Svikatólið krónan Ole Anton Bieltvedt skrifar 28. júní 2017 07:00 Ég hef fjallað nokkuð um það síðustu mánuði, hvernig krónan, vegna smæðar sinnar og óstöðugleika, hefur valdið landi og þjóð hverju fárinu á fætur öðru. Frá 1950 munu gengisfellingar vera 40. Ótrúleg hörmungarsaga, sem hefur bitnað heiftarlega á fyrirtækjum og fjölskyldum landsins. 2008 fór um helmingur fyrirtækja landsins yfir um, og tugþúsundir fjölskyldna lentu í neyð og volæði vegna hruns krónunnar. En, áfram er haldið, eins og ekkert hafi í skorizt. Eitt er það, að krónan sveiflist upp og niður, eins og smáfley á opnu úthafi, og afskræmi þannig tekjur og gjöld landsmanna, annað er, hvað gerast myndi, ef stríð brytist út á Kóreuskaga, ófriðurinn í Mið-Austurlöndum blossaði upp – Bandaríkjunum og Rússum lenti þar saman – eða Trump tæki í gikkinn. Banka- og fjármálakreppan gerði ekki mikil boð á undan sér, ekki varð við gosið í Eyjafjallajökli ráðið og árás illræðismanna á World Trade Center kom eins og elding úr heiðskíru lofti. Veður geta því skipast skjótt í lofti á sviði alþjóðastjórnmála, öryggismála og þar með efnahagsmála. Það er því gríðarlega mikið öryggisatriði, að við Íslendingar komum peningamálum okkar í traustan, stöðugan og áreiðanlegan farveg. Við erum Evrópubúar, og það er engin leið betri eða traustari fyrir okkur, en að taka upp evruna, eins og 14 smáþjóðir Evrópu hafa gert. Evran er stöðugasti gjaldmiðill heims, og hún myndi tryggja okkur lágmarksvexti. Hún myndi auðvelda verðsamanburð og efla verðsamkeppni. Hún myndi opna dyrnar fyrir alþjóðleg verzlunar- og þjónustufyrirtæki, sem myndi lækka verð og bæta þjónustu. Menn og fyrirtæki myndu loks vita, hvar þau stæðu og hvers væri að vænta. Menn gætu keypt íbúð og borgað hana bara einu sinni, í stað mörgum sinnum vegna okurvaxta. Ég hef haldið, að ráðamenn landsins hafi hangið í krónunni af einhverri tilfinningalegri þráhyggju; af einhverri misskilinni þjóðernishyggju. Slíkt er vitaskuld út í hött, því að gjaldmiðill er bara verkfæri eða tæki í peningakerfi. Það eru krónur víða. Mér brá því í brún – fékk smá áfall, þó taugasterkur teljist – þegar ég sá viðtal við forsætisráðherra á Eyjunni þann 8. júní. Björn Ingi spurði Bjarna þá um krónuna. „Hún verður áfram næstu árin,“ var svarið. Og, svo kom skýringin, sem var nokkurn veginn þessi: Hérlendis knýja launþegar fram launahækkanir, sem ekki standast fyrir atvinnuveitendur og ríkið, kannske 10% á ári, og verður þá að leiðrétta þetta með gengi krónunnar. M.ö.o. forsætisráðherra sagði umbúðalaust, að hafa verði krónuna, svo að hægt sé að brengla og breyta gerðum kjarasamningum, eftir þörfum atvinnuveganna og stöðu ríkisfjármála, sem auðvitað þýðir, að kjarasamningar eru bara óþarfa leikaraskapur; nánast sandkassaleikur. Hér kom þá loks skýringin á væntumþykju stjórnvalda á krónunni og á því dauðahaldi, sem þau halda í hana; hún er svikatól til að breyta og ógilda kjarasamninga. Ekki gott mál það, og ekki veit ég, hvað Ragnar Þór og Gylfi Arnbjörnsson segja um þetta. VASK á ferðaþjónustu bar líka á góma. Hér kom skondin saga: Þegar unnið var að frumvarpinu um hækkun VASKs á ferðaþjónustu, úr 11% í 22,5%, var gengið 112 í Bandaríkjadal (forsætisráðherra vildi auðvitað ekki taka sér „evru“ í munn). En þegar frumvarpið var tilbúið, var krónan komin í 100; hafði hækkað um 10%. Þetta þýddi það, að álögurnar á ferðaþjónustu hefðu orðið helmingi hærri, en meiningin hafði verið. Þess vegna yrði að skoða þetta upp á nýtt. Þarna sannaðist, að krónan getur líka komið í bakið á beztu vinum og forsvarsmönnum sínum. Þar kom vel á vonda. Ekki kom fram hjá forsætisráðherra, hvernig íslenzk ferðaþjónusta hefði átt að vinna með 22,5% VASKi meðan samkeppnisferðaþjónusta í öðrum Evrópulöndum vinnur að meðaltali með 9,8%. Spennandi væri að fá skýringu á því, en sennilega kemur hún seint. Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslumaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Skoðun Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Skattlögð þegar við þénum, eigum og eyðum Aron H. Steinsson skrifar Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson skrifar Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist skrifar Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Kyrrstöðuna verður að rjúfa! Lausn fyrir verðandi innviðaráðherra Sigþór Sigurðsson skrifar Sjá meira
Ég hef fjallað nokkuð um það síðustu mánuði, hvernig krónan, vegna smæðar sinnar og óstöðugleika, hefur valdið landi og þjóð hverju fárinu á fætur öðru. Frá 1950 munu gengisfellingar vera 40. Ótrúleg hörmungarsaga, sem hefur bitnað heiftarlega á fyrirtækjum og fjölskyldum landsins. 2008 fór um helmingur fyrirtækja landsins yfir um, og tugþúsundir fjölskyldna lentu í neyð og volæði vegna hruns krónunnar. En, áfram er haldið, eins og ekkert hafi í skorizt. Eitt er það, að krónan sveiflist upp og niður, eins og smáfley á opnu úthafi, og afskræmi þannig tekjur og gjöld landsmanna, annað er, hvað gerast myndi, ef stríð brytist út á Kóreuskaga, ófriðurinn í Mið-Austurlöndum blossaði upp – Bandaríkjunum og Rússum lenti þar saman – eða Trump tæki í gikkinn. Banka- og fjármálakreppan gerði ekki mikil boð á undan sér, ekki varð við gosið í Eyjafjallajökli ráðið og árás illræðismanna á World Trade Center kom eins og elding úr heiðskíru lofti. Veður geta því skipast skjótt í lofti á sviði alþjóðastjórnmála, öryggismála og þar með efnahagsmála. Það er því gríðarlega mikið öryggisatriði, að við Íslendingar komum peningamálum okkar í traustan, stöðugan og áreiðanlegan farveg. Við erum Evrópubúar, og það er engin leið betri eða traustari fyrir okkur, en að taka upp evruna, eins og 14 smáþjóðir Evrópu hafa gert. Evran er stöðugasti gjaldmiðill heims, og hún myndi tryggja okkur lágmarksvexti. Hún myndi auðvelda verðsamanburð og efla verðsamkeppni. Hún myndi opna dyrnar fyrir alþjóðleg verzlunar- og þjónustufyrirtæki, sem myndi lækka verð og bæta þjónustu. Menn og fyrirtæki myndu loks vita, hvar þau stæðu og hvers væri að vænta. Menn gætu keypt íbúð og borgað hana bara einu sinni, í stað mörgum sinnum vegna okurvaxta. Ég hef haldið, að ráðamenn landsins hafi hangið í krónunni af einhverri tilfinningalegri þráhyggju; af einhverri misskilinni þjóðernishyggju. Slíkt er vitaskuld út í hött, því að gjaldmiðill er bara verkfæri eða tæki í peningakerfi. Það eru krónur víða. Mér brá því í brún – fékk smá áfall, þó taugasterkur teljist – þegar ég sá viðtal við forsætisráðherra á Eyjunni þann 8. júní. Björn Ingi spurði Bjarna þá um krónuna. „Hún verður áfram næstu árin,“ var svarið. Og, svo kom skýringin, sem var nokkurn veginn þessi: Hérlendis knýja launþegar fram launahækkanir, sem ekki standast fyrir atvinnuveitendur og ríkið, kannske 10% á ári, og verður þá að leiðrétta þetta með gengi krónunnar. M.ö.o. forsætisráðherra sagði umbúðalaust, að hafa verði krónuna, svo að hægt sé að brengla og breyta gerðum kjarasamningum, eftir þörfum atvinnuveganna og stöðu ríkisfjármála, sem auðvitað þýðir, að kjarasamningar eru bara óþarfa leikaraskapur; nánast sandkassaleikur. Hér kom þá loks skýringin á væntumþykju stjórnvalda á krónunni og á því dauðahaldi, sem þau halda í hana; hún er svikatól til að breyta og ógilda kjarasamninga. Ekki gott mál það, og ekki veit ég, hvað Ragnar Þór og Gylfi Arnbjörnsson segja um þetta. VASK á ferðaþjónustu bar líka á góma. Hér kom skondin saga: Þegar unnið var að frumvarpinu um hækkun VASKs á ferðaþjónustu, úr 11% í 22,5%, var gengið 112 í Bandaríkjadal (forsætisráðherra vildi auðvitað ekki taka sér „evru“ í munn). En þegar frumvarpið var tilbúið, var krónan komin í 100; hafði hækkað um 10%. Þetta þýddi það, að álögurnar á ferðaþjónustu hefðu orðið helmingi hærri, en meiningin hafði verið. Þess vegna yrði að skoða þetta upp á nýtt. Þarna sannaðist, að krónan getur líka komið í bakið á beztu vinum og forsvarsmönnum sínum. Þar kom vel á vonda. Ekki kom fram hjá forsætisráðherra, hvernig íslenzk ferðaþjónusta hefði átt að vinna með 22,5% VASKi meðan samkeppnisferðaþjónusta í öðrum Evrópulöndum vinnur að meðaltali með 9,8%. Spennandi væri að fá skýringu á því, en sennilega kemur hún seint. Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslumaður.
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Lítið gert úr áhyggjum íbúa Ölfuss og annarra landsmanna Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar