Bjarni, sérðu ekki, að húsið brennur? Ole Anton Bieltvedt skrifar 2. febrúar 2017 16:06 „Bjart yfir þjóðarbúinu...“Þann 19. Janúar s.l. birti Morgunblaðið grein eftir þig á bls. 19. Þú lýsir þar stöðu þjóðarbúsins og almennri stöðu mála hér, nú, þegar þín nýja ríkisstjórn tekur við. „Bjart yfir þjóðarbúinu og tækifæri mörg“ segirðu í millifyrirsögn. Lýsir hún í raun meginefni greinarinnar. Margt af því, sem þú segir, er rétt og gott - enda þú greinilega góður og gegn stjórnmálamaður; sennilega sá vinsælasti meðal þjóðarinnar - en frá mínum bæjardyrum séð, er ekki allt tekið með í greiningunni.„Ný kollsteypa framundan?“Á 20. síðu í sama blaði, birtir blaðið grein eftir mig, um óstöðugleika krónunnar og okurvexti, sem af því leiða, og þá brýnu þörf, að tekið sé á gjaldmiðlamáli landsmanna: Farið yfir í Evruna, með eða án ESB aðildar – helzt með – svo að þjóðin fái loksins sterkan og stöðugan gjaldmiðil og stórlækkaða vexti. Ein undirfyrirsögnin hjá mér var „Ný kollsteypa framundan“. Ég er hér „aðkomumaður“, eftir 27 ára dvöl erlendis, og ég sé kannske sumt þessvega í öðru ljósi, en heimamenn. – Því miður virðist það vera, að ég hafi skynjað sumt rétt í þessum málum.Stærsta fyrirtæki landins í frjálsu falliMiðað við veltu 2015 er Icelandair Group stærsta fyrirtæki landins. Hjá þeim virtist allt vera í rjómalagi, á yfirborðinu, eins og hjá þjóðarbúinu, en, hvað gerist nú: Icelandair verður að koma með válega afkomuviðvörun, sem leiðir til þess, að hlutabréf felagsins falla í verði um fjórðung á einum degi. Þetta er ekki aðeins stóralvarlegt áfall fyrir Icelandair, heldur fyrir alla hluthafanna, sem á einni nóttu tapa fjórðungi af sinni fjárfestingu í félaginu. Hlutur Lífeyrissjóðs verzlunarmanna minkar t.a.m. 17 milljarða. Hin íslenka efnahagskeðja er stutt og tengjast hér flestir eða allir saman. Hrunið á hlutbréfum Icelandair bitnar á öllum landsmönnum beint eða óbeint. Hér gæti komið upp skelfileg keðjuverkun.Hver er orsökin?Eins og ég hef verið að hamra á, er krónan – fyrirgefðu orðbragðið – handónýtur gjaldmiðill. Okkar blessaða hagkerfi, þó að magnað sé, miðað við stærð þjóðarinnar, getur ekki borið upp stöðugan gjaldmiðil: Krónan er eins og 30 tonna fiskibátur á úthafi efnahags- og gengismála, eins og ég hef sagt, sem hoppar og skoppar á úthafsöldunum og undir þeim sviptivindum, sem þar geysa, og flýtur, í bezta falli. Á sama tíma byggir Evran á hagkerfum 500 milljónum manna, og má líkja því við 50.000 tonna hafskipi. Þetta eru rétt hlutföll. Í þessu liggur munurinn. Evran hefur í grundvallaratriðum haldist í jafnvægi við Bandaríkjdal fra byrjun, í 17 ár, og eru vextir í ESB að meðaltali 5% undir því, sem hér er. Þegar Icelandair seldi farmiða fyrir 12-18 mánuðum á 1.000 Evrur, fékk félagið 140.000-145.000 krónur fyrir farmiðann. Nú fær félagið um 120.000 krónur fyrir saman farmiða. Á sama tíma hefur tilkostnaður innanlands hækkað meir en erlendis og Icelandair verður að borga fjórum sinnum hærri vext fyrir sína innlendu fjármögnun, en hér gerist. Hvernig getur þetta gengið!?Ekki er ein bára stök; Sjávarútvegurinn er líka kominn í hönkViðskiptablaðið birtir samhliða grein um það, að hásetahlutur á frystitorgaranum Barða NK muni lækka um 5 milljónir króna 2017, miðað við þann hlut, sem hásetar fengu 2015, á grundvelli nákvæmlega sama afla, af í meginatriðum sömu ástæðum: Krónan hefur hækkað um 15-20%, sem rýrir þeirra tekju af sama skapi, og til viðbótar kemur fallandi verð á afurðum. Auðvitað gildir þessi stórfelldi tekjusamdráttur ekki aðeins fyrir háseta á Barða NK, heldur fyrir alla sjómenn og alla úrgerðarmenn landins. Það er vá fyrir dyrum hjá útgerðinni. Hjá öllum landsmönnum. Þetta er líka hin raunverulega ástæða fyrir því, að samningar takast ekki í sjómannadeilunni.Það steðja sömu ógnir að ferðaþjónustunniMörg fyrirtæki í ferðamannaþjónustunni selja þjónustu sína í Evrum eða Bandaríkjadal. Þessi fyrirtæki, smá og stór, eru að lenda í nákvæmlega sömu vandræðastöðunni: Fyrir 12-18 mánuðum fékk hótel, sem leigði út herberi á 100 Evrur 14.000 til 14.500 krónur á nótt fyrir herbergið. Nú fær sama hótel fyrir sama herbergi og sama Evru-verð 12.000 krónur. Þetta má yfirfæra á margt annað í ferðamannaþjónustunni. Auðvitað gengur þetta ekki upp! Líka hér eru stórfelld vandræði fram undan, ef ekki verður að gert. All krónunni að kenna.Hvað er til ráða?Stjórnvöld og Seðlabankinn verða í hvelli að finna leið til að lækka gengi krónunnar niður i u.þ.b 140 gagnvart EvruStjórnvöld og Seðlabanki verða án tafar að finna leið til að lækka vexti alla vega um helmingSömu aðilar verða, eins fljótt og verða má, að taka upp samninga við Seðlabanka ESB um að einhliða upptöku Evrunnar, án fullrar ESB aðildar. 6 aðrar þjóðir hafa gert það.Jafnhliða verður að taka upp þráðinn, þarsem frá var horfið í samningaumleitunum um fulla aðild Íslands að ESB. Þegar endanlegt bezt möguleg drög liggja fyrir, má bera þau undir þjóðinaBjarni, oft var þörf, en nú er nauðsyn!Þessi mál mega ekki bíða lengur. Við höfum verið að fljóta sofandi að feigðarósi, en það er enn tími. Við verðum að nota hann, ef forða á nýju heljarstökki, nýju hruni! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir Skoðun Græðgi Kolbrún Bergþórsdóttir Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir Skoðun Núna er næst! Bjarney Bjarnadóttir,Jóhanna M. Þorvaldsdóttir Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Skoðun Skoðun Hátt reitt til höggs Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Brennt barn forðast eldinn Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Varnir gegn gagnagíslatökum Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Uppbygging almannahagsmuna á Íslandi Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Málað sig út í horn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Full orkuskipti ríkisflota og samgönguþjónustu fyrir 2030 Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Einelti er veruleikabrenglun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun „Lýtalaus íslenska“ er ekki til Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hvatning til mótshaldara Landsmóts hestamanna Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Áróður Kremls gegn Úkraínu og NATO Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Að gefnu tilefni Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Það er ákvörðun að beita mannvonsku Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Löng barátta XD fyrir jafnrétti og frelsi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Árið er 1990 Rebekka Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Létt Borgarlína og bráðavandi umferðar Elías B. Elíasson,Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Bestun Seðlabankastjóra Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Sjá meira
„Bjart yfir þjóðarbúinu...“Þann 19. Janúar s.l. birti Morgunblaðið grein eftir þig á bls. 19. Þú lýsir þar stöðu þjóðarbúsins og almennri stöðu mála hér, nú, þegar þín nýja ríkisstjórn tekur við. „Bjart yfir þjóðarbúinu og tækifæri mörg“ segirðu í millifyrirsögn. Lýsir hún í raun meginefni greinarinnar. Margt af því, sem þú segir, er rétt og gott - enda þú greinilega góður og gegn stjórnmálamaður; sennilega sá vinsælasti meðal þjóðarinnar - en frá mínum bæjardyrum séð, er ekki allt tekið með í greiningunni.„Ný kollsteypa framundan?“Á 20. síðu í sama blaði, birtir blaðið grein eftir mig, um óstöðugleika krónunnar og okurvexti, sem af því leiða, og þá brýnu þörf, að tekið sé á gjaldmiðlamáli landsmanna: Farið yfir í Evruna, með eða án ESB aðildar – helzt með – svo að þjóðin fái loksins sterkan og stöðugan gjaldmiðil og stórlækkaða vexti. Ein undirfyrirsögnin hjá mér var „Ný kollsteypa framundan“. Ég er hér „aðkomumaður“, eftir 27 ára dvöl erlendis, og ég sé kannske sumt þessvega í öðru ljósi, en heimamenn. – Því miður virðist það vera, að ég hafi skynjað sumt rétt í þessum málum.Stærsta fyrirtæki landins í frjálsu falliMiðað við veltu 2015 er Icelandair Group stærsta fyrirtæki landins. Hjá þeim virtist allt vera í rjómalagi, á yfirborðinu, eins og hjá þjóðarbúinu, en, hvað gerist nú: Icelandair verður að koma með válega afkomuviðvörun, sem leiðir til þess, að hlutabréf felagsins falla í verði um fjórðung á einum degi. Þetta er ekki aðeins stóralvarlegt áfall fyrir Icelandair, heldur fyrir alla hluthafanna, sem á einni nóttu tapa fjórðungi af sinni fjárfestingu í félaginu. Hlutur Lífeyrissjóðs verzlunarmanna minkar t.a.m. 17 milljarða. Hin íslenka efnahagskeðja er stutt og tengjast hér flestir eða allir saman. Hrunið á hlutbréfum Icelandair bitnar á öllum landsmönnum beint eða óbeint. Hér gæti komið upp skelfileg keðjuverkun.Hver er orsökin?Eins og ég hef verið að hamra á, er krónan – fyrirgefðu orðbragðið – handónýtur gjaldmiðill. Okkar blessaða hagkerfi, þó að magnað sé, miðað við stærð þjóðarinnar, getur ekki borið upp stöðugan gjaldmiðil: Krónan er eins og 30 tonna fiskibátur á úthafi efnahags- og gengismála, eins og ég hef sagt, sem hoppar og skoppar á úthafsöldunum og undir þeim sviptivindum, sem þar geysa, og flýtur, í bezta falli. Á sama tíma byggir Evran á hagkerfum 500 milljónum manna, og má líkja því við 50.000 tonna hafskipi. Þetta eru rétt hlutföll. Í þessu liggur munurinn. Evran hefur í grundvallaratriðum haldist í jafnvægi við Bandaríkjdal fra byrjun, í 17 ár, og eru vextir í ESB að meðaltali 5% undir því, sem hér er. Þegar Icelandair seldi farmiða fyrir 12-18 mánuðum á 1.000 Evrur, fékk félagið 140.000-145.000 krónur fyrir farmiðann. Nú fær félagið um 120.000 krónur fyrir saman farmiða. Á sama tíma hefur tilkostnaður innanlands hækkað meir en erlendis og Icelandair verður að borga fjórum sinnum hærri vext fyrir sína innlendu fjármögnun, en hér gerist. Hvernig getur þetta gengið!?Ekki er ein bára stök; Sjávarútvegurinn er líka kominn í hönkViðskiptablaðið birtir samhliða grein um það, að hásetahlutur á frystitorgaranum Barða NK muni lækka um 5 milljónir króna 2017, miðað við þann hlut, sem hásetar fengu 2015, á grundvelli nákvæmlega sama afla, af í meginatriðum sömu ástæðum: Krónan hefur hækkað um 15-20%, sem rýrir þeirra tekju af sama skapi, og til viðbótar kemur fallandi verð á afurðum. Auðvitað gildir þessi stórfelldi tekjusamdráttur ekki aðeins fyrir háseta á Barða NK, heldur fyrir alla sjómenn og alla úrgerðarmenn landins. Það er vá fyrir dyrum hjá útgerðinni. Hjá öllum landsmönnum. Þetta er líka hin raunverulega ástæða fyrir því, að samningar takast ekki í sjómannadeilunni.Það steðja sömu ógnir að ferðaþjónustunniMörg fyrirtæki í ferðamannaþjónustunni selja þjónustu sína í Evrum eða Bandaríkjadal. Þessi fyrirtæki, smá og stór, eru að lenda í nákvæmlega sömu vandræðastöðunni: Fyrir 12-18 mánuðum fékk hótel, sem leigði út herberi á 100 Evrur 14.000 til 14.500 krónur á nótt fyrir herbergið. Nú fær sama hótel fyrir sama herbergi og sama Evru-verð 12.000 krónur. Þetta má yfirfæra á margt annað í ferðamannaþjónustunni. Auðvitað gengur þetta ekki upp! Líka hér eru stórfelld vandræði fram undan, ef ekki verður að gert. All krónunni að kenna.Hvað er til ráða?Stjórnvöld og Seðlabankinn verða í hvelli að finna leið til að lækka gengi krónunnar niður i u.þ.b 140 gagnvart EvruStjórnvöld og Seðlabanki verða án tafar að finna leið til að lækka vexti alla vega um helmingSömu aðilar verða, eins fljótt og verða má, að taka upp samninga við Seðlabanka ESB um að einhliða upptöku Evrunnar, án fullrar ESB aðildar. 6 aðrar þjóðir hafa gert það.Jafnhliða verður að taka upp þráðinn, þarsem frá var horfið í samningaumleitunum um fulla aðild Íslands að ESB. Þegar endanlegt bezt möguleg drög liggja fyrir, má bera þau undir þjóðinaBjarni, oft var þörf, en nú er nauðsyn!Þessi mál mega ekki bíða lengur. Við höfum verið að fljóta sofandi að feigðarósi, en það er enn tími. Við verðum að nota hann, ef forða á nýju heljarstökki, nýju hruni!
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun