Vatn og andi mannréttinda Hjörtur Magni Jóhannsson skrifar 18. ágúst 2017 06:00 Það er nokkuð sennilegt að stríð framtíðarinnar verði háð um vatnið. Það er vatnið sem gerir líf mögulegt á okkar plánetu og sjálf erum við gerð úr vatni þar sem um 70% líkama okkar er H2O. Lengi höfum við tekið vatn sem sjálfsagðan hlut en nú með gífurlegri fjölgun mannkyns og stóraukinni vatnsnotkun þá er vart nóg fyrir alla. Allar heimsálfur glíma nú við vatnsskort, sumar í áratugi og ástandið fer hratt versnandi. Það á einnig við um hina gróðursælu og dulmögnuðu Suður-Afríku.Suður-Afríka, mannréttindi, vatnsréttindi Fyrir nokkrum vikum var þar haldin alþjóðleg ráðstefna um vatnsréttindi og náttúruvernd. Ráðstefnan var haldinn af anglikönsku biskupakirkjunni og reyndar í fjórum heimsálfum samtímis þar sem beintengt var milli hinnar fögru Höfðaborgar í Suður-Afríku, Melbourne í Ástralíu og svo New York og London á norðurhveli. Þar sem ekkert líf þrífst án vatns, þurfa allar þjóðir heims að kannast við að öll jarðarinnar börn eigi lögbundinn rétt til að njóta aðgangs að þeim helgidómi sem vatnið er. Einn helsti talsmaður vatnsins í Suður-Afríku og á heimsvísu er Dr. Thabo Makgoba, erkibiskup ensku biskupakirkjunnar í Suður-Afríku. Thabo er annar arftaki Desmonds Tutu erkibiskups í embætti, eins virtasta trúarleiðtoga heims. Desmond Tutu, sem gegndi embætti erkibiskups frá 1986 til 1996, er oft nefndur í sömu andrá og Nelson Mandela, frelsishetja og fyrrum forseti Suður-Afríku, Dalaí Lama og jafnvel Mahatma Gandhi.Tutu, Dalaí Lama, Mandela og Gandhi Á meðan Nelson Mandela var í fangelsi barðist Desmond Tutu utan fangelsismúranna gegn aðskilnaðarstefnu stjórnvalda og leiddi m.a. fjölmennar og áhrifamiklar mótmælagöngur út frá St. George dómkirkjunni í Höfðaborg og fjölmiðlar heimsins greindu frá. Þó svo að hann sé nú sestur í helgan stein þá er Tutu enn ákaflega áhrifamikill og orð hans hafa áhrif og vægi um allan heim. Tutu erkibiskup og búddíski trúarleiðtoginn Dalaí Lama, sem hefur um árabil verið helsti talsmaður Tíbeta í baráttu þeirra við ofríki kínverska heimsveldisins, eru miklir vinir. Þeir hafa í raun brotið blað í samskiptum stóru trúarhefðanna, búddisma og kristni, með gagnkvæmri viðurkenningu og samtengingu trúarhefðanna. Hindúinn friðelskandi Mahatma Gandhi, pólitískur leiðtogi Indverja er fór fyrir friðsamlegri sjálfstæðishreyfingu Indlands, starfaði einnig í Suður-Afríku árin 1893-1914. Gandhi lagði vissan grunn að þeirri mannréttindabaráttu sem Mandela og Tutu voru síðar svo öflugir í, enda var Gandhi fyrirmynd þeirra beggja. Allir þessir fjórir leiðtogar og sögulegu mikilmenni sem hér eru nefnd hafa unnið með afgerandi hætti að framgangi mannréttinda með friðsamlegum hætti. Dr. Thabo Makgoba sem, ásamt eiginkonu sinni Lungi, starfar í þessum sama anda, hefur gegnt embætti erkibiskups anglikönsku kirkjunnar í Suður-Afríku í um áratug. Hann er 53 ára gamall og þykir varfærinn en um leið framsækinn trúarleiðtogi. Heima við bíða hans mörg krefjandi viðfangsefni. Tíðni HIV/AIDS er hærri í Suður-Afríku en í nokkru öðru landi. Pólitísk spilling er mikil og gróflega er gengið á vatnsbirgðir landsins. Thabo segir sjálfur frá því með bros á vör að hann sé í hæðnistón kallaður „klósettbiskupinn“ af andstæðingum sínum. Ástæðan er sú mikla áhersla sem hann leggur á brýna þörf almennings fyrir hreinlætisaðstöðu og að rennandi vatn sé aðgengilegt öllum. En vel innan við helmingur landsmanna hefur þar aðgang að vatni á heimilum sínum og víða þurfa konur að ganga daglega heilu kílómetrana eftir vatni og fjölmörg börn deyja vegna mengaðs vatns.Andi mannkyns í Reykjavík Fyrir skömmu var hér haldin alþjóðleg ráðstefna undir yfirskriftinni Andi mannkyns (Spirit of Humanity). Þar komu saman víðsvegar að úr heiminum, andlegir og trúarlegir leiðtogar, fræðimenn, listamenn, stjórnmálamenn og stjórnendur til að ræða andlegu hliðina á þeirri vá sem að mannkyni steðjar. Það gefur óvænta von að sjá þar nýjar áherslur andlegra leiðtoga og trúarstofnana á umhverfisvernd. Það eykur lífsgleði að greina sameinaðar áherslur ólíkra trúarbragða í því markmiði að hlúa að jörðinni og vinna gegn loftslagsbreytingum og sameinast um helgi vatnsins. Það er tími til kominn að trúarbrögðin sameinist í því að viðhalda fjölbreytileika lífsins og stuðli að samhljómi manns og móður jarðar. Við höfum séð nóg af því hvernig trúarbrögð hafa verið notuð til aðgreiningar og sundrungar allt frá ættbálkadeilum til menningarátaka þar sem fólskulegum hryðjuverkum er beitt.Trúarbrögð til sameiningar Trúarbrögðin búa yfir einstökum leiðum til að ná til fjöldans, leiðum sem pólitísk hugmyndakerfi eða alþjóðlegar stofnanir ráða ekki yfir. Nú til sameiningar og viðhalds lífs, ekki sundrungar. Vegna þess að vatnið er forsenda alls lífs þá verðum við að tryggja öllum greiðan aðgang að hreinu og drykkjarhæfu vatni. Í flestum trúarbrögðum veraldar gegnir vatnið miðlægu hlutverki. Í okkar kristnu arfleifð er skírnarsakramentið t.a.m. miðlægt og þar er kjarninn einmitt vatn og andi. Helgisiðir hinna ólíku trúarbragða tengdir vatni eru margvíslegir en hafa þó flestir með viðhald lífs að gera; endurfæðingu, sköpun, iðrun, helgun, hreinsun og frelsun. Helgisiðirnir kunna að vera ólíkir frá vöggu til grafar eftir menningarsiðum og trúarhefðum. En það sem við eigum sameiginlegt í mennsku okkar er mun mikilvægara en það sem sundur greinir. Það er alveg á tæru eins og ferskt heilagt vatn.Höfundur er prestur og forstöðumaður Fríkirkjunnar við Tjörnina. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bakþankar Skoðun Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Sjá meira
Það er nokkuð sennilegt að stríð framtíðarinnar verði háð um vatnið. Það er vatnið sem gerir líf mögulegt á okkar plánetu og sjálf erum við gerð úr vatni þar sem um 70% líkama okkar er H2O. Lengi höfum við tekið vatn sem sjálfsagðan hlut en nú með gífurlegri fjölgun mannkyns og stóraukinni vatnsnotkun þá er vart nóg fyrir alla. Allar heimsálfur glíma nú við vatnsskort, sumar í áratugi og ástandið fer hratt versnandi. Það á einnig við um hina gróðursælu og dulmögnuðu Suður-Afríku.Suður-Afríka, mannréttindi, vatnsréttindi Fyrir nokkrum vikum var þar haldin alþjóðleg ráðstefna um vatnsréttindi og náttúruvernd. Ráðstefnan var haldinn af anglikönsku biskupakirkjunni og reyndar í fjórum heimsálfum samtímis þar sem beintengt var milli hinnar fögru Höfðaborgar í Suður-Afríku, Melbourne í Ástralíu og svo New York og London á norðurhveli. Þar sem ekkert líf þrífst án vatns, þurfa allar þjóðir heims að kannast við að öll jarðarinnar börn eigi lögbundinn rétt til að njóta aðgangs að þeim helgidómi sem vatnið er. Einn helsti talsmaður vatnsins í Suður-Afríku og á heimsvísu er Dr. Thabo Makgoba, erkibiskup ensku biskupakirkjunnar í Suður-Afríku. Thabo er annar arftaki Desmonds Tutu erkibiskups í embætti, eins virtasta trúarleiðtoga heims. Desmond Tutu, sem gegndi embætti erkibiskups frá 1986 til 1996, er oft nefndur í sömu andrá og Nelson Mandela, frelsishetja og fyrrum forseti Suður-Afríku, Dalaí Lama og jafnvel Mahatma Gandhi.Tutu, Dalaí Lama, Mandela og Gandhi Á meðan Nelson Mandela var í fangelsi barðist Desmond Tutu utan fangelsismúranna gegn aðskilnaðarstefnu stjórnvalda og leiddi m.a. fjölmennar og áhrifamiklar mótmælagöngur út frá St. George dómkirkjunni í Höfðaborg og fjölmiðlar heimsins greindu frá. Þó svo að hann sé nú sestur í helgan stein þá er Tutu enn ákaflega áhrifamikill og orð hans hafa áhrif og vægi um allan heim. Tutu erkibiskup og búddíski trúarleiðtoginn Dalaí Lama, sem hefur um árabil verið helsti talsmaður Tíbeta í baráttu þeirra við ofríki kínverska heimsveldisins, eru miklir vinir. Þeir hafa í raun brotið blað í samskiptum stóru trúarhefðanna, búddisma og kristni, með gagnkvæmri viðurkenningu og samtengingu trúarhefðanna. Hindúinn friðelskandi Mahatma Gandhi, pólitískur leiðtogi Indverja er fór fyrir friðsamlegri sjálfstæðishreyfingu Indlands, starfaði einnig í Suður-Afríku árin 1893-1914. Gandhi lagði vissan grunn að þeirri mannréttindabaráttu sem Mandela og Tutu voru síðar svo öflugir í, enda var Gandhi fyrirmynd þeirra beggja. Allir þessir fjórir leiðtogar og sögulegu mikilmenni sem hér eru nefnd hafa unnið með afgerandi hætti að framgangi mannréttinda með friðsamlegum hætti. Dr. Thabo Makgoba sem, ásamt eiginkonu sinni Lungi, starfar í þessum sama anda, hefur gegnt embætti erkibiskups anglikönsku kirkjunnar í Suður-Afríku í um áratug. Hann er 53 ára gamall og þykir varfærinn en um leið framsækinn trúarleiðtogi. Heima við bíða hans mörg krefjandi viðfangsefni. Tíðni HIV/AIDS er hærri í Suður-Afríku en í nokkru öðru landi. Pólitísk spilling er mikil og gróflega er gengið á vatnsbirgðir landsins. Thabo segir sjálfur frá því með bros á vör að hann sé í hæðnistón kallaður „klósettbiskupinn“ af andstæðingum sínum. Ástæðan er sú mikla áhersla sem hann leggur á brýna þörf almennings fyrir hreinlætisaðstöðu og að rennandi vatn sé aðgengilegt öllum. En vel innan við helmingur landsmanna hefur þar aðgang að vatni á heimilum sínum og víða þurfa konur að ganga daglega heilu kílómetrana eftir vatni og fjölmörg börn deyja vegna mengaðs vatns.Andi mannkyns í Reykjavík Fyrir skömmu var hér haldin alþjóðleg ráðstefna undir yfirskriftinni Andi mannkyns (Spirit of Humanity). Þar komu saman víðsvegar að úr heiminum, andlegir og trúarlegir leiðtogar, fræðimenn, listamenn, stjórnmálamenn og stjórnendur til að ræða andlegu hliðina á þeirri vá sem að mannkyni steðjar. Það gefur óvænta von að sjá þar nýjar áherslur andlegra leiðtoga og trúarstofnana á umhverfisvernd. Það eykur lífsgleði að greina sameinaðar áherslur ólíkra trúarbragða í því markmiði að hlúa að jörðinni og vinna gegn loftslagsbreytingum og sameinast um helgi vatnsins. Það er tími til kominn að trúarbrögðin sameinist í því að viðhalda fjölbreytileika lífsins og stuðli að samhljómi manns og móður jarðar. Við höfum séð nóg af því hvernig trúarbrögð hafa verið notuð til aðgreiningar og sundrungar allt frá ættbálkadeilum til menningarátaka þar sem fólskulegum hryðjuverkum er beitt.Trúarbrögð til sameiningar Trúarbrögðin búa yfir einstökum leiðum til að ná til fjöldans, leiðum sem pólitísk hugmyndakerfi eða alþjóðlegar stofnanir ráða ekki yfir. Nú til sameiningar og viðhalds lífs, ekki sundrungar. Vegna þess að vatnið er forsenda alls lífs þá verðum við að tryggja öllum greiðan aðgang að hreinu og drykkjarhæfu vatni. Í flestum trúarbrögðum veraldar gegnir vatnið miðlægu hlutverki. Í okkar kristnu arfleifð er skírnarsakramentið t.a.m. miðlægt og þar er kjarninn einmitt vatn og andi. Helgisiðir hinna ólíku trúarbragða tengdir vatni eru margvíslegir en hafa þó flestir með viðhald lífs að gera; endurfæðingu, sköpun, iðrun, helgun, hreinsun og frelsun. Helgisiðirnir kunna að vera ólíkir frá vöggu til grafar eftir menningarsiðum og trúarhefðum. En það sem við eigum sameiginlegt í mennsku okkar er mun mikilvægara en það sem sundur greinir. Það er alveg á tæru eins og ferskt heilagt vatn.Höfundur er prestur og forstöðumaður Fríkirkjunnar við Tjörnina.
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar