Innlent

Minnast þess að hálf öld er frá því Loftleiðamenn stofnuðu Cargolux

Kristján Már Unnarsson skrifar
Frá upphafsárunum. Cargolux-vél af gerðinni Canadair CL-44 á flugvellinum í Kathmandu, höfðuborg Nepals. Takið eftir að stélið að aftan er opið samtímis því sem búið er að ræsa einn hreyfilinn.
Frá upphafsárunum. Cargolux-vél af gerðinni Canadair CL-44 á flugvellinum í Kathmandu, höfðuborg Nepals. Takið eftir að stélið að aftan er opið samtímis því sem búið er að ræsa einn hreyfilinn. Mynd/Cargolux.
Hálfrar aldar afmæli Cargolux-flugfélagsins er fagnað í Lúxemborg þessa dagana. Félagið, sem er skilgreint afkvæmi Loftleiðaævintýris Alfreðs Elíassonar og félaga, er í dag stærsta frakflugfélag Evrópu og það sjöunda stærsta í heiminum, í flokki félaga sem eingöngu sinna vöruflutningum. 

Stofnun Cargolux varð til þess að þrjúhundruð manna Íslendinganýlenda myndaðist í Lúxemborg. Fjöldi íslenskra flugmanna og flugvirkja réði sig til starfa hjá félaginu og helstu stjórnendur voru Íslendingar, þeirra á meðal fyrsti forstjórinn, Einar Ólafsson. Íslenskur veitingastaður, Cockpit Inn, varð miðstöð félagslífsins og einskonar flugminjasafn.

Gamla Loftleiðavélin Þorvaldur Eiríksson, TF-LLJ, var fyrsta vél Cargolux.Mynd/Cargolux.
Cargolux dafnaði undir kjörorðunum „You name it, we fly it“ og varð stórveldi í fraktflugi. Félagið rekur í dag þrjátíu Boeing 747-fraktþotur sem fljúga reglulega til 75 áfangastaða og starfsmenn eru um tvöþúsund talsins. Það er með 85 skrifstofur í 50 löndum. 

Í sérstakri afmælisgrein á heimasíðu Cargolux er upphafið rakið til ársins 1969 þegar Jóhannesi Einarssyni, einum af framkvæmdastjórum Loftleiða, var falið það verkefni að selja eða leigja verðlitlar Rolls Royce-vélarnar, eða Monsana, Canadair CL 44 skrúfuþotur. Loftleiðir voru þá að stíga inn í þotuöldina með DC 8-þotum, voru með bækistöð í Lúxemborg og ráðamenn stórhertogadæmisins voru áhugasamir um nánara samstarf við íslensku frumkvöðlana.

Þrír Monsar við bækistöð Cargolux á flugvellinum í Lúxemborg. Takið eftir hvernig stélið er opið á tveimur vélanna.Mynd/Cargolux.
Jóhannes reyndi fyrst að selja vélarnar hópi atvinnulausra flugmanna í Malmö í Svíþjóð en þeim var synjað um lán frá þarlendum bönkum. Sagan rataði í sænsku blöðin sem varð til þess að Svíinn Christer Salén, eigandi Salén-skipafélagsins, setti sig í samband við Jóhannes. 

Hugmynd Saléns gekk út á að nýta vélarnar um helgar til að fljúga með Skandinava í sólina til Spánar en nýta þær svo á virkum dögum í fraktflugi með ferska ávexti og grænmeti til Svíþjóðar. Jóhannesi leist ekki á hugmyndina, sagði of tímafrekt að víxla vélunum í hverri viku milli þess að vera farþega- eða fraktvélar, en lagði þess í stað til að þeir stofnuðu saman fraktflugfélag. 

Jóhannes gerði Salén tilboð um að báðir aðilar myndu eiga 50% hlut í félaginu og samkomulag var handsalað. Loftleiðir og Salén stofnuðu félagið Sal-Loft en héldu síðan til viðræðna við yfirvöld í Lúxemborg, sem buðu flugvöll í hjarta Evrópu undir höfuðstöðvar nýja félagsins. Fyrsta flug Saloft var svo frá Lúxemborg í nóvember 1969 með hjálpargögn til Sao Tome fyrir Caritas, hjálparsamtök kaþólsku kirkjunnar.

Verið að hlaða DC-8 þotu Cargolux í Lúxemborg. Fjær sést Boeing 747 með opið trýni. Fyrsta áttan hjá félaginu var tekin í notkun árið 1973 og fyrsta júmbó-þotan árið 1979.Mynd/Cargolux.
Viðræður aðilanna þriggja næstu mánuði leiddu til þess að Lúxemborgarar bættust inn sem þriðja stoðin með Luxair í fararbroddi og var Cargolux formlega stofnað þann 4. mars árið 1970. Fyrsta flugvélin, gamla Loftleiðavélin TF-LLJ, var leigð frá Saloft og Cargolux tók síðar yfir allar CL 44-vélar Loftleiða. Flugrekstrarskírteinið fékk Cargolux 10. maí árið 1970 og fyrsta flugið undir merki Cargolux var farið daginn eftir, ferjuflug frá Stokkhólmi til Kennedy-flugvallar í New York til að sækja jöklasalat og jarðaber. 

Loftleiðir og síðar Flugleiðir áttu 33% hlutafjár í Cargolux fyrstu tólf árin. Stjórnendur Flugleiða ákváðu árið 1982 að taka ekki þátt í hlutafjáraukningu Cargolux og þynntist þá hlutur Íslendinga. Flugleiðir seldu svo afganginn árið 1985.

Spirit of Cargolux, Boeing 747-8F, í afmælisbúningi.Mynd/Cargolux.
Jóhannes Einarsson hefur lýst því opinberlega hvernig Flugleiðir drógu sig endanlega úr Cargolux í forstjóratíð Sigurðar Helgasonar eldri. Þá hafi félagið afskrifað hlutabréf sín í Cargolux og selt þau síðan til Cargolux, sem skömmu síðar seldi sömu hlutabréf til Lufthansa með milljón dollara hagnaði. 

Móa Sigurðardóttir, forstöðumaður samskipta hjá Cargolux, segir að núna starfi alls 29 Íslendingar hjá Cargolux og sumir í lykilhlutverkum. Íslendinganýlendan er ennþá stór og áætlar hún að um þrjúhundruð Íslendingar séu núna búsettir þar. Fyrr á árum hafi allir Íslendingar í Lúxemborg tengst Cargolux en svo sé ekki lengur. 

Saga Loftleiðaævintýrisins og stofnun Cargolux var rifjuð upp í viðtali við Jóhannes Einarsson á Stöð 2 fyrir þremur árum, sem sjá má hér:


Tengdar fréttir

Mjaldrarnir komnir til landsins

Sérútbúnir bílar keyra nú með hvalina frá Keflavík til Landeyjahafnar þar sem Herjólfur tekur við keflinu.

Mjaldrarnir rólegir eftir smá stress í byrjun

Þetta voru mjög sérstakir gestir sem voru hjá okkur í dag, segir Brynjar Örn Sveinjónsson, flugmaður Cargolux. Brynjar fékk það sérstaka verkefni að fljúga flugvél Cargolux frá Shanghai til Íslands.

Fimmtíu ár frá fyrsta flugi júmbó-þotunnar

Flugheimurinn fagnar því um helgina að fimmtíu ár eru liðin frá fyrsta flugi Boeing 747 risaþotunnar, fyrstu breiðþotu heims. Júmbó-þotan olli straumhvörfum í flugsamgöngum.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×