2018 versta árið á mörkuðum í áratug Kristinn Ingi Jónsson skrifar 28. desember 2018 06:45 Vansæll verðbréfamiðlari í kauphöllinni í New York. Fjárfestar hafa ekki haft yfir miklu að gleðjast í ár en árið er það versta á fjármálamörkuðum heimsins frá því í kreppunni fyrir áratug. Nordicphotos/Getty Fjárfestar vilja sennilega gleyma árinu sem nú rennur sitt skeið á enda sem fyrst. Nærri sjö þúsund milljarðar dala gufuðu upp á hlutabréfamörkuðum heimsins á árinu, sterkur Bandaríkjadalur skók nýmarkaði og meira að segja gull og bandarísk ríkisskuldabréf féllu í verði. Viðskiptastríð Bandaríkjanna og Kína, stýrivaxtahækkanir seðlabanka um allan heim og horfur á minni vexti í heimshagkerfinu eru, að mati fjárfesta, greinenda og hagfræðinga, á meðal ástæðna þess að MSCI-vísitalan, heimsvísitala hlutabréfa, lækkaði um tíu prósent á árinu. Er það í fyrsta sinn frá árinu 2008, þegar fjármálakreppan skók heimsbyggðina, sem vísitalan lækkar um tveggja stafa prósentutölu. Í sumum ríkjum hafa hlutabréf fallið öllu meira í verði. Kínverska hlutabréfavísitalan CSI300 hefur til dæmis lækkað um 25 prósent það sem af er árinu og þýska DAX-vísitalan um 16 prósent á meðan vísitölurnar í Argentínu og Tyrklandi hafa hrunið um tæp 50 prósent. Sé jafnframt litið til þess að heimsmarkaðsverð á olíu hefur fallið um 40 prósent frá því í september, ávöxtunarkrafa ríkisskuldabréfa í mörgum ríkjum evrusvæðisins, svo sem ítalskra, grískra og franskra skuldabréfa, hefur farið ört hækkandi og rafrænir gjaldmiðlar, líkt og bitcoin, hafa hríðfallið í verði, þá er vart hægt að draga aðra ályktun en þá að árið hafi verið krefjandi, jafnvel blóðugt, á fjármálamörkuðum heimsins. Neil Dwayne, sjóðsstjóri hjá Allianz Global Investors, segir að eftir að hafa búið við lága stýrivexti og örvunaraðgerðir seðlabanka í um tíu ár þurfi fjárfestar að gera sér grein fyrir því hvaða áhrif það geti haft í för með sér þegar hafist verður handa við að vinda ofan af skuldsetningu síðustu ára. Aðhaldsaðgerðir seðlabanka geti skapað „vítahring“ verðlækkana á mörkuðum.Skjálfti á nýmörkuðum Vaxtahækkanir Seðlabanka Bandaríkjanna, sem voru alls fjórar talsins á árinu, lögðust illa í fjárfesta og þá bitnaði styrking Bandaríkjadalsins, sem var sú mesta í þrjú ár eða tæplega fimm prósent, á mörgum nýmarkaðsríkjum sem skulda háar fjárhæðir í dölum. Gengi evrunnar, breska pundsins, Kanadadalsins og ástralska dalsins veiktist um á bilinu fimm til tíu prósent gagnvart Bandaríkjadalnum á árinu en sé litið til gjaldmiðla nýmarkaðsríkja nam veikingin tugum prósenta. Þannig féll gengi argentínska pesóans um fimmtíu prósent gagnvart dalnum og tyrkneska líran lækkaði um þrjátíu prósent í verði. Veiking indversku rúpíunnar, suðurafríska randsins, brasilíska ríalsins og rússnesku rúblunnar hefur numið um tíu til fimmtán prósentum gagnvart dalnum á árinu sem senn er á enda. Á sama tíma hefur hlutabréfavísitala MSCI á meðal nýmarkaðsríkja lækkað um 17 prósent og skuldabréfavísitala sömu ríkja, sem JP Morgan heldur úti, farið niður um nærri 8 prósent. Pedro Zevallos, sjóðsstjóri hjá Dalton Investments, segir í samtali við Reuters að verðfall ársins hafi gert það að verkum að margir markaðir, þar á meðal sá kínverski, séu orðnir ódýrir. Fáir vilji hins vegar „grípa fallandi hníf“, eins og hann orðar það. „Ég óttast að á næsta ári muni dalurinn halda áfram að styrkjast,“ nefnir hann.Búa sig undir næstu kreppu Sérfræðingar sem Financial Times ræddi við benda á að margir fjárfestar hafi áttað sig á því á síðustu mánuðum að hugur seðlabankastjóra heimsins standi ekki lengur til þess að styðja við markaði. Þeir reyni nú þess í stað að koma sér upp „vopnabúri“, eins og einn greinandinn orðar það, til þess að geta tekist á við næstu kreppu. Flestir þeirra hafi þegar tekið veigamikil skref til þess að hækka stýrivexti, draga úr skuldabréfakaupum og minnka efnahagsreikninginn