Sjálfsvíg á stofnunum enn í myrkrinu Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar 20. ágúst 2017 09:05 Á dögunum bárust þær hörmulegu fréttir að ungur maður svipti sig lífi á geðdeild Landspítalans. Fjölskyldu hans og aðstandendum sendi ég mínar innilegustu samúðarkveðjur. Það er skelfilegt til þess að hugsa að atvik sem þessi geti átt sér stað inn á geðdeild, sem ætti að geta tryggt öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu framar öðrum. Af fréttaflutningi síðustu daga má þó ráða að mál unga mannsins sé ekki einsdæmi og hafa nokkrir aðstandendur nú þegar stigið fram og lýst sjálfsvígum vandamanna sinna í svipuðum aðstæðum. Þessar frásagnir hafa vakið upp eðlilegar spurningar fjölmiðla og annara um raunverulega stærð vandans, og hefur ríkisútvarpið meðal annars óskað eftir upplýsingum hjá Landlækni um fjölda sjálfsvíga á stofnunum fram að þessu. Svar Landlæknis, um að ekki sé unnt að verða við upplýsingabeiðninni vegna þess að umbeðnar upplýsingar séu ekki til hjá embættinu vekja síðan upp frekari spurningar.Rót vandans falin Núverandi lagaumhverfi gerir jú ráð fyrir því að óvænt dauðsföll innan heilbrigðisstofnanna séu tilkynnt til lögreglu annars vegar og Landlæknis hins vegar og er báðum aðilum skylt að rannsaka atvikið. Mér er óljóst hvort skráningarkerfi Landlæknis sé svo ófullkomið að ekki sé hægt að fletta upp í því eftir dánarorsök eða hvaða orsök önnur liggi að baki jafn ófullkominni upplýsingavörslu Landlæknis í þessu máli. Eitt er þó augljóst, að það þýðir lítið að vaða áfram í myrkrinu, ómeðvitaður um stærð og umfang vandans sem fyrir liggur. Sjálfsmorð á stofnunum ættu ekki að geta gerst, öllum kröftum ætti að beita til þess að koma í veg fyrir þau. En án upplýsinga og yfirsýnar er erfitt að ráðast að rót vandans og gera úrbætur þar á.Óásættanlegt svar Landlæknis Fjölmiðlar og almenningur eiga rétt á að vita umfang vandans og því er ekki hægt að sættast á svar Landlæknis um að það feli í sér of mikla vinnu að taka saman gögn um fjölda sjálfsmorða á stofnunum. Ég hef því sett saman skriflega fyrirspurn til heilbrigðisráðherra þar sem þessara upplýsinga er óskað og mun leggja hana fram strax í upphafi haustþingsins. Yfirlýsingar heilbrigðisráðherra í kvöldfréttum Stöðvar 2 á dögunum um nýtt og betra regluverk um verkferla í málum sem þessum lofar góðu en vekur einnig upp spurningar um hvers vegna ekki hafi verið ráðist í aðgerðir strax þegar skýrsla starfshóps um alvarleg atvik í heilbrigðisþjónustu lá fyrir í september 2015.Skortur á verkferlum Þar kom fram að skýra verkferla vanti í samvinnu lögreglu og Landlæknis í rannsóknum á málum sem þessum. Eins er tekið fram að ekki sé fyrir hendi sameiginlegur gagnagrunnur sem haldi utan um atvikin og gæti nýst í að vinna gegn því að sjálfsvíg á stofnunum endurtaki sig. Í niðurstöðum starfshópsins má einnig finna þessa greiningu á vandanum: „Í athugasemdum við 3. gr. frumvarps sem síðar varð að lögum um dánarvottorð, krufningar o.fl., nr. 61/1998, kemur fram að gert sé ráð fyrir að ráðherra setji reglur um viðbrögð lögreglu við tilkynningum um óvænt andlát, ekki síst þeim sem ætla má að séu vegna mistaka, vanrækslu eða óhappatilviks í sambandi við læknismeðferð eða forvarnir vegna sjúkdóma. Engar slíkar reglur hafa verið settar enda ekki kveðið á um setningu þeirra í lagaákvæðinu sjálfu. Þegar málsmeðferð er rekin aðskilin og óháð hjá þessum stjórnvöldum kann það að leiða til þess að ekki verði fullt samræmi í þeim málum sem koma til meðferðar en mikilvægt er að lík mál fái líka meðferð innan stjórnsýslunnar.“ Skýrsluna má nálgast hér: https://www.stjornarradid.is/media/velferdarraduneyti-media/media/rit-og-skyrslur-2015/skyrsla-starfshops-um-alvarleg-atvik-i-heilbrigdisthjonustu.pdfFjársvelt geðheilbrigðiskerfi Velferðarnefnd mun funda um þetta málefni á næstu vikum og útlit er fyrir að ég sitji þann fund sem varamaður Halldóru Mogensen, fulltrúa okkar í velferðarnefnd. Þar mun ég leitast við að fá svör við ofangreindum spurningum en ljóst er að fylgjast þarf vel með þessum málaflokki er fram líða stundir. Sérstaka eftirtekt mun ég veita þessum málaflokki í fjárlagavinnunni en mér leikur illur grunur á að meðal þeirra orsaka sem liggja að baki skorts á öryggi á geðdeildum landsins sé einmitt að finna í fjársvelti geðheilbrigðiskerfisins til fjölda ára. Ef við lítum fram á veginn má finna fjölda góðra ábendinga um betri viðbrögð og bætt öryggi sjúklinga í umræddri skýrslu. Hún vísar til vinnu nágranna- og vinaþjóða okkar við það að tryggja öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu sem víðs vegar hefur borið góðan árangur. Þar hafa Bretar til dæmis gengið fram með góðu fordæmi og tekist að gera herbergi á stofnunum miklu öruggari fyrir sjálfsvígum. Við hljótum að fara að góðu fordæmi þeirra, setja öryggi sjúklinga í forgang og gera allt sem í okkar valdi stendur til þess að koma í veg fyrir að hörmungaratburður sem þessi geti nokkurn tímann átt sér stað aftur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Mest lesið Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hamingjan grundvallast á gæðum hugsananna Árni Már Jensson skrifar Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Á dögunum bárust þær hörmulegu fréttir að ungur maður svipti sig lífi á geðdeild Landspítalans. Fjölskyldu hans og aðstandendum sendi ég mínar innilegustu samúðarkveðjur. Það er skelfilegt til þess að hugsa að atvik sem þessi geti átt sér stað inn á geðdeild, sem ætti að geta tryggt öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu framar öðrum. Af fréttaflutningi síðustu daga má þó ráða að mál unga mannsins sé ekki einsdæmi og hafa nokkrir aðstandendur nú þegar stigið fram og lýst sjálfsvígum vandamanna sinna í svipuðum aðstæðum. Þessar frásagnir hafa vakið upp eðlilegar spurningar fjölmiðla og annara um raunverulega stærð vandans, og hefur ríkisútvarpið meðal annars óskað eftir upplýsingum hjá Landlækni um fjölda sjálfsvíga á stofnunum fram að þessu. Svar Landlæknis, um að ekki sé unnt að verða við upplýsingabeiðninni vegna þess að umbeðnar upplýsingar séu ekki til hjá embættinu vekja síðan upp frekari spurningar.Rót vandans falin Núverandi lagaumhverfi gerir jú ráð fyrir því að óvænt dauðsföll innan heilbrigðisstofnanna séu tilkynnt til lögreglu annars vegar og Landlæknis hins vegar og er báðum aðilum skylt að rannsaka atvikið. Mér er óljóst hvort skráningarkerfi Landlæknis sé svo ófullkomið að ekki sé hægt að fletta upp í því eftir dánarorsök eða hvaða orsök önnur liggi að baki jafn ófullkominni upplýsingavörslu Landlæknis í þessu máli. Eitt er þó augljóst, að það þýðir lítið að vaða áfram í myrkrinu, ómeðvitaður um stærð og umfang vandans sem fyrir liggur. Sjálfsmorð á stofnunum ættu ekki að geta gerst, öllum kröftum ætti að beita til þess að koma í veg fyrir þau. En án upplýsinga og yfirsýnar er erfitt að ráðast að rót vandans og gera úrbætur þar á.Óásættanlegt svar Landlæknis Fjölmiðlar og almenningur eiga rétt á að vita umfang vandans og því er ekki hægt að sættast á svar Landlæknis um að það feli í sér of mikla vinnu að taka saman gögn um fjölda sjálfsmorða á stofnunum. Ég hef því sett saman skriflega fyrirspurn til heilbrigðisráðherra þar sem þessara upplýsinga er óskað og mun leggja hana fram strax í upphafi haustþingsins. Yfirlýsingar heilbrigðisráðherra í kvöldfréttum Stöðvar 2 á dögunum um nýtt og betra regluverk um verkferla í málum sem þessum lofar góðu en vekur einnig upp spurningar um hvers vegna ekki hafi verið ráðist í aðgerðir strax þegar skýrsla starfshóps um alvarleg atvik í heilbrigðisþjónustu lá fyrir í september 2015.Skortur á verkferlum Þar kom fram að skýra verkferla vanti í samvinnu lögreglu og Landlæknis í rannsóknum á málum sem þessum. Eins er tekið fram að ekki sé fyrir hendi sameiginlegur gagnagrunnur sem haldi utan um atvikin og gæti nýst í að vinna gegn því að sjálfsvíg á stofnunum endurtaki sig. Í niðurstöðum starfshópsins má einnig finna þessa greiningu á vandanum: „Í athugasemdum við 3. gr. frumvarps sem síðar varð að lögum um dánarvottorð, krufningar o.fl., nr. 61/1998, kemur fram að gert sé ráð fyrir að ráðherra setji reglur um viðbrögð lögreglu við tilkynningum um óvænt andlát, ekki síst þeim sem ætla má að séu vegna mistaka, vanrækslu eða óhappatilviks í sambandi við læknismeðferð eða forvarnir vegna sjúkdóma. Engar slíkar reglur hafa verið settar enda ekki kveðið á um setningu þeirra í lagaákvæðinu sjálfu. Þegar málsmeðferð er rekin aðskilin og óháð hjá þessum stjórnvöldum kann það að leiða til þess að ekki verði fullt samræmi í þeim málum sem koma til meðferðar en mikilvægt er að lík mál fái líka meðferð innan stjórnsýslunnar.“ Skýrsluna má nálgast hér: https://www.stjornarradid.is/media/velferdarraduneyti-media/media/rit-og-skyrslur-2015/skyrsla-starfshops-um-alvarleg-atvik-i-heilbrigdisthjonustu.pdfFjársvelt geðheilbrigðiskerfi Velferðarnefnd mun funda um þetta málefni á næstu vikum og útlit er fyrir að ég sitji þann fund sem varamaður Halldóru Mogensen, fulltrúa okkar í velferðarnefnd. Þar mun ég leitast við að fá svör við ofangreindum spurningum en ljóst er að fylgjast þarf vel með þessum málaflokki er fram líða stundir. Sérstaka eftirtekt mun ég veita þessum málaflokki í fjárlagavinnunni en mér leikur illur grunur á að meðal þeirra orsaka sem liggja að baki skorts á öryggi á geðdeildum landsins sé einmitt að finna í fjársvelti geðheilbrigðiskerfisins til fjölda ára. Ef við lítum fram á veginn má finna fjölda góðra ábendinga um betri viðbrögð og bætt öryggi sjúklinga í umræddri skýrslu. Hún vísar til vinnu nágranna- og vinaþjóða okkar við það að tryggja öryggi sjúklinga í sjálfsvígshættu sem víðs vegar hefur borið góðan árangur. Þar hafa Bretar til dæmis gengið fram með góðu fordæmi og tekist að gera herbergi á stofnunum miklu öruggari fyrir sjálfsvígum. Við hljótum að fara að góðu fordæmi þeirra, setja öryggi sjúklinga í forgang og gera allt sem í okkar valdi stendur til þess að koma í veg fyrir að hörmungaratburður sem þessi geti nokkurn tímann átt sér stað aftur.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun