Viltu vera vinur minn? Hvað er til ráða? Seinni hluti Kolbrún Baldursdóttir skrifar 7. apríl 2018 11:26 Til sálfræðings koma iðulega börn sem segja að stærsta vandamálið sé að eiga engan vin. Við þessum vanda er engin ein lausn en það er vel þess virði að skoða hvaða möguleikar eru í stöðunni. Börn og unglingar þurfa að vita að þeir sem segjast eiga fullt af vinum kvarta líka stundum yfir því að vera einmana.Það getur einnig verið betra að eiga einn góðan og traustan vin en að eiga marga vini sem eru ekki endilega sannir vinir. Sumir vinalausir krakkar eru tilbúnir til að gera mikið til að eignast vin. Stundum eru krakkar meira að segja tilbúnir til að gera hluti sem þeim þykir erfiðir eða vita að þeir mega ekki gera í þeirri von að með því muni þeir eignast vin. Börn þurfa að vita að þetta er ekki leiðin til að eignast vin. Hversu sárt sem vinaleysið er, er mikilvægt að standa ávallt með sjálfum sér og fylgja innri sannfæringu.Hlutverk foreldra, leik- og grunnskóla. Hvernig er hægt að hjálpa?Foreldrar og kennarar hafa hlutverk í þessum málum. Fyrst og síðast má aldrei þreytast á að stappa stálinu í vinalaus börn og sannfæra þau um að þessi vandi varir ekki að eilífu. Einmanaleiki og einangrun barna varðar alla. Það skilar oft litlum árangri að hvetja barn til að fara á stúfana og finna sér vin, sérstaklega ef barnið er ungt og óframfærið. Þótt ekki sé raunhæft að skipa beinlínis einhvern í vinahlutverk fyrir barnið geta foreldrar skapað aðstæður til að dýpka kynni eða mynda ný kynni. Hægt er að bjóða einhverjum einum eða tveimur í bíókvöld, pizzakvöld, spilakvöld eða í keilu. Foreldrar geta einnig sett sig í samband við aðra foreldra og kannað hvernig landið liggur. Í leikskólanum og skólanum er hægt að stuðla með markvissum hætti að tengslum innbyrðis t.d. með því að skapa aðstæður þar sem börnunum gefst kostur á að tala við sem flesta í hópnum/bekknum. Með því að velja í smærri hópa af handahófi kynnast börnin innbyrðis. Einnig er hægt að bjóða upp á vinastund þar sem börnin skiptast á að ræða áhugamál sín og þá er tækifæri til að komast að því hverjir hafa svipuð áhugamál. Ein stúlka sem sagði sitt helsta vandamál vera að eiga enga vini nefndi þetta atriði. Hún sagði: „Stundum finnst einmana krökkum eins og enginn hafi sömu áhugamál og þau og eiga því erfitt með að finna umræðuefni“. Við þetta má bæta að Barnaheill á Íslandi bíður leik- og grunnskólum upp á forvarnarverkefni sem þjálfar þau í samskiptum. Verkefnið nefnist Vinátta og er börnunum kennt að tileinka sér fjögur grunngildi sem eru: umburðarlyndi, virðing, umhyggja og hugrekki.Hvað geta unglingar sem eiga ekki vin gert sjálfir? Gott er að byrja á að skoða sjálfan sig og spyrja hvort einmanaleikinn sé hugsanlega að hluta á manns eigin ábyrgð? Til dæmis ef maður hefur dregið sig inn í skel sína af því að maður heldur að enginn vilji vera vinur manns. Stundum þarf að safna kjarki og taka málið í eigin hendur. Í stað þess að hugsa í sífellu „Það hringir aldrei neinn í mig“ eða „mér er aldrei boðið með“ getur verið allt eins gott að hugsa „gott og vel en ég ætla að hringja í hana Stínu sem sendi mér sætt bros um daginn. Ég ætla að kanna hvort hún vilji koma heim í pizzu eða í bíó“.Í þessari erfiðu stöðu má kanna hvaða krökkum manni finnst hægt að treysta og sem eru kannski einnig einmana? Rennið huganum yfir bekkjarfélagana og spyrjið „er einhver þarna sem hefur einhvern tímann sýnt mér góðvild, áhuga, komið og talað við mig eða stutt mig?“ Ef það er enginn sem þér dettur í hug þá má samt ekki gefast upp. Rennið aftur huganum yfir bekkinn eða hópinn og leitið að andliti sem er vinsamlegt og hlýlegt. Kannski er það verðandi vinur. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að vinaleysið hefur oftast nær minnst að gera með mann sjálfan. Vinaleysi er flókið fyrirbæri og margir þættir spila inn í, t.d. hvernig hópurinn er samsettur. Börn sem hafa verið lögð í einelti eru oft hrædd við að ræða við einhvern að fyrra bragði. Þau óttast að vera hafnað. En þá er mikilvægt að muna að almennt séð eru krakkar góðir við aðra krakka og langar umfram allt að eiga góða vini og vera góðir vinir. Annað sem getur hjálpað er að velta fyrir sér hvernig maður er að birtast öðrum. Virkar maður fúll eða reiður eða glaðlegur og hlýlegur? Þetta skiptir máli því það langar fáum að kynnast einhverjum sem er fúll og reiður á svipinn. Glaðlegt viðmót laðar hins vegar oftast aðra að. Enda þótt sjálfstraustið sé ekki endilega upp á það besta við þessar aðstæður þá hjálpar að hressa aðeins upp á það með því að vera sem oftast glaðlegur á svipinn.Að lokum Þegar maður er einmana og einangraður og illa gengur að eignast vin, jafnvel þótt maður sé búin að reyna ýmislegt, er alltaf gott að geta talað við einhvern sem maður treystir. Best er að fela ekki tilfinningar sínar og muna að maður er ekki einn með þennan vanda. Miklar líkur eru á að sá sem þú ræðir við hafi líka einhvern tímann verið einmana. Mikilvægt er að muna að þótt maður eigi ekki vin núna þýðir það ekki að þannig verði það alltaf. Bestu og tryggustu vinirnir koma stundum ekki inn í líf manns fyrr en síðar. Aldrei að gefast upp.Höfundur er sálfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbrún Baldursdóttir Kosningar 2018 Sveitarstjórnarkosningar Mest lesið Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Græðgi Kolbrún Bergþórsdóttir Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Núna er næst! Bjarney Bjarnadóttir,Jóhanna M. Þorvaldsdóttir Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Að gefnu tilefni Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Löng barátta XD fyrir jafnrétti og frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Til sálfræðings koma iðulega börn sem segja að stærsta vandamálið sé að eiga engan vin. Við þessum vanda er engin ein lausn en það er vel þess virði að skoða hvaða möguleikar eru í stöðunni. Börn og unglingar þurfa að vita að þeir sem segjast eiga fullt af vinum kvarta líka stundum yfir því að vera einmana.Það getur einnig verið betra að eiga einn góðan og traustan vin en að eiga marga vini sem eru ekki endilega sannir vinir. Sumir vinalausir krakkar eru tilbúnir til að gera mikið til að eignast vin. Stundum eru krakkar meira að segja tilbúnir til að gera hluti sem þeim þykir erfiðir eða vita að þeir mega ekki gera í þeirri von að með því muni þeir eignast vin. Börn þurfa að vita að þetta er ekki leiðin til að eignast vin. Hversu sárt sem vinaleysið er, er mikilvægt að standa ávallt með sjálfum sér og fylgja innri sannfæringu.Hlutverk foreldra, leik- og grunnskóla. Hvernig er hægt að hjálpa?Foreldrar og kennarar hafa hlutverk í þessum málum. Fyrst og síðast má aldrei þreytast á að stappa stálinu í vinalaus börn og sannfæra þau um að þessi vandi varir ekki að eilífu. Einmanaleiki og einangrun barna varðar alla. Það skilar oft litlum árangri að hvetja barn til að fara á stúfana og finna sér vin, sérstaklega ef barnið er ungt og óframfærið. Þótt ekki sé raunhæft að skipa beinlínis einhvern í vinahlutverk fyrir barnið geta foreldrar skapað aðstæður til að dýpka kynni eða mynda ný kynni. Hægt er að bjóða einhverjum einum eða tveimur í bíókvöld, pizzakvöld, spilakvöld eða í keilu. Foreldrar