og vinda með þeim hætti ofan af þeim fordæmalausu aðgerðum sem þeir gripu til í kjölfar fjármálakrísunnar árin 2007 og 2008. Vaxandi spenna í samskiptum bandarískra og kínverskra stjórnvalda hefur jafnframt hreyft við mörkuðum um allan heim á árinu. „Við vöruðum fjárfesta við því að markaðir væru berskjaldaðir gagnvart niðursveiflu á þessu ári ef bandarísk stjórnvöld gripu til harðra aðgerða í tollamálum,“ segir Richard Turnill, greinandi hjá BlackRock, í samtali við viðskiptatímaritið Forbes. „En áhrif alþjóðastjórnmálanna á markaði komu okkur á óvart,“ bætir hann við. Harðnandi viðskiptadeilur Bandaríkjanna og Kína, með tilheyrandi refsitollum á báða bóga, olli fjárfestum, sér í lagi kínverskum, miklu hugarangri. Hlutabréf í Kína hafa lækkað umtalsvert í verði en sem dæmi hefur Shanghai-vísitalan fallið um tuttugu prósent og Shenzhen-vísitalan um þrjátíu prósent það sem af er árinu. „Það er í raun lítill hvati fyrir markaðinn til þess að taka við sér,“ segir Zhu Ning, prófessor í fjármálum við Tsinghua-háskólann, í samtali við CNBC. Kínverskir fjárfestar haldi greinilega að sér höndum. Þrátt fyrir ringulreið á fjármálamörkuðum eru lítil merki um að fjárfestar hafi leitað skjóls í öruggari eignum eins og gulli og ríkisskuldabréfum, líkt og dæmi eru um í sögunni. Þvert á móti. Bandarísk ríkisskuldabréf hafa lækkað um 1,7 prósent í verði á árinu, aðallega vegna stýrivaxtahækkana seðlabanka landsins, og þýsk ríkisskuldabréf hafa farið niður um 2,3 prósent í dölum talið. Þá hefur verð á gulli lækkað um liðlega fjögur prósent. „Spurningin sem við spyrjum okkur fyrir árin 2019 og 2020 er hve mikið viðskiptastríðið og óvissan í kringum Brexit getur versnað,“ segir Dwayne hjá Allianz. „Það gæti bent til þess að við munum mögulega ekki horfa fram á hefðbundna niðursveiflu heldur að hún verði harkaleg.“ Birtist í Fréttablaðinu Fréttir ársins 2018 Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Sjá meira
Fjárfestar vilja sennilega gleyma árinu sem nú rennur sitt skeið á enda sem fyrst. Nærri sjö þúsund milljarðar dala gufuðu upp á hlutabréfamörkuðum heimsins á árinu, sterkur Bandaríkjadalur skók nýmarkaði og meira að segja gull og bandarísk ríkisskuldabréf féllu í verði. Viðskiptastríð Bandaríkjanna og Kína, stýrivaxtahækkanir seðlabanka um allan heim og horfur á minni vexti í heimshagkerfinu eru, að mati fjárfesta, greinenda og hagfræðinga, á meðal ástæðna þess að MSCI-vísitalan, heimsvísitala hlutabréfa, lækkaði um tíu prósent á árinu. Er það í fyrsta sinn frá árinu 2008, þegar fjármálakreppan skók heimsbyggðina, sem vísitalan lækkar um tveggja stafa prósentutölu. Í sumum ríkjum hafa hlutabréf fallið öllu meira í verði. Kínverska hlutabréfavísitalan CSI300 hefur til dæmis lækkað um 25 prósent það sem af er árinu og þýska DAX-vísitalan um 16 prósent á meðan vísitölurnar í Argentínu og Tyrklandi hafa hrunið um tæp 50 prósent. Sé jafnframt litið til þess að heimsmarkaðsverð á olíu hefur fallið um 40 prósent frá því í september, ávöxtunarkrafa ríkisskuldabréfa í mörgum ríkjum evrusvæðisins, svo sem ítalskra, grískra og franskra skuldabréfa, hefur farið ört hækkandi og rafrænir gjaldmiðlar, líkt og bitcoin, hafa hríðfallið í verði, þá er vart hægt að draga aðra ályktun en þá að árið hafi verið krefjandi, jafnvel blóðugt, á fjármálamörkuðum heimsins. Neil Dwayne, sjóðsstjóri hjá Allianz Global Investors, segir að eftir að hafa búið við lága stýrivexti og örvunaraðgerðir seðlabanka í um tíu ár þurfi fjárfestar að gera sér grein fyrir því hvaða áhrif það geti haft í för með sér þegar hafist verður handa við að vinda ofan af skuldsetningu síðustu ára. Aðhaldsaðgerðir seðlabanka geti skapað „vítahring“ verðlækkana á mörkuðum.Skjálfti á nýmörkuðum Vaxtahækkanir Seðlabanka Bandaríkjanna, sem voru alls fjórar talsins á árinu, lögðust illa í fjárfesta og þá bitnaði styrking Bandaríkjadalsins, sem var sú mesta í þrjú ár eða tæplega fimm prósent, á mörgum nýmarkaðsríkjum sem skulda háar fjárhæðir í dölum. Gengi evrunnar, breska pundsins, Kanadadalsins og ástralska dalsins veiktist um á bilinu fimm til tíu prósent gagnvart Bandaríkjadalnum á árinu en sé litið til gjaldmiðla nýmarkaðsríkja nam veikingin tugum prósenta. Þannig féll gengi argentínska pesóans um fimmtíu prósent gagnvart dalnum og tyrkneska líran lækkaði um þrjátíu prósent í verði. Veiking indversku rúpíunnar, suðurafríska randsins, brasilíska ríalsins og rússnesku rúblunnar hefur numið um tíu til fimmtán prósentum gagnvart dalnum á árinu sem senn er á enda. Á sama tíma hefur hlutabréfavísitala MSCI á meðal nýmarkaðsríkja lækkað um 17 prósent og skuldabréfavísitala sömu ríkja, sem JP Morgan heldur úti, farið niður um nærri 8 prósent. Pedro Zevallos, sjóðsstjóri hjá Dalton Investments, segir í samtali við Reuters að verðfall ársins hafi gert það að verkum að margir markaðir, þar á meðal sá kínverski, séu orðnir ódýrir. Fáir vilji hins vegar „grípa fallandi hníf“, eins og hann orðar það. „Ég óttast að á næsta ári muni dalurinn halda áfram að styrkjast,“ nefnir hann.Búa sig undir næstu kreppu Sérfræðingar sem Financial Times ræddi við benda á að margir fjárfestar hafi áttað sig á því á síðustu mánuðum að hugur seðlabankastjóra heimsins standi ekki lengur til þess að styðja við markaði. Þeir reyni nú þess í stað að koma sér upp „vopnabúri“, eins og einn greinandinn orðar það, til þess að geta tekist á við næstu kreppu. Flestir þeirra hafi þegar tekið veigamikil skref til þess að hækka stýrivexti, draga úr skuldabréfakaupum og minnka efnahagsreikninginn og vinda með þeim hætti ofan af þeim fordæmalausu aðgerðum sem þeir gripu til í kjölfar fjármálakrísunnar árin 2007 og 2008. Vaxandi spenna í samskiptum bandarískra og kínverskra stjórnvalda hefur jafnframt hreyft við mörkuðum um allan heim á árinu. „Við vöruðum fjárfesta við því að markaðir væru berskjaldaðir gagnvart niðursveiflu á þessu ári ef bandarísk stjórnvöld gripu til harðra aðgerða í tollamálum,“ segir Richard Turnill, greinandi hjá BlackRock, í samtali við viðskiptatímaritið Forbes. „En áhrif alþjóðastjórnmálanna á markaði komu okkur á óvart,“ bætir hann við. Harðnandi viðskiptadeilur Bandaríkjanna og Kína, með tilheyrandi refsitollum á báða bóga, olli fjárfestum, sér í lagi kínverskum, miklu hugarangri. Hlutabréf í Kína hafa lækkað umtalsvert í verði en sem dæmi hefur Shanghai-vísitalan fallið um tuttugu prósent og Shenzhen-vísitalan um þrjátíu prósent það sem af er árinu. „Það er í raun lítill hvati fyrir markaðinn til þess að taka við sér,“ segir Zhu Ning, prófessor í fjármálum við Tsinghua-háskólann, í samtali við CNBC. Kínverskir fjárfestar haldi greinilega að sér höndum. Þrátt fyrir ringulreið á fjármálamörkuðum eru lítil merki um að fjárfestar hafi leitað skjóls í öruggari eignum eins og gulli og ríkisskuldabréfum, líkt og dæmi eru um í sögunni. Þvert á móti. Bandarísk ríkisskuldabréf hafa lækkað um 1,7 prósent í verði á árinu, aðallega vegna stýrivaxtahækkana seðlabanka landsins, og þýsk ríkisskuldabréf hafa farið niður um 2,3 prósent í dölum talið. Þá hefur verð á gulli lækkað um liðlega fjögur prósent. „Spurningin sem við spyrjum okkur fyrir árin 2019 og 2020 er hve mikið viðskiptastríðið og óvissan í kringum Brexit getur versnað,“ segir Dwayne hjá Allianz. „Það gæti bent til þess að við munum mögulega ekki horfa fram á hefðbundna niðursveiflu heldur að hún verði harkaleg.“
Birtist í Fréttablaðinu Fréttir ársins 2018 Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Viðskipti innlent Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Ráðinn framkvæmdastjóri Marel Fish Daði og Hrefna nýir deildarstjórar hjá Veitum Skipti máli fyrir rekstur iðnfyrirtækja að lækka vexti og verðbólgu Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Sjá meira