Ömmur eru langbestar Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 26. júní 2020 08:00 Í dag hefði amma mín orðið hundrað ára. Besta amma í heimi. Kjaftæði segir þú kannski. Er amma þín sú besta? Það er líklega rétt hjá þér. Eins og mér. Ömmur eru einfaldlega langbestar. Ég man enn þá sjokkið þegar ég fékk þau tíðindi að amma mín væri látin. Í júní 1996. Þá hafði pabbi sótt mig út á flugvöll þar sem ég var á heimleið eftir ævintýraferð með vini mínum á Evrópumótið í fótbolta, hátt uppi eftir stórkostlega ferð. Í aðdraganda ferðarinnar fór amma mín á spítala. Hvað mig snerti var hún við hestaheilsu en eitthvað þurfti að skoða. Ekkert alvarlegt að mér skildist. Hún var 75 ára og aldrei neitt annað í stöðunni en að hún yrði hundrað ára, og alltaf til staðar. Það var svo ekki fyrr en við feðgarnir nálguðumst Straumsvík að ég hugsaði til ömmu minnar í fyrsta skipti í rúma viku. Hvernig hefur amma það? spurði ég kæruleysislega. Þá var ekið út í kant og mér færðar fregnirnar að hún væri fallin frá. Hættulítil aðgerð hafði því miður ekki staðið undir nafni. Á augnabliki var líf mitt gjörbreytt. Minningarnar af heimsóknum mínum til ömmu Vilborgar og afa Halldórs í Hamrahlíð eru yndislegar. Og mjög margar. Mér tekst ekki að rifja upp neitt nema jákvætt þaðan. Fiskibollurnar hennar ömmu, jólasmákökurnar hennar ömmu, knúsin hennar ömmu og hrósin hennar ömmu. Alltaf var maður velkominn, hvort sem var til að læra, borða eða gista. Alltaf var maður settur í fyrsta sæti. Amma hlustaði. Gagnrýni var ekki til. Aðrir sáu um það. Amma var bara góð. Mjög góð. Mamma verður amma Núna er mamma mín orðin amma og hefur verið það í tíu ár. Ég efast ekki augnablik um að hugur barnabarnanna fimm til ömmu sinnar sé eins og minn var til ömmu minnar. Eins og mamma sín heldur mamma mín, amma barnanna minna, fjölskyldunni saman. Er í algjöru lykilhlutverki. Hugsar um hag barnabarnanna á hverjum degi. Man alla afmælisdaga. Býður í kvöldverði. Hóar fjölskyldunni saman. Bjargar jólunum. Reddar börnunum. Gerir lífið svo miklu betra. Ég eins og flestir átti reyndar tvær ömmur. Tvær frábærar ömmur. Önnur bjó reyndar í Skotlandi og á ég ljúfar minningar af stundum með henni bæði í heimsóknum hennar hingað og svo okkar utan. Oft um jólin eða á sumrin. Sérstaklega minnisstæð er vikuheimsókn vorið 2002 í aðdraganda stúdentsprófanna í MR þegar ég skaust utan og dvaldi einn hjá henni, háaldraðri í fallega húsinu hennar í skoska þorpinu Stow. Hún var mikill tónlistarunnandi og ég var einmitt að ljúka 7. stigs prófinu á píanó og hafði nóg að spila fyrir hana. Ári síðar kvaddi hún. Ömmur mínar voru miklar vinkonur þegar þær hittust. Spjölluðu saman, brostu og kinkuðu kolli. Ömmur eru nefnilega sérfræðingar í góðum samskiptum. Jafnvel þótt þær tali ekki sama tungumálið. Þær virtust skilja hvor aðra mjög vel. Ömmur eru ekki dómharðar. Þær gefa öllum séns. Eru þolinmóðar. Taka fólki opnum örmum, eins og það er. Það er ekki að ástæðulausu að hver einasti Íslendingur af minni kynslóð hefur prófað ömmupítsur. Þvílík markaðssetning. Þær hreinlega geta ekki verið annað en góðar. Þú verður að prófa þær. Ömmusnúðarnir hljóta líka að bragðast vel. Ömmuskotið í körfubolta er líka klassík. Ekki það fallegasta en það býr mikið öryggi og yfirvegun í skotinu. Gleðilegan ömmudag! Þær ömmur sem ég hef kynnst hafa aldrei sett sjálfar sig í fyrsta sætið. Þær hafa alltaf sett fjölskylduna í forgang. „Afsakið“ minnir mig að amma hafi sagt í hvert skipti þegar hún bar dýrindismat á borð fyrir gesti sína. Eins og eitthvað hafi verið til að afsaka. Það þurfti að biðja hana um að setjast og slaka á, svo mikilvægt þótti henni að allt væri til alls fyrir gesti sína. Fólkið hennar. Systir hennar er alveg eins. Tóta frænka sem ég hugsa eiginlega um sem ömmu mína í dag. Ólík systur sinni að sumu leyti en lík að mörgu leyti. Höfðingi heim að sækja, mikill karakter og yndisleg kona. Með sterkar skoðanir og skemmtilegt að spjalla við. Frábær amma og nýlega langamma líka. Ég held að við setjum ekki ömmur á nógu háan stall í samfélaginu. Við ættum að halda hátíðlegan ömmudag á hverju ári. Ömmur eiga það skilið. Hvaða dagsetning? Í mínum huga er 26. júní augljósa dagsetningin en ég efast ekki um að við getum komist að samkomulagi. Höfundur er fréttastjóri Vísis og ömmubarn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbeinn Tumi Daðason Mest lesið Nýir vendir sópa best Arnar Þór Jónsson,Kári Allansson,Sveinn Hjörtur Guðfinnsson Skoðun Þreytt dæmi Fjóla Blandon Skoðun Áfengisstefnu breytt með lögbrotum Einar Ólafsson Skoðun Staða evrunnar í Evrópusambandinu árið 2024 Jón Frímann Jónsson Skoðun Hvað með heyrnarskert börn, heyrnarskerta fullorðna og börn með skarð? Eva Albrechtsen,Ösp Vilberg Baldursdóttir Skoðun Lausn húsnæðisvandans Guðjón Sigurbjartsson Skoðun Ríkiseftirlit með öllum börnum Þorlákur Axel Jónsson Skoðun ....og þá var eins og blessuð skepan skildi..... Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Það er skortur á orku en ekki orkuskortur Hörður Arnarson Skoðun Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Skoðun Skoðun Það er skortur á orku en ekki orkuskortur Hörður Arnarson skrifar Skoðun ....og þá var eins og blessuð skepan skildi..... Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Nýir vendir sópa best Arnar Þór Jónsson,Kári Allansson,Sveinn Hjörtur Guðfinnsson skrifar Skoðun Lausn húsnæðisvandans Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Staða evrunnar í Evrópusambandinu árið 2024 Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Áfengisstefnu breytt með lögbrotum Einar Ólafsson skrifar Skoðun Hvað með heyrnarskert börn, heyrnarskerta fullorðna og börn með skarð? Eva Albrechtsen,Ösp Vilberg Baldursdóttir skrifar Skoðun Þreytt dæmi Fjóla Blandon skrifar Skoðun Ríkiseftirlit með öllum börnum Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Viðreisn er tilbúin Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun „Ert þú að leita að okkur?“ Elías Ýmir Larsen skrifar Skoðun Höfum við efni á þessu Stríðsbrölti? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisstofnun Norðurlands tíu ára í dag Jón Helgi Björnsson skrifar Skoðun Lægsta raforkuverð heimila í Evrópu Haukur Ásberg Hilmarsson skrifar Skoðun Hugsum út fyrir rammann til að leysa húsnæðisvandann Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Bönnum hnefaleika alfarið Adolf Ingi Erlingsson skrifar Skoðun Allt sem þú vilt vita um dánaraðstoð Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ekkert mansal á Íslandi í 15 ár? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Hljómar kunnuglega ekki satt? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þú breytir öllu Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Eru sósíaldemokratískir flokkar smátt og smátt að hverfa? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Styðjum mannréttindi - Lærum af sögunni Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Gömul þekking sem fékk ekki athygli þá, en er komin aftur Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Blekkingar og gaslýsingar núverandi forsætisráðherra Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Carbfix – enn og aftur Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Við erum öll á raforkumarkaði Jónas Hlynur Hallgrímsson skrifar Skoðun Af „tapi“ Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mennt er máttur Úlfar Darri Lúthersson skrifar Skoðun Vegið að íslenskri kvikmyndagerð Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Banaslysin eru víðar en við sjáum Sigmar Guðmundsson skrifar Sjá meira
Í dag hefði amma mín orðið hundrað ára. Besta amma í heimi. Kjaftæði segir þú kannski. Er amma þín sú besta? Það er líklega rétt hjá þér. Eins og mér. Ömmur eru einfaldlega langbestar. Ég man enn þá sjokkið þegar ég fékk þau tíðindi að amma mín væri látin. Í júní 1996. Þá hafði pabbi sótt mig út á flugvöll þar sem ég var á heimleið eftir ævintýraferð með vini mínum á Evrópumótið í fótbolta, hátt uppi eftir stórkostlega ferð. Í aðdraganda ferðarinnar fór amma mín á spítala. Hvað mig snerti var hún við hestaheilsu en eitthvað þurfti að skoða. Ekkert alvarlegt að mér skildist. Hún var 75 ára og aldrei neitt annað í stöðunni en að hún yrði hundrað ára, og alltaf til staðar. Það var svo ekki fyrr en við feðgarnir nálguðumst Straumsvík að ég hugsaði til ömmu minnar í fyrsta skipti í rúma viku. Hvernig hefur amma það? spurði ég kæruleysislega. Þá var ekið út í kant og mér færðar fregnirnar að hún væri fallin frá. Hættulítil aðgerð hafði því miður ekki staðið undir nafni. Á augnabliki var líf mitt gjörbreytt. Minningarnar af heimsóknum mínum til ömmu Vilborgar og afa Halldórs í Hamrahlíð eru yndislegar. Og mjög margar. Mér tekst ekki að rifja upp neitt nema jákvætt þaðan. Fiskibollurnar hennar ömmu, jólasmákökurnar hennar ömmu, knúsin hennar ömmu og hrósin hennar ömmu. Alltaf var maður velkominn, hvort sem var til að læra, borða eða gista. Alltaf var maður settur í fyrsta sæti. Amma hlustaði. Gagnrýni var ekki til. Aðrir sáu um það. Amma var bara góð. Mjög góð. Mamma verður amma Núna er mamma mín orðin amma og hefur verið það í tíu ár. Ég efast ekki augnablik um að hugur barnabarnanna fimm til ömmu sinnar sé eins og minn var til ömmu minnar. Eins og mamma sín heldur mamma mín, amma barnanna minna, fjölskyldunni saman. Er í algjöru lykilhlutverki. Hugsar um hag barnabarnanna á hverjum degi. Man alla afmælisdaga. Býður í kvöldverði. Hóar fjölskyldunni saman. Bjargar jólunum. Reddar börnunum. Gerir lífið svo miklu betra. Ég eins og flestir átti reyndar tvær ömmur. Tvær frábærar ömmur. Önnur bjó reyndar í Skotlandi og á ég ljúfar minningar af stundum með henni bæði í heimsóknum hennar hingað og svo okkar utan. Oft um jólin eða á sumrin. Sérstaklega minnisstæð er vikuheimsókn vorið 2002 í aðdraganda stúdentsprófanna í MR þegar ég skaust utan og dvaldi einn hjá henni, háaldraðri í fallega húsinu hennar í skoska þorpinu Stow. Hún var mikill tónlistarunnandi og ég var einmitt að ljúka 7. stigs prófinu á píanó og hafði nóg að spila fyrir hana. Ári síðar kvaddi hún. Ömmur mínar voru miklar vinkonur þegar þær hittust. Spjölluðu saman, brostu og kinkuðu kolli. Ömmur eru nefnilega sérfræðingar í góðum samskiptum. Jafnvel þótt þær tali ekki sama tungumálið. Þær virtust skilja hvor aðra mjög vel. Ömmur eru ekki dómharðar. Þær gefa öllum séns. Eru þolinmóðar. Taka fólki opnum örmum, eins og það er. Það er ekki að ástæðulausu að hver einasti Íslendingur af minni kynslóð hefur prófað ömmupítsur. Þvílík markaðssetning. Þær hreinlega geta ekki verið annað en góðar. Þú verður að prófa þær. Ömmusnúðarnir hljóta líka að bragðast vel. Ömmuskotið í körfubolta er líka klassík. Ekki það fallegasta en það býr mikið öryggi og yfirvegun í skotinu. Gleðilegan ömmudag! Þær ömmur sem ég hef kynnst hafa aldrei sett sjálfar sig í fyrsta sætið. Þær hafa alltaf sett fjölskylduna í forgang. „Afsakið“ minnir mig að amma hafi sagt í hvert skipti þegar hún bar dýrindismat á borð fyrir gesti sína. Eins og eitthvað hafi verið til að afsaka. Það þurfti að biðja hana um að setjast og slaka á, svo mikilvægt þótti henni að allt væri til alls fyrir gesti sína. Fólkið hennar. Systir hennar er alveg eins. Tóta frænka sem ég hugsa eiginlega um sem ömmu mína í dag. Ólík systur sinni að sumu leyti en lík að mörgu leyti. Höfðingi heim að sækja, mikill karakter og yndisleg kona. Með sterkar skoðanir og skemmtilegt að spjalla við. Frábær amma og nýlega langamma líka. Ég held að við setjum ekki ömmur á nógu háan stall í samfélaginu. Við ættum að halda hátíðlegan ömmudag á hverju ári. Ömmur eiga það skilið. Hvaða dagsetning? Í mínum huga er 26. júní augljósa dagsetningin en ég efast ekki um að við getum komist að samkomulagi. Höfundur er fréttastjóri Vísis og ömmubarn.
Hvað með heyrnarskert börn, heyrnarskerta fullorðna og börn með skarð? Eva Albrechtsen,Ösp Vilberg Baldursdóttir Skoðun
Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Hvað með heyrnarskert börn, heyrnarskerta fullorðna og börn með skarð? Eva Albrechtsen,Ösp Vilberg Baldursdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenskri kvikmyndagerð Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar
Hvað með heyrnarskert börn, heyrnarskerta fullorðna og börn með skarð? Eva Albrechtsen,Ösp Vilberg Baldursdóttir Skoðun
Geðveiki krónuhagkerfisins: Tók 35 milljón króna lán, búinn að greiða til baka 91 milljón, skuldar samt enn 64 milljónir! Ole Anton Bieltvedt Skoðun