveimur síðustu mánuðum ársins. Vísitala neysluverðs hækkar að jafnaði meira í desembermánuði og mögulega gæti því verið hægt að spara einhverja aura með því að vera fyrr á ferðinni. Þar sem konur versla jólagjafir að meðaltali nokkuð fyrr en karlar mætti að sama skapi spyrja sig hvort þær geri með því betri kaup. Alltént getur verið gott að vita af því að verðlag á það til að taka eins og eitt skref upp á við í jólamánuðinum. Netverslun á fljúgandi siglingu Þrátt fyrir jákvæðar fréttir af þróun kórónuveirufaraldursins bendir margt til þess að jólagjafaverslun verði með öðru sniði þetta árið og hluti netverslunar gæti aukist umtalsvert. Fyrirtæki landsins hafa brugðist við sóttvarnaraðgerðum og samkomutakmörkunum með því að auka við þjónustustig á vefnum og betrumbæta netverslun. Slík verslun hefur verið í umtalsverðum vexti á síðustu árum en taka verður tillit til þess að við Íslendingar vorum nokkuð seinir að tileinka okkur þann verslunarmáta. Netverslun hefur aukist jafnt og þétt á milli ársfjórðunga og hefur síðasti fjórðungur ársins alltaf verið stærstur. Rannsókn á vegum Gallup sýnir að um 11% Íslendinga versluðu í það minnsta eina jólagjöf á netinu árið 2007 en 10 árum seinna nam hlutfallið 43% og þar af 18% sem versluðu allar sínar jólagjafir á netinu. Frá því árinu 2017 hefur netverslun Íslendinga ríflega tvöfaldast og aukið hlutdeild sína af heildarveltu verslunar um tæplega 85%. Miðað við þá þróun og núverandi ástand mætti ætla að hlutfall þeirra sem versla jólagjafir á netinu geti stóraukist þetta árið. Íslensk netverslun samkeppnishæfari en áður Á umræddum markaði netverslana ríkir mikil samkeppni og ekki einungis á meðal íslenskra fyrirtækja. Sífellt fleiri erlendar verslanir bjóða nú vörusendingar til Íslands án þess að setja upp verslun hér á landi með tilheyrandi kostnaði. Samkeppnin er að stórum hluta fólgin í verðlagi þar sem oft er hægt að nálgast sömu eða sambærilegar vörur hér á landi og úti. Spurningin er hvort erlendar eða íslenskar netverslanir séu með yfirhöndina í dag? Krónan hefur gefið talsvert eftir það sem af er ári og leiða má að því líkur að sé nokkuð minni stemming fyrir erlendum netverslunum í dag en á móti hefur veikingu krónunnar fylgt allnokkur verðbólga sem er þó misjöfn á milli vöruflokka. Vörur seldar í evrum eru tæplega 20% dýrari í krónum talið, í dollurum 13% dýrari og í pundum um 12% dýrari en þær voru í upphafi árs. Vörur í innlendum verslunum hafa ekki hækkað jafn mikið í verði og því sem nemur veikingu krónunnar í flestum tilvikum ef mögulega eru frátalin raftæki sem versluð eru í pundum. Því virðist sem innlend netverslun sé í það minnsta samkeppnishæfari við erlenda en hún var í upphafi ársins. Netverslanir komnar til að vera COVID hefur breytt aðstæðum markaðarins og þvingað verslanir til fjárfestinga í netverslun sem þær munu koma til með að búa að næstu árin. Með því að vera nógu snemma í því í ár mætti mögulega spara eilítið en þó mun ég ekki reyna verðmeta þá ánægju sem fylgir því að rölta niður Laugarveginn á Þorláksmessu að kaupa síðustu jólagjafirnar. Allur er varinn góður Nú þegar meira er farið að bera á svikum tengdum netnotkun og þar með vefverslun má loks benda á að allur er varinn góður. Með aukinni netverslun aukast líkurnar á því að óprúttnir aðilar freisti þess að brjóta á okkur með hinum ýmsu leiðum. Það er því góð regla að fara varlega við viðskipti á vefnum og forðast eins og kostur er að gefa upp kortanúmer nema eftir traustum og viðurkenndum leiðum. Höfundur er hagfræðingur í Greiningu Íslandsbanka.
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun
Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun
Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar
Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith Skoðun
Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson Skoðun