Hvaða þýðingu hefur útganga Grikkja úr myntsamstarfinu? Þorbjörn Þórðarson skrifar 24. júní 2015 17:30 Grikkir eru á barmi gjaldþrots og útgöngu úr evrusamstarfinu. Hefur það einhverja þýðingu fyrir Ísland og hvað gerist ef þeir hætta í myntsamstarfinu? Vandi Grikkja er slíkur að harmleikjaskáld landsins hefðu sennilega ekki getað skrifað handritið en fjallað var um málið í Klinkinu í Íslandi í dag. Ásgeir Jónsson dósent í hagfræði sagði í Klinkinu að „Grexit“, eins og útganga Grikkja úr evrunni hefur verið kölluð í breskum fjölmiðlum, hefði engin áhrif á Ísland. Ásgeir telur að krafa Þjóðverja um aðhald megi setja í sögulegt samhengi en Þjóðverjar hafa alltaf verið andsnúnir peningaprentun án þess að á bak við það séu raunveruleg verðmæti. Ásgeir er þar að vísa til þess að meðan Grikkir eru í myntsamstarfinu er gríski seðlabankinn í reynd útibú Evrópska Seðlabankans og getur gefið út skuldabréf í evrum sem er eiginleg peningaprentun. Ríkin á evrusvæðinu og AGS höfnuðu fyrr í dag tillögum Grikkja um aðhaldsaðgerðir gegn frekari fjárhagsaðstoð. Gríska ríkið skuldar 175-180 prósent af vergri landsframleiðslu eða 320 milljarða evra. Þetta er staðan þrátt fyrir að Grikkir hafi fengið myndarlegan „hárskurð“ árið 2012 með hjálp bandaríska lögmannsins Lee Buchheit, sem er Íslendingum að góðu kunnur og hefur verið kallaður „skólameistari“ skuldalögfræðinga heimsins, þegar hátt í 40 prósent af skuldum gríska ríkisins voru afskrifaðar. Minnisblaðið sem hin evruríkin og AGS höfnuðu í dag var eiginlegt tilboð Grikkja um þær aðgerðir sem ríkisstjórnin er tilbúin að ráðast í en til þessa hefur verið himinn og haf á milli niðurskurðarkrafna Brussel og þess sem ráðamenn í Aþenu hafa verið tilbúnir að sættast á. Ef Grikkir fara í þrot, þ.e. virða skuldbindingar sínar að vettugi sem er staðan sem blasir við án frekari lánveitinga og lánalenginga, vita sérfræðingar í raun ekki nákvæmlega hvað tekur við í staðinn því viðfangsefnið er án fordæma. Eftir að myntsamstarfinu um evruna var komið á fót hefur það aldrei gerst að ríki hætti að nota gjaldmiðilinn.Að mati The Economist munu Grikkir þurfa að setja á gjaldeyrishöft, frysta innistæður í bönkum og hætta í evrunni. Þá verði fyrirkomulag peningamála einhvers konar skuldabréf fyrst um sinn, sem eru ekki veðhæf utan Grikklands. Hugsanlega tækju Grikkir upp drökmuna í kjölfarið í umhverfi þar sem alþjóðlegt traust á grísku hagkerfi væri við frostmark, sem er í reynd þegar raunin, en áhlaup hefur verið gert á gríska banka þar sem innistæður hafa verið millifærðar á reikninga erlendis í stórum stíl. Þýskir fjölmiðlar teikna upp mjög dökka mynd af stöðunni. Á forsíðu nýjasta tölublaðs hins virta þýska vikurits Der Spiegel er teikning af Evrópu á barmi hruns og fyrirsögnin er „Das Beben - Europas Scheitern,“ sem í lauslegri þýðingu mætti útleggjast sem, jarðskjálfti, bilun Evrópu. Lærdómur um að myntsamstarfið er gallað? Margir horfa til stöðunnar í Grikklandi sem fordæmis eða einhvers konar lærdóms um að myntsamstarfið sé gallað eða hafi verið ómögulegt frá byrjun. Þess skal getið að þessi umræða er ekki ný af nálinni. Hagfræðingar færðu fyrir því rök, jafnvel á síðustu öld á árdögum myntsamstarfsins, að það væri gallað því það gerði ekki ráð fyrir nægilega miklu samstarfi ríkjanna sem nota evruna í ríkisfjármálum.Hagfræðingurinn Philipp Bagus sem skrifaði „The tragedy of the euro" hefur t.d fært fyrir því sterk rök að evran í óbreyttri mynd gangi ekki upp. Evrusamstarfið sé dæmt til að liðast í sundur. Hann vill þess í stað hafa samkeppni ólíkra gjaldmiðla. Hann færir fyrir því rök að ríkisstjórnir ýmissa ríkja noti evrusamstarfið og Seðlabanka Evrópu sem tæki til að fjármagna halla heimafyrir.Grikkland á bjargbrúninni. „My big fat Greek divorce“ var skondin forsíða í vikunni hjá The Economist sem hitti beint í mark en titiillinn er skírskotun í þekkta kvikmynd.Hins vegar eru ríkin norðar í álfunni ekki að glíma við sömu vandamál og PIIGS-ríkin svokölluðu, það er Portúgal, Ítalía, Írland, Grikkland og Spánn. Þannig eru efasemdir um evrusamstarfið ekki áberandi í Hollandi, Finnlandi eða Eistlandi, svo fáein dæmi séu tekin. Í raun rennur röksemdafærslan í ákveðið þrot þegar bent er á að Grikkir, eins og fleiri PIIGS-ríki, margbrutu Maastricht-skilyrðin og sýndu óráðsíu í ríkisfjármálum fram að banka- og gjaldeyrishruninu. Þrátt fyrir framansagt er almennt viðurkennt að Brussel, með Þjóðverja í broddi fylkingar, hafi gengið of langt í að þröngva niðurskurðarhnífnum að Grikkjum. Þá hafi hörð niðurskurðarkrafa samhliða neyðarlánveitingum orðið þess valdandi að kreppan í Grikklandi varð mun dýpri en efni voru til enda hefðu Grikkir þurft á hinu gagnstæða að halda, þ.e. viðspyrnu og auknum ríkisútgjöldum, til að snúa hjólum atvinnulífsins í gang og keyra upp hagvöxt á árunum eftir banka- og gjaldeyrishrunið. Sjá umfjöllun um málið í Klinkinu með því að smella á myndskeið með frétt eða hér. Grikkland Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Atvinnulíf Úrelt kerfi: „Síðan kom bara einhver bíll og tæmdi allt“ Atvinnulíf „Eitthvað við kvöldin og nóttina sem ég heillast af“ Atvinnulíf Akademias tekur yfir rekstur Avia Viðskipti innlent Fleiri fréttir Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Sjá meira
Grikkir eru á barmi gjaldþrots og útgöngu úr evrusamstarfinu. Hefur það einhverja þýðingu fyrir Ísland og hvað gerist ef þeir hætta í myntsamstarfinu? Vandi Grikkja er slíkur að harmleikjaskáld landsins hefðu sennilega ekki getað skrifað handritið en fjallað var um málið í Klinkinu í Íslandi í dag. Ásgeir Jónsson dósent í hagfræði sagði í Klinkinu að „Grexit“, eins og útganga Grikkja úr evrunni hefur verið kölluð í breskum fjölmiðlum, hefði engin áhrif á Ísland. Ásgeir telur að krafa Þjóðverja um aðhald megi setja í sögulegt samhengi en Þjóðverjar hafa alltaf verið andsnúnir peningaprentun án þess að á bak við það séu raunveruleg verðmæti. Ásgeir er þar að vísa til þess að meðan Grikkir eru í myntsamstarfinu er gríski seðlabankinn í reynd útibú Evrópska Seðlabankans og getur gefið út skuldabréf í evrum sem er eiginleg peningaprentun. Ríkin á evrusvæðinu og AGS höfnuðu fyrr í dag tillögum Grikkja um aðhaldsaðgerðir gegn frekari fjárhagsaðstoð. Gríska ríkið skuldar 175-180 prósent af vergri landsframleiðslu eða 320 milljarða evra. Þetta er staðan þrátt fyrir að Grikkir hafi fengið myndarlegan „hárskurð“ árið 2012 með hjálp bandaríska lögmannsins Lee Buchheit, sem er Íslendingum að góðu kunnur og hefur verið kallaður „skólameistari“ skuldalögfræðinga heimsins, þegar hátt í 40 prósent af skuldum gríska ríkisins voru afskrifaðar. Minnisblaðið sem hin evruríkin og AGS höfnuðu í dag var eiginlegt tilboð Grikkja um þær aðgerðir sem ríkisstjórnin er tilbúin að ráðast í en til þessa hefur verið himinn og haf á milli niðurskurðarkrafna Brussel og þess sem ráðamenn í Aþenu hafa verið tilbúnir að sættast á. Ef Grikkir fara í þrot, þ.e. virða skuldbindingar sínar að vettugi sem er staðan sem blasir við án frekari lánveitinga og lánalenginga, vita sérfræðingar í raun ekki nákvæmlega hvað tekur við í staðinn því viðfangsefnið er án fordæma. Eftir að myntsamstarfinu um evruna var komið á fót hefur það aldrei gerst að ríki hætti að nota gjaldmiðilinn.Að mati The Economist munu Grikkir þurfa að setja á gjaldeyrishöft, frysta innistæður í bönkum og hætta í evrunni. Þá verði fyrirkomulag peningamála einhvers konar skuldabréf fyrst um sinn, sem eru ekki veðhæf utan Grikklands. Hugsanlega tækju Grikkir upp drökmuna í kjölfarið í umhverfi þar sem alþjóðlegt traust á grísku hagkerfi væri við frostmark, sem er í reynd þegar raunin, en áhlaup hefur verið gert á gríska banka þar sem innistæður hafa verið millifærðar á reikninga erlendis í stórum stíl. Þýskir fjölmiðlar teikna upp mjög dökka mynd af stöðunni. Á forsíðu nýjasta tölublaðs hins virta þýska vikurits Der Spiegel er teikning af Evrópu á barmi hruns og fyrirsögnin er „Das Beben - Europas Scheitern,“ sem í lauslegri þýðingu mætti útleggjast sem, jarðskjálfti, bilun Evrópu. Lærdómur um að myntsamstarfið er gallað? Margir horfa til stöðunnar í Grikklandi sem fordæmis eða einhvers konar lærdóms um að myntsamstarfið sé gallað eða hafi verið ómögulegt frá byrjun. Þess skal getið að þessi umræða er ekki ný af nálinni. Hagfræðingar færðu fyrir því rök, jafnvel á síðustu öld á árdögum myntsamstarfsins, að það væri gallað því það gerði ekki ráð fyrir nægilega miklu samstarfi ríkjanna sem nota evruna í ríkisfjármálum.Hagfræðingurinn Philipp Bagus sem skrifaði „The tragedy of the euro" hefur t.d fært fyrir því sterk rök að evran í óbreyttri mynd gangi ekki upp. Evrusamstarfið sé dæmt til að liðast í sundur. Hann vill þess í stað hafa samkeppni ólíkra gjaldmiðla. Hann færir fyrir því rök að ríkisstjórnir ýmissa ríkja noti evrusamstarfið og Seðlabanka Evrópu sem tæki til að fjármagna halla heimafyrir.Grikkland á bjargbrúninni. „My big fat Greek divorce“ var skondin forsíða í vikunni hjá The Economist sem hitti beint í mark en titiillinn er skírskotun í þekkta kvikmynd.Hins vegar eru ríkin norðar í álfunni ekki að glíma við sömu vandamál og PIIGS-ríkin svokölluðu, það er Portúgal, Ítalía, Írland, Grikkland og Spánn. Þannig eru efasemdir um evrusamstarfið ekki áberandi í Hollandi, Finnlandi eða Eistlandi, svo fáein dæmi séu tekin. Í raun rennur röksemdafærslan í ákveðið þrot þegar bent er á að Grikkir, eins og fleiri PIIGS-ríki, margbrutu Maastricht-skilyrðin og sýndu óráðsíu í ríkisfjármálum fram að banka- og gjaldeyrishruninu. Þrátt fyrir framansagt er almennt viðurkennt að Brussel, með Þjóðverja í broddi fylkingar, hafi gengið of langt í að þröngva niðurskurðarhnífnum að Grikkjum. Þá hafi hörð niðurskurðarkrafa samhliða neyðarlánveitingum orðið þess valdandi að kreppan í Grikklandi varð mun dýpri en efni voru til enda hefðu Grikkir þurft á hinu gagnstæða að halda, þ.e. viðspyrnu og auknum ríkisútgjöldum, til að snúa hjólum atvinnulífsins í gang og keyra upp hagvöxt á árunum eftir banka- og gjaldeyrishrunið. Sjá umfjöllun um málið í Klinkinu með því að smella á myndskeið með frétt eða hér.
Grikkland Mest lesið Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Viðskipti innlent „Okkur langar til að búa til nýja tegund af bjórmenningu“ Atvinnulíf Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Viðskipti innlent Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Viðskipti innlent Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Viðskipti innlent Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Viðskipti innlent Dýrara að gera ekkert: „Erum öll að pissa í sömu laugina“ Atvinnulíf Úrelt kerfi: „Síðan kom bara einhver bíll og tæmdi allt“ Atvinnulíf „Eitthvað við kvöldin og nóttina sem ég heillast af“ Atvinnulíf Akademias tekur yfir rekstur Avia Viðskipti innlent Fleiri fréttir Um 550 milljónum deilt til 27 einkarekinna fjölmiðla Byggja hótel og 1.500 fermetra baðlón í Vestmannaeyjum Eybjörg Helga ráðin forstjóri Eirar, Skjóls og Hamra Akademias tekur yfir rekstur Avia Fjögur ráðin í stjórnendastöður hjá Íslandsbanka Lyfjastofnun Evrópu tekur umsókn Alvotech til umsagnar Spá auknu atvinnuleysi og hagvexti Snúrunni lokað fyrir fullt og allt Misboðið hvernig staðið var að uppsögnum hjá nýjum eiganda Engin tilkynning um hópuppsögn í október Horyn nýr forstjóri kísilverksmiðjunnar á Bakka Breytt skipurit og nýir stjórnendur hjá Sýn Viðræðum slitið um samruna Samkaupa, Heimkaupa og Orkunnar Hagnaður Arion banka eykst um tæpa tvo milljarða Auknar líkur á annarri vaxtalækkun Bein útsending: Haustfundur Landsvirkjunar Ráðnir forstöðumenn hjá OK Reikna með tæplega þrjátíu milljarða minni fjárfestingu í Carbfix Verðbólga hjaðnar en kílómetragjaldið verður tekið inn í mælingu Ragnar, Pálmar og Haraldur til Verna Skellt í lás í Sambíóinu í Keflavík í kvöld Samkeppniseftirlitið í sáttaviðræðum við Festi Hlutdeildarlán dugðu fyrir 61 íbúð 97 brautskráðust frá HR Fundurinn virðist ekki hafa aukið trú fjárfesta Furðulegt að gjaldtaka taki ekki mið af styrkleika Fjögur erlend fyrirtæki keppa um rekstur Fríhafnarinnar Hagnaður dróst saman um þriðjung og skoða hlutafjáraukningu Bein útsending: Kynna afkomuna og fara nánar yfir breytingarnar Breki áfram formaður Sjá meira