Einkafyrirtæki og skemmri vinnuvika: Tækifæri fyrir alla Guðmundur D. Haraldsson skrifar 18. september 2019 16:19 Af og til berast fréttir af jákvæðum árangri fyrirtækja erlendis með að stytta vinnuvikuna fyrir starfsfólkið sitt, og eru þessar fréttir hvort tveggja í senn af bættri líðan starfsfólksins og af árangri fyrirtækjanna við að reka sig eftir breytingarnar. Á Íslandi hafa einkafyrirtæki einnig reynt skemmri vinnuviku, með góðum árangri, og þá hafa staðið yfir tilraunaverkefni á vegum BSRB, Reykjavíkurborgar og ríkisins sem hafa borið góða raun. Þetta allt gefur til kynna að fleiri einkafyrirtæki á Íslandi geti prófað sig áfram með skemmri vinnuviku, enda hefur styttingin verið reynd innan stofnana og fyrirtækja sem stunda ólíka starfsemi. Það kann að vera tækifæri í því að stytta vinnuvikuna fyrir fyrirtækin sjálf, einkum í formi minni starfsmannaveltu og auðveldari ráðningum, enda er skemmri vinnutími talinn kostur af flestum. Styttri vinnuvika hefur líka ábata í för með sér fyrir starfsfólkið, einkum í formi minni streitu og kulunar og bætts jafnvægis vinnu og einkalífs. Skemmri vinnuvika gagnast öllum. Einkafyrirtæki stytta vinnuvikuna Fyrir nokkrum mánuðum bárust fregnir af tilraunaverkefni sem Perpetual Guardian hafði staðið fyrir, en það er fyrirtæki staðsett í Nýja-Sjálandi og stundar fjármálaráðgjöf. Hjá þessu fyrirtæki var farin sú leið að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, án launaskerðingar, og er vinnuvikan fjórir dagar í stað fimm. Tilraunaverkefnið var tímabundið í fyrstu en er núna orðið fastbundinn hluti af rekstrinum, svo vel hefur styttingin gengið. Um 240 manns tóku þátt í styttingunni í upphafi og hefur þeim trúlega fjölgað síðan. Fyrir starfsfólkið hefur styttingin þýtt að álag hefur minnkað, og þá hefur jafnvægi vinnu og einkalífs stórbatnað, en fyrir fyrirtækið hefur þetta þýtt að þátttaka og samvinna innan vinnustaðarins hefur stóraukist, öllum verkum er sinnt eins og áður, og fyrirtækið er í fullu fjöri þótt vinnustundunum hafi fækkað. Þá hafa einnig borist fregnir af öðru fyrirtæki, IHH Nordic, en það er tæknifyrirtæki í Danmörku. Hjá því fyrirtæki var styttingin útfærð eins og hjá Perpetual Guardian: Fjórir vinnudagar, 30 stunda vinnuvika, án launaskerðingar. Hjá þessu fyrirtæki jókst framleiðnin um 20%, veikindadögum fækkaði, og áhrifin á reksturinn af styttingunni voru síður en svo til trafala, því hagnaðurinn tvöfaldaðist. Í Bretlandi stefnir fyrirtæki, Simply Business að nafni, að því að stytta vinnuvikuna fyrir sitt starfsfólk, en þetta fyrirtæki rekur símaver. Þar er stefnan að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, rétt eins og hjá hinum fyrrgreindu fyrirtækjum. Markmiðið er að innleiða tæknilausnir til að draga úr þeirri vinnu sem nauðsynlegt er að vinna, þannig að öllum verkum verði sinnt eftir sem áður. Loks má nefna eitt fyrirtæki enn, Hugsmiðjuna, en það er hugbúnaðarfyrirtæki hér á Íslandi sem fór þá leið að stytta vinnuvikuna í 30 stundir, en árangurinn af því var afar góður: Framleiðni jókst, veikindadögum fækkaði og ánægja starfsfólksins er mjög mikil. Öll verkefni eru unnin og reksturinn gengur vel. Í öllum þessum tilvikum er hugsunin sú sama: Breytum því hvernig við vinnum vinnuna, hvernig við nálgumst verkefnin, breytum fundamenningunni okkar, vinnum verkin á styttri tíma, og leyfum starfsfólkinu að njóta árangursins – áhrifin á reksturinn verða lítil eða í það minnsta jákvæð. Markmiðið er að auka lífsgæði og hagkvæmni. Þetta er nokkuð sem fleiri einkafyrirtæki geta hæglega tekið upp hjá sjálfum sér, enda ekkert sem bannar þeim að stytta vinnustundir starfsfólksins síns, engin lög banna það. Og jafnvel þótt styttingin hjá fyrrgreindum fyrirtæjum líti út fyrir að vera róttæk, þá þarf ekki að vera svo þegar nánar er að gáð, og þá þurfa ekki öll fyrirtæki sem vilja stytta vinnuvikuna að ganga jafn langt og þessi fyrirtæki. En eðlilegt er að efasemdir setjist að í hugum fólks eftir að hafa lesið svona upptalningu: Er þetta virkilega svona einfalt? Eru þetta ekki bara sérvalin dæmi, og kannski þau einu sem eru tiltæk? Fyrri spurningin krefst lengra svars, sem má finna hér neðar, en við þeirri síðari er einfalt svar: Dæmin eru fleiri, og má þar nefna tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar þar sem um 2.000 manns taka þátt, en einnig má nefna bókhaldsfyrirtækið Bright Horizon Cloud, Senshi Digital sem er markaðsfyrirtæki, Pursuit Marketing sem einnig er markaðsfyrirtæki, en öll þessi síðastnefndu fyrirtæki eru staðsett ýmist í Skotlandi eða Englandi. Dæmin eru fleiri. Hvernig er styttingin gerleg? Og hver eru áhrifin? Stytting vinnuvikunnar er mismunandi eftir vinnustöðum. Á vinnustöðum þar sem unnar eru vaktir hefur reynst gott að stytta vaktirnar þannig að fólk byrjar fyrr á vöktum eða hættir fyrr, eftir því hvernig álagið er. Á vinnustöðum þar sem er unnið á skrifstofum má draga úr fundum og gera vinnuna hnitmiðaðri. Þar sem er stunduð framleiðsla má innleiða nýja tækni og breytta verkferla til að vinna verkin hraðar. Í mörgum tilvikum kann þetta allt að koma saman; ný tækni, breyttir verkferlar, hnitmiðaðri vinna og vinnutímanum eitthvað hliðrað. Í sumum tilvikum kann styttingin að vera erfið sökum manneklu eða annarra þátta, og þarf þá að ráða bót á því fyrst. Í öllu falli er stytting vinnuvikunnar eitthvað sem þarf að skipuleggja vel, útfæra vel og vinna að í samstarfi við alla – starfsmenn, stjórnendur, aðra – aðeins þannig getur hún gengið vel fyrir sig. Þetta er reynsla þeirra sem hafa reynt fyrir sér með styttingu vinnuvikunnar. Stytting vinnuvikunnar hefur marga ábata í för með sér, en í þeim tilraunaverkefnum sem hafa verið gerð, þá hefur komið í ljós að álag á starfsfólk hefur minnkað og starfsánægja aukist, en einnig batnaði jafnvægi vinnu og einkalífs. Þetta var meðal annars raunin í tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar og BSRB, en einnig hjá Hugsmiðjunni. Aukið jafnvægi vinnu og einkalífs er sér í lagi mikilvægt atriði fyrir okkar samfélag, því Ísland kemur illa út úr athugunum á þessu jafnvægi í rannsóknum OECD, en þar vermir ísland eitt af neðstu sætunum ásamt Mexíkó og Tyrklandi, á meðan hin Norðurlöndin eru öll í einhverjum af efstu sætunum. Þá er streita vandi sem hefur aukist, en fylgifiskur streitu eru meðal annars kulnun og hjartasjúkdómar. Þannig að það er mikils til að vinna ef draga má úr streitu með því að stytta vinnuvikuna! Vinnustaðir sem stytta vinnuvikuna geta líka vænst þess að eiga auðveldar með að laða að sér starfsfólk: Fyrir fólk með fjölskyldu er skemmri vinnuvika mikill og afgerandi kostur, enda er í mörg horn að líta þegar þarf að sinna heimili, fjölskyldu og vinnu. Vinnustaðir sem leyfa fólki að vinna skemur geta búist við meiri tryggð frá sínu starfsfólki. Og síðast en ekki síst, þá á skemmri vinnuvika að vera sjálfsögð afleiðing aukinna framfara í efnislegum gæðum og sjálfvirkni, en því miður helst lengd vinnuvikunnar ekki í hendur framfarir sem þessar. Það er því okkar, sem samfélags, að grípa í taumana og stefna samfélaginu á braut skemmri vinnuviku til framtíðar, en þar geta einkafyrirtæki haft mikil og jákvæð áhrif. Það þarf bara að taka ákvörðun um það og vanda til verka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur D. Haraldsson Mest lesið Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû Skoðun Skoðun Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Sjá meira
Af og til berast fréttir af jákvæðum árangri fyrirtækja erlendis með að stytta vinnuvikuna fyrir starfsfólkið sitt, og eru þessar fréttir hvort tveggja í senn af bættri líðan starfsfólksins og af árangri fyrirtækjanna við að reka sig eftir breytingarnar. Á Íslandi hafa einkafyrirtæki einnig reynt skemmri vinnuviku, með góðum árangri, og þá hafa staðið yfir tilraunaverkefni á vegum BSRB, Reykjavíkurborgar og ríkisins sem hafa borið góða raun. Þetta allt gefur til kynna að fleiri einkafyrirtæki á Íslandi geti prófað sig áfram með skemmri vinnuviku, enda hefur styttingin verið reynd innan stofnana og fyrirtækja sem stunda ólíka starfsemi. Það kann að vera tækifæri í því að stytta vinnuvikuna fyrir fyrirtækin sjálf, einkum í formi minni starfsmannaveltu og auðveldari ráðningum, enda er skemmri vinnutími talinn kostur af flestum. Styttri vinnuvika hefur líka ábata í för með sér fyrir starfsfólkið, einkum í formi minni streitu og kulunar og bætts jafnvægis vinnu og einkalífs. Skemmri vinnuvika gagnast öllum. Einkafyrirtæki stytta vinnuvikuna Fyrir nokkrum mánuðum bárust fregnir af tilraunaverkefni sem Perpetual Guardian hafði staðið fyrir, en það er fyrirtæki staðsett í Nýja-Sjálandi og stundar fjármálaráðgjöf. Hjá þessu fyrirtæki var farin sú leið að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, án launaskerðingar, og er vinnuvikan fjórir dagar í stað fimm. Tilraunaverkefnið var tímabundið í fyrstu en er núna orðið fastbundinn hluti af rekstrinum, svo vel hefur styttingin gengið. Um 240 manns tóku þátt í styttingunni í upphafi og hefur þeim trúlega fjölgað síðan. Fyrir starfsfólkið hefur styttingin þýtt að álag hefur minnkað, og þá hefur jafnvægi vinnu og einkalífs stórbatnað, en fyrir fyrirtækið hefur þetta þýtt að þátttaka og samvinna innan vinnustaðarins hefur stóraukist, öllum verkum er sinnt eins og áður, og fyrirtækið er í fullu fjöri þótt vinnustundunum hafi fækkað. Þá hafa einnig borist fregnir af öðru fyrirtæki, IHH Nordic, en það er tæknifyrirtæki í Danmörku. Hjá því fyrirtæki var styttingin útfærð eins og hjá Perpetual Guardian: Fjórir vinnudagar, 30 stunda vinnuvika, án launaskerðingar. Hjá þessu fyrirtæki jókst framleiðnin um 20%, veikindadögum fækkaði, og áhrifin á reksturinn af styttingunni voru síður en svo til trafala, því hagnaðurinn tvöfaldaðist. Í Bretlandi stefnir fyrirtæki, Simply Business að nafni, að því að stytta vinnuvikuna fyrir sitt starfsfólk, en þetta fyrirtæki rekur símaver. Þar er stefnan að stytta vinnuvikuna úr 37,5 stundum í 30 stundir, rétt eins og hjá hinum fyrrgreindu fyrirtækjum. Markmiðið er að innleiða tæknilausnir til að draga úr þeirri vinnu sem nauðsynlegt er að vinna, þannig að öllum verkum verði sinnt eftir sem áður. Loks má nefna eitt fyrirtæki enn, Hugsmiðjuna, en það er hugbúnaðarfyrirtæki hér á Íslandi sem fór þá leið að stytta vinnuvikuna í 30 stundir, en árangurinn af því var afar góður: Framleiðni jókst, veikindadögum fækkaði og ánægja starfsfólksins er mjög mikil. Öll verkefni eru unnin og reksturinn gengur vel. Í öllum þessum tilvikum er hugsunin sú sama: Breytum því hvernig við vinnum vinnuna, hvernig við nálgumst verkefnin, breytum fundamenningunni okkar, vinnum verkin á styttri tíma, og leyfum starfsfólkinu að njóta árangursins – áhrifin á reksturinn verða lítil eða í það minnsta jákvæð. Markmiðið er að auka lífsgæði og hagkvæmni. Þetta er nokkuð sem fleiri einkafyrirtæki geta hæglega tekið upp hjá sjálfum sér, enda ekkert sem bannar þeim að stytta vinnustundir starfsfólksins síns, engin lög banna það. Og jafnvel þótt styttingin hjá fyrrgreindum fyrirtæjum líti út fyrir að vera róttæk, þá þarf ekki að vera svo þegar nánar er að gáð, og þá þurfa ekki öll fyrirtæki sem vilja stytta vinnuvikuna að ganga jafn langt og þessi fyrirtæki. En eðlilegt er að efasemdir setjist að í hugum fólks eftir að hafa lesið svona upptalningu: Er þetta virkilega svona einfalt? Eru þetta ekki bara sérvalin dæmi, og kannski þau einu sem eru tiltæk? Fyrri spurningin krefst lengra svars, sem má finna hér neðar, en við þeirri síðari er einfalt svar: Dæmin eru fleiri, og má þar nefna tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar þar sem um 2.000 manns taka þátt, en einnig má nefna bókhaldsfyrirtækið Bright Horizon Cloud, Senshi Digital sem er markaðsfyrirtæki, Pursuit Marketing sem einnig er markaðsfyrirtæki, en öll þessi síðastnefndu fyrirtæki eru staðsett ýmist í Skotlandi eða Englandi. Dæmin eru fleiri. Hvernig er styttingin gerleg? Og hver eru áhrifin? Stytting vinnuvikunnar er mismunandi eftir vinnustöðum. Á vinnustöðum þar sem unnar eru vaktir hefur reynst gott að stytta vaktirnar þannig að fólk byrjar fyrr á vöktum eða hættir fyrr, eftir því hvernig álagið er. Á vinnustöðum þar sem er unnið á skrifstofum má draga úr fundum og gera vinnuna hnitmiðaðri. Þar sem er stunduð framleiðsla má innleiða nýja tækni og breytta verkferla til að vinna verkin hraðar. Í mörgum tilvikum kann þetta allt að koma saman; ný tækni, breyttir verkferlar, hnitmiðaðri vinna og vinnutímanum eitthvað hliðrað. Í sumum tilvikum kann styttingin að vera erfið sökum manneklu eða annarra þátta, og þarf þá að ráða bót á því fyrst. Í öllu falli er stytting vinnuvikunnar eitthvað sem þarf að skipuleggja vel, útfæra vel og vinna að í samstarfi við alla – starfsmenn, stjórnendur, aðra – aðeins þannig getur hún gengið vel fyrir sig. Þetta er reynsla þeirra sem hafa reynt fyrir sér með styttingu vinnuvikunnar. Stytting vinnuvikunnar hefur marga ábata í för með sér, en í þeim tilraunaverkefnum sem hafa verið gerð, þá hefur komið í ljós að álag á starfsfólk hefur minnkað og starfsánægja aukist, en einnig batnaði jafnvægi vinnu og einkalífs. Þetta var meðal annars raunin í tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar og BSRB, en einnig hjá Hugsmiðjunni. Aukið jafnvægi vinnu og einkalífs er sér í lagi mikilvægt atriði fyrir okkar samfélag, því Ísland kemur illa út úr athugunum á þessu jafnvægi í rannsóknum OECD, en þar vermir ísland eitt af neðstu sætunum ásamt Mexíkó og Tyrklandi, á meðan hin Norðurlöndin eru öll í einhverjum af efstu sætunum. Þá er streita vandi sem hefur aukist, en fylgifiskur streitu eru meðal annars kulnun og hjartasjúkdómar. Þannig að það er mikils til að vinna ef draga má úr streitu með því að stytta vinnuvikuna! Vinnustaðir sem stytta vinnuvikuna geta líka vænst þess að eiga auðveldar með að laða að sér starfsfólk: Fyrir fólk með fjölskyldu er skemmri vinnuvika mikill og afgerandi kostur, enda er í mörg horn að líta þegar þarf að sinna heimili, fjölskyldu og vinnu. Vinnustaðir sem leyfa fólki að vinna skemur geta búist við meiri tryggð frá sínu starfsfólki. Og síðast en ekki síst, þá á skemmri vinnuvika að vera sjálfsögð afleiðing aukinna framfara í efnislegum gæðum og sjálfvirkni, en því miður helst lengd vinnuvikunnar ekki í hendur framfarir sem þessar. Það er því okkar, sem samfélags, að grípa í taumana og stefna samfélaginu á braut skemmri vinnuviku til framtíðar, en þar geta einkafyrirtæki haft mikil og jákvæð áhrif. Það þarf bara að taka ákvörðun um það og vanda til verka.
Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû Skoðun
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû Skoðun