Sandkassasiðferði Ívar Halldórsson skrifar 29. ágúst 2016 08:00 Þjóðin bíður nú eflaust eftir næstu uppfærslu „Nýrasistalistans“ sem Sandkassinn birtir með einkennilegri reisn. Mannorð hvers skyldu þeir ákveða að sverta næst? Kannski einhvers sem ég þekki. Opinberar aftökur í fjölmiðlum – og sumum virðist því miður skemmt. Að kalla fólk útlendingahatara og nýrasista opinberlega í fjölmiðlum fylgir gríðarleg siðferðisleg ábyrgð. Ef ekki er hægt að fylgja slíkum fullyrðingum eftir með óvéfengjanlegum sönnunum sem fólk getur almennt fallist þokulaust á, er sá sem tekur sér slík stór orð í munn, fallinn í sömu gryfju og hann gróf öðrum. Engin persóna getur með réttu skipað sjálfa eins manns ákæruvald, kviðdóm og dómara yfir annari persónu vegna einhverra meintra brota. Slíkur yfirgangur hefur jafnan verið litinn hornauga í siðmenntuðu samfélagi eins og okkar til þessa. Sandkassinn, undir stjórn Gunnars Waage, hefur nú veitt sjálfum sér bessaleyfi til að draga Íslendinga í dilka út frá skoðunum þeirra. Þetta kom nú aftur berlega í ljós í þættinum Sprengisandi á Bylgjunni. Án þess að spyrja kóng eða prest - né okkur hin álits þá virðist Gunnar hafa ákveðið að skoðun miðilsins á umdeildum innflytjendamálum og nýrri löggjöf, sé hin rétta skoðun og aðrar þá einfaldlega rangar. Sandkassinn ógnar því almenningi með óbeinum hætti, þ.e. þeim sem ekki hafa enn viðrað skoðanir sínar opinberlega - hann hótar að sandsverta nafn þeirra sem að mati miðilsins láta í ljós skoðanir sem ekki falla í Sandkassa-kramið. Sandkassinn virðist hafa brugðið á það ráð að beita skoðanakúgun til að kæfa þá málefnalegu umræðu sem þarf að eiga sér stað á meðal okkar. Ritstjórinn gengur þá augljóslega í þversögn við sjálfan sig þegar hann segist umfaðma skoðanafrelsi. „Nýrasistalistinn“ getur því varla talist siðferðislegt eða málefnalegt framtak. Opinber sátt hefur engan veginn skapast um þá skrýtnu aðferðafræði sem býr að baki ákærum þessa sjálfskipaða dómsvalds, sem hefur nú tekið sér í fang að flekka mannorð ýmissa grunlausra Íslendinga. Þegar Gunnar var beðinn í þættinum um að færa góð rök fyrir nýrasistanafnbótinni sem Gústafi Níelssyni hafði verið veitt af miðlinum, virtist hann ekki eiga auðvelt með það enda engin óyggjandi sönnunargögn á reiðum höndum. Réttur var settur. Sem sjálfskipaður dómari ákvað hann að taka ekki málsvörn hins meinta nýrasista gilda, og barði hann sýndarhamrinum ákaft í borðið þegar honum líkaði ekki málsvörn sakborningsins. Kæfði hann andsvör hans í sífellu. Það var á tímum eins og mótrök væru ekki velkomin. Sem ákæruvaldið og eini lögfræðingurinn í þessum súrrealíska réttarsal fannst mér dansinn sem hann steig þarna fremur vandræðalegur og klunnalegur. Enda leið ekki á löngu áður en hann tróð sjálfum sér um tær og missti stjórn á skapi sínu og freistaði þess að klóra í bakkann með háværum upphrópunum og ófagmannlegum frammíköllum. „Sandkassinn“ gæti mörgum reyndar þótt broslega viðeigandi og lýsandi nafn fyrir hegðun þeirra sem úr honum kasta sandi í þá sem neita að láta þvinga sig til að vera sammála skoðunum þeirra. Að hafa áhyggjur af þróun mála í hvað mynd sem þau kunna að vera, sem og að hafa áhyggjur af framtíðinni er endurspeglar okkar mannlega eðli. En ekki hafa þó allir áhyggjur af sömu hlutunum. Áhyggjur byggja gjarnan á reynslu og er reynsla okkar misjöfn. Einu sinni var ég hræddur við myrkrið. Foreldrar mínir gerðu þó aldrei lítið úr myrkfælni minni þótt hún væri kannski ekki á rökum reist. Þau vissu þó hver ástæðan var fyrir myrkfælninni og var hræðsla við myrkrið skiljanleg í ljósi óhuggulegrar upplifunar í æsku minni. Ég hafði persónulega ástæðu til að óttast skelfilegar verur sem foreldrar mínir vissu að voru ekki til. Þeir báru sem betur fer virðingu fyrir ótta mínum og gerðu allt sem hægt var til að tryggja að mér liði vel á heimilinu þegar skyggja tók. Þeir tóku tillit til hræðslu minnar og báru virðingu fyrir mér án þess að gera lítið úr mér og setja mig á lista yfir huglaus börn. Takk pabbi og mamma. Sandkassafólkið hræðist kannski ekki neitt, og er það í góðu lagi. En ég veit að það eru margir sem hræðast þá stefnu sem mörkuð hefur verið í innflytjendamálum í Evrópu og meintar afleiðingar hennar. Það eru margir Evrópubúar sem hafa upplifað persónulegar martraðir sem rekja má til aukins straums innflytjenda sem aðhyllast Íslam í sinni ströngustu mynd. Það getur enginn skynsamur maður leyft sér að fullyrða að upplifun fjölda evrópskra borgara sé sprottin út frá kynþáttahatri og ofskynjunum. Óttinn er raunverulegur. Vandinn er raunverulegur. Það má deila um hver besta lausnin er í innflytjendamálum, en deilan þarf að snúast um málefnið – ekki hvort persónur séu af einhverjum skapheitum mönnum stimplaðir útlendingahatarar, rasistar, múslimafóbar eða fávitar. Sandkassinn hefur gert umræðuna persónulega og kyndir þannig einmitt undir hatur – ekki þó á útlendingum, heldur hatur á okkar eigin innfæddu Íslendingum. Það eru ekki bara innlendir, hvítir borgarar sem óttast aukin innflutning á útlendingum. Ég þekki indælan múslima hér í borg sem ekki er sammála skoðunum Sandkassamanna. Hann óttast að með of slakri innflytjendalöggjöf hættum við á að hleypa öfgamönnum inn í okkar frjálsa land eins og dæmi er um í nágrannalöndum okkar. Er þá þessi innflutti múslimi rasisti og útlendingahatari ? Músliminn og útlendingurinn sjálfur?! Sandkassafólkið þyrfti að átta sig sem snarasts á því að ótti þarf ekki endilega að vera bundinn húðlit eða trúarafstöðu. Þótt að Gunnar sé ekki sammála skoðunum Gústafs hvað innflytjendamál og múslima varðar, mætti hann taka yfirvegun viðmælanda síns og kurteisi sér til fyrirmyndar. Æsingur og agaleysi rennir tæplega traustum stoðum undir málflutning; hvers eðlis sem hann kann að vera - góður eða slæmur. Báðir hafa rétt á sínum skoðunum, en hvorugur hefur rétt á að gera umræðuna persónulega og beita niðurlægjandi aðferðum til að upphefja málstað sinn. Því miður hefur Sandkassinn valið að vega að persónum til að upphefja sínar skoðanir. Sannir föðurlandsvinir (og þá er ég ekki að tala um þá sem elska síðar nærbrækur) þurfa alls ekki að vera sammála um hverjar hinar raunverulegu ógnir við frelsi okkar eru, hvort sem um efnahagslegar, heilbrigðislegar eða trúarlegar ógnir er að ræða. En þeir þurfa hins vegar að vera sammála um að virða skoðanir, ótta og tilfinningar samlanda sinna. Þeir mega ekki leyfa sér að hindra málefnalegar umræður með ógnunum eða yfirgangi. Það fellur endanlega í hlut þeirra sem stýra landinu að taka upplýstar ákvarðanir, meðal annars út frá opinni, gagnrýnni og jafnframt málefnalegri umræðu. Þessari umræðu á öll þjóðin að geta tekið þátt í án þess að eiga á hættu að fá yfir sig aur og skít frá skoðanahópum, eins og þessum sem hér um ræðir. Með málefnalegri umræðu og góðri gagnrýni eru auknar líkur á því að fólk geti verið meira sammála um þær ákvarðanir sem upplýst stjórnvöldin taka.Er ekki kominn tími til að fara úr pollagöllunum, stíga úr sandkassanum og taka meðvitaða ákvörðun um að bera virðingu fyrir hvort öðru óháð skoðunum okkar, og tækla mikilvæg málefni á faglegan og siðmenntaðan hátt? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ívar Halldórsson Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Skoðun Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Sjá meira
Þjóðin bíður nú eflaust eftir næstu uppfærslu „Nýrasistalistans“ sem Sandkassinn birtir með einkennilegri reisn. Mannorð hvers skyldu þeir ákveða að sverta næst? Kannski einhvers sem ég þekki. Opinberar aftökur í fjölmiðlum – og sumum virðist því miður skemmt. Að kalla fólk útlendingahatara og nýrasista opinberlega í fjölmiðlum fylgir gríðarleg siðferðisleg ábyrgð. Ef ekki er hægt að fylgja slíkum fullyrðingum eftir með óvéfengjanlegum sönnunum sem fólk getur almennt fallist þokulaust á, er sá sem tekur sér slík stór orð í munn, fallinn í sömu gryfju og hann gróf öðrum. Engin persóna getur með réttu skipað sjálfa eins manns ákæruvald, kviðdóm og dómara yfir annari persónu vegna einhverra meintra brota. Slíkur yfirgangur hefur jafnan verið litinn hornauga í siðmenntuðu samfélagi eins og okkar til þessa. Sandkassinn, undir stjórn Gunnars Waage, hefur nú veitt sjálfum sér bessaleyfi til að draga Íslendinga í dilka út frá skoðunum þeirra. Þetta kom nú aftur berlega í ljós í þættinum Sprengisandi á Bylgjunni. Án þess að spyrja kóng eða prest - né okkur hin álits þá virðist Gunnar hafa ákveðið að skoðun miðilsins á umdeildum innflytjendamálum og nýrri löggjöf, sé hin rétta skoðun og aðrar þá einfaldlega rangar. Sandkassinn ógnar því almenningi með óbeinum hætti, þ.e. þeim sem ekki hafa enn viðrað skoðanir sínar opinberlega - hann hótar að sandsverta nafn þeirra sem að mati miðilsins láta í ljós skoðanir sem ekki falla í Sandkassa-kramið. Sandkassinn virðist hafa brugðið á það ráð að beita skoðanakúgun til að kæfa þá málefnalegu umræðu sem þarf að eiga sér stað á meðal okkar. Ritstjórinn gengur þá augljóslega í þversögn við sjálfan sig þegar hann segist umfaðma skoðanafrelsi. „Nýrasistalistinn“ getur því varla talist siðferðislegt eða málefnalegt framtak. Opinber sátt hefur engan veginn skapast um þá skrýtnu aðferðafræði sem býr að baki ákærum þessa sjálfskipaða dómsvalds, sem hefur nú tekið sér í fang að flekka mannorð ýmissa grunlausra Íslendinga. Þegar Gunnar var beðinn í þættinum um að færa góð rök fyrir nýrasistanafnbótinni sem Gústafi Níelssyni hafði verið veitt af miðlinum, virtist hann ekki eiga auðvelt með það enda engin óyggjandi sönnunargögn á reiðum höndum. Réttur var settur. Sem sjálfskipaður dómari ákvað hann að taka ekki málsvörn hins meinta nýrasista gilda, og barði hann sýndarhamrinum ákaft í borðið þegar honum líkaði ekki málsvörn sakborningsins. Kæfði hann andsvör hans í sífellu. Það var á tímum eins og mótrök væru ekki velkomin. Sem ákæruvaldið og eini lögfræðingurinn í þessum súrrealíska réttarsal fannst mér dansinn sem hann steig þarna fremur vandræðalegur og klunnalegur. Enda leið ekki á löngu áður en hann tróð sjálfum sér um tær og missti stjórn á skapi sínu og freistaði þess að klóra í bakkann með háværum upphrópunum og ófagmannlegum frammíköllum. „Sandkassinn“ gæti mörgum reyndar þótt broslega viðeigandi og lýsandi nafn fyrir hegðun þeirra sem úr honum kasta sandi í þá sem neita að láta þvinga sig til að vera sammála skoðunum þeirra. Að hafa áhyggjur af þróun mála í hvað mynd sem þau kunna að vera, sem og að hafa áhyggjur af framtíðinni er endurspeglar okkar mannlega eðli. En ekki hafa þó allir áhyggjur af sömu hlutunum. Áhyggjur byggja gjarnan á reynslu og er reynsla okkar misjöfn. Einu sinni var ég hræddur við myrkrið. Foreldrar mínir gerðu þó aldrei lítið úr myrkfælni minni þótt hún væri kannski ekki á rökum reist. Þau vissu þó hver ástæðan var fyrir myrkfælninni og var hræðsla við myrkrið skiljanleg í ljósi óhuggulegrar upplifunar í æsku minni. Ég hafði persónulega ástæðu til að óttast skelfilegar verur sem foreldrar mínir vissu að voru ekki til. Þeir báru sem betur fer virðingu fyrir ótta mínum og gerðu allt sem hægt var til að tryggja að mér liði vel á heimilinu þegar skyggja tók. Þeir tóku tillit til hræðslu minnar og báru virðingu fyrir mér án þess að gera lítið úr mér og setja mig á lista yfir huglaus börn. Takk pabbi og mamma. Sandkassafólkið hræðist kannski ekki neitt, og er það í góðu lagi. En ég veit að það eru margir sem hræðast þá stefnu sem mörkuð hefur verið í innflytjendamálum í Evrópu og meintar afleiðingar hennar. Það eru margir Evrópubúar sem hafa upplifað persónulegar martraðir sem rekja má til aukins straums innflytjenda sem aðhyllast Íslam í sinni ströngustu mynd. Það getur enginn skynsamur maður leyft sér að fullyrða að upplifun fjölda evrópskra borgara sé sprottin út frá kynþáttahatri og ofskynjunum. Óttinn er raunverulegur. Vandinn er raunverulegur. Það má deila um hver besta lausnin er í innflytjendamálum, en deilan þarf að snúast um málefnið – ekki hvort persónur séu af einhverjum skapheitum mönnum stimplaðir útlendingahatarar, rasistar, múslimafóbar eða fávitar. Sandkassinn hefur gert umræðuna persónulega og kyndir þannig einmitt undir hatur – ekki þó á útlendingum, heldur hatur á okkar eigin innfæddu Íslendingum. Það eru ekki bara innlendir, hvítir borgarar sem óttast aukin innflutning á útlendingum. Ég þekki indælan múslima hér í borg sem ekki er sammála skoðunum Sandkassamanna. Hann óttast að með of slakri innflytjendalöggjöf hættum við á að hleypa öfgamönnum inn í okkar frjálsa land eins og dæmi er um í nágrannalöndum okkar. Er þá þessi innflutti múslimi rasisti og útlendingahatari ? Músliminn og útlendingurinn sjálfur?! Sandkassafólkið þyrfti að átta sig sem snarasts á því að ótti þarf ekki endilega að vera bundinn húðlit eða trúarafstöðu. Þótt að Gunnar sé ekki sammála skoðunum Gústafs hvað innflytjendamál og múslima varðar, mætti hann taka yfirvegun viðmælanda síns og kurteisi sér til fyrirmyndar. Æsingur og agaleysi rennir tæplega traustum stoðum undir málflutning; hvers eðlis sem hann kann að vera - góður eða slæmur. Báðir hafa rétt á sínum skoðunum, en hvorugur hefur rétt á að gera umræðuna persónulega og beita niðurlægjandi aðferðum til að upphefja málstað sinn. Því miður hefur Sandkassinn valið að vega að persónum til að upphefja sínar skoðanir. Sannir föðurlandsvinir (og þá er ég ekki að tala um þá sem elska síðar nærbrækur) þurfa alls ekki að vera sammála um hverjar hinar raunverulegu ógnir við frelsi okkar eru, hvort sem um efnahagslegar, heilbrigðislegar eða trúarlegar ógnir er að ræða. En þeir þurfa hins vegar að vera sammála um að virða skoðanir, ótta og tilfinningar samlanda sinna. Þeir mega ekki leyfa sér að hindra málefnalegar umræður með ógnunum eða yfirgangi. Það fellur endanlega í hlut þeirra sem stýra landinu að taka upplýstar ákvarðanir, meðal annars út frá opinni, gagnrýnni og jafnframt málefnalegri umræðu. Þessari umræðu á öll þjóðin að geta tekið þátt í án þess að eiga á hættu að fá yfir sig aur og skít frá skoðanahópum, eins og þessum sem hér um ræðir. Með málefnalegri umræðu og góðri gagnrýni eru auknar líkur á því að fólk geti verið meira sammála um þær ákvarðanir sem upplýst stjórnvöldin taka.Er ekki kominn tími til að fara úr pollagöllunum, stíga úr sandkassanum og taka meðvitaða ákvörðun um að bera virðingu fyrir hvort öðru óháð skoðunum okkar, og tækla mikilvæg málefni á faglegan og siðmenntaðan hátt?
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar