Skoðun

Á nú endan­lega að út­rýma ís­lenzku rjúpunni? Svei þeim, sem að því standa!

Ole Anton Bieltvedt skrifar

Fyrir 18 árum, árið 2002, var svo komið fyrir íslenzku rjúpunni, að hún var - vegna óbilgirni veiðimanna og undanlátssemi stjórnvalda - komin á útrýmingarstig.

Má hér hafa í huga, að á fyrri hluta síðustu aldar munu 3-5 milljónir fugla hafa lifað í náttúru landsins.

Umhverfisráðherra þess tíma tók þá af skarið

Guði sé lof, tók þáverandi umhverfisráðherra, Siv Friðleifsdóttir, af skarið og bjargaði rjúpnastofninum frá útrýmingu með friðun sumarið 2003.

Átti sú friðun að gilda í 3 ár, en gráðugir veiðimenn óðu uppi og þrýstu á um veiðar, sem hófust aftur 2005. Þó með nokkru skipulegri og skaplegri hætti, en verið hafði, en samt var auðvitað ljóst, að tilvera íslenzku rjúpunnar hékk áfram í bláþræði, þó að stofninn hefði styrkzt við friðun.

Hvern varðar nú um válista?

Ef válisti fugla er skoðaður á vef Náttúrufræðistofnunar Íslands (NÍ), má sjá, að rjúpan flokkast undir „Tegundir í yfirvofandi hættu (NT)“.

En hvern varðar um það?

Greinilega ekki stofnunina sjálfa, hvað þá umhverfisráðherra, svo að ekki sé talað um hjartalausa veiðimenn, sem vaða um fjöll og firnindi til að limlesta eða drepa saklausa og varnarlausa fugla og dýr, sér til gleði og ánægju.

Fyrir undirrituðum verður að telja slíkt ónáttúru.

Hver var staðan í fyrra?

Skoðun stöðu rjúpunnar í fyrra sumar/haust sýndi, að á 26 veiðisvæðum, af 32, hafði stofninn dregizt saman um allt að 70%, á sama tíma og hann hafði styrkst lítillega á aðeins 6 svæðum.

Í heildina var hann, sem sagt, nánast í frjálsu falli 2019, en t.a.m. á Suðausturlandi (Kvískerjum) fundust ekki nema 2 karrar á ferkílómetra, en þegar betur lét, var þessi fjöldi um 40.

Þrátt fyrir það, heimilaði umhverfisráðherra veiðar á 72.000 fuglum í nóvember í fyrra, án þess, að með þessum veiðum sé nokkurt eftirlit; treyst er á heiðarleika veiðimanna og „virðingu fyrir náttúrunni og fuglinum“.

Og, hvernig áttu veiðar þá að fara fram?

Skv. gögnum Umhverfisstofnunar (UST), munu vera um 4.000-6.000 veiðimenn, sem stunda rjúpnaveiðar haust hvert. Þetta eru auðvitað bara þeir, sem kaupa veiðikort og veiða með löglegum hætti.

Hinir, sem bara veiða, án þess að spyrja kóng eða prest, munu fyrir undirrituðum vera einhverjir, eða all margir, en þeir eru vitaskuld ekki taldir með. Er þannig við hæfi, að reikna með minnst 6.000 veiðimönnum.

Í fyrra var svo við það miðað, að hver rjúpnaveiðimaður myndi veiða 12 fugla, en skv. skráningu UST 2008-2017 höfðu menn veitt 10-15 fugla á mann það tímabil. Það var sá fjöldi, sem þeir gáfu upp.

Allt í góðu - sársauki og þjáning fuglsins ekkert mál!

Í öllu falli, skv. NÍ, átti þetta allt að vera gott og fínt, og ekki stóð á umhverfisráðherra, sem þó á að vera vinstri-grænn - er nú, meira að segja, varaformaður flokksins - að leggja blessun sína yfir þetta fína plan.

Sársauki og þjáning fuglsins, sumir liggja lengi særðir og limlestir – bíða jafvel eftir, að blóðeitrun og drep ljúki kvölinni og líkni í lokin - er auðvitað hvergi tekinn með í reikninginn.

Hvað varða NÍ, galvaska veiðimenn og ráðherra um slíkt!?

Og, hvernig standa mál nú; haustið 2020?

Eins og sjá hefur mátt og heyra í fréttum, hrundi rjúpnastofninn, vegna verðurfars og af öðrum ástæðum, sl. sumar. Varpstofninn á öllu landinu fór niður úr öllu valdi; var kominn niður í 99.000 fugla.

Hefur hann ekki verið minni síðan að talning og eftirlit með rjúpnastofninum hófst 1995. Er hann nú svipaður og árið 2002, þegar þáverandi umhverfisráðherra hafði manndóm í sér til að friða fuglinn.

Og, hvað gera stjórnvöld og ráðherra nú!?

Nú kemur NÍ með plan um, að hver veiðimaður veiði 4-5 fugla, og, að þetta verði allt bara gott og fínt aftur. Upplýsingar um meðalveiði, upp á 10-15 fugla á veiðimann, frá UST, eru einfaldlega grafnar og gleymdar. Henta ekki í stöðunni.

Forstjóri NÍ skrifar þetta í bréfi til umhverfisráðherra 5. október: „Skv. framangreindum útreikningum er ráðlögð veiði 2020 um 25.000 fuglar. Ráðlagður afli miðað við að um 5 þúsund veiðimenn gangi til rjúpna er því um 5 fuglar á mann“.

Þetta fannst umhverfisráðherra skynsamlegt, raunsætt og fínt, gott plan, og lagði blessu sína yfir það í hvelli.

Fara veiðimenn til fjalla til að veiða 5 fugla?

Hér áður fyrr heyrði maður sögur af því, að rjúpnaveiðimenn færu jafnvel 3-4 daga til veiða, og, í öllu falli var stefnt á 10-20 rjúpur, svo metta mætti fjölskylduna, sennilega mætti tvöfalda þá tölu.

Tillagan, sem forstjóri NÍ lagði fyrir ráðherra og hann samþykkti, án þess að blikka augum, að því er virðist, er auðvitað bara eins og hver annar „skítabrandari“.

Hver heilvita maður sér, að „5.000-6.0000 manna dauðasveitin“ mun ekki unna sér friðar eða hvíldar fyrr en 70.000 til 90.000 fuglar liggja í valnum. Er ég þá að tala um þá fugla, sem nást.

Til viðbótar koma svokölluð „afföll“, en það eru einmitt þeir fuglar, sem særast og limlestast, en komast undan veiðimanni, en skv. upplýsingum NÍ geta þeir numið 40% ofan á, eða hér minnst 30.000 fuglum.

Raunsætt og rétt tal væri því fyrir undirrituðum það, að umhverfisráðherra hafi hér, illu heilli, verið að heimila dráp á allt 100.000-120.000 fuglum, eða hátt í helming allra þeirra fugla, sem eftir eru, að meðtöldum ungum 2020.

Það er ekki að ófyrirsynju, að ég hafi kallað þennan umhverfisráðherra, sem þykist vera grænn, rauðan. Segja mætti: Eldrauðann.

Og, hvað segja og gera veiðimenn?

Þeir gera vitaskuld ekki mikið út á við með leyfðan fjölda, hafa þar kannske sumir sín eigin plön, sem þeir láta liggja milli hluta, í bili, hins vegar heimta þeir nú, og það með látum, - og margir fjölmiðlar flytja þá körfu með þeim eða fyrir þá, líka RÚV – að veiðitími verði stórlengdur.

Árin 2011-2012 voru leyfðir veiðidagar 9. 2017 voru þeir 12. 2018 voru þeir 15 og í fyrra var fjöldinn, vegna kröfugerðar veiðimanna, enn aukinn, í 22, til að veiða 72.000 fugla.

Nú má, hins vegar, bara veiða 25.000 fugla, en veiðimenn heimta enn fleiri veiðdaga.

Ég spyr mig; hvers konar menn eru þetta eiginlega!?? Ég vil og má ekki kalla þá ónöfnum, en það ætti svo sannarlega við. Lesendur góðir, látið ykkur detta eitthvað hæfilegt í hug.

Höfundur er formaður Jarðarvina, félagasamtaka um dýra-, náttúru og umhverfisvernd.




Skoðun

Sjá meira


×