geta einnig sett sig í samband við aðra foreldra og kannað hvernig landið liggur. Í leikskólanum og skólanum er hægt að stuðla með markvissum hætti að tengslum innbyrðis t.d. með því að skapa aðstæður þar sem börnunum gefst kostur á að tala við sem flesta í hópnum/bekknum. Með því að velja í smærri hópa af handahófi kynnast börnin innbyrðis. Einnig er hægt að bjóða upp á vinastund þar sem börnin skiptast á að ræða áhugamál sín og þá er tækifæri til að komast að því hverjir hafa svipuð áhugamál. Ein stúlka sem sagði sitt helsta vandamál vera að eiga enga vini nefndi þetta atriði. Hún sagði: „Stundum finnst einmana krökkum eins og enginn hafi sömu áhugamál og þau og eiga því erfitt með að finna umræðuefni“. Við þetta má bæta að Barnaheill á Íslandi bíður leik- og grunnskólum upp á forvarnarverkefni sem þjálfar þau í samskiptum. Verkefnið nefnist Vinátta og er börnunum kennt að tileinka sér fjögur grunngildi sem eru: umburðarlyndi, virðing, umhyggja og hugrekki.Hvað geta unglingar sem eiga ekki vin gert sjálfir? Gott er að byrja á að skoða sjálfan sig og spyrja hvort einmanaleikinn sé hugsanlega að hluta á manns eigin ábyrgð? Til dæmis ef maður hefur dregið sig inn í skel sína af því að maður heldur að enginn vilji vera vinur manns. Stundum þarf að safna kjarki og taka málið í eigin hendur. Í stað þess að hugsa í sífellu „Það hringir aldrei neinn í mig“ eða „mér er aldrei boðið með“ getur verið allt eins gott að hugsa „gott og vel en ég ætla að hringja í hana Stínu sem sendi mér sætt bros um daginn. Ég ætla að kanna hvort hún vilji koma heim í pizzu eða í bíó“.Í þessari erfiðu stöðu má kanna hvaða krökkum manni finnst hægt að treysta og sem eru kannski einnig einmana? Rennið huganum yfir bekkjarfélagana og spyrjið „er einhver þarna sem hefur einhvern tímann sýnt mér góðvild, áhuga, komið og talað við mig eða stutt mig?“ Ef það er enginn sem þér dettur í hug þá má samt ekki gefast upp. Rennið aftur huganum yfir bekkinn eða hópinn og leitið að andliti sem er vinsamlegt og hlýlegt. Kannski er það verðandi vinur. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að vinaleysið hefur oftast nær minnst að gera með mann sjálfan. Vinaleysi er flókið fyrirbæri og margir þættir spila inn í, t.d. hvernig hópurinn er samsettur. Börn sem hafa verið lögð í einelti eru oft hrædd við að ræða við einhvern að fyrra bragði. Þau óttast að vera hafnað. En þá er mikilvægt að muna að almennt séð eru krakkar góðir við aðra krakka og langar umfram allt að eiga góða vini og vera góðir vinir. Annað sem getur hjálpað er að velta fyrir sér hvernig maður er að birtast öðrum. Virkar maður fúll eða reiður eða glaðlegur og hlýlegur? Þetta skiptir máli því það langar fáum að kynnast einhverjum sem er fúll og reiður á svipinn. Glaðlegt viðmót laðar hins vegar oftast aðra að. Enda þótt sjálfstraustið sé ekki endilega upp á það besta við þessar aðstæður þá hjálpar að hressa aðeins upp á það með því að vera sem oftast glaðlegur á svipinn.Að lokum Þegar maður er einmana og einangraður og illa gengur að eignast vin, jafnvel þótt maður sé búin að reyna ýmislegt, er alltaf gott að geta talað við einhvern sem maður treystir. Best er að fela ekki tilfinningar sínar og muna að maður er ekki einn með þennan vanda. Miklar líkur eru á að sá sem þú ræðir við hafi líka einhvern tímann verið einmana. Mikilvægt er að muna að þótt maður eigi ekki vin núna þýðir það ekki að þannig verði það alltaf. Bestu og tryggustu vinirnir koma stundum ekki inn í líf manns fyrr en síðar. Aldrei að gefast upp.Höfundur er sálfræðingur.